✳️ نامه های #امیرکبیر به مهاراجه های هندی میرزا تقی خان امیرکبیر نیز همچون بسیاری دیگر از مصلحین تاریخ معاصر ایران به خوبی به این مسئله آگاه بود که اولین و مهمترین حوزه ای که نیازمند اصلاحات است، ارتش است چرا که ارتش است که مواجهه و مقابله با دشمن خارجی را عملیاتی و ممکن می کند: «... سیاست امیرکبیر در ذهنیت ایران و ایرانی ارزنده بوده و هست، بخصوص در زمینه تثبیت مرزهای غربی و شرقی، چنان که در حفظ شرق کشور توانست با اصول نظامیگری، یک پادگان در هرات ایجاد و مرزهای شرقی را تثبیت کند. او هرات را مستحکم کرد و با ارسال نامه هایی به مهاراجه های هندی از آنان خواست که علیه انگلیس قیام کنند و بدین ترتیب توانست با مشغول نگه داشتن انگلیسی ها، مرزهای شرقی را امن کند،. این اقدام نهایت هوشمندی و شجاعت امیرکبیر را می رساند که متاسفانه بعد از او کمتر دیده شد.»1 1-موسی نجفی و موسی فقیه حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1393، چاپ نهم، ص 164 👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ بازار ماهی فروشی در کنار ساحل جنوب صید و صیادی و ماهی گیری در ایران قدمی بسیار طولانی دارد. جالب اینکه بازار ماهی فروشان نیز هویت و سامان خاص خود را دارا بوده است. آنچه در ادامه می آید بازار ماهی فروشان در دهه 1350 در ایران و به طور خاص در بنادر جنوبی کشور است: «در محل بازار ماهی بندرعباس که در کنار ساحل قرار دارد گذشته از انبارهای وابسته به لنج ها، کپرها و سایبان هایی برپا شده که ماهی فروشها در زیر آن بساط خود را می گسترانند. در کنار بساط هر ماهی فروش پیرمردی یا اغلب چند کودک نشسته اند که کارشان پاک کردن ماهی ها است. به این ترتیب که بیشتر خریداران ماهی ها را به آنها می سپارند و این افراد به سرعت مشغول خالی کردن شکم ماهی و بریدن بال ها و دم ماهی و جدا کردن سر ماهی می شوند و آن را برای پختن آماده می سازند. این افراد برای تمیز کردن هر ماهی دو ریال مزد می گیرند. در کنار آنها جمعی دیگر از دخترها و کودکان به پاکت فروشی مشغول هستند.»1 1-پرویز ورجاوند، سفرنامه جنوب، تهران، چاپخش، 1351، ص 100-101 👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ آیا شاه قاتل #علیرضا_پهلوی بود؟! ✅ فوت علیرضا در دوره‌ای حساس از تاریخ ایران یعنی سال 1333 اتفاق افتاد. دوره‌ای کوتاه بعد از کودتای 1332 که بحث فرزند دار نشدن محمدرضاشاه و ثریا نیز بر سر زبان‌ها بود. با این حال این موضوع بعد از سفر علی‌پاتریک، فرزند علیرضا به ایران و مقصر دانستن عموی خود در کشته شدن پدرش اهمیت بیشتری یافت... ✅ موضوع انتخاب ولیعهد محتمل‌ترین گزینه و فرضیه در رابطه با دست داشتن محمدرضا در مرگ علیرضا است. کشته شدن علیرضا زمانی اتفاق افتاد که دو سال از ازدواج محمدرضا و #ثریا گذشته بود و آنها صاحب فرزندی نشده بودند. «واقعه مرگ شاپور علیرضا، مساله جدی و مهمی را مورد توجه عموم مردم قرار داده است؛ مساله‌ای که تا کنون در قصر، محافل عالی اجتماعی و حتی در میان مردم به صورت پنهانی از آن صحبت می‌شد: دو سال از ازدواج ثریا با شاه می‌گذرد و او هنوز فرزندی به دنیا نیاورده که وارث تاج و تخت شوهرش باشد.3 از این رو سهم‌خواهی، جانشینی، سوءظن و... مواردی هستند که در رابطه با این موضوع از سوی محمدرضاشاه نسبت به علیرضا مطرح است. به خصوص وقتی که گفته می‌شود علیرضا نسبت به حکومت محمدرضاشاه دلخوشی چندانی نداشته و از آن راضی نبود. ✅ علیرضا همواره به اختلافات خود با برادرش اشاره می‌کرد. «علیرضا شایعه‌های بسیاری در میان مردم نسبت به خود به وجود آورد. مانند اختلاف داشتن با محمدرضاشاه و ناراضی بودن از طرز حکومت او، دست داشتن در ترور رزم‌آرا نخست وزیر، برقراری ارتباط با شوروی برای سرنگونی دولت»5 این اختلافات تا جایی بود که علیرضا در مواردی حتی به تحقیر محمدرضا پرداخته و او را فردی نالایق و ناشایست در امر حکومتداری معرفی می‌کرد. «شاهپور حتی به شکوه‌الملک رئیس دفتر دربار شاهنشاهی هم پرخاش می‌‌کرد. او خود را جانشین پدر و رقیبی برای برادرش ولیعهد می‌پنداشت و از این رو به ولیعهد بی‌اعتنایی می‌کرد، او را دست می‌انداخت و با حقارت به او می‌نگریست. متن کامل این گزارش را از طریق لینک زیر بخوانید ؛ http://yon.ir/FIdP9 @cafetarikh

❇️ تصویب هزینه سفر اروپایی شاه در کابینه دست نشانده حوزه سیاست خارجی و روابط خارجی یکی از حوزه های مورد علاقه شاه پهلوی بود و محمدرضاشاه سیاست خارجی را به عنوان حیاط خلوت خود تلقی می نمود؛ ازاینرو سالانه سفرهای متعددی به کشورهای مختلف دنیا با صرف هزینه های کلان انجام می داد. این هزینه های به قدری گزاف بود که برای تامین آن نیاز به تصویب نامه هیئت وزیران بود. در این سند نامه اشرف احمدی به اداره حسابداری دربار شاهنشاهی در موضوع موافقت هیات وزرا در پرداخت هزینه سفر محمدرضا شاه به سوئد ، بلژیک و اطریش مشاهده می شود. www.cafetarikh.com @cafetarikh

❇️ اعطای دکترای افتخاری دانشگاه تهران به ریچارد #نیکسون ریچارد نیکسون به‌عنوان سی و هفتمین رئیس‌جمهوری آمریکا که در نزد ایرانیان با سفر جنجالی‌اش در نهم خرداد ۱۳۳۳ به ایران و در پی اعتراضات وسیع دانشجویی که منجر به شهادت سه دانشجوی دانشگاه تهران همراه بود، نامی آشنا در تاریخ معاصر ایران است. وی در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ معاون ژنرال آیزنهاور رئیس‌جمهوری وقت آمریکا بود. نیکسون پس از سرنگونی دولت دکتر مصدق از تهران دیدن کرد و از‌‌ همان زمان بین وی و شاه، دوستی نزدیکی برقرار شد. وی از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۱ معاون رییس‌جمهوری آمریکا و از ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴ رئیس‌جمهوری این کشور بود. نیکسون در ۲۲ آوریل سال ۱۹۹۴ و در ۸۱ سالگی بر اثر سکته مغزی درگذشت. www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ شاگردان شیخ در عرصه سیاست #شیخ_فضل_الله_نوری به ظاهر از بسیاری از علمای هم عصر خود کمتر در عرصه سیاسی دخالت می کرد. اما نگاهی هر چند کوتاه به شاگردانی که توسط وی تربیت شده اند و آموزش دیده اند، بیانگر واقعیتی دیگر است: بررسی کارنامه اجتماعی- سیاسی شاگردان برجسته شیخ همچون میرزای شیرازی، میرزای آشتیانی (دو پرچمدار جنبش تنباکو در سامرا و تهران)، آخوند ملاقربانعلی زنجانی (پیشوای مشروعه خواهان رنجان در عصر مشروطه)، آخوند ملا محمدعلی مجتهد رستم آبادی، سیدجمال الدین اسدآبادی (عنصر مبارز و خستگی ناپذیر عهد ناصری)، حاج شیخ جواد رشتی (عالم منتفذ گیلان)، میرزا حسین تهرانی و آخوند خراسانی (دو پیشوای مشهور انقلاب مشروطیت)، که بی گمان تعالیم و توصیه های شیخ انصاری در تکوین شخصیت آنان نقش موثری داشته، زمینه خوبی برای مطالعه بیشتر پیرامون جنبه ها و لایه های مکتوم سیاسی و مبارزاتی شیخ است.»1 1-علی ابوالحسنی، تراز سیاست، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1383، ص 134 👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ داستان آل در فرهنگ ایرانی در ادبیات و فرهنگ فولکلور ایرانی، آل عفریت شریر ایرانی است که در داستانهای فولکلور اسلامی،مسیحی و ارمنی‌ نیز حضور داشته است. آل در ابتدا عـفریت بیماری بود اما کم‌کم به وجود شریری که تمایل‌ غریب‌ به‌ دزدیدن کـودکان در هنگام زایمان‌ داشت‌ بـدل‌‌ شـد.آنها می‌توانند زن یا مرد باشند و یا حتی موجودات بی‌جنسیتی با تنی‌ پوشیده از مو و پشم و چشمانی همچون آتش،ناخن‌هائی‌ از‌ جنس‌ برنج، دندانهایی از جنس آهن و یک دندان نیش‌ مانند‌ گراز هستند. اصطبل و نقاط جـاروب نشده خانه از مناطق مورد علاقه آل برای سکنی گزیدن هستند. در فرهنگ عامه بهترین راه برای حفاظت‌ مادر‌ و کودک‌ متولد نشده از شر آل،گذاشتن تیغ‌ آهنی در کنار‌ تخت زائو و هشیار نگهداشتن او بعد از زایمان است. در افغانستان، آل‌ها زنان جـوانی هـستند با گیسوانی افشان‌ که‌ از‌ اجساد مردگان‌ تغذیه می‌کنند. منبع: «رمز و راز فرهنگ جهانی فولکلور: گزیده ای از اعتقادات، خرافات، داستانها، آداب و قهرمانان مردم جهان»، مجله عروس هنر ، خرداد و تیر 1380 ، شماره 2 ، ص 53 👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ شطرنج بازی در عهد ناصری سه اتباع خارجی مقیم ایران هنگام بازی #شطرنج در اواسط دوره ناصری 👇 #کافه_تاریخ را به دوستانتان معرفی کنید👇 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ وقتی شاه #قاجار از سفر فرنگ لذت می برد! در این سند نامه های #مظفرالدین_شاه به عضدالملک مبنی بر اظهار رضایت از سفر خود به بلژیک و ترکیه مشاهده می شود. www.cafetarikh.com @cafetarikh

یک تن از الواط اصفهان و نوچه های وی در حال شرب خمر در دوره #ظل_السلطان www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ گرایش افراطی به غرب در #مشروطه در عصر مشروطه بودند کسانی شعارشان این بود که ایران و ایرانیان باید سر تا پا غربی شوند و این مسئله را به طور جدی پی می گرفتند. پیشرفت غرب و عقب ماندگی ایران روی هم رفته سبب می شود تا نوعی نگاه افراطی در گرایش به غرب وجود داشت: «شاید بتوان گفت مهم ترین شاخصه گرایش تندرو جناح انقلاب، شیدایی به فرهنگ و تمدن اروپا بود. در آن برهه از تاریخ، و همچنان تا اواخر قرن بیستم میلادی، مدرنیسم اروپای فضای غالب بر اندیشه و عمل نخبگان سیاسی- فرهنگی چهان بود. کشورهای اروپایی اصرار داشتند تا به نخبگان دیگر کشورهای جهان بباورانند که تنها راه آنان برای توسعه و پیشرفت، پیمودن بدون کم و کاست فرایند مدرنیسم اروپایی است و راه دیگری وجود ندارد. به استثنای علمای دینی، بیشتر نزدیک به تمام رجال مشروطه خواه- اعم از میانه رو و تندرو- در چنین فضایی دم می زدند.»1 1-سید مصطفی تقوی مقدم، فراز و فرود مشروطه، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1391، چاپ دوم، ص 83 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ ائئلاف مطبوعاتی تجددگرایان در #مجله_کاوه یکی از سنگرهای نخبگان سیاسی که‌ در‌ روی‌ کار آمدن #رضاخان نقش به‌سزایی داشتند، مطبوعات بود. از نگاه‌ تجددگرایان‌، رضا خان مرد عمل و مظهر اقتدار و صلابت، نظامی خشن، میهن‌دوست و عاشق اصلاحات بود.البـته ضـعف عمده‌اش‌ بی‌سوادی‌، ناآشنایی‌ با تمدن غرب، عدم تسلط بر زبان‌های خارجی و فقدان نقشه و برنامه‌ای مدوّن‌ برای‌ نوسازی‌ ایران بود که پیوند وی با تـجدیدگرایان را ضـروری می‌ساخت. بنیان‌های‌ فکری‌ انـدیشه‌ تـجدیدطلبی، متأثر از نگرش‌های مجله کاوه بود و گردانندگان آن، پیشتازان اصلاحات و نوسازی غربگرایانه در‌ ایران‌ شمرده می‌شدند. سید حسن تقی‌زاده، کاظم‌زاده، محمد علی جمال‌زاده، محمد قزوینی و ابراهیم پورداوود‌، از‌ راه بررسی انتقادی ارزش‌ها، مواریث اجتماعی- دینی باورهای ملی و اندیشه‌های رایج در کشور، به طرح‌ لزوم‌ اتحاد و یکپارچگی ملی، ناسیونالیسم ایرانی، حفظ تمامیت ارضی و نوسازی کشور پرداخته و در این‌ راه‌، به‌ انتشار مقالات تحقیقی درباره گذشته تاریخی، ادبی و میراث علمی ایرانیان پرداختند. بیشتر نویسندگان و گردانندگان این‌ نشریات‌ و در رأس آنها #تقی‌زاده ، به‌عنوان معماران فکری و سیاسی در خدمت رضا خان‌ قرار‌ گرفتند‌ و فرآیند نوسازی و شبه مدرنیسم ایران را سرعت بخشیدند. مجله کاوه در تحکیم پایه‌های فـکری و تـجددگرایی‌ دورۀ‌ 1307‌-1302 نقش مـستقیم و آشکار داشت. منبع:ملایی‌توانی،علیرضا، مشروطه و جمهوری،تهران،نشر گسترده،1381، صص 159-160 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ حل و فصل اختلافات خانوادگی در حمام حمام های دوره قاجار در کنار مکانهایی مانند مساجد ، بازارها و قهوه خانه ها جزو فضاهای عمومی به شمار می آمدند؛ در چنین فضاهایی امـکان مـعاشرت مــردم بـا یکـدیگر فراهم بود. حمام فرصتی‌ برای‌ دیدار با دوستان و خبرگیری از آنها بود. یکی از بهانه هـایی که زنان میتوانستند برای خروج از خـانه بـیابند، حـمام بود. آنها بسیاری از اوقات با هم بـه صـورت دسـته‌ جمعی‌، برای رفتن به حمام قـرار مـی گذاشـتند. در واقـع زنـان آن عهـد، بـه بهانه هایی چون حمام ، دید و بازدید دوستان و آشـنایان، شـرکت در عروسی و تولد، زیارت امامزاده ها و... میتوانستند‌ از‌ خانه خارج شوند. از آنجا که آداب استحمام زنان ، ساعت ها و گاه تا نصف روز به درازا میکشید، آنها فرصت کافی برای گفت وگـو پیرامـون مـسائل مختلف و خـبرگیری از‌ یکـدیگر‌ در‌ اخـتیار داشتند. زنان‌ حتی فراتر از گفت وگوهای متعارف ، شرح اختلافات بـا هـمسرانشان را نـیز به حمام میبردند و در این زمان، حمام‌ به‌ صـورت‌ دادگـاهی زنانـه درمـی آمـد کـه ریاسـت آن، و وظـیفه ی حل اختلافات‌ ، برعهده گیس سفیدان بود. حمام های عمومی در شکل گیری پیونـد میان خانواده ها نـیز نـقشی موثر داشتند‌. به‌ خصوص‌ ، آنجا فرصت مناسبی بود تا بـا دختـران دم بخـت بـیـشتر آشــنا‌ شــوند‌ و آنهـا را بـا دقـت بیـشتری زیـر نظـر بگیرنـد. یکـی از سفرنامه نویسان آن عصر، در توصیف‌ زندگی‌ روزمره‌ مـردم تـهران مینویـسد: «افـراد طبقـه متوسط تقریبا همیشه در حال دویدن هستند‌. در‌ آغاز‌ روز برای دیدار با آشنایان به بازار می روندو ناشتایی را با آنها صرف میکنند‌. از‌ این‌ ساعت تا ظهر یا برای کسب اخبار جدید به حمام می روند و یا از دوستان‌ خود‌ دیدن میکنند...». منبع:ژوزف آرتور گوبینو، سه سال در آسیا، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مـهدوی ، تهران: قطره ، 1383، ص221 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ نگاه تحقیرآمیز #میلسپو به ایرانیان غربیان و به طور ویژه نخبگان آنان همیشه نگاهی از بالا به پایین به ملل شرقی و به طور خاص مردمان خاورمیانه دارند و این چنین می اندیشند که همه باید همچون آنان باشند. این نگاه درباره مستشاران غربی که به ایران می آمدند نیز صادق است. من جمله میلسپو روایتی اینچنینی از ایرانیان دارد: «ایرانی از نظر هوش تند و چابک است، خوش صحبت و مجلس آرا و بذله گو است و در لحظات جدی تر یا برای فرار از واقعیات به تمرین فکری و در زمینه مقولاتی از قبیل فلسفه، شعر و هنر می پردازد. اما انسانی منطقی نیست. فاقد بلوغ فکری است. اصولا فاقد ساختمان مغزی است که ملل پیشرفته برای حل مسائل خود و نیل به پیشرفت لازم دارند. در طول تاریخ نادان، بیسوادی و فقدان تماس های روشنفکری آنان را از استفاده از منطق محروم ساخته است.»1 1-آرتور میلسپو، آمریکایی ها در ایران، ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، نشر البرز، 1370، ص 106 www.cafetarikh.com @cafetarikh

تلگراف علی اکبر افشار به #رضاخان #سردارسپه مبنی بر اعلام خروج جنازه رابرت ایمبری از خاک ایران www.cafetarikh.com @cafetarikh

رهبر مذهبی #ارامنه آذربایجان به اتفاق جمعی از افسران روسی و مقامات محلی در اواخر حکومت #قاجار www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ درخواست القاب و عناوین فرنگی در زمان #قاجاریه این سند شامل نامه محمدولی خان تنکابنی رئیس الوزرا به احمدشاه قاجار مبنی برتقاضای اعطای رتبه پرنس و لقب سپهدار اعظم به حسین پاشاخان باتوجه به خدمات وی می باشد. www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ چشم ملل شرق به #رضاشاه و #آتاتورک برای #رضاخان ترکیه یک الگو بود. او بسیار مقلد راهی بود که آتاتورک پیموده بود. از همین رو بود که برای سفیر ترکیه در ایران احترام بسیاری قائل بود و او را در صدر مجالس می نشاند. با او در ارتباط بود و حتی مخفیانه با او دیدار می کرد: ملاقات من با رضاخان راس ساعت 3 انجام گرفت. رضاخان مرا بی آنکه در انتظار نگه دارد به حضور پذیرفت. از همان آغاز به ترکی سخن گفت. اظهار داشت که از مدتها پیش منتظر ملاقات با من بوده است. حال عصمت پاشا رئیس جمهورمان را جویا شد. من هم گفتم رئیس جمهور ما به شما سلام دارند. رضاخان گفت به وقتش در همه مسائل از او کمک خواهم گرفت و از محبت و توجه فوق العاده خود به او سخن گفت. من هم در جواب از صمیمیت و علاقه رئیس جمهورمان سخن گفتم. رضاخان با این جمله که «من در چشم ایشان اما ایشان در قلب من جای دارند» اظهار محبت کرد. در جواب گفتم من دوستی و محبت میان دو طرف را برای تمام ملل شرق به مثابه بشارتی بزرگ می بینم. در جواب پس از اظهار اطلاع از سرگذشت من در باکو گفت «اینک چشم تمام ملل شرق به دنبال من و جناب مصطفی کمال پاشا است.» 1-ممدوح شوکت بیگ، خاطرات تهران: یادداشت های سفیر ترکیه از ماجرای تغییر سلطنت، آبان- بهمن 1304، ترجمه: حسن اسدی، تهران، پردیس دانش، 1390، ص 37 www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ عکس یادگاری داماد #ناصرالدین_شاه و اهل و عیالش امیرحسین سردار شجاع داماد ناصرالدین شاه به اتفاق جمعی از خادمین و چند تن از فرزندان خردسال خود www.cafetarikh.com @cafetarikh

✳️ حمام های قجری در قامت تکنولوژی ها و وسایل ارتباط جمعی امروزی بعـد اجتمـاعی استحمام در زمان قاجار قابل تامل است ؛ به عنوان نمونه در روابـط اجتماعی ایرانیان در آن‌ عصر‌، زمـانی کـه‌ میزبانی قصد داشت تا رسم میهمـان نـوازی را بـه نحو احسن به جای آورد، میهمان خود را دعوت به‌ حمام میکـرد. آمـاده کـردن حمـام و دعوت میهمان به آن، نشانگر احترام‌ ویژه‌ میزبان‌ به میهمان خود بـود. در این گـونـه مـوارد، مـعمولا میهمانان جواب نه به این دعوت نمی دادند‌ و ‌‌با‌ آغوش باز از آن استقبال میکردنـد. در واقع ، حمام بهانه ای برای ابـراز‌ صمیمیت‌ و تحکیم‌ روابط بود. به ایـن ترتیـب حمـام در کنش اجتماعی برای مـرد و زن ایرانـی آن روزگـار‌ - که در کمتر فضای عمومی دیگری مثل حمام ها میتوانستند آزادانه و با آرامش‌ خاطر به معاشرت با‌ هـم‌ ‌ ‌بـپردازند - فرصت مناسبی برای دورهم نشینی ، احوال پرسی و خبرگیری از یکدیگر فراهم میآورد و نقش یک پاتـوق را در جـامعه ی عـصر قاجار ایفا میکرد. در واقع در غیاب وسـایل ارتبـاط جمعـی جدیـد‌، حمام ها با کارکردی شبیه بـه این وسایل ، هم امکان ارتباط گیری افراد با یکـدیگر را فـراهم میکردند و هم فضایی بـرای خبرپراکنی به شمار مـی آمدند. منبع:حسین قلی خان نظام السلطنه‌ مافی، خاطرات و اسناد حسینقلی خـان نظـام الـسلطنه مـافی ، ج١، به کوشش معصومه مافی، تهران: نشرتاریخ ایـران ، 1362، ص79 www.cafetarikh.com @cafetarikh