بسم الله 📢#آشنایی_با_خطبه 11 1️⃣فضای صدور خطبه امیرالمؤمنین علیه‌السلام پیش از شروع جنگ جمل، تلاش فراوانی در موعظه و هدایت گمراهان #جمل نمودند ولی وقتی این نصایح کارگر نیفتاد و جنگ شعله ور شد، حضرت این خطبه را خطاب به #محمد_بن_حنفیه، که پرچمدار سپاه اسلام بود، ایراد نمودند. 2️⃣اهمیت خطبه بیان اصولی از «روانشناسی رزم» که می تواند لشکر را در برابر سپاه دشمن مقاوم نماید. 3️⃣مضامین خطبه ابتدا توصیه ای کلی مبنی بر لزوم مقاوم بودن در صحنه پیکار ایراد می فرمایند با این بیان که کوهها متزلزل می شوند ولی تو متزلزل مشو. در ادامه، وارد جزئیات شده و این مطالب را ایراد می نمایند: 1. دندانهايت را به هم بفشار. فشار آوردن روى دندانها دو فايده دارد: مانع سستى و ترس مى‏شود. همچنین در اين حالت ضربه به سر زياد اثر نمى‏كند. 2. جمجمه خويش را به خدا عاريت ده. اشاره به اين كه آماده ايثار، جانبازى و شهادت در راه خدا باش كه اين آمادگى مايه شجاعت و پايمردى است. 3. قدمهايت را در زمين ميخكوب كن، اشاره به اين كه فكر عقب‏نشينى و فرار از ميدان را به خود راه مده. 4. نگاهت به آخر لشكر دشمن باشد. اين نگاه سبب مى‏شود كه به تمام ميدان و لشكر دشمن احاطه پيدا كند. 5. نظرت را فرو گير. تفاسیر متعددی برای این جمله بیان شده است: الف) خود را در ميدان، دائما متوجّه مناطق دور دست كه از تكرار نظر به آن، گاه ترس و رعبى به وجود مى‏آيد، مشغول نكند و تنها به اطراف خود بنگرد. ب) و يا به معناى كنايى است يعنى نسبت به كثرت نفرات و تجهيزات دشمن بى‏اعتنا باش‏ (پیام امام، ج1، ص291) ج) چشم را نیمه باز نگهدار که این کار دو فایده دارد: نشانه آرامش و عدم اضطراب است و دیگر آنکه نگاهی بسان فرد غضبناک و کینه توز است که مترصد فرصت برای حمله است. (ابن میثم، ج1، ص287) 6. بدان كه نصرت و پيروزى از سوى خداوند سبحان است‏. 4️⃣لطایف خطبه 1. بسیاری از مترجمان، عبارت «تزول الجبال و لا تزُل» را به صورت شرطی (اگر کوه ها متزلزل شدند...) ترجمه کرده اند در حالیکه این جمله، خبری بوده و بیانگر امکان تزلزل و نابودی است. از مقابله امکان تزلزل در کوه و امر به عدم تزلزل در مخاطب، این نکته لطیف به دست می آید که کوه که مظهر اقتدار، ثبات و عدم تزلزل است، ممکن است متزلزل و زائل گردد ولی تو از کوه هم استوارتر باش، به گونه ای که نه تنها تزلزل، بلکه امکان تزلزل هم در تو راه نیابد. این تعبیر، اوج مبالغه در عدم تزلزل است. 2. بعضى از شارحان از جمله «أَعِرِ اللَّهَ جُمْجُمَتَك‏» پيشگويى حضرت مبنی بر عدم شهادت محمد بن حنفیه را استفاده کرده اند چرا که در مفهوم عاريت، باز پس گرفتن نهفته شده است (ابن ابی الحدید، ج1، ص242) 5️⃣مصادر#خطبه_11 نزهة الأبصار مطامیری/ ربیع الأبرار زمخشری ┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄ ✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز https://eitaa.com/banahjolbalaghe