بسم الله 🟣کلمه «فلان» در خطبه شقشقیه از کجا پیدا شده؟ دراغلبِ نسخه‌های متقدم شیعی، فقره اولِ خطبه شقشقیه به این شکل ثبت شده است: «اما والله لقد تقمصها ابن ابی‌قحافه و ...». (ابوالصلاح حلبی، تقریب المعارف، ص: 240، شیخ مفید، الجمل و النصرة لسيد العترة في حرب البصرة، ص: 26، مفید، ارشاد، ج 1 ص 287، امالی شیخ طوسی، ص: 372، احتجاج طبرسی، ج 1 ص: 191) در آثار صدوق ره به جای «ابن ابی‌قحافه»، کلمه «اخوتیم» به کار رفته است (معانی الاخبار، ص: 361 و علل الشرائع ج 1 ص: 150). تعبیر «ابن ابی‌قحافه» یا تعبیر «اخوتیم» هر دو به روشنی بر خلیفه اول، دلالت می‌کند. 📖یکی از رسم‌های کاتبان و نسخه‌نگاران قرون متقدم اسلامی، این بود که وقتی از کسی بدشان می‌آمد و می‌دیدند اسم او در متون آمده، اگر قرینه کافی در متن وجود داشت، از باب مذمت، اسمش را حذف می‌کردند و به جای اسمش کلمه «فلان» را می‌نوشتند. ظاهرا کاتبان اموی که دل خوشی از مالک اشتر نداشتند، وقتی می‌خواستند نامه امیرالمؤمنین علیه السلام به مالک اشتر را کتابت کنند به قصد مذمت مالک، کلمه «فلاناً» را به جای نام او که در صدر نامه به کار رفته، قرار می‌دادند. (ابن ابی الحدید شرح نامه 62). 📚ابن ابی الحدید معتقد است که در اصلِ خطبه شقشقیه، همین کلمه «ابن ابی قحافه» به کار رفته بوده ولی در قرون متقدم، برای مذمت خلیفه اول کلمه «فلانا» به جای اسم او قرار گرفته است! .(شرح ابن ابی الحدید ج 17 ص: 152) در سالهای اخیر، شیخ محمد عبده و صبحی صالح که گرایش سنی دارند، به همان نسخه‌ی «فلان» علاقه نشان می‌دهند اما نه از باب مذمت بلکه از باب اخفاء و کتمان حتی الامکان! #اختلاف_نسخه #نسخه_بدل #نسخه #با_معارف_نهج البلاغه 265 https://eitaa.com/banahjolbalaghe https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a

بسم الله 🟣مضمون آیه مباهله در نامه 47 نهج البلاغة 1️⃣آیه مباهله بر حسب بیان امام رضا علیه السلام، بالاترین فضیلت قرآنی امیرالمؤمنین علیه السلام است چون در این آیه خداوند علی را نفس پیامبر صلوات الله علیهما قرار داده است. در نهج البلاغه، جمله‌ی «وَ أَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ كَالصِّنْوِ مِنَ الْصِّنو» جمله‌ی بسیار زیبایی است که همان مضمون آیه مباهله را به تصویر کشیده چون کلمه‌ی «صنوان» را به دو نخلی می‌گویند که از روی تنه یک نخل روییده باشند. مضمون این نسخه با حدیث نبویِ «اناو علی من شجرة واحدة و سائر الناس من شجر شتی» تناسب دارد. 2️⃣در نسخه ابن ابی الحدید کلمه «الصنو من الصنو» به صورتِ «الضوء من الضوء» ضبط شده که در این صورت هم چیزی از بار معنایی متن کم نمی‌شود چرا که باز هم بدین معنا است که وجود مبارک علی علیه السلام نیز از نور رسول الله صلی الله علیه و آله است یا این‌که انعکاس آن نور پاک قدسی است. مضمون این نسخه نیز با مضمون حدیث نبویِ «أنا و علی من نور واحد» تناسب دارد. ↪️ابن ابی الحدید با استناد به همین حدیث (وَ أَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ كَالضوء مِنَ الْضوء) این برداشت را به دست داده که علی علیه السلام واسطه علم نبوی به سوی مردم است که همه دانشهای الاهی از طریق او به دست بشریت رسید. #اختلاف_نسخه #با_معارف_نهج البلاغه 284 https://eitaa.com/banahjolbalaghe https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a

بسم الله 🟣 #نسخه_بدل و تحریف در جمله «لنرد المعالم من دینک» در خطبه 131 نهج البلاغه آمده است: «...اللّهمّ إنّكَ تعلم أنّه لم يكن الذي كان منّا منافسةً في سلطان و لا التماس شيء من فُضُول الحُطام، و لكن لِنَرد المعالم من دينكَ...: خداوندا خود می‌دانی که آن‌چه از ما سرزد، نه از روی شیفتگی به قدرت بود و نه برای به دست آوردن ثروت دنیا لکن برای این بود که ....» جمله «لنرد المعالم من دینک» در نسخه کتابخانه آیت‌‌‌الله مرعشی به این صورت نوشته شده است: «لکن لنَرُدَّ الفائتَ من دینک». این نسخه بدین معنا است که "بخشی از دین خدا در ایام خلافت خفا از بین رفته و امیرالمؤمنین علیه السلام در صدد برگرداندن آن بخش فوت شده‌ی دین است". («الفائت»= فوت شده، «نَرُدّ»= بازگرداندن آن‌چه که از بین رفته) 🔸اولین اتفاقی که برای متن افتاده، این بود که کلمه‌ی «الفائت» در نسخه‌های دیگر به «المعالم» تبدیل شده است. با این‌حال باز هم اگر کلمه‌ی «لنرُدّ» (با دال مشدد و راء مضموم) باقی می‌ماند، هنوز می‌توانست با وضوح کمتری همان معنا را برساند چرا که کلمه‌ی «نرُدّ» نیز به معنای بازگرداندن است و از این رو بی‌اشاره به "از بین رفتنِ معالم دین" نیست. اتفاق دوم این بود که در #نسخه صبحی صالح، تشدید را از روی دال و ضمه را از روی راء برداشتند و کلمه‌ی «لنرُدّ» را تبدیل کردند به کلمه‌ی «لنرِدَ» تا معنای بازگرداندن نیز که می‌توانست اشاره‌‌‌ای به منظور امیرالمؤمنین داشته باشد، از بین برود (ن ک: مقدمه قیس عطار بر کتاب نهج البلاغه). ┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄ #اختلاف_نسخه #با_معارف_نهج البلاغه 292 https://eitaa.com/banahjolbalaghe 🆔https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a