🔻 محوریت حجاب در قیام گوهرشاد به روایت اسناد وزارت خارجه آمریکا 🔹هورنی بروک، وزیرمختار #آمریکا در تهران طی تلگرام شماره ( ۱۶۰۵ / ۸۹۱,۰۰ )، مورخ ۱۸ ژوئیه ۱۹۳۵ نوشته است: «شورش ۸ ژوئیه در #مشهد که در اعتراض به کلاه فرنگی و پیشنهاد #کشف_حجاب صورت گرفت به مرگ چندین مأمور پلیس انجامید و در نهایت برای برقراری نظم از نیروهای نظامی کمک خواسته شد . تا به امروز که اعلامیه وزارت داخله ایران شایعات را تأیید کرد، سانسور شدید مانع از تأیید اخبار واصله بود. حکم شاه برای پوشیدن کلاه فرنگی به شدت اجرا می شود. هنوز حکم رسمی برای کشف حجاب صادر نشده است. شورشی در تهران صورت نگرفته و دولت کاملاً کنترل اوضاع مشهد را در دست دارد.» این متن نشان می دهد که در #قیام_گوهرشاد موضوع حجاب محور توجه قرار داشته و هم قریب الوقوع بودن حکم کشف حجاب، امری آشکار بوده است. 🔸 روایت آمریکایی‌ها از این #قتل_عام نکات در خور توجه دیگری نیز دارد. در تلگرامی دیگر، هورنی بروک شرح گفتگوهایش با دکتر دونالدسن، از مبلغان آمریکایی، را که روز ۲۰ ژوئیه وارد تهران شده بود چنین گزارش می دهد: «شورش صبح روز ۱۲ ژوئیه شروع شد [...] نیروهای کمکی پلیس به صحنه شتافتند و تلاش های نافرجامشان برای متفرق کردن جمعیت تا پایان روز منجر به کشته و مجروح شدن چند نفر شد. استاندار خراسان اوایل صبح روز بعد تلگرامی برای #شاه فرستاد و از او کسب تکلیف کرد و در پاسخ تلگرامی دریافت کرد به این مضمون که همه نیروهای نظامی موجود را به کمک بگیرید و جمعیت ر ا به زور متفرق کنید، حتی اگر این امر مستلزم ویران کردن #حرم باشد . به محض دریافت این تلگرام متن آن را برای آشوبگرانی که هر لحظه تعدادشان زیادتر می شد خواندند . تا بعد از ظهر روز ۱۴ ژوئیه جمعیت حاضر در حرم و اطراف آن به بیش از ۱۰ هزار نفرمی رسید. 🔹نیروهای نظامی مشهد چندان منظم نبودند و برخی از آنها از فرمان افسران مافوق برای شلیک به مردم سرپیچی کردند . یکی از آنها #خودکشی کرد و بعداً چندین افسر به اتهام ناتوانی در مطیع کردن افراد زیردست خود بازداشت شدند. به همین دلیل به سرعت پانصد نظامی کادر را از شهر مجاور به مشهد آوردند و همین نیرو بود که بعداً به روی جمعیت حاضر در حرم آتش گشود و بالاخره آنها را متفرق ساخت . مجموعاً بیش از #دو_هزار نیروی نظامی در این درگیری شرکت داشتند . ابتدا با تفنگ و تیربار به سوی مسجد آتش گشودند که صدمه جدی ولی قابل جبرانی به مسجد وارد کرد . ابتدا به بالای سر جمعیت شلیک می شدولی به تدریج لوله ها پایین تر آمد و تلفات هولناکی به جای گذاشت.»( منبع: کتاب رضاشاه و بریتانیا (بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا) تالیف محمدقلی مجد) 🔹🔹🔹 Bonyadtarikhbook.ir 🔸🔸🔸 @Bonyadtarikh بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی-قم.