پوشۀ شنیداری هفتمین جلسه از سلسله‌نشست‌های تاریخ و ماوراء 🔸بازکاوی "معنا" در "تاریخ قدسی" بر پایه روشهای فهم پسا مدرن🔸 🎙با حضور: 🔹 دکتر زهره باقریان (ارائه) 🔸دکتر راحله ضائفی (دبیر) @chsiqs

📜عالم خیزی ارّجانِ فارس 🔸به گزارش نجاشی، فارس بن سلیمان ابوشجاع ارّجانی ساکن شهر ارّجانِ فارس و از علمای امامیه، کتابی تألیف نموده که ابن نوح سیرافی، استاد نجاشی، از وی روایت کرده است. 📚الرجال: ۳۱۰. 🔹یکی از راویانی که شیخ صدوق از وی گزارش کرده ،حمزة بن جعفر ارّجانی، یکی از عالمان امامیه، بوده است. 📚عیون اخبار الرضا: ۲، ۲۱۶. 🔸به گزارش یاقوت حموی، جغرافی‌دان قرن هفتم، ارّجان از شهرهای منطقه‌ٔ فارس و دروازهٔ ورودی فارس از سمت عراق بوده است. افرادی که از کوفه برای سفر تجاری به منطقه فارس رفت و آمد داشته‌اند، از این شهر عبور می‌کردند. 📚معجم البلدان: ۱، ۱۴۲-۱۴۴. @chsiqs

📜عالم‌خیزی شهر جُوَیم فارس 🔸 به گزارش نجاشی، عبدان بن محمد جویمی از شهر جویم فارس و یکی از شیعیان امامیه بوده که احادیث شنیده شده از امام حسن عسکری(ع) را در قالب کتاب جمع آوری کرده است. 📚الرجال: ۳۰۴. 🔺على بن عيسى اربلی، تاریخ نگار شیعه قرن هفتم، وی را راوی یکی از احادیث امام عسکری(ع) گزارش نموده است. 📚 کشف الغمه: ۱، ۴۵۶. 🔹ابن شهر آشوب، عالم قرن ششم، عبدان بن محمد را از کسانی گزارش کرده که نص بر امامت امام عسکری(ع) را از امام هادی(ع) نقل کرده‌اند. 📚مناقب آل ابی طالب: ۴، ۴۲۲. 🔸یاقوت حموی، جغرافی‌نگار قرن هفتم، گزارش می‌کند که «جُوَیم» شهری در منطقه فارس است که به آن جویمِ ابی‌احمد گفته می‌شود. سرزمینی کوهستانی که تمام منطقه پوشیده از نخلستان و باغستان است. 📚معجم البلدان: ۲، ۱۹۲. 🔺یاقوت حموی، ابو احمد، حَجَر بن احمد الجویمی، ابو سعد، محمد بن عبدالجبار المُقری، معروف به الجویمی،ابو عبدالله، محمد بن ابراهیم الجویمی، ابو بکر، عبدالعزیز بن عمر بن علی الجویمی را از جمله علمای این شهر گزارش کرده است. @chsiqs

📜عالم‌خیزی شهر استخرِ‌ فارس 🔸شیخ طوسی، در میان اصحاب امام صادق(ع) یک راوی با نام عبدالحمید اصطخری را گزارش کرده است. 📚الرجال: ۲۴۰. 🔹به گزارش یاقوت حموی، جغرافی‌نگار قرن هفتم، استخر معرب اصطخر، یکی دیگر از شهرهای قدیمی منطقه فارس است. نسبت آن «اصطخری» و «اصطخرزی» (با افزودن زای) بوده و از برجسته‌ترین دژها، شهرها و کوره‌های فارس است. 🔺وی گزارش می‌کند نخستین کسی که آن را بنا کرد «اصطخر بن طهمورث» پادشاه ایرانیان بود و طهمورث نزد ایرانیان همچون آدم است. 📚معجم البلدان: ۱، ۲۱۱. 🔺حموی بر این باور است که گروهی فراوان از اهل علم به این شهر منسوب‌ هستند، از جمله: ابو سعید الحسن بن احمد بن یزید بن عیسی بن الفضل الاصطخری القاضی، از ائمهٔ شافعی، ابو سعید عبد الکریم بن ثابت الاصطخری، احمد بن الحسن بن داناج، ابو العباس الزاهد الاصطخری. 🔺ابواسحاق‌ ابراهيم‌ بن‌ محمد فارسى‌ اصطخري‌، جغرافى‌‌دان قرن چهارم نیز از اهالى‌ استخر (اصطخر) فارس‌ بوده است. @chsiqs

📜به حرمت حضرت زهرا(س) 🔸به باور آلوسی، عالم قرن سیزدهم، بنا بر قول به نزول سوره انسان درباره اهل بيت(ع)، يكی‌ از لطائف و ظرائف اين سوره اين است كه خداوند به خاطر رعايت حرمت حضرت زهرا(س) و نور چشم پيامبر(ص) سخنی از حورالعين به ميان نياورده و تنها به نوجوانان جاودان تصريح نموده است. 🏷ومن اللطائف على القول بنزولها فيهم أنه سبحانه لم يذكر فيها الحور العين وإنما صرح عز وجل بولدان مخلدين رعاية لحرمة البتول وقرة عين الرسول. 📚روح المعانی:29، 158. @chsiqs

گزارش هفتمین جلسه از سلسله‌نشست‌های تاریخ و ماوراء #بخش‌اول سلسله نشست های"تاریخ و ماوراء" به دنبال یافتن روش پاسخ به سوالات اساسی در علم بودنِ تاریخ و ساحت دانشیِ آن در مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام تشکیل شد تا باور به قانونمندیِ عوامل نامحسوس در رویدادهای تاریخی، بررسی و واکاوی شود. به دنبال ارائه نظریه "پارادایم الهیاتی در تاریخ" توسط استاد محترم؛ جناب آقای دکتر الویری، هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های تاریخ و ماورا با دعوت از سرکار خانم دکتر زهره باقریان؛ عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده و استاد حوزه و دانشگاه، به بررسی روش‌شناسی پسا مدرن در باورمندی به ماوراء الطبیعه و دخالت دادن آن در تاریخ‌نگاری.پرداخته شد. در این مبحث با عنوان "بازکاوی معنا از تاریخ قدسی بر پایه روش‌های فهم پسا مدرن"، خانم دکتر باقریان به توضیح ویژگی‌های روش مدرنیته، پسا مدرن و سنتی پرداختند. ایشان بیان داشتند: ما برای فهم تاریخ قدسی روشی واحدی نداریم، بلکه ابتدا می‌بایست روش‌های تحلیل گفتمان را دسته‌بندی کنیم و هر کدام از آن‌ها را بر اساس روشی که جزئی کرده‌ایم، در ذیل یکی از منابع تاریخ قدسی قرار دهیم. اگر بخواهیم بر اساس جامعه‌شناسی تاریخی به سراغ متون مقدس برویم، حتماً باید از مسیر تحلیل گفتمان و روش‌های لاکلا و موفه و فوکو بهره ببریم. ولی زمانی که بخواهیم متن را مورد بازکاوی قراردهیم، متنی که روایت و قرآن است، باید به سراغ تحلیل گفتمان انتقادی و در رأس آن ها تحلیل گفتمان فرکلاف برویم. اکنون توضیح می‌دهم که چطورمی‌توانیم این روش را مورد کاربست قرار دهیم: آیا این روش با معرفت شناسی و انسان شناسی در اسلام و الهیات اسلامی ، سنخیت دارد؟ این‌ها همدیگر را رد می‌کنند یا نه؟ گفتمانی که در درون یک تفکر دینی، که مؤلفه خود را از مذهب می‌گیرد، تولید می‌شود با یه گفتمانی که در درون نظام‌های مبتنی بر ماتریالیسم تولید می‌شود و مؤلفه خود را از نفی مذهب می‌گیرد با هم مخالفند یا تفاوت دارند. اما این مسئله تنها به تفاوت تفکر تئوری و گفتمان‌های دو جهان شرق و غرب یا الهیات مسیحیت و الهیات اسلام برنمی‌گردد، بلکه در درون خود جوامع اسلامی هم درباره یک موضوع و مسئله، فهم و گفتمان‌های متفاوتی تولید می شود. این دقیقاً همان چیزی است که پسا ساختارگرایان مطرح می‌کنند. اینکه اعتقاد دارند ما تغییر بافت را می‌پذیریم. و به خاطر همین تغییر بافت، همه نظریات جهانشمول را رد می‌کنند. اولین مفروض پساختارگرایی رد نظریات جهانشمول است: آنها به فرانظریه و نظریات چندگانه اعتقاد دارند . در اینجا می‌توان نظریه‌ای را ازتحلیل گفتمان و ریشه‌های پسا ساختارگرایی ارائه کرد که با معرفت شناسی و الهیات اسلامی سازگاری داشته باشد . مهمترین چالشی که روش های پساساختارگرایی با مبانی اندیشه ی دینی ما ایجاد می کند ، رد حقیقت واحد و یگانه و حذف کنشگری انسان است. اما الهیات اسلامی، ضمن آنکه کنشگری انسان را می پذیرد ، مسئولیت او را در کشف حقیقت می پذیرد. در پاسخ به این ادعا می توان بیان کرد که تحلیل گفتمان به عدم حقیقت اعتقاد ندارد بلکه بر این باور است که حقیقتی وجود دارد اما در پس گفتمانها ارايه می گردد که به آن می توان گفت واقعیت . یعنی ما با تکثر واقعیتها مواجه ایم نه آنکه حقیقت چند گانه باشه . چالش دیگری فهم تواریخ قدسی با روشهای پسامدرن به هم مرتبه بودن مراتب فهم بر می گردد. مدرنیته معتقد بود دسترسی به حقیقت برتر وجود دارد یعنی معرفت را یگانه می‌بیند. می‌گوید: یک جهان و یک حقیقت و یک معرفت وجود دارد. اما پسا مدرن مراتب فهم را می پذیرد اما ارزش گذاری نمی‌کند. در جهان سنتی هم تکثر وجود دارد هم حقیقت واحد. یعنی علاوه بر پذیرش مراتب فهم ، به فهم برتر نیز اعتقاد دارد. بررسی نص و روایات بر اساس روشهای فهم پسامدرن به علت این چالش ها و عدم سنخیت روشی و معرفتی امکان پذیر نیست مگر اینکه ما به تحلیل گفتمان انتقادی روی آوریم . زیرا گفتمان انتقادی بر این باور است که حقایق انکار ناپذیر وجود دارد مانند عدالت و نفی ظلم . یعنی نمی توان بر مراتب یکسان فهم ها اعتقاد داشت بلکه می توان حقیقت را از ایدئولوژی تشخیص داد و اینکه ما به حقیقت معتقدیم اما برای دسترسی به حقیقت، باید گفتمان کنیم. آن هم از طریق زبان شناسی. چرا که ایدئولوژی خود را در زبان پنهان کرده و من با کاویدن انتقادی، چهره ایدئولوژی را روشن می‌کنم. #ادامه‌دارد @chsiqs

گزارش هفتمین جلسه از سلسله‌نشست‌های تاریخ و ماوراء #بخش‌دوم نکته آخر اینکه می‌بایست میان "دین" و "معرفت دینی" تفکیک قائل شویم. "دین" حقیقتی واحد و ثابت و لایتغیر است. و انسان توانایی دستیابی به حقیقت را دارد. اما " معرفت دینی" فهم بشر از دین است. متغیر است و از دوره ای به دوره دیگر متفاوت است. می‌بایست به آن بعنوان علم نگاه کنیم. درمورد آن بحث کنیم، آن را اصلاح کنیم و مورد نقد قرار دهیم. یعنی معرفت دینی را می توان مورد تحلیل گفتمان انتقادی قرار داد نه آنکه ما دین و نص مقدس را به تحلیل گفتمان انتقادی بکشانیم . زیرا متن مقدس خودش عین حقیقت است و در صورتی که در تحلیل گفتمان انتقادی هدف ما تشخیص حقیقت از ایدئولوژی است در صورتی که متن مقدس خودش حقیقت محض است . متون تاریخی مبتنی بر روایات شامل دسته دوم متون هستند یعنی معرفت دینی اند نه آنکه خودشان دین باشند زیرا مورخ در این متون با مقوله بندی کردن روایات ، و طبیعی سازی آنها در متن و حتی با دستکاری واژگان آن در مواردی تلاش می کند تا آن در ذیل گفتمان مورد توافق خودش قرار دهد . یعنی این متون ایدئولوژیک محورند. خانم دکتر باقریان، پس از اتمام جلسه و در تکمله بحث، در پاسخ به سوال اصلی نشست، عنوان داشتند: در نگاه پسا مدرن، روایات ماورائی جزئی از ایدئولوژی هستند که نمی‌توان آن ها را به عنوان روایات اصیل مورد استناد قرار داد مگر آنکه با روش تحلیل گفتمان انتقادی آنها بازکاوی کرده ، حقیقت را از خلال گفتمانها استخراج کرد. از این رو روش پست مدرن این نوع روایات را رد می کند و آن را بدون گفتمان انتقادی نمی‌پذیرد. پایان بخش دوم @chsiqs

📜افضلیت حضرت فاطمه(س) بر حضرت مریم(س) 🔸به گزارش بخاری، پیامبر، حضرت فاطمه(س) را سرور تمامی بانوان بهشتی خوانده است. 🏷وقال النبي فَاطِمَةُ سَيِّدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ. 📚الجامع الصحیح: ۳، ۱۳۶۰. 🔺براین اساس فاطمه(س) از تمامی زنان حتی حضرت مريم بالاتر است. 🔹آلوسی، از علمای قرن سیزدهم هجری، در مسأله افضلیت میان حضرت فاطمه (س) و حضرت مریم (س) قائل به توقّف است. با این حال، وی معتقد است، در میان سایر زنان، حضرت فاطمه (س) برترین است. وی همچنین تصریح کرده که خدیجه(س)، مادر حضرت فاطمه، برتر از سایر زنان مسلمان ـ از جمله همسران پیامبر ـ می‌باشد. 🏷وبعد هذا كله الذي يدور في خلدي أن أفضل النساء فاطمة، ثم أمها... وعندى بين مريم وفاطمة توقف نظراً للأفضلية المطلقة. 📚روح‌المعانی:۳، ۱۵۷. @chsiqs

📜مشاغل شیعیان متقدم: شغل دولتی3 🔹به گزارش نجاشی، حسین بن علی حسین معروف به وزیر مغربی(نواده دختری نعمانی نویسنده کتاب الغیبه) وزیر شیعی مذهبِ حکومت بنی مروان(۴۱۴ـ۴۱۸) در میّافارقین بوده است. 📚الرجال: ۶۹. 🔺رساله‌ای از اهالی منطقه میّافارقین باقی مانده که از سید مرتضی سوالاتی پرسیده‌ و پاسخ گرفته‌اند. 📚رسائل الشریف المرتضی: ۱، ۲۷۹. 🔸ناصر خسرو، عالم قرن پنجم، از این شهر در سفرنامه خود نام برده است. 📚سفرنامه: بخش ۱۴. 🔺میّافارقین شهری در منطقه دیار بکر، جنوب غربی ترکیه امروزی به نام سیلوان است. @chsiqs

📜روایت زنانه از ولایت علی(ع) 🔸به گزارش ابن ابی طیفور، عالم قرن سوم، سوده همدانی، دختر عماره بن أشل( یا أشتر و یا أسک) است و در نبرد صفین به هنگام تحریض برادرش شعر زیبایی سروده که در مجلس معاویه بازگو می‌شود. 🏷ان الامام، أخا النبی، محمد علَم الهدی و منارة الایمان 🔺به درستی علی(ع) پیشوایی است که هم برادر پیامبر(ص) و هم نشان هدایت و پرتو ایمان است. 🔺سوده در این شعر به عقد اخوت بین پیامبر(ص) و علی(ع) اشاره کرده و از واژه‌های عَلَم و مناره، بهره برده است. 📚 بلاغات النساء: ۱، ۱۴. @chsiqs

📜روایت زنانه از ولایت علی(ع) 🔸به گزارش ابن بکار، تاریخ‌نگار قرن سوم، هنگامی که معاویه نظر جُروَه دختر مرة بن غالب التّميمية را در مورد علی(ع) می پرسد جواب می‌دهد: سوگند به خدا چنان مقام و جایگاهی دارد که درک آن دشوار و حتی محال است. 🏷جاز والله في الشرف حدا لا يوصف وغاية لا تعرف ، وبالله أسأل أمير المؤمنين إعفائي مما أتخوف . 🔺وی از معاویه می‌خواهد، او را از مسائلی که از بیان آن بیم دارد معذور دارد. معاویه که می‌دانست وی چه خواهد گفت، چنین کرد و پاسخ بیشتر نخواست. 📚اخبار الوافدات من النساء على معاویه بن ابى سفيان: ۳۴. @chsiqs