صوت نخستین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد ابراهیم گودرزی موضوع: تأملی در پاسخ «شهید جاوید» در چرایی ادامۀ حرکت امام حسین (ع) پس از رسیدن خبر شهادت مسلم دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

سه معنای «تشیع» نزد رجالیون اهل سنت و مسئلۀ تشیع اباصلت آیت‌الله سبحانی با توجه به روایاتی که اباصلت در کتب حدیثی ما از امام هشتم نقل می‌کند، نه‌تنها او شیعۀ خالص بوده، بلکه رازدار امام نیز بوده است و لذا بسیاری از اهل سنت به تشیع او تصریح کرده‌اند. ولی هر تصریح به تشیع ملازم امامی بودن نیست، زیرا تشیع نزد رجالیون اهل سنت سه معنا دارد: 1. دوست داشتن اهل بیت 2. مقدم دانستن علی بر عثمان 3. مقدم دانستن علی بر خلفای سه‌گانه تشیع به معنی اول همۀ مسلمانان را در بر می‌گیرد، ولی تشیع به معنای دوم با تسنن سازگار است ولی نقطۀ ضعفی در راوی به شمار می‌آید. ولی هرگاه کلمۀ «رافضی» به کار برند مقصود همان شیعۀ امامی است و چون برخی از رجالیون اهل سنت او [اباصلت] را رافضی می‌خوانند حاکی از شیعه بودن او نزد آنهاست. ولی ما در اثبات تشیع او نیازی به گفتار رجالیون اهل سنت نداریم. ملازمت او با حضرت رضا و روایات نابی که از آن حضرت نقل می‌کند حاکی از تشیع صمیمی اوست (کتاب سیمای فرزانگان، ج10، ص 171). #اباصلت #سبحانی دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

سومین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد حامد قرائتی موضوع: مناسک عزاداری در دولت‌های شیعه سه‌شنبه ۳۱ مرداد، ساعت ۱۷:۳۰ قم، خیابان دورشهر، کوچه ۱۵، پلاک چهار شرکت به صورت حضوری و مجازی 📱لینک شرکت مجازی در جلسه: https://aparat.com/CHSIQS/live دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت دومین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد حسین قاضی‌خانی موضوع: کاوشی درباره نخستین منزلگاه مسلم در کوفه دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا ۱ چهارشنبه ۱ شهریور، ساعت ۱۷:۳۰ قم، خیابان دورشهر، کوچه ۱۵، پلاک چهار شرکت به صورت حضوری و مجازی 📱لینک شرکت مجازی در جلسه: https://aparat.com/CHSIQS/live دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت سومین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد حامد قرائتی موضوع: مناسک عزاداری در دولت‌های شیعه دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

هفتم صفر؛ ولادت یا شهادت؟ (1) بخش اول: ولادت امام کاظم (ع) درباره اینکه هفتم صفر روز ولادت امام کاظم (ع) هست یا خیر و همچنین اینکه شهادت امام حسن (ع) در همین هفت صفر بوده یا بیست و هشت صفر دست‌کم در هر مورد دو دیدگاه مشهور وجود دارد. درباره ولادت امام کاظم (ع) برخی هفت صفر را تعیین کرده‌اند و برخی ولادت ایشان را در ماه ذی الحجه دانسته‌اند. همچنین در خصوص روز شهادت امام حسن (ع) برخی هفت صفر را روز شهادت می‌دانند و برخی بیست و هشتم صفر را. پیش‌تر در همین کانال دیدگاه استاد یوسفی غروی و آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی را در خصوص ولادت امام کاظم (ع) منتشر کرده بودیم که هر دو به ولادت ایشان در ماه ذی‌الحجه قائل بودند و نه صفر (دیدگاه این دو بزرگوار را می‌توانید از اینجا و اینجا بخوانید). اما دیدگاه دیگر درباره ولادت امام کاظم (ع) روز هفت صفر است که محقق ارجمند استاد یدالله مقدسی بدان قائل است. ایشان در کتاب «بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان (ع)» می‌نویسد: «درباره ماه ولادت امام هفتم (ع) ناهمگونی چندانی در میان منابع کهن به چشم نمی‌آید. بخشی از آنها در این خصوص سخنی ننگاشته‌اند و تنها به ذکر سال تولد بسنده کرده‌اند [...] ولی آن دسته از منابع که در این باره سخن گفته‌اند بر تولد آن گرامی در ماه صفر تأکید کرده‌اند. تنها طبری امامی ماه ذی‌الحجه را به نام ماه تولد آن بزرگوار گزارش کرده و حاسب طبری هم ماه جمادی الآخر را ثبت کرده است. با توجه به متفرد بودن گزارش این دو و فزونی منابع گویۀ نخست باید گفت آن امام در همان هفت صفر متولد شده است. گفتنی است روایتی از ابوبصیر و منهال قصاب در خصوص تولد آن گرامی در منطقۀ ابواء نقل شده مبنی بر اینکه این دو نفر در سال تولد آن حضرت در سفر خج حضور داشتند و در طول سفر وقتی به ابواء رسیدند خبر تولد امام کاظم (ع) را شنیدند. ابوبصیر می‌گوید: «به محضر امام صادق (ع) تشرف یافتم و بر سفرۀ نهار امام نشسته بودم که بشارت تولد امام کاظم (ع) به پدرش داده شد». منهال نیز می‌گوید: «در حالی از ابواء عبور کردم که موسی پسر امام صادق (ع) تولد یافت و من پیش از امام صادق (ع) به مدینه رفتم و آن حضرت پس از یک روز وارد مدینه شد و سه روز به مردم اطعام کرد». اما در روایت این دو راوی هیچ گونه تصریح و اشاره‌ای نیست که این تشرف و حضور و بشارت و اطعام در چه ماهی بوده است. هرچند در شرایط کنونی رایج این است که غالب حاجیان پس از اعمال حج از مکه خارج می‌شوند لیکن آیا در آن زمان هم چنین بوده و آیا ابوبصیر و منهال هم چنین کردند یا مدتی در مکه ماندند و در بازگشت - با فاصلۀ طولانی که میان مکه و مدینه بود - در چه تاریخی به ابواء رسیده‌اند، هیچ یک از اینها روشن نیست [...] وانگهی گزارش ابوصیر با دو سند در کافی نقل شده و مجلسی هر دو سند را ضعیف دانسته است. و در روایت منهال هم شخصی به نام علی بن حدید حضور دارد که شیخ طوسی روایت او را در صورتی که در نقلش منفرد باشد غیر قابل اعتماد می‌داند و او در این گزارش از منهال منفرد است. به هر روی با استناد به این دو نقل نمی‌توان گفت امام کاظم (ع) در ماه ذی‌الحجه تولد یافت؛ چنان که کلینی هم که روایت ابوبصیر را در باب موالید ائمه ثبت کرده، در باب تاریخ امام کاظم (ع) درباره ماه و روز تولد آن گرامی اظهار نظر نکرده است» (برگرفته از کتاب «بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان (ع)، ص401-406). #هفت_صفر #امام_کاظم #مقدسی #یوسفی_غروی #شبیری_زنجانی دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

هفتم صفر؛ ولادت یا شهادت؟ (1) بخش دوم: شهادت امام حسن (ع) استاد یدالله مقدسی: گزارش شهادت امام حسن (ع) در هفتم صفر در میان منابع متقدم و نخستین گزارشگر آن شهید اول (786 ق) است. در اینکه مأخذ وی در این نقل چه کتاب و گزارشی بوده است مطلب روشنی در دست نیست. اما دو دستۀ دیگر گزارش در میان منابع متقدم وجود دارد که «آخر صفر» یا «بیست و هشت» صفر را روز شهادت این بزرگوار دانسته‌اند. شیخ مفید، شیخ طوسی در مصباح، ابن شهرآشوب - با منابع فراوانی که در اختیار داشته - اربلی، علامه حلی، شیعی سبزواری، کفعمی در بلد الامین و حائری کرکی بر بیست و هشت صفر به عنوان روز شهادت امام حسن (ع) تأکید کرده‌اند. تأکید می‌شود در هیچ یک از این منابع نامی از شهادت آن گرامی در هفتم صفر حتی به صورت «قیل» هم برده نشده است. هرچند مرحوم مفید در «ارشاد» و «مقنعه» تنها از ماه صفر نام برده است، لیکن در «مسار الشیعه» بر دو شب باقی‌مانده از ماه صفر تأکید کرده است. شیخ مفید درباره تاریخ‌های ثبت‌شده در کتاب «مسار الشیعه» - که یکی از آنها شهادت امام حسن (ع) در بیست و هشت صفر و نه غیر آن است - می‌گوید: «این تاریخ‌ها همواره در طول روزگاران پیشین مورد توجه صالحان شیعه بوده و آنان روزهای شادی و حزن را پاس می‌داشتند». این سخن شیخ مفید از این نکته حکایت دارد که شیعیان دوران وی و پیش از او در روز بیست و هشت صفر برای امام حسن (ع) مراسم عزا برگزار می‌کردند (برگرفته از کتاب بازپژوهشی تاریخ ولادت و شهادت معصومان، ص 263-264) استاد یوسفی غروی: شیعیان عراق، همچنان در هفتم صفر به عنوان شهادت امام حسن (ع) عزاداری می‌کردند. مرحوم آیت‌الله‌ شیخ عبدالکریم حائری یزدی که درس‌خوانده نجف و کربلا بود، بعد از هجرت از نجف به ایران، عزاداری در هفتم صفر را نیز (علاوه بر آخر صفر) از علمای نجف و کربلا به ایران و قم انتقال داد و از آن وقت به بعد، علمای ایران علاوه بر بیست و هشتم صفر، هفتم صفر را نیز برای امام حسن (ع) عزاداری می‌کنند. #هفت_صفر #امام_حسن #مقدسی #یوسفی_غروی #حائری دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 2 پنجشنبه 2 شهریور، ساعت ۱۷:۳۰ قم، خیابان دورشهر، کوچه ۱۵، پلاک چهار شرکت به صورت حضوری و مجازی 📱لینک شرکت مجازی در جلسه: https://aparat.com/CHSIQS/live دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت چهارمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی‌نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعۀ عاشورا 1 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

صوت پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های عاشوراپژوهی ۲ مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی‌نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعۀ عاشورا 2 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

داستان نگاشته شدن رساله‌ای با عنوان «مشروبات الکلی عامل عقبگرد انسان» به قلم علامه طباطبایی از زبان آیت الله جعفر سبحانی نگارنده در محضر مرحوم آیت الله بروجردی بود و حضرت علامه طباطبایی نیز آنجا تشریف داشتند. ناگهان خبر دادند که دبیر کل «کنگرۀ جهانی مبارزه با مواد الکلی» قصد شرفیابی دارند. چیزی نگذشت که دبیر به معیت آقای میرسپاسی وارد شدند. پس از گفت‌وگو پیرامون علل تحریم الکل، دبیر کل از محضر آیت الله بروجردی درخواست کرد که بسیار مناسب است رساله‌ای پیرامون تحریم الکل از نظر اسلام نوشته شود و این رساله پس از ترجمه به زبان انگلیسی در کنگره به عنوان نظریۀ اسلام درباره الکل منتشر و قرائت گردد. در همین لحظات بود که مرحوم آقای بروجردی نگاهی پرمحبت به مرحوم علامه طباطبایی کرده و درباره ایشان چنین گفتند: «آقا سید محمدحسین طباطبایی تبریزی از علمای بزرگ اسلام‌اند و تفسیر پرارزشی دارند. ایشان می‌توانند این کار را انجام دهند و رسالۀ درخواستی آقایان را بنویسند». مرحوم طباطبایی در ظرف چند روز رساله‌ای در این باره تنظیم کرد و به حضور مرحوم آقای بروجردی فرستاد و ایشان نیز آن را به کنگرۀ جهانی مبارزه با مواد الکلی که در آن سال بنا بود در آنکارا تشکیل گردد فرستاد و رساله به دو زبان چاپ و منتشر شد (کتاب سیمای فرزانگان، ج8، ص 262). برای مطالعه یادداشت علامه درباره مشروبات الکلی می‌توانید به کتاب «معنویت تشیع به ضمیمۀ چند مقالۀ دیگر، فصل 10 ص 167 مراجعه کنید یا آن را اینجا مطالعه کنید. #علامه_طباطبایی #الکل #سبحانی دوستان خود را از طریق لینک زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

📓معرفی کتاب #وقعة_الطف 📜دست‌یابی به روایتی معتبر و دقیق از واقعه کربلا همواره دغدغه علاقمندان و پژوهشگران تاریخ عاشورا بوده است. کتاب #ابومخنف با نام #مقتل_الحسین نزدیک‌ترین روایت از این واقعه را گزارش کرده است. 📔 محقق ارجمند استاد محمدهادی #یوسفی_غروی کتاب ابومخنف را بر اساس منابع معتبر، بازسازی و احیا کرده است. این اثر با نام «وقعه الطف» منتشر شده و در سالیان اخیر جزو منابع اصلی واقعه عاشورا بوده است. 📒 #وقعه_الطف» کهن‌ترین گزارش مکتوب از واقعه کربلا است و با این کتاب به گزارشی تاریخی از واقعه عاشورا، بدون افزوده‌های متأخر دست یافته‌ایم. در وقعه الطف همه نقل‌های بازمانده از کتاب ابومخنف گردآوری شده و می‌توانیم بگوییم اکنون ساختار اصلی کتاب مقتل الحسین را در اختیار داریم.

💠 سلام علیکم 💠 ✳️ با توجه به هماهنگی‌های مؤسسه با استاد معظم و ناشر، امکان تهیه تعداد معدودی از ۲ اثر پژوهشی زیر با #تخفیف_ویژه برای شرکت‌کنندگان دوره "امام‌حسین‌شناسی با رویکرد تاریخی 2" وجود دارد: 1⃣ *موسوعة التاریخ الاسلامی*؛ 8 جلد؛ قم، نشر مجمع الفکر الاسلامی؛ زبان عربی 2⃣*وقعة الطف* "، قم، مرکز الدراسات التاریخیة، زبان عربی 🔶 علاقمندان برای خرید و ارسال آن می‌توانند با واحد پشتیبانی دوره تماس بگیرند: ۰9334914141 ✳ قیمت نهایی کتاب‌ و درصد تخفیف، به تعداد تقاضا بستگی دارد. لذا پس از تهیه لیست متقاضیان، متعاقباً اعلام خواهد شد.

لزوم تذکر دادن علما به اهل منبر آیت‌الله یوسفی غروی: لازم است علما نسبت به اهل منبر حساسیت داشته باشند و در مواردی که مطالب ضعیف یا کم‌اعتبار نقل می‌شود (چه رسد به نقل مطالب بی‌سند و جعلی) تذکر دهند و اهل منبر را از بازگو کردن مطالب ضعیف برحذر دارند. عده‌ای گمان می‌کنند منبر رفتن و نقل مطالب تاریخی و نسبت‌های غیرواقع دادن به اهل بیت علیهم السلام چندان مشکلی ندارد و لذا دقت‌های علمی را مخصوص فقه و اصول می‌دانند و علم تاریخ را عرصۀ تسامح. نباید گمان شود منبر رفتن نسبت به اجتهاد و تفقه بسیار آسان‌تر است و بدون آمادگی و مطالعه می‌توان برای مردم منبر رفت. بلکه برعکس، منبر به دو مهارت و اجتهاد نیاز دارد؛ یکی برای تشخیص صحت و سقم احادیث و دیگری مهارت فنون بیان مطلب و شیوۀ تأثیرگذاری در مخاطب. متأسفانه گاهی گمان می‌شود منبری فقط به مهارت دوم نیاز دارد و همین که بیان خوبی داشته باشد و شور خوبی در مجالس ایجاد کند رسالتش را انجام داده و نیازی به تحقیق و بررسی مطالبی که می‌گوید ندارد. علما نیز باید نسبت به اهل منبر حساس باشند و کژی‌ها و ناراستی‌های احتمالی آن‌ها را تذکر دهند. مرحوم والد ما نقل می‌کرد که مرحوم محدث قمی در مسجد بزرگ نجف، مسجد هندی، بعد از نماز مرحوم آیت‌الله شاهروی منبر می‌رفت. شبی که مرحوم محدث قمی از منبر پایین آمد، آیت‌الله شاهروی به ایشان رو کرد و گفت: «آقای شیخ عباس! از خدا بترس! قبل از نقل این مطالب یک قیل و قالی راه بینداز»، یعنی بگو «قیل» یا «قال فلان» و این‌قدر مطمئن مطالب را نسبت نده. خب مرحوم محدث قمی خودش کارشناس حدیث و شاگرد مرحوم محدث نوری بود ولی می‌بینیم از سوی آیت‌الله شاهروی مورد این خطاب قرار گرفت. یعنی علما به مطالب منقول در منبرها حساس بوده‌اند و حتی به سخنان منبریِ با شأن و عظمتی مثل مرحوم محدث قمی هم با توجه گوش می‌کردند و در موارد لزوم تذکر می‌دادند. منبری‌ها باید توجه داشته باشند که مطالبی که جنبۀ خارق‌العاده و اعجازی دارند یا باید متواتر باشند یا دست‌کم به استفاضه نیاز دارند تا معتبر تلقی شوند. اسم بردن از کسانی که عادت و رویۀ منبرهایشان بیان مطالب ضعیف و کم‌اعتبار است و معرفی آنان به مردم و برحذر داشتن مؤمنان از دعوت این افراد برای سخنرانی هیچ اشکالی ندارد. یکی از موارد استثنای غیبت «قدح مقالات باطله» است. با توجه به همین موردِ استثنای غیبت است که می‌بنیم گاهی علما در لابه‌لای مطالب علمی‌شان در رد و نقل مطالب دیگری گاهی عبارات تندی را درباره قائلین به آن مطالب بیان می‌کنند و این غیبت نیست بلکه از باب «قدح مقالات باطله» لازم است که از آن‌ها اسم برده شود و ضعف علمی‌شان بر مردم آشکار شود. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

صوت مجموعه نشست‌های عاشوراپژوهی 2 مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزارشده در بازۀ 29 مرداد تا 2 شهریور 1402 1. ارائه‌دهنده: استاد ابراهیم گودرزی موضوع: تأملی در پاسخ «شهید جاوید» به چرایی ادامۀ حرکت سیدالشهدا (ع) پس از رسیدن خبر شهادت مسلم 2. ارائه‌دهنده: استاد حسین قاضی‌خانی موضوع: کاوشی درباره نخستین منزلگاه مسلم در کوفه 3. ارائه‌دهنده: استاد حامد قرائتی موضوع: مناسک عزاداری در دولت‌های شیعه 4. ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 1 5. ارائه‌دهنده: استاد سید محمود طباطبایی نژاد موضوع: بررسی رویکردهای مشهور در تفسیر واقعه عاشورا 2 دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید: @chsiqs

شروع رواج پیاده‌روی به سمت کربلا شیخ آقابزرگ تهرانی در شرح زندگانی استاد بزرگ خود، مرحوم حاج میرزا حسین نوری، می‌نویسد: «از سنت‌هایی که شیخ ما در سال‌های اقامت خود در عتبات پایه‌گذاری و رایج کرد، پیاده‌روی از نجف به کربلا برای زیارت سیدالشهدا بود. پیاده‌روی به کربلا در دوران شیخ انصاری، شیوه و روش بزرگان و اخیار رایج بود، ولی پس از چندی ترک شد ... استاد ما چون این وضع را بدین منوال دید، بدین شیوۀ خداپسندانه همت گماشت و به آن ملتزم گشت». در میان مراجع تقلید حضور آیت‌الله العظمی سید محمود شاهرودی زبانزد همگان بود. معروف است که وی در این مراسم نخست با پای پیاده از نجف خارج می‌شد و به سوی کربلا حرکت می‌کرد و سپس سایر آقایان، استادان و طلاب هم به دنبال وی به راه می‌افتادند و وقتی مراسم زیارت تمام می‌شد بیشتر زائران از کربلا سوار وسیلۀ نقلیه می‌شدند و به نجف بازمی‌گشتند؛ اما آیت‌الله شاهرودی در بازگشت هم پیاده به نجف بازمی‌گشت. معروف است که این مرجع بزرگ چهل سفر با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) مشرف شده است (برگرفته از کتاب فرازها و فرودها، ص 74) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

امام رضا (ع) به هیچ وجه از قم و نزدیکی آن عبور نکرده است استاد یوسفی غروی: حرکت امام رضا (ع) به سمت خراسان حرکتی مخفیانه نبوده، بلکه سیصد سرباز عباسی به رهبری رجاء بن ابی ضحاک ایشان را همراهی می‌کردند، لذا مسیر حرکت ایشان چندان مخفی نبوده و گفته‌اند که ایشان از مدینه به بصره رفت و از بصره به اهواز، از اهواز به فارس و در نهایت از فارس به مرو رسید. در این مسیر ایشان تحت هدایت سربازان عباسی بود و مأمون از رجاء بن ابی ضحاک خواسته بود تا امام را از شهرهایی مانند قم که کانون تجمع شیعیان بود عبور ندهد. به همین دلیل هم بود که امام را از کوفه روانه نکردند زیرا کوفه نیز یکی از کانون‌ها تجمع شیعیان بود. سید ابن طاووس (سید عبدالکریم ابن طاووس حلی، و نه صاحب کتاب ملهوف) در کتابی که درباره تعیین قبر امیرالمؤمنین (ع) نوشته (فَرْحَةُ الغَریّ فی تَعْیینِ قَبْر أمیرِالمُؤمنین عَلیّ بْن أبی‌طالب فِی النَّجَف) اشاره کرده که امام رضا (ع) در مسیرش وارد قم شد و شیعیان از او استقبال کردند و داستانی شبیه ورود پیامبر (ص) به مدینه را نقل می‌کند که شیعیان درباره اینکه امام به خانۀ چه کسی برود دعوا داشتند و امام رضا (ع) فرمود این شتر هر کجا برود آنجا منزل خواهم گزید. اکنون نیز منطقه‌ای در قم، در پشت مدرسۀ رضویه و در بازار نجارهای قدیم قم به نام «شترخان» وجود دارد که می‌گوید محلی بوده که شتر امام رضا (ع) توقف کرده و امام در آنجا منزل گزیده است. حتی وجه تسمیۀ مدرسۀ رضویه نیز همین بوده و چون نزدیک این محل ادعایی اقامت امام رضا (ع) بوده آن را «رضویه» نامیده‌اند. اما این داستان به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. مسیر حرکت از مدینه به مرو مشخص است و مأمون تأکید کرده بود که امام از مراکز تجمع شیعه عبور داده نشود. به‌ویژه که در آن زمان قمی‌ها با بنی‌عباس مشکل داشتند و از خراج دادن تمرد کرده بودند و درگیری‌ای هم به وجود آمد و تعدادی از قمی‌ها کشته شدند، لذا اصلاً معقول هم نیست مأمون اجازه داده باشد امام رضا (ع) را از این منطقه حرکت داده باشند. #امام_رضا #قم #شترخان #رضویه #سنگ‌نوشته #ساوه دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید:⬇️⬇️ @chsiqs

#اطلاع_رسانی رویدادهای تاریخی 📔 نقد و بررسی یادگاری نویافته منسوب به امام‌ رضا علیه السلام در مسجد جامع ساوه سخنرانان: #عماد_الدین_شیخ_الحکمایی #علی_بهرامیان #احمد_خامه_یار 🗓شنبه 11 شهریور 1402، ساعت 17 🏠 سالن حافظ 🔹 برنامه به صورت حضوری برگزار می‌شود. 🔹 ورود برای عموم آزاد و رایگان است. 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (1) بخش اول: بازگشت امام چهارم (ع) به عراق و دیدار امام سجاد (ع) با جابر هر دو افسانه است! درباره بازگشت کاروان اسرا به کربلا در اولین اربعین امام حسین (ع) اقوال مختلفی وجود دارد که می‌کوشیم در چند بخش، برخی از این اقوال را بیان کنیم. در این قسمت به سراغ دیدگاه مرحوم دکتر محمدابراهیم آیتی می‌رویم که شهید مطهری در وصف ایشان می‌گوید: «به جرئت می‌توانم بگویم که در همۀ تهران و شاید همۀ کشور کسی را نداریم که به تاریخ صد سالۀ اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد» (کتاب ده‌ گفتار، ص 222). مرحوم آیتی بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین به کربلا را ناممکن می‌داند و معتقد است هیچ دیداری بین امام سجاد (ع) و جابر بن عبدالله انصاری در کربلا صورت نگرفته است: «اما آمدن اهل بیت از شام به طرف عراق و رسیدن آن‌ها در اربعین یعنی روز بیستم ماه صفر به کربلا را به هیچ وجه نمی‌توان باور کرد یا سندی قابل اعتماد بر این افسانۀ تاریخی به دست داد [...]. [اگر بخواهیم تاریخ احتمالی را حدس بزنیم] می‌توان گفت که اهل بیت امام حسین (ع) پس از آنکه روز دوازدهم محرم سال 61 هجری وارد کوفه شدند و در حدود یک ماه یعنی تا حدود بعد از نیمۀ ماه صفر در کوفه زندانی بوده‌اند و یکی دو روز پیش از اربعین آنان را به شام فرستاده‌اند و چنان‌که برخی نوشته‌اند در حدود نیمۀ ماه ربیع‌الاول وارد دمشق شده‌اند. اما نمی‌توان دانست که تا چه تاریخی در دمشق مانده‌اند [...] و راستی اگر مدرک قابل اعتماد و استنادی می‌داشتیم که اسیران اهل بیت در چهلم شهادت امام به کربلا آمده‌اند، می‌گفتیم که این امر در موقع رفتن به شام بوده نه در موقع برگشتن از شام [...]. اما احتمال آنکه اهل بیت روز اربعین وارد شام شده باشند یا در چنان روزی به مدینه رسیده باشند یا در آن روز از دمشق به مدینه حرکت کرده باشند هیچ کدام از این مطالب را نمی‌توان باور کرد و چه بهتر که در ایام عاشورا و اربعین اسمی از این‌گونه مطالب بی‌مأخد برده نشود و به همانچه بوده و روی داده و مأخد آن در دست ماست اکتفا شود، نه امام چهارم (ع) از شام به عراق آمده و نه اهل بیت عصمت در بازگشت از شام به کربلا آمده‌اند و نه جابر بن عبدالله انصاری و عطیة بن سعد بن جنادۀ کوفی در زیارت اربعین خود با امام چهارم (ع) و اهل بیت عصمت و طهارت ملاقات کرده‌اند و در هیچ یک از روایات مربوط به زیارت جابر و عطیه نامی و اثری از ملاقات این دو بزرگوار با امام سجاد (ع) و اهل بیت در کار نیست و قصه‌پردازان آن را ساخته و پرداخته‌اند» (کتاب بررسی تاریخ عاشورا، ص 180) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در روزهای آینده دیدگاه دیگر بزرگان را در این باره از همین کانال منتشر خواهیم کرد. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

🎶 پوشه شنیداری نشست علمی نقد و بررسی یادگاری نویافته منسوب به امام‌ رضا علیه السلام در مسجد جامع ساوه 🗓 شنبه 11 شهریور 1402 💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢 🆔 @iranianhht

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (2) بخش دوم: به هفت دلیل بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا منتفی است محدث نوری در کتاب لؤلؤ و مرجان بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا را منتفی می‌داند و هفت دلیل برای آن ذکر می‌کند که در اینجا چهار دلیل نخست او را به اختصار ذکر می‌کنیم: «[...] رسیدن اهل بیت در اربعین به کربلای معلا به نحوی که سید در لهوف ذکر نموده منافی است با امور بسیار و جمله از اخبار و تصریح جمعی از علماء اخیار. اول آنکه سید معظم مذکور بعد از مدتی خود ملتفت به بعضی از خرابی‌های این نقل از آن راوی مجهول شده است لهذا در کتاب اقبال در اعمال روز بیستم صفر بعد از اشاره به آنچه در لهوف سابقاً نوشته بود فرموده که این بعید است [...] دوم آنکه احدی از اجلاء فن حدیث و معتمدین اهل سیر و تواریخ در سیاق ذکر مقتل اشاره‌ای به این قصه نکرده‌اند [...] بلکه از سیاق کلامشان انکار آن معلوم می‌شود [...] سوم آنکه شیخ مفید در مسار الشیعه در وقایع ماه صفر فرموده «فی یوم العشرین منه کان رجوع حرم سیدنا و مولانا ابی عبد الله الحسین علیه السلام من الشام الی المدینة [...]». قریب همین عبارت را شیخ طوسی در مصباح متهجد و علامۀ حلی در منهاج الصلاح و کفعمی در دو موضع از مصباح خود ذکر کرده و ظاهر عبارت آن است که روز اربعین از شام بیرون آمدند نه آنکه وارد مدینه شدند چنانکه بعضی توهم کردند. چهارم آنکه تفصیل ورود جابر در کربلای معلی در دو کتاب معتبر موجود است و ابداً ذکری از ورود اهل بیت طهارت و ملاقات ایشان با جابر در آنجا نیست» (لؤلؤ و مرجان، ص149-158). ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در روزهای آینده دیدگاه دیگر بزرگان را در این باره از همین کانال منتشر خواهیم کرد. دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

بازگشت کاروان اسرا در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا (3) بخش سوم: دیدگاه محدث قمی در «منتهی الآمال» شیخ عباس قمی نیز از کسانی است که بازگشت اهل بیت در اولین اربعین امام حسین (ع) به کربلا را نمی‌پذیرد. ایشان پس از نقل کلام سید بن طاووس در ملهوف دال بر بازگشت اهل بیت و ملاقات با جابر بن عبدالله انصاری در کربلا می‌نویسد: «مکشوف باد که ثقات محدثین و مورخین، بلکه خود سید جلیل علی بن طاووس نیز روایت کرده که بعد از شهادت حضرت امام حسین (ع) عمر سعد نخست سرهای شهدا را به نزد ابن‌زیاد روانه کرد. آنچه از قضایای عدیده و حکایات متفرقۀ سیر ایشان به جانب شام از کتب معتبره نقل شده چنان می‌نماید که ایشان را از راه سلطانی و قری و شهرهای معموره عبور دادند که قریب به چهل منزل بود و اگر قطع نظر کنیم از ذکر منازل ایشان و گوییم از بریه و غربی فرات سیر ایشان بوده آن هم غریب به بیست روز می‌شود چه ما بین کوفه و شام به خط مستقیم یک صد و هفتاد و پنج فرسخ گفته شده و در شام هم قریب به یک ماه توقف کرده‌اند چنان‌که سید در اقبال فرموده [...] پس با ملاحظۀ این مطالب خیلی مستبعد است که اهل بیت بعد از این همه قضایا از شام برگردند و روز بیستم شهر صفر که روز اربعین و روز ورود جابر به کربلا بوده، به کربلا وارد شوند. و خود سید اجل این مطلب را در اقبال مستبعد شمرده، به علاوه که احدی از اجلاء فن حدیث و معتمدین اهل سیر و تواریخ در مقاتل و غیره اشاره به این مطلب نکرده‌اند با آنکه دیگر ذکر آن از جهاتی شایسته بود، بلکه از سیاق کلام ایشان انکار آن معلوم می‌شود. و قریب این عبارت را ابن‌اثیر و طبری و قرمانی و دیگران ذکر کرده‌اند و در هیچ کدام ذکری از سفر عراق نیست، بلکه شیخ مفید و شیخ طوسی و کفعمی گفته‌اند که: در روز بیستم صفر حرَم حضرت ابی عبدالله الحسین (ع) از شام به مدینه و در همان روز جابر بن عبدالله به جهت زیارت امام حسین (ع) به کربلا آمد و اول کسی است که امام حسین (ع) را زیارت کرد» (منتهی الآمال، ج2، ص 1013-1014). ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

صوت سخنرانی استاد یوسفی غروی با عنوان «زیارت اربعین از آغاز تا کنون» برگزارشده در بنیاد پژوهشهای اسلامی، 8 شهریور 1402 بخشی از مطالبی که در این سخنرانی خواهید شنید: ⬇️⬇️ 🔵 درباره مرسل نقل شدن خبر «علامات مؤمن» از سوی شیخ طوسی ⚫️ منظور از «اربعین» اربعین امام حسین (ع) است نه زیارت چهل مؤمن 🔵 «اربعین» در بین شیعه فقط اربعین امام حسین (ع) را به ذهن متبادر می‌کرد ⚫️ درباره بازگشت سر امام حسین (ع) و دفن شدن آن در کنار بدن مطهر 🔵 روز اربعین هم روز بازگشت سر مطهر به بدن بوده و هم روز بازگشت اهل بیت به کربلا و طی شدن این مسیر در این مدت هیچ استبعادی ندارند ⚫️ داستان تألیف کتاب الملهوف سید ابن طاووس 🔵 معرفی کتاب تصحیح و منبع‌شناسی لهوف نوشتۀ دکتر مصطفی صادقی کاشانی ⚫️ پیاده‌روی به سمت کربلا، تعطیلی پنجشنبه برای زیارت شب جمعه در کربلا 🔵 زیارت پیاده به سمت کربلا نخست مخصوص طلاب و علما بود و بعدتر عموم مردم نیز همراهی کردند ⚫️ عدد چهل (اربعین) خصوصیت دیگری ندارد و رازی در این اعداد نهفته نیست دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs

اقوال مختلف در خصوص موضع دفن سر مقدس امام حسین (ع) محدث قمی در نفس المهموم چند قول را برشمرده است: 1. گروهی گویند: یزید آن را برای عمرو بن سعید بن عاص حاکم مدینه فرستاد، عمرو گفت دوست داشتم نزد من فرستاده نمی‌شد، آنگاه دستور داد در بقیع کنار قبر مادرش فاطمه (ع) دفن شود. 2. گفته شده: در خزانۀ یزید باقی ماند، تا اینکه منصور بن جمهور داخل خزانه شد و دید سر داخل سبد سرخی قرار دارد و هنوز رنگ سیاهی بر محاسن آن حضرت بود، دستور داد کنار دروازۀ فرادیس دمشق آن را دفن کنند. 3. گفته شده آن را سلیمان بن عبدالملک بن مروان در خزانۀ یزید پیدا کرد، پنج پارچه کفن زیبا بر آن پوشانید و همراه گروهی بر آن نماز خواند و آن را دفن نمود. 4. آنچه بین دانشمندان شیعه مشهور است آن است که امام سجاد (ع) آن را بازگرداند و کنار بدن شریف امام دفن نمود و یا کنار حرم مطهر حضرت علی (ع) دفن شده است، همچنان‌که در روایات زیادی به آن اشاره شده است. ابن‌شهرآشوب از سید مرتضی در یکی از تألیفاتش نقل کرده که سر امام حسین (ع) از شام به کربلا بازگردانده شد و به بدن ملحق گردید و شیخ طوسی گوید: از این جهت زیارت اربعین خوانده می‌شود (برگرفته از نفس المهموم، ترجمه جواد قیومی، ص 503) و همچنین در منتهی الآمال به نقل از علامه مجلسی آمده است: مترجم [منظور علامه مجلسی است در جلاء العیون] گوید: بدان که در مدفن سر مبارک حضرت سید الشهدا – علیه آلاف التحیة والثناء – خلاف میان عامه بسیار است و ذکر اقوال ایشان فایده‌ای ندارد و مشهور میان علمای شیعه آن است که حضرت امام زین العابدین (ع) آن را با سر سایر شهدا به کربلا آورد و در روز اربعین به بدن‌ها ملحق گردانید و این قول به حسب روایات بسیار بعید می‌نماید. و احادیث بسیار دلالت می‌کند بر آنکه مردی از شیعیان آن سر مبارک را دزدید و آورد در بالای سر حضرت امیرالمؤمنین (ع) دفن کرد و به این سبب در آنجا زیارت آن حضرت سنت است. [در پاورقی] فقیر گوید که قول یزید به حضرت علی بن الحسین (ع) که هرگز نخواهی دید سر پدرت را، چنان‌چه بعد از این خواهد آمد، تأیید می‌کند این روایت را (منتهی الآمال، ج2، ص 1008) دوستان خود را از طریق نشانی زیر به کانال مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام دعوت کنید (بازنشر مطالب کانال فقط با ذکر نشانی کانال مرکز و ذکر منبع جایز است): ⬇️⬇️ @chsiqs