👤 حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر احمد آکوچکیان در نگرشی انتقادی به نظر جناب فاضل نوشت: 1️⃣ معماری _ اسلامی یا غیر اسلامی _ یک نمونه عرصۀ دانشی _ اقدامی است و برای مثال پاسخگوی این پرسش است که آیا دین قرآنی، اوصیایی و عقلانی در این عرصۀ دانشی _ اقدامی نظر خودویژه‌ای دارد یا خیر؟ و به‌طور کل در بنیان با یک پرسش پارادایمی روبه‌رو است. جناب فاضل و جنس هم‌اندیشان ایشان باید از ماهیت معرفت‌شناخت و به‌طور عام پارادایمی این میدان، مثل معماری، آغاز کنند که در اساس نظام اندیشگانی خویش به آن عنایت چندانی ندارند؛ 2️⃣ جناب فاضل در فرازی از سخن خویش آورده‌اند:«به نظر منِ طلبه، فقیه نمی‌تواند ملتزم به این معنا شود. #شهر_اسلامی به این معناست که اسلام بگوید خیابان کجا باشد، خانه کجا باشد، بیمارستان کجا باشد، پُل زده بشود یا نه؟ کجای متون فقهی داریم که باید پل بزنیم یا نه؟ این امری است که انسان با نگاه عقلایی به آن می‌رسد و باید اهل‌فن بگویند. اسلام متصدی این جزئیات نیست. بله می‌توان گفت #مسجد که یک پایگاه دینی است اسلام می‌گوید باید در #مرکز_شهر و جایی باشد که دسترسی مردم به آن آسان باشد؛ این حرف خوبی است یا اسلام سفارش کند که مساجد به‌صورت ساده ساخته شود، چیزی که متأسفانه به آن توجه نمی‌شود!» در‌بارۀ این سخن جناب فاضل باید گفت: "فقه حکم" یکی از میدان‌ها و عرصه‌های دانشی دین الهی است و نظام جامع اندیشۀ دینی یا «فقه دین» از #فلسفه و کلام در مبانی نظری تا گام تدبیر برنامه‌ای را مستند به سطوح دانشی تا نظریه‌ای درضمن یک الگوی معین پیشرفت و توسعه، به گونه‌ای درون‌زا در خویش دارد. یک #نظام_اسلامی عامل تدبیر فراگیر پیشرفت در نمونۀ شهر از مبانی پارادایمی مزبور تا نظریه تا مدل‌های مفهومی و معارفی تا مدل‌های عملیاتی تا گفتمانی را برای رهسپاری به تدبیر دین‌شناخت عینیتی در افق یک شهر اسلامی را به‌ناگزیر در خود دارد. نمونۀ این مدل‌سازی عملیاتی در فقه جامع نظریۀ پیشنهادی این‌جانب، نظر عملی ایشان به مخالفت اسلام با #آپارتمان‌_سازی است؛ 3️⃣ کاستی برجستۀ نظری سخن و نظر جناب فاضل در این است که همۀ «دین الهی» را به فقه حکم ارجاع می‌دهند و فرض قابل‌نقد ولایتمندی آن را مدنظر ندارند! که البته بلی آن بخش اقدامی‌سازی مربوط به #فقه و فقیه حکم نیست و بر عهدۀ گام کارشناسی و عرصۀ دانشی تدبیر است. ولایتمندی دین و فقه دین _ فراتر از فقه حکم _ دربردارندۀ جریان یادشدۀ پارادایم علم دین تا نظام جامع علم دین تا نظریۀ دین‌شناخت پیشرفت دانش‌بنیان تا مدل‌سازی مفهومی تا مدل‌سازی گفتمانی _ عملیاتی و به تعبیری، از نظام‌شناسی دین تا نظام‌سازی دین‌شناخت توسعه‌ای است. در این نظام جامع، به‌ناگزیر از شهر و حکمرانی و #حکمروایی_اسلامی باید سخن گفت. آن هم فراتر از گویش فقه احکامی صرف!؛ 4️⃣ اگر از دین رشد ـ توسعۀ همواره زنده تا تدین در متن هر تاریخیتی از جملۀ دورۀ معاصر سخن می‌رود، نمی‌توان از تدبیر راهبردی و آینده‌نگار راهبردی در عرصه‌های #اقتصاد و #سیاست و اجتماع و #مدنیت و #شهر و #فرهنگ سخن نگفت. ➺@markaz_strategic_roshd با ستاد راهبری معماری و شهرسازی اسلامی همراه باشید🔻 https://eitaa.com/setad_memari