🔰دومین جلسه پیش اجلاسیه کرسی نظريه پردازی : نظريه بلاغی فنّ بیان با نقد و ارزیابی استاد عشایری و نقادان و داوران دیگر 🟣دوشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۲ از ساعت ۱۶ شرکت برای عموم آزاد است. پیوند برای شرکت غیرحضوری جلسه:👇 https://vroom.ui.ac.ir/b/moh-lco-dfx-xhw #استاد_عشایری_منفرد #اطلاعیه #ادبیات_عرب #بلاغت 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله 🟣ترجمه کلمه «تخلّف» در نهج البلاغه کلمه «خلف» به معنای پشت و ضدِّ جلو به کار می‌رود. به زنی که در جهاد شرکت نمی‌کند و بعد از رفتن مرد مجاهدش، پشت سر او در شهر باقی می‌ماند، گفته می‌شود: «خالفة» که جمع آن «خوالف» است. (رَضُوا بِأَنْ يَكُونُوا مَعَ الْخَوٰالِفِ). به کسی که با نقش و فاعلیت خودش از دیگران عقب افتاده، و همراه با آنها نمی‌رود، می‌گویند: «تَخَلَّف عنهم» یا «تَخَلّفَهم» وقتی کسی که از همه جلو افتاده و افراد یا اشیائی را پشت سر خود بر جای می‌نهد، می‌گویند: «خلّفهم: آنها را پشت سر نهاد».( راغب، مفردات الفاظ القرآن، ص: 294، فیومی، مصباح المنیر، ج 2، ص: 179 زبیدی، تاج ا لعروس،ج 12، ص: 200) امیرالمؤمنین علیه السلام خطاب به فرزندشان می‌فرمایند: «يَا بُنَيَّ لاَ تُخَلِّفَنَّ وَرَاءَكَ شَيْئاً مِنَ اَلدُّنْيَا: ای فرزندم چیزی از دنیا را پس از مرگ از خود بر جای نگذار» 🔰«تخلّف» در خطبه 100 درباره پرچم ولایت که پیامبر بعد از خود برای جامعه بر جا نهادند، فرموده است: «مَنْ تَقَدَّمَهَا مَرَقَ وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا زَهَقَ وَ مَنْ لَزِمَهَا لَحِقَ: هر كه از آن پرچمِ [ولایت] پيش افتاد از دين بيرون و هر كس از آن عقب افتاد، هلاک شود و هر كه تابع و ملازم او شد به حق پیوندد» در این‌جا، کلمه‌ی «تخلّف» به قرینه مقابله با «من تقدمها...» به معنای "عقب افتادن عمدی اختیاری" است. بسیاری از مترجمان به سبب روشنی حاصل از قرینه مقابله، توانسته‌اند ترجمه‌ی درخوری ارائه کنند اما برخی مترجمان شاید با تکیه بر این‌که در زبان فارسی کلمه تخلف به معنای سرپیچی و مخالفت نیز به کار می‌رود، کلمه «تخلف» را به معنای عصیان و مخالفت کردن برگردانده‌اند! (ترجمه نهج البلاغه بهشتی، و ترجمه نهج البلاغه شاهین، و ...) هرچند از نظر مصداقی، سرپیچی کردن با عقب افتادن یکی است ولی از نظر مفهومی بویژه در سیاق این جمله، باید کلمه‌ی «تخلف» به همان معنای خودش ترجمه شود. #استاد_عشایری_منفرد #نهج_البلاغه #ادبیات_عرب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله وقتی مفسران متقدم فریقین، به صورت هماهنگ، یک کلمه‌ی ساده‌نما را مثل هم تفسیر نمی‌کنند....! در بخش دوم از سوره مبارک تکویر، قرآن با سوگندهای قابل توجهی، می‌‌خواهد بیان کند که نه پیامبر مجنون است و نه قرآن کلام شیطانی‌ است. پس از این، قرآن را ابتدا ذکری برای همه عالم معرفی می‌کند اما بلافاصله از این سخن عدول می‌کند و می‌فرماید: نه برای همه بلکه برای کسانی که اهل استقامت باشند و در نهایت می‌فرماید که شما نمی‌توانید اهل استقامت باشید مگر این‌که خدا بخواهد (إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ لِمَن شَاءَ مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيمَ وَ مَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ) (تکویر: 27 و 28 و 29). گویا خداوند با این دو جمله‌ی اخیر از همان اولین روزهای بعثت، می‌خواهد تعریض آشکاری بزند به کسانی که به دنبال قرآن می‌آیند اما اهل استقامت نیستند. برای روشن شدن این‌که این تعریض، متوجه چه کسانی بوده باید ابتدا معنای کلمه‌ی «یستقیم» در جمله‌ی «لِمَن شَاءَ مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيم» روشن می‌شد. مفسران اهل سنت به سبب این که دل در گرو صحابه دارند، علاقه‌ای نداشتند مشخص کنند این آیه به کدام گروه از صحابه تعریض زده است. برای همین هم کلمه «یستقیم» را به اجمال به معنای «تبعیت» برگردانده و از آن گذشته‌اند. غافل از این‌که اگر معنای «تستقیم» صِرف تبعیت بود، این نکته از همان جمله‌ی «ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ» فهمیده می‌شد و نیازی به ذکر جداگانه در آیه‌‌ی «لِمَن شَاءَ مِنكُمْ أَن يَسْتَقِيم» نبود. در مقابل، مفسران امامیه برای باز کردن این تعریض، دو نوع کنش تفسیری ارائه کرده‌اند: از سویی در تبیین معنای کلمه‌ی «تستقیم»، به جای این‌که «تستقیم» را مانند مفسران اهل سنت به «تبعیت» برگردانند، به "استقامت در تبعیت" برگردانده‌اند (ن ک: التبیان، مجمع البیان، تفسیر مقاتل و ...) تا معلوم شود که تبعیت از قرآن، لازم بوده ولی کافی نبوده است. از سوی دیگر، به تفاسیر روایی روی نهاده و روایاتی را از ائمه اهل البیت نقل کرده‌اند که در آن روایات، منظور از «تستقیم»، "استقامت و پایداری در مسیر اطاعت علی علیه السلام و امامان بعد از او" قلمداد شده است (ن ک: تفسير القمي، ج‏2، ص: 408). دو نکته: 1) ای کاش به این دو کنش تفسیری نوع سومی از کنش تفسیری نیز ضمیمه می‌شد؛ یعنی ابتدا کلمه‌ی «تستقیم» با دقتهای لغوی و بلاغی تحلیل می‌شد. آن‌گاه همه لوازم معنای نحوی بدل بودنِ «لمن شاء...» برای «للعالمین» استخراج می‌شد و در نهایت، تحلیل بلاغی مؤثری از بیان کنایی تعریض ارائه می‌شد. در این صورت عیان می‌شد که حتی بدون تعبد به روایات امامیه نیز می‌توان همان معنایی را که روایات امامیه در صدد بیان آن هستند، از متن آیه استظهار کرد. 2) به طور کلی هرگاه در تفسیر کلمه‌ی ساده‌نمایی مانند «تستقیم»، مفسران متقدم امامیه به صورت یک‌دست و هماهنگ از مفسران متقدم اهل تسنن جدا ‌شوند، ممکن است نکته‌ی دیریاب و دقیقی مد نظرشان بوده، که باید با تأملات دقیق تفسیری آن را عیان کرد. این، میتواند یک ایده پژوهشی باشد. ✍️ محمد عشایری منفرد 1402/09/10 #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #تفسیر #روش_شناسی 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی با مشارکت مدرسه عالی زبان و ادبیات عربی و فارسی ، نشست علمی با موضوع زیر برگزار می کند؛ 🔰 ساز و کار ارتقای سواد عمومی لغت شناسی در حوزه 🎙 ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر عشایری (عضو هیئت علمی جامعه المصطفی) 🎙 دبیر جلسه: حجت الاسلام و المسلمین آقای بابایی (استاد همکار مجتمع) ⏰ زمان: پنج شنبه 16 آذر 1402 ساعت 10 صبح 🏫 مکان : قم، ،گلزار شهدا، خیابان شهیدان شاهرودی، مجتمع آموزش عالی زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی، طبقه سوم، سالن جلسات 🖇 لینک حضور مجازی: https://vc.miu.ac.ir/illcs #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #روش_شناسی #اطلاعیه 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 نشست پژوهشی 🔸 🧩 با موضوع: اهمیت پژوهش در علوم ادبی، فقهی، اصولی و عقائدی 🔆 میهمان جلسه: استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) ⏰ ۱۸ آذرماه؛ ساعت ۱۳ تا ۱۴ #استاد_عشایری_منفرد #تحقیق #فقه #اصول #ادبیات_عرب #اطلاعیه 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔸 #صوت نشست پژوهشی 🔸 🧩 با موضوع: اهمیت پژوهش در علوم ادبی، فقهی، اصولی و عقائدی 🔆 میهمان جلسه: استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) #استاد_عشایری_منفرد #تحقیق #فقه #اصول #ادبیات_عرب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله الرحمن الرحیم آیا در زبان قرآن اعجاز وجود دارد؟ از قرار مسموع در یکی از مراکز آموزشی، طلبه‌ای بزرگوار که ظاهرا پیشتر در مباحث ادبی بنده نیز مشارکت داشته، برای استادش نقل کرده که فلانی (یعنی این بنده‌ی فقیرِ الی الله) اعجاز بلاغی قرآن را رد کرده‌ است! استاد بزرگوارش با رعایت همه آداب اخلاق، به جای این‌که آن‌چه را که از آن طلبه شنیده، در بوق و کرنا کند و گریبان بدرد و آبرو ببرد که فلانی اعجاز قرآن را قبول ندارد، سخن آن طلبه را از طریق فضای مجازی به این جانب رساند و از خود بنده استفسار کرد. حبّذا بر این اخلاق و مروّت. در پاسخ به استفسار آن استاد بزرگوار عرض می‌کنم که: آیات تحدی قرآن کریم از همان آغاز مسلمانان را در این اندیشه فرو برد که وجه معارضه‌ناپذیری قرآن چیست؟ حاصل این اندیشه تا به امروز این بوده که نزدیک به بیست وجه برای اعجاز قرآن به دست آمده است. یکی از این وجوه، اعجاز ادبی قرآن است که اندیشمندان اسلامی در قرن چهارم آن را برای نخستین بار به مدرسه کلام و ادبیات کشاندند اما پیش از آنها امامان اهل بیت علیهم السلام اشاراتی به این وجه اعجازی قرآن کرده‌ بودند؛ از جمله امام رضا علیه السلام به روشنی فرموده بودند که «الْمُعْجِزَة فِي نَظْمِه» (عيون أخبار الرضا عليه السلام، 2/130). کلمه‌ی «نظم» در سخن امام هشتم، معنای دقیقی دارد که می‌تواند به اعجاز در چیدمان الفاظ قرآن (وجه ادبی) اشاره کند. بر اساس نقل دیگری از ایشان، چون غالبترین عنصر در هنگام بعثت رسول الله عنصر خطابه و سخن بود، خداوند اعجاز رسول الله را در مواعظ و حکمتهای ایشان قرار داد تا عالی‌ترین هنر آنان را ابطال کند (الکافی 1/25). از قرن چهارم دانشمندان مسلمان، علومی مانند دانش اعجاز القرآن، علم بلاغت، علم بدیع (که مغایرت آن با دانش بلاغت در مقاله‌ی "بایستگی علم بدیع در تفسیر" به اجمال بیان شده است) و ... را برای کشف و تبیین وجوه اعجاز ادبی قرآن پی‌ریزی کردند. از قرن ششم با اوج‌گیری کتاب "تلخیص المفتاح" و سیطره یافتن شروح تلخیص (مانند مختصر و مطول) بر فضای حوزه‌های جهان اسلام، دانش بلاغت با یک رکود جدی زمینگیر شد. هرچند این رکود، چندقرن بعد در کتاب شریف «انوار الربیع» توسط سید علی‌خان مدنی، تا حدودی جبران شد اما حوزه‌های علمی از این کتاب بهره کافی نه بُردند و نه می‌برند! واقعیت این است که دانش بلاغت در رکود کنونی‌اش، برای درک و تبیین اعجاز قرآن، کاستی‌هایی دارد که باید جبران شود. برای درک این کاستی‌ها مطالعهی مقدمه‌ی دردمندانه‌ای که علامه محمدجواد بلاغی بر تفسیر خود (آلاء الرحمن) نوشته، خالی از لطف نیست. یکی از نشانه‌های این کاستی، جنبش‌های علمی جدیدی است که برای تبیین بهتر اعجاز ادبی قرآن، در جهان اسلام شکل گرفته و آثار جدیدی را رقم زده است؛ آثاری چون «إعجاز القرآن و البلاغة النبوية» (از مصطفی رافعی)، «التصویر الفنی» (از سید قطب)، «التمهید فی علوم القرآن»‌ (از علامه معرفت ره) و .... در پایان لازم است تأکید شود که قرآن بی‌گمان معجزه ماندگار حضرت حق برای زمینیان است و ما برای درک این اعجاز به ابزارهایی نیاز داریم که یکی از این ابزارها دانش بلاغت است. البته جای انکار نیست که این ابزار هرچند ابزار لازمی است اما کارآمدی کافی را ندارد و باید به‌روز‌رسانی شود. به قول جناب خواجه‌: «هر چه هست از قامتِ ناسازِ بی اندام ماست ورنه تشریف تو بر بالای کس کوتاه نیست» والسلام علیکم و الرحمة حوزه علمیه قم محمد عشایری منفرد 1402/10/02 #استاد_عشایری_منفرد #علوم_قرآنی #ادبیات_عرب #بلاغت #تفسیر 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله ◀️ علت بی توجهی به نحو کوفه در تاریخ ادبیات عربی #عباس_حسن ادیب برجسته معاصر مینوسد: ✍️مدتها در این اندیشه بودم که چرا بصریها با این‌که آراء نحوی‌شان نابخردانه به نظر می‌رسد اما بازهم در عرف نُحات، #جمهور نامیده می‌شوند و مورد تقدیر و تأیید هستند و در مقابلْ نظرات نحویان کوفه هیچ‌گاه مقبول و مورد ستایش واقع نمی‌شود در حالی‌که از تأویلها و تقدیرهای نابجا پیراسته و به صواب و سداد نزدیکتر است؟ ... 🔰در حلّ این مساله‌ی بغرنج وامانده بودم تا این‌که یکی از مورخان برجسته برایم پرده از این راز برداشت و گفت: کوفه در قرن نخست هجری، کانون #شیعه و مرکز تجمع علویان بود و حکومت نوپای #عباسیان که از خیزش و شورش آنان در هراس بود، در پی آن بود تا این شهر و اندیشمندان و صاحب‌نظرانش از کانون توجه مردم دور و به تدریج فراموش شوند. برای این کار تلاش دامنه‌داری را آغاز و سیاست زیرکانه‌ای را پی‌ریزی نمود و چنین بود که با اعطاء صله و جایزه به دانشوران بصره، از آنان تجلیل به عمل می‌آورد و آنان را با دادن پست و مقام از مقرّبان دربار قرار می‌داد تا در کانون توجه و عنایت مردم قرار بگیرند. بدین سان بود که افکار عمومی را از دانشمندان کوفه رویگردان و مردم را از پیرامون آنان پراکنده کردند تا آرای آنان نیز به انزوا کشیده شود. 📚مجلة مجمع اللغة العربیة بالقاهرة، ص124 ، دوره 31 ، ص 1068 و 1069: #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #تاریخ 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

بسم الله ابوعثمان #مازنی و غیرت قرآنی 🗞بکر بن محمّد مازنی معروف به ابوعثمان مازنی از عالمان امامیه در عصر امام عسکری علیه السلام است. او را بنیانگذار دانش #تصریف میدانند. 🔹یکی از نامسلمانان اهل ذمه، از مازنی خواست که «الکتاب سیبویه» را به او #تدریس کند و صد دینار #حق_التدریس بگیرد. اما مازنی قبول نکرد. #مبرد شاگرد مازنی از او پرسید با همه نیازی که در این تنگنای مالی به این پول داشتید چرا تدریس را قبول نکردید؟ گفت: در کتاب سیبویه بیش از سیصد آیه #قرآن به کار رفته است. غیرت و حمیت من اجازه نمیدهد یک کافر ذمی را بر آن مسلط کنم! (محدث قمی؛ الکنی و الالقاب) #صرف #الکتاب #سیبویه #اخلاق 🌺 🍃🍂🌺🍃 🍃🍂🌺🍃🍂🌺🍃 ✨🍃🍂🌺🍃🍂🌺🍃🍂 #استاد_عشایری_منفرد #تاریخ #ادبیات_عرب 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

🔆نشست تخصصی «تحصیل ادبیات عربی، کاستی ها و بایسته ها» ❇️ حجت الاسلام و المسلمین محمد عشایری منفرد ⏳ زمان برگزاری: سه شنبه 20 آذر 1403 ساعت 10:15 مکان : جامعة الزهراء( سلام الله عليها ) ، ساختمان کتابخانه ، معاونت پژوهش ، طبقه سوم 🌐 لینک حضور مجازی: http://onlineclass.jz.ac.ir/?bbb-room=pajohesh پسورد : 123456 #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #اطلاعیه #نشست 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

📣استاد عشایری 🔍تحصیل ادبیات عربی؛ کاستی‌ها و بایسته‌ها 🟡ارائه شده در جامعة الزهرا س آذرماه ۱۴۰۳ #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #اطلاعیه #نشست 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared

برگی از کتاب «اصلاح غلط المحدّثین» ابوسلیمان خطابی 🔸روایاتی که در آنها تعبیر «... مات میتة جاهلیة» به کار رفته باید با کسر میم خوانده شوند اما روایاتی که به حیوانات غیرذبیحه اشاره می‌کند (اکل المیتة) باید با میم مفتوح خوانده شود. 🔸ظاهرا «میتة» با کسر میم، مصدری است بر وزن «فِعلة» که به حالت و کیفیت خاصی از مردن دلالت میکند ولی «مَیتة» با فتح میم، اسم ذات و به معنای حیوان مرده ی ذبح نشده است. 🔺#ابوسلیمان_خطابی در قرن چهار کتابی به نام «#اصلاح_غلط_المحدِّثین» نوشته و در آن بیش از یکصد غلط رایج در بین محدثان را توضیح داده است! اولین کلمه‌ی غلطی که #خطابی در این کتاب در صدد اصلاح آن برآمده همین کلمه «میتة» است. #لغت #صرف #استاد_عشایری_منفرد #ادبیات_عرب #صرف #لغت #حدیث 💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله) 🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared