#دعوت_به_بهشت 26 ؛ شیوه حضور در فضای معنوی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه حضور در فضای معنوی در دعوت به نماز گفتگو می‌کردیم. آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: قلب گاهی اوقات پذیرش دارد، گاهی اوقات ندارد. [1] حضور در فضاهای معنوی پذیرشِ قلب را بالاتر می‌برد و انگیزه‌‌های دین داری را افزایش می‌دهد. حضور در این فضاها، افکارِ ما را معنوی می‌کند و اگر این حضور مداوم باشد این افکار ؛ گفتار، رفتار، عادت و شخصیتِ معنوی تولید می‌کند. پس اگر می‌خواهیم فرزندمان را در سالن ورزشی کاراته یا فوتسال ثبت نام کنیم، کلاس خطاطی یا نقاشی ببریم، آموزشگاه زبان ببریم، قبلش تحقیق کنیم آیا آن فضا و مربی آنها معنوی هست یا نیست؟ بعضی مساجد چنین کلاس‌‌هایی را دارند، پیشنهاد ما این هست که اسمشان را در این مساجد را ثبت نام کنیم. اگر محله مان یا مدرسه فرزندمان فضای مذهبی ندارد، آنجا به معنویت بی‌تفاوت هستند، محله خود یا مدرسه فرزندمان را تغییر بدهیم! معلمی می‌گفت: خانه‌ی من خیلی خوب هست ولیمی‌خواهم بفروشم بیایم این نقطه شهر. گفتم: چرا؟ گفت: چون مسجد فعالی دارد. دوست دارم فرزند من در محیطی باشد که با مسجد رفت و آمدش بیشتر بشود، حتی اگر لازم هست شهر خود را عوض کنیم و هجرت کنیم! حضرت ابراهیم علیه السلام 1200 کیلومتر مسافت را طی کرد و گفت: خدایا! زن و فرزند شیرخوارم را آوردم اینجا، چون می‌دانم اینجا، زمینه برای نمازخوان شدن آنها بهتر فراهم است.[2] یادمان باشد فضای خوب، مشوّق عبادت است و فضای بد، مشوق معصیت. اگر فرزند خود را در محیط نامناسب ببریم، اولین اثرش این است که معصیتِ خدا مثلِ خوردن شراب، نخواندن نماز، موسیقی حرام‌‌... برایش عادی می‌شود و دیگر دستورات خدا در نظرش شکوه نخواهد داشت. یک نوجوان 14 ساله را دیدم که دو بار خود کشی ناموفق داشت در حالی که قبلاً اهل نماز و قرآن بود! پیگیری کردم، متوجه شدم پدرش ایشان را برده، در یک عروسی که زن و مرد نامحرم با هم بودند. چشمش چشم و ابرویی را دیده بود و عاشق او شده بود، از شدت عشق خواب و خوراکش کم و بد اخلاق و خیلی لاغر شده بود و ریشه این بی‌تفاوتیش نسبت به نماز این بود که در یک محیط نامناسب قرار گرفته بود. پدری می‌گفت همه بدبختی من از زمانی شروع شد که فرزندم را در یک آموزشکده زبان ثبت نام کردم. بعد از چند ترم نسبت به نماز و دین زاویه پیدا کرد و بعد علاقه شدید پیدا کرد به زندگی در کشورهای غربی و بعد از اینکه مستقل شد به آنجا رفت و تمام زحماتِ من در دین دار شدن او بر باد رفت و علت این بود که معلمان آن آموزشگاه مُدام دینداری را تحقیر می‌کردند و زندگی در غرب را در چشم فرزندم بَزک می‌کردند. یادمان باشد، شیطان در یک محیط نامناسب می‌تواند تمام رشته‌‌های ما را پنبه کند؛ تمام تلاشِ ما در نمازخوان کردن فرزندمان را نابود کند! [1] (نهج البلاغه، حکمت 318) [2] رَبَّنا إِنِّی أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّیتی‏ بِوادٍ غَیرِ ذی زَرْعٍ عِنْدَ بَیتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیقیمُوا الصَّلاة. (سوره إبراهیم : آیه 37)

#دعوت_به_بهشت 27 ؛ شیوه فضا سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در شیوه قبل بیان شد که دانش‌آموزان را در فضای معنوی ببریم تا آنها به نماز علاقه مند شوند. مثلاً بعضی دانش‌آموزان بی‌نماز به اردویِ راهیان نور یا حضور در فضای اعتکاف علاقه مند هستند. آنها را به این رفتار ها تشویق و مقدماتِ حضورشان در آن فضا را فراهم کنیم. امروز درباره شیوه فضاسازی صحبت می‌کنیم یعنی چگونه فضای خانه و مدرسه را معنوی و مذهبی کنیم؟ فضا سازی انواع مختلفی دارد : یک. فضا ساز صوتی ‌حتماً در مدرسه و خانه، اذانِ حلقومی بگوییم یعنی معلم و دانش‌آموز خوش صدا مؤذن بشود؛ اگر شرایط اذان حلقومی فراهم نبود، اذان از رادیو پخش بشود. مادر به فرزندش بگوید: مادر! موقع اذان، صدای تلویزیون را زیاد کن[1]، چون دوست دارم شیطان فرار کند چون با بلند شدن صدای اذان، شیطان فرار می‌کند[2] و با فرار کردن شیطان، فضا برای عبادت خدا فراهم می‌شود! پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، قرآن را لب خوانی نمی‌کردند بلکه با صوت بلند می‌خواندند و در تاریخ آمده که دشمنان حضرت هنگامِ شب پشتِ خانه حضرت مخفی می‌شدند برای شنیدن تلاوت زیبای قرآن حضرت! [3] پس ما پدر و مادرها در خانه، قرآن را لب خوانی نکنیم بلکه با صوت بلند بخوانیم به طوری که فرزندان ما که اطراف ما هستند، صدای ما را بشنوند. بعضی دانش آموزها می‌گویند: ما صدای نماز پدر را می‌شنویم، ولی صدای نماز مادر خود را نه! به مادرها پیشنهاد می‌کنیم: اگر نامحرم حضور نیست، نماز صبح و مغرب و عشاء را بلند بخوانند. و در نماز ظهر و عصر ـ غیر از حمد و سوره ـ را بلند بخوانند تا هم فضای خانه، فضای معنوی و عبادت شده باشد و هم اگر فرزندِ من نمازش را اشتباه می‌خواند، به صورت غیرمستقیم قرائتِ صحیح نماز را به او آموزش داده باشم. زنگ موبایل و آهنگ پیشواز آن اگر مداحی یا قرآن یا صدای شهدا و معنویت باشد، فضا سازی صوتی اتفاق افتاده است. یادمان باشد: همان‌طور که موسیقی تند و حرام، فضا سازی می‌کند برای معصیت خدا! صدای اذان و قرآن و مداحی، فضا سازی می‌کند برای عبادت خدا. [1] اگر خود پدر یا مادر اذان حلقومی بگویند اثر تربیتیش از اذان تلویزیون بیشتر خواهد بود. [2] روایت سلیمان جعفری از امام رضا علیه السلام «أَذِّنْ‏ فِی‏ بَیتِكَ‏، فَإِنَّهُ‏ یطْرُدُ الشَّیطَان‏. (الكافی، ج‏6، ص134) [3] (سیره ابن هشام، ج 1، ص: 344)

#دعوت_به_بهشت 28 ؛ شیوه فضا سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه فضاسازی در دعوت کودک و نوجوان به نماز گفتگو می‌کردیم. ب. فضا سازی با نامگذاری ما در خانه اتاق پذیرایی و اتاق خواب داریم؛ خُب، اتاقِ نماز هم داشته باشیم؛ اتاقی که همیشه نمازمان را آنجا می‌خوانیم. وقتی فرزند ما می‌پرسد: پدر، موبایلت را کجا گذاشتی؟ به او بگوییم در اتاقِ نماز! مدرسه‌ای رفتم، نام کلاس هایش را این طوری گذاشته بود: سومِ ستایش، سومِ سپاس، سومِ نیایش‌‌... اگر در مدرسه دو تا کلاس دوم داریم، اسمش را بگذاریم: دومِ قیام، دومِ قنوت، که دو جزء نماز هست. دوست داشتم، من مدیر یک مدرسه‌ای بودم و نام ذکرهای نماز را روی کلاس‌ها می‌گذاشتم: چهارم سُبحانَ الله، چهارم اَلحَمدُلله، چهارم لا اِلهَ اِلا الله. هم این ذکرها یاد آور نماز بود؛ هم با گفتنش پاداش و ثوابی نصیب من و دانش‌آموزان می‌شد! ج. فضا سازی با تصویر خانه‌ای که پر از مجسمه‌ی کوروش، مجسمه‌ی لیلی و مجنون باشد. عکس زنان بازیگر به در و دیوارش باشد، این یک فضا سازی تولید می‌کند. خانه‌ای که قابِ آیت الکرسی، عکس حرم امام رضا، عکسِ شهدا به در و دیوارش باشد، یک فضا سازی تولید می‌کند! به دیوار مدرسه ـ چه قسمت حیاط و چه قسمت خیابان ـ عکس‌‌هایی را نقاشی کنیم که یاد آورد عبادت خدا باشد؛ عکسی از کعبه یا حاج قاسم سلیمانی در حال نماز بکشیم. داخل نمازخانه، محراب پیش ساخته بخریم یا حداقل بنری که از محراب هست، نصب کنیم. به سقف کلاس‌ها عکس بسیار زیبایی از کعبه نصب کنیم که جهت قبله را آنجا نشان داده باشد و به دانش‌آموزان بگوییم: بچه‌ها، این را نصب کردیم تا یادمان باشد در خانه مان همیشه رو به قبله بنشینیم؛ چون پیامبر رو به قبله می‌نشست! [1] و اگر خواستیم در کلاس، دعای امام زمان را همه با هم بخوانیم یا ـ برای مادر زهرا خانم که بیمار هست ـ دعا کنیم از بچه‌ها بخواهیم تا همه رو به قبله بشویم و دعا کنیم. فضا سازی با نامگذاری و با تصویر را جدی‌‌تر بگیریم! [1] (وسایل الشیعه ج 12، ص: 109)

#دعوت_به_بهشت 29 ؛ شیوه فضا سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه فضاسازی در دعوت به نماز خدمت شما عرض کردیم که هر اندازه فضا معنوی‌‌تر باشد، علاقه‌ی دانش‌آموزان به رفتارهای معنوی مثل نماز، بیشتر و بیشتر می‌شود. حالامی‌خواهم چهار راهکار عملیاتی، خدمت شما عرض کنم: یک. وارد مدرسه‌ای شدم و دیدم دانش‌آموزان متوسطه اول، تسبیح به دست داخلِ حیاط می‌چرخند. وارد دفتر مدرسه شدم؛ مدیر گفت: یک بنری زدیم به دیوار سالن که صلوات‌‌های ختم شده، صلوات‌‌های ختم نشده دارد ـ بسیار بنر زیبایی بود ـ صد و چهل تا تسبیح از حقوق خودم خریدم تا خیر امواتم باشد. در صبحگاه، فضیلتِ صلوات را با بچه‌ها دوره می‌کنیم و بچه‌ها تشویق می‌شوند به فرستادن صلوات؛ صلوات‌‌هایی را که می‌فرستند، در ردیف صلوات‌‌های ختم شده می‌گذارند. دو. وارد مدرسه‌ی دیگری شدم، مدیر آن یک فضای بسیار زیبایی با پارچه‌‌های رنگارنگ، با چفیه و سربند درست کرده بود، سیصد تا برگه‌ی پِرس شده قرآن قرار داده بود برای ختم قرآن داشتند. هر روز این قرآن‌ها حاضر بود. در صبحگاه، فضیلت قرائت قرآن را بیان می‌کرد و برخی روزها ـ مثل روز ولادت امامان یا شهادتِ فلان شهید ـ می‌گفت مراسم ختم قرآن داریم ؛ هر دانش‌آموزی دوست دارد یک برگه یا دو برگه بر‌دارد و تلاوت کند. [1] سه. وارد مدرسه‌ای شدم که مدیرش، یکی از بهترین مدیران استان شده بود. در سالن مدرسه در فضایی حدود بیست متر عکس شهدا را چیدند، چفیه و سربند گذاشتند و گونی‌‌هایی که مخصوص دفاع مقدس هست قرار دادند. فضای بسیار زیبایی درست کرده بود و می‌گفت: من بچه‌ها را با شهید‌ها پیوند می‌دهم؛ مُدام از شهدا، برایشان تعریف می‌کنم و به خودشان هم گفتم، هر کسی خواست عکسی را بیاید بگذارد و تزئین اینها با خودش باشد. هر گاه در اداره‌ی دفتر و مدرسه مشکلی برایم پیش بیاید، می‌روم روی سجاده‌ای که آنجا آماده است، دو رکعت نماز می‌خوانم. بچه‌ها نماز خواندن من را هم دیدند و به آنها هم می‌گویم: هر کسی مشکلی دارد، بیاید اینجا دو رکعت نماز بخواند و شهدا را واسطه قرار بدهد تا حاجتش را خدا بدهد و بنده دیدم دانش‌آموزان استقبال خوبی از این طرح کرده بودند! چهار. در مدرسه‌ی دیگر جلوی در ورودی به سالن مدرسه، رحل زیبای قرآنی را بزرگ قرار داده بودند، قرآن را رویش قرار داد بودند و با چفیه و گل‌‌های مصنوعی تزئین کرده بودند. و مدیر می‌گفت: به دانش‌آموزان می‌گویم: هر روز که داریم رد می‌شویم، از زیر قرآن رد می‌شویم وبعد وارد کلاس‌ می‌شویم تا از خداوند کمک بخواهیم. با ورود از زیر قرآن، یک توسلی هم به اهل بیت داشته باشیم و قرآن را شفیعِ خودمان قرار بدهیم! شیوه‌ی فضا سازی می‌گوید: رحلِ قرآن، مفاتیح و سجاده‌ی نماز، در کمد خانه نباشد؛ روی اوپن یا روی طاقچه باشد، یعنی فضای خانه‌ی ما فضای معنوی خوبی باشد. [1] البته پیشنهاد می کنیم که سوره های سجده دار را جدا کنیم و به آنها هم اعلام کنیم که این سوره ها سجده دارد، دختر خانم هایی که عذر شرعی دارند یا پسرهایی که غسل واجب بر گردنشان هست، این سوره ها را نخوانند.

#دعوت_به_بهشت 30 ؛ شیوه نماد سازی بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه دعوت به نماز گفتگو می‌کردیم. شیوه‌ای که امروز بررسی می‌کنیم، شیوه نماد سازی و گسترش نماد ها هست. در قرآن به آن می‌گویند: «شَعائِرَ الله» «وَ مَنْ یعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب‏»[1] هر كس نماد‌‌های خدا را گرامى بدارد، پس این از تقواى دل‏هاست. «نماد ها» یعنی نشانه‌‌هایی که انسان را یاد خدا و عبادت او می‌اندازد. ما باید از آن نماد‌ها استفاده کنیم و آنها را در جامعه گسترش بدهیم. «صَلیب» نماد مسیحیتِ تحریف شده است که به دروغ می‌گویند حضرت عیسی علیه السلام به «صَلیب» کشیده شده است. مراجع، استفاده از «صَلیب» را حرام می‌دانند [2] چون می‌فرمایند که خدا در روز قیامت تنبیه می‌کند، کسانی که نماد‌‌های طاغوت و نماد‌‌های ادیان تحریف شده را استفاده کرده باشند، چون گسترش یک نماد سبب گسترش تفکرات آن نماد می‌شود؛ مثلِ ستاره‌ی نحس داوود که مروّج تفکر صهیونیست‌ها است. « تَسبیح» نماد ذکر خداست که اولین بار حضرت زهرا علیه السلام این نماد را ساخت[3]. امام کاظم علیه السلام به ما سفارش کرده که همیشه تسبیح همراه خود داشته باشیم. [4] انگشترِ عقیق، زمرد، زبرجد، فیروزه و یاقوت نماد‌‌های مذهبی مسلمانان است؛ خوب است به دست داشته باشیم. «چفیه» نماد دفاع مقدس است. حاج قاسم سلیمانی خیلی توجه داشتن که نماد‌‌های اسلامی گسترش پیدا کند، به همین خاطر «انگشتر» و «تسبیح» هدیه می‌دادند. «سجاده»، «صلوات شمار» و «تسبیح» نماد‌‌های عبادت هستند. خوب است که معلمی که مشهد می‌رود، اگر می‌خواهد برای دانش آموزانش هدیه و سوغاتی بیاورد، مثلاً «صلوات شمار» بیاورد. اگرخواستیم به دانش‌آموزان خود جایزه‌ای بدهیم، سجاده‌ی مرغوب و با کیفیت هدیه بدهیم. «پرچم‌» و «کتیبه‌»، نمادِ عزاداری امام حسین است. در ایام محرم جلوی خانه مان نصب کنیم، در سالن مدرسه و نمازخانه مدرسه ‌حتماً این کتیبه‌ها را نصب کنیم. «شال سبز» نماد فرزندان رسول الله ـ یعنی سادات است. ‌حتماً ‌حتماً پدر، مادر و معلم‌‌های سید، این شال را بیندازند. همیشه‌ی سال هم بیندازند؛ نه فقط ایام عید! و اگر دیگران به ایشان گفتند: شما می‌خواهید ریا بکنید، به آنها بگویند: که ما الان در جنگ نماد‌ها قرار داریم و من این «شال سبز» را انداختم تا یادِ پیامبر زنده بماند. [5] شیوه‌ی نماد سازی به ما می‌گوید: گسترش نماد‌‌های معنوی و مذهبی، رفتارهای معنوی و مذهبی، مثل نماز را گسترش می‌دهد. [1] سوره حج : آیه 32. [2] خرید و فروش صلیب حرام است و بر مؤمنین لازم است از امورى كه موجب ترویج فرهنگ بیگانگان مى‏شود، اجتناب نمایند. (محسن محمودى، مسائل جدید، ج 4، ص: 171) [3] امام صادق علیه السلام: تسبیح فاطمه، دختر پیامبر خدا، عبارت بود از یك نخ پشمى تاخته شده كه به تعداد تكبیرات، در آن، گِره خورده بود و با دست خود، آن را مى‏چرخانْد و تكبیر و تسبیح مى‏گفت. تا آن كه حمزة بن عبد المطلّب، كشته شد و فاطمه علیها السلام از خاك مزار او برداشت و تسبیح‏هایى ساخت و مردم، آنها را مورد استفاده قرار دادند، امّا پس از كشته شدن حسین كه درودهاى خدا بر او باد و دمادم بر قاتلانش عذاب باد، تربت او جایگزین شد و مردم از خاك مزار او تسبیح ساختند، زیرا تربت حسین علیه السلام را فضیلت و امتیاز است. (وسائل الشیعة، ج‏6، ص: 455) [4] (وسائل الشیعة، ج 6، 456) [5] به آنها بگوییم : «شال سبز انداختم تا یادم نرود فرزند پیامبر هستم، پس مواظب باشیم رفتاری نکنم تا ایشان از من دلخور شود».

#دعوت_به_بهشت 31 ؛ شیوه آموزشی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما شیوه‌های دعوت به نماز بود. این جلسه شیوه آموزشی را بیان می‌کنیم. پسرِ دبیرستانی به بنده گفت تازه با نماز شدم. علت بی‌نمازی من این بود که نماز را بلد نبودم و می‌ترسیدم وقتی نماز بخوانم دیگران به من بخندند و مسخرم کنند. از وقتی نماز را یاد گرفتم اهل نماز شدم. به دوستانم می‌گویم شما هم بیایید نماز بخوانید، آنها هم می‌گویند بلد نیستیم بخوانیم ‌‌! انسان از انجام دادن کاری را که خوب یاد نگرفته باشد طفره می‌رود. دانش‌آموزی که واجبات نمازش را نمی‌داند و نمی‌تواند حمد و سوره‌اش را درست بخواند مثل دانش‌آموزی است که ریاضی را بلد نیست مثل خانومی است که خوب نمی‌تواند قالی ببافد. آن‌ها از نوشتن ریاضی و از بافتن قالی و از خواندن نماز طفره می‌روند و از انجام این کارها بیزار هستند. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: روز قیامت که می‌شود خدا به بی‌نماز می‌گوید نماز را بلد بودی؟ اگر بگوید بله می‌گوید، چرا نخواندی؟ و اگر بگوید نه، می‌گوید چرا یاد نگرفتی؟ [1] خداوند روز قیامت از پسر و دختر من می‌پرسد چرا یاد نگرفتی و از منِ معلم، منِ پدر و مادر می‌پرسد چرا یاد ندادی؟ درباره‌ی آموزش نماز به کودکان و نوجوانان، چند تا نکته را باید رعایت کنید؛ یک. آموزش باید هماهنگ باشد این طور نباشد که معلم یک جور آموزش بدهد، پدر و مادر جور دیگر.... این طور فرزند ما گیج می‌شود. کلیپ‌‌های آموزش احکام استاد فلاح زاده با عنوان «نور احکام» را از فضای مجازی دریافت کنید، برای پدرها و مادرها در فضای مجازی ارسال کنید و بگویید ملاکِ آموزش ما این است‌‌. کلیپ آموزش عملی وضو و آموزش زیبا خوانی نماز توسط استاد طباطبائی در فضای مجازی وجود دارد. این کلیپ‌ها را در فضای محازی برای دانش‌آموزان ارسال کنیم تا ملاک آموزش در خانه و مدرسه همسان باشد. کات دیگری هم هست که در جلسات دیگر دوره می‌کنیم. [1] امام صادق علیه السلام فرمود: همانا خداوند متعال در روز قیامت به بنده فرماید: بنده من! آیا مى‏دانستى؟ اگر پاسخ دهد: آرى، خداوند به او فرماید: آیا به آنچه مى‏دانستى عمل كردى؟ و اگر پاسخ دهد: نمى‏دانستم. بدو فرماید: چرا نیاموختى تا بدانى و عمل كنى. پس، او مجاب و محكوم شود. (میزان الحكمة، ج‏ 2 ، ص510)

#دعوت_به_بهشت 32 ؛ شیوه آموزشی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز قرار شد چند نکته درباره شیوه آموزشی در دعوت به نماز دوره کنیم. دو. مشاهده کردن بهترین نوع آموزش است، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای آموزش نماز به امت خود فرمودند: مانند حرکات من که می‌بینید انجام دهید و مانند جملات من که می‌شنوید انجام دهید. [1] طبق این شیوه باید دانش‌آموزان را کنار شیرآب ببریم، وضو بگیریم و تک تک دانش‌آموزان وضو بگیرند تا اشکالات وضوی شان برطرف بشود. طبق این شیوه باید برای امامِ جماعت مدرسه میکروفن یقه‌ای تهیه کنیم تا دانش‌آموزان هنگام نماز، بارها و بارها قرائت صحیح نماز را بشنوند. طبق این شیوه، آموزش مستقیم نماز به کودکان زیر سن هفت سال ممنوع است‌‌. باید به آن‌ها فرصتِ مشاهده داد و در حضورشان نماز بخوانیم و آنها را به مسجد ببریم تا نماز خواندن دیگران را ببینند و صدای نماز را بشنوند. سه. آموزش ما باید صحیح و دقیق باشد، چون به فرموده‌ی امیرالمؤمنین علیه السلام آموزش در سن کودکی مثل حکاکی روی سنگ است [2] هم ماندگاری بالاتری دارد و هم تغییر آنچه که حک شده خیلی سخت است و آموزش در بزرگسالی مثل حکاکی روی آب می‌ماند. بنده کسانی را می‌شناسم که می‌گویند «بِسمِ اللهِ رحمنِ رحیم» بدون گفتن تشدید حرف « ر» در رحمن و رحیم و همین طور اشتباه هم آموزش می‌دهند. چهار. آموزش ما روان باشد، به طوری که دانش‌آموز گیج نشود‌‌. جایی امتحان وضو می‌گرفتیم دیدیم که بعضی از دانش‌آموزان وضو را اشتباه می‌گیرند. اول به جای دست راست، دست چپ را می‌شویند. وقتی پیگیری کردیم متوجه شدیم معلم این طور آموزش داده که : «با دست چپ آب را بر روی دست راست می‌رویزیم و بعد با دست راست آب را روی دست چپ می‌رویزیم» بچه‌ها گیج شده بودند که کدام دست را اول باید بشویند. به آنها گفتیم بچه‌ها با کدام دست، با دوست خود دست می‌دهید؟ همان دست را بالا بیاورید، آن دست را بالا آوردند. گفتم : آفرین! اول همان دستی را که با آن دست می‌دهید می‌شویید، خودشان متوجه می‌شوند دست بعدی که باید شسته شود کدام دست است. [1] صَلّوا كَما رَأَیتُمونی اصَلّی. (محمدی ری شهری، تحكیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ص256) [2] الْعِلْمُ فِی الصِّغَرِ كَالنَّقْشِ فِی الْحَجَرِ. (كنز الفوائد، ج‏1، ص: 319)

#دعوت_به_بهشت 33 ؛ شیوه آموزشی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در جلسه قبل درباره شیوه آموزشی در دعوت به نماز پنج نکته را دوره کردیم. پنج. شروعِ آموزش مستقیم نماز سن هفت سال است و سن طلایی آموزش هفت تا ده سال است چون دانش‌آموز در این سن از تکرار خسته نمی‌شود و به آموزش هم علاقه‌ی ویژه‌ای دارد. به همین خاطر می‌شود بارها و بارها صحیح خوانی نماز را با هم دوره کنیم بدون اینکه دل زده و خسته بشود. این اشتباه است که بخواهیم یک هفته مانده به جشن تکلیف دختران و یا یک سال مانده به سن تکلیف پسران، آموزش را فشرده و سریع شروع کنیم. شروع آموزش نماز به پسران چهارده ساله مثل این است که بذر گندمی را دیر بپاشیم یا به ثمر نمی‌نشیند و یا کیفیت آن پایین می‌آید. شش. طوری آموزش ندهیم که اضطراب و استرس شان زیاد شود. معلمی می‌گفت : وقتی دانش‌آموز بودم، معلم مان تأکید می‌کرد که « اگر به اندازه‌ی سر سوزنی بدنِ تان خشک باشد وضو و غسل تان باطل است.» و من مدام گوشم را زیر دوش می‌گرفتم تا آب داخل منفذ گوش برود و سر سوزنی خشک نماند! گوشم عفونت کرد و چندین ماه درد زیادی کشیدم و درمان کردم تا خوب شد. الآن که خودم معلم شدم به دانش آموزانم می‌گویم که اگر دست به سر و صورت و بدنتون بکشید آب به همه جا می‌رسد. به دانش‌آموز نگوییم اگر مخارج حروف را دقیق بیان نکنید و هر حرفی را به حرفی دیگر تبدیل کنید و حرکات فتحه و ضمه و کسره را جابه جا بگویید، تمام نمازهایت باطل می‌شود و همه آنها را باید قضا کنید. اضطراب شان که زیاد بشود به وسواس دچار می‌شوند و در وضو بارها صورت و دست‌ها را می‌شوید و یا در نماز مُدام می‌گوید : (وَلَضْ * وَلَضْ * وَلَضْ * وَلَضّالین) و این طور از نماز دلزده می‌شوند. هفت. در گام اول سراغ مستحبات و مکروهات نمی‌رویم‌‌. فقط واجبات را آموزش می‌دهیم. در واجبات هم تا اصل نماز را یاد نگرفتند، سراغ آموزش شیوه‌ی سجده‌ی سهو، نماز احتیاط، شکیات نماز نمی‌رویم و شیوه‌ی پیوستن به نماز جماعت را آموزش نمی‌دهیم‌‌.

#دعوت_به_بهشت 34 ؛ شیوه آموزشی 4 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز در دو جلسه قبل درباره شیوه آموزشی در دعوت به نماز هفت نکته را دوره کردیم. هشت. فضای آموزشی ما، فضای با نشاط و شادابی باشد، هرگز آموزش نماز همراه با تنبیه، تشر، توبیخ و حتی اخم نباشد. دانش‌آموزی نسبت به نماز سر سنگین شده بود. پیگیری شد مشخص شد وقتی معلم در نماز خانه به دانش‌آموزان آموزش نماز می‌داد ه، ایشان شلوغ کرده با خط کش چوبی پشت گردن او زده و دانش‌آموز نسبت به نماز نفرت پیدا کرده‌‌ .... بنابراین حتی اگر ده بار دانش‌آموز ما کلمه‌ای از نماز را غلط خواند یا حرکتِ رکوع و سجده را اشتباه انجام داد با محبت و خنده و شوخی تذکر باید داد. نُه. خوب است آموزش همراه با بازی باشد. خانم معلم پایه‌ی ابتدایی بیان می‌کرد که برای آموزش روزه و نماز به دانش آموزانم می‌گویم فردا عروسک تان را با خودتان بیاورید. و بعد می‌گویم صورت عروسک را از جای یکه مو روییده تا چانه‌اش بشوئید. همه می‌رویم کنار آب و این طور وضو را یاد عروسک می‌دهیم و غیر مستقیم دانش‌آموزِ من وضو را یاد می‌گیرد. به دانش‌آموز می‌گویم عروسک را در حال رکوع قرار بده و به جای عروسکت بگو : «سُبحانَ الله سُبحانَ الله سُبحانَ الله» ده. خوب است آموزش همراه با شعر باشد [1] مثلاً شعر آموزش وضو ؛ با نام خدا می‌گیرم وضو نیت می‌کنم از برای او.... یا شعر آموزش تیمم ؛ گاهی تو کوه و دشتی نه چشمه است نه رودی.... بارها و بارها برای کودکان بخوانید وقتی یاد گرفتند در جشن تکلیف همه‌ی دختر خانوم‌ها با هم با صدای بلند بخوانند، فیلم برداری بشود از آنها و برای خودشان در فضای مجازی ارسال کنیم‌‌. یازده. خوب است آموزش همراه با معما و چیستان باشد. در اینترنت جستجو کنید «معماهای احکام نماز»، بیش از صد معما می‌آید. اول با طرحِ معما دانش‌آموزان را تشنه کنید و بعد آن با پاسخ به معما آموزش را انجام دهید. دوازده. یک آموزش مهم و کلیدی در احکام نماز وجود دارد به نام «آموزشِ چرایی و چگونگی تقلید» به دانش‌آموزان بگوییم، همان‌طور که برای ساختن خانه به بنا مراجعه می‌کنیم، برای سلامتی مان به پزشک مراجعه می‌کنیم، برای احکامِ نماز هم باید به مراجع تقلید مراجعه کنیم. عکسِ مراجع تقلید را بیاوریم و به دانش‌آموزان نشان دهیم و معرفی کنیم، روی تابلوی اعلانات مدرسه نصب کنیم همیشه بماند. به دانش‌آموزان بگوییم که با مشورت پدر و مادر و جستجو ببین کدام یک از مراجع علم بالاتری دارند. آن شخص را به عنوان مرجع تقلید خودت انتخاب کن. پیشنهاد می‌کنم شمای معلم برای دانش‌آموز مرجع تقلید انتخاب نکنید تا این برچسب به پیشانی شما نخورد که شما می‌خواهید مقلّدینِ فلان مرجع تقلید بیشتر شود. یادمان باشد دانش‌آموزی که نماز را خوب یاد بگیرد، انگیزه‌اش برای خواندن نماز بالاتر می‌رود مثل دانش‌آموزی که ریاضی را خوب یاد گرفته و انگیزه‌اش برای حل کردن مسائل ریاضی بالاتر می‌رود. [1] در اینترنت این عبارت را جستجو کنیم، «احکام به زبان شعر برای کودکان» مجموعه کاملی از اشعار زیبا در احتیار شما قرار می گیرد.

#دعوت_به_بهشت 35 ؛ شیوه آگاه سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما مهارت های دعوت به نماز بود. این جلسه شیوه آگاه سازی را دوره می‌کنیم. یکی از علل بی‌نمازی یا سست نمازی ندانستن آثار و فواید نماز و عواقب ترک نماز است‌‌. آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : انسان‌ها دشمنی می‌کنند با هر چیزِ خوبی مثل نماز، اگر از آن چیز آگاهی نداشته باشند.[1] امام رضا علیه السلام دعا کردند که خدا رحمت کند هر کسی حرف‌‌های ما را خوب یاد بگیرد و به مردم یاد بدهد و فرمودند به درستی که مردم اگر از خوبی‌‌های سخنان ما آگاه بشوند ‌حتماً از ما پیروی می‌کنند.[2] یکی از سخنانِ امامان هم دستور به اقامه‌ی نماز بوده است. یک سؤال ؛ نمره اطلاعات نمازی ما چند است؟ چقدر از نماز آگاهی داریم تا بخواهیم به دانش‌آموز خود آگاهی دهیم. بیش از ۲۷۰۰ جلد کتاب در موضوع آثار، آداب، اسرار، احکام و شبهات نماز نوشته شده است. چند جلد از این کتابها را در خانه داریم و چند جلد از آن هارا تا به حال مطالعه کردیم؟ می‌خواهم چند کتاب برای شما معرفی کنم؛ یک. کتاب « شناخت نامه‌ نماز» آیت الله ری شهری دو جلد است و بسیار عالی است، نسخه‌ی اندروید آن هم موجود است. در اینترنت این عبادت را جستجو کنید : «گزیده‌ی شناخت نامه‌ی نماز قائمیة» کتاب را دانلود و مطالعه کنید. دو. کتاب بسیار زیبایی دارد استاد پناهیان با نام «چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟» محتوای این کتاب مناسب دانش‌آموزان متوسطه‌ی دوم است. می‌توانیم گلچین مطالب این کتاب را پس از مطالعه را به دانش آموزان منتقل کنیم. سه. کتاب‌‌های بسیار زیبایی دارد استاد قرائتی در موضوع نماز به نام «پیوند‌‌های نماز»، «پرتوی از اسرار نماز» و «تفسیر نماز». این سه کتاب نسخه اندروید دارد اگر در نام آن را در اینترنت جستجو کنیم و بعد از آن بنویسیم «کتابخانه قائمیه» وارد صفحه‌ای می‌شوید که آن کتاب را می‌توانید دانلود و مطالعه کنید‌‌. یادمان باشد باید آگاه شویم تا آگاه کنیم، از کوزه همان برون تراود که در اوست‌‌. [1] النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا. (نهج البلاغه، حکمت 172) [2] رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیا أَمْرَنَا قُلْتُ كَیفَ یحْیی أَمْرَكُمْ قَالَ یتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یعَلِّمُهَا النَّاسَ فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ‏ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا. (وسائل الشیعة، ج‏27، 92)

#دعوت_به_بهشت 36 ؛ شیوه آگاه سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما شیوه آگاه سازی در دعوت به نماز بود و عرض کردیم که هر چقدر اطلاعات ما بیشتر باشد آموزش ما بهتر خواهد بود. دانش‌آموزان ما اطلاعاتِ فوتبالی خیلی زیادی دارند. صدها فوتبالیست را با نام خودشان و نام کشورشان و نام باشگاهی که آنجا بازی می‌کنند می‌شناسند. بازیگران تلویزیون را می‌شناسند که چه فیلم‌‌هایی بازی کردند، با چه کسی ازدواج کردند و در کدام شهر زندگی می‌کنند‌‌... حالا سؤال ما این است که فکر می‌کنید اطلاعات نمازی دانش‌آموزان ما چقدر است؟ در دو کتاب وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل حدود ۱۹۰۰۰ حدیث داریم درباره‌ی احکام نماز، آداب نماز، نماز‌‌های مستحبی و نماز‌‌های واجب، درباره تیمم، وضو، مسجد اذان اقامه و تعقیبات نماز و... دانش‌آموز من از این ۱۹۰۰۰ حدیث، چند حدیث را می‌داند؟ این فرمول را یاد بگیریم که اگر آگاه سازی نسبت به نماز صحیح و ادامه دار باشد، اول ارزش سازی و بعد علاقه سازی می‌کند، سپس رفتار سازی می‌کند و در نهایت به عادتِ فرزند ما نسبت به نماز منجر می‌شود‌‌. می‌خواهم دو مورد از شیوه‌‌های آگاه سازی را دوره کنیم‌‌. یک. برای دانش‌آموزان داستانهایی تعریف کنیم از نماز پیامبران، امامان، عالمان، شهیدان. این داستانها را از کجا پیدا کنیم؟ در اینترنت بنویسید: «کانال مرکز تخصصی نماز قنوت» در صفحه‌ی اول این سایت آدرس کانال مرکز تخصصی نماز در ایتا و سروش نوشته شده، وارد آن کانال شوید. آنجا بیش از ۶۰۰ داستان دارد که می‌توانید استفاده کنید و به خود دانش‌آموزان می‌توانید بگویید که داستانهای نمازی بیاورند. این‌طور خودشان هم فعال می‌شوند‌‌. دو. برایشان احادیث نمازی بگویید. نگوییم فرصت نداریم، وقت‌ما کم است برای آموزش. یک معلم متوسطه‌ی اول و دوم در کلاس یک ساعت و نیم فرصت دارد، یک ساعت و بیست و هفت دقیقه برای آموزش وقت بگذارد و سه دقیقه هم برای پرورش دانش‌آموز وقت بگذارد. ابتدا یا انتهای کلاس یک حدیث بگوییم درباره‌ی نماز، یا درباره‌ی خدا، یا درباره‌ی قیامت، یا پدر و مادر، یا درباره‌ی دوست‌یابی که دانش‌آموز خیلی به آن نیاز دارد. این احادیث را از کجا پیدا کنیم؟ به اپلیکیشن «شاد» در قسمت پرورشی و فرهنگی وارد شوید. در گزینه‌ی قرآن، عترت و نماز وارد شوید. کانالهایی وجود دارد که معارف نماز را بیان می‌کند، وارد آن کانال‌ها می‌شوید و از مطالب آنها استفاده کنید. یادمان باشد یکی از علل سست نمازی و بی‌نمازی دانش‌آموزان «تنبلی» است و بیان داستان و احادیثی که آثار و فواید نماز در دنیا، در لحظه‌ی جان دادن، در برزخ، در قیامت، در بهشت و جهنم را بیان می‌کنند می‌تواند درمان «تنبلی» در اقامه نماز باشد.

#دعوت_به_بهشت 37 ؛ شیوه آگاه سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما شیوه آگاه سازی در دعوت به نماز بود. ما می‌توانیم سه نوع رفتار داشته باشیم در دعوت فرزندمان به نماز. الف. رفتار سخت که با زور و اجبار همراه است. ب. رفتار نیمه سخت که با تشویق و تنبیه همراه است‌‌. ج. رفتار نرم که با آگاه سازی و افزایش اطلاعات نمازی همراه است. شما کدام را می‌پسندید؟ بله راه سوم. هم دانش‌آموز از این راه لذت می‌برد و هم اثر ماندگار تری در ذهنش دارد. در جلسه قبل درباره‌ی نقش افزایش آگاهی دادن در دعوت به نماز دو راهکار بیان کردیم. سه. مسابقه‌ی کتاب خوانی برگزار کنید. کتاب «زیر این حرف‌ها خط بکشید» و کتاب «پر پرواز»، برای بچه‌‌های کلاس پنجم، ششم و هفتم مناسب است. کتاب «زیر باران» برای دانش‌آموزان هفتم، هشتم و نهم مناسب است. نویسنده‌ی هر سه کتاب آقایان آیتی و محمودی هستند. چهار. معلمی به بنده می‌گفت من یک دفترچه دارم مخصوص رباعی، تک بیتی و متن‌‌های ادبی زیباست درباره‌ی خدا، امام زمان، پدر و مادر، قیامت و نماز. هر جلسه‌ای که کلاس را شروع می‌شود یکی از آنها را روی تابلو می‌نویسم و دانش‌آموزان داخل دفترشان می‌نویسند، بسیار رغبت دارند و اینها را با ذوق و شوق می‌نویسند‌‌. مخصوصاً دانش‌آموزان دبیرستانی تک بیتی‌‌های زیبا را خیلی می‌پسندند و آن را به یادگاری کنار کتابشان می‌نویسند‌‌. اگر بیان این اشعار از معلم شیمی، فیزیک، زبان و ریاضی باشد برایشان دلچسب‌‌تر است. معلم می‌تواند به دانش‌آموزان بگوید با این موضوعات برای من ـ در فضای مجازی ـ شعر و متن‌‌های ادبی زیبا ارسال کنید. ‌حتماً ‌حتماً از این شیوه استفاده کنید و کلاستان را با شعر و متن ادبی رونق بدید. چند تا از این شعر‌ها را دوره می‌کنیم‌‌. یک. شمعی است که سوز و ساز را ترک نکرد * راه خطر حجاز را ترک نکرد این عشق چه عشقی است که در جنگ حسین * سر داد ولی نماز را ترک نکرد دو. فردا که صحیفه‌ی عمل باز شود * اول ز نماز پرسش آغاز شود با رد و قبول این عمل بر رخ ما * درهای بهشت بسته یا باز شود دو. باید ‌ای دل اندکی بهتر شویم * یا نه اصلاً آدمی دیگر شویم از همین امروز هنگام نماز * با خدا قدری صمیمی‌‌تر شویم سه. دانش‌آموزان یک سؤال: موقع سختی‌ها بیشتر یاد خدا می‌کنیم یا خوشی ها؟ در خوشی‌ها خدا را صدا بزن تا وقتی در سختی‌ها صدایش می‌زنی، صدایت برایش آشنا باشد. چهار. خدا به بعضی آدم‌ها می‌گوید : هر دم که سرت به درد آید * نالان شوی و سوی من آیی تا دردِ سرت شفا بدادم * یاغی شوی و دگر نیایی دانش‌آموزان عزیز بیاییم ما جزء این افراد نباشیم... پنج. خدایا من در کلبه‌ی فقیرانه‌ی خویش چیزی دارم که تو در عرش کبریایی خود نداری، من چون تویی دارم و تو چون خودت را نداری! می‌توانید مناجات دعای کمیل، مناجات شعبانیه، دعای افتتاح، دعای عرفه و... را مطالعه کنید و قطعه‌‌های زیبای دعا را در کاغذ بنویسید و در مناسبت‌‌های مختلف کلاس را با دعاهایی زیبا از اهل بیت شروع کنید.

#دعوت_به_بهشت 38 ؛ شیوه قانع سازی 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما شیوه های دعوت دانش آموزان به نماز بود. در این جلسه شیوه قانع سازی را بیان می‌کنیم. برای انجام هر عبادتی مثل نماز دو تا اتفاق باید بیفتد ؛ یک. تقویت اندیشه، که با قانع سازی عقل است‌‌. دو. تقویت انگیزه، که با راضی شدن دل است‌‌. (این مورد را بعداً توضیح می‌دهیم‌‌) برای قانع سازی باید به سؤالات و شبهاتِ آنهال پاسخ دهیم و گره‌‌های ذهنی آنها را باز کنیم‌‌. بعضی شبهات مستقیماً درباره‌ی نماز است مثلاً : خدا که به ما مَحرم است، چرا برای نماز باید حجاب داشته باشیم؟ خدا که زبان ما را می‌داند، چرا نماز را باید عربی بخوانیم؟ بعضی شبهات غیر نمازی است اما در نماز خوان شدن فرزندان مؤثر است، مثلاً : خدا چرا ما را آفرید؟ (فلسفه‌ی خلقت) چرا من این قدر گرفتار هستم؟ (فلسفه‌ی بلاها و گرفتاری ها) پیشنهاد می‌کنم ‌حتماً ‌حتماً جواب این دو سؤال کلیدی را پیدا کنید و به فرزندان انتقال دهید. چند منبع معرفی می‌کنم برای پاسخگویی به این سؤالات: یک. کتاب «110 پرسش و پاسخ نماز» حجت الاسلام کلباسی [1] دو. شماره تلفن ۰۹۶۴۰0 برای مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی است که سایتی هم به همین نام دارند می‌توانید وارد سایت شوید و در قسمت سؤالات، سؤالتان را تایپ کنید، متخصصان پاسخ می‌دهند. معلمان دینی، قرآن و پرورشی می‌پرسند چه کنیم که کلاسمان جذاب و فعال باشد؟ به دانش‌آموزان بگویید هر سؤالی دارند بنویسند، اعتقادی، قرآنی، تاریخی، احکام، نماز، مهدویت و... سپس عینِ آن سؤالات را در اینترنت جستجو کنید و از پر تکرار‌‌ترین سؤال شروع کنید به پاسخگویی که در این صورت کلاس تان بسیار جذاب می‌شود، پاسخ‌‌هایی که در سایت پرسمان دانشجویی آمده، سایت آستان قدس رضوی و سایت مراجعِ عظام تقلید و سایت حوزه علمیه قم، پاسخ‌‌های معتبری هستند که می‌توانید به آنها اعتماد کنید. [1] در اینترنت بنویسید ۱۱۰ پرسش و پاسخ درباره ی نماز ـ قائمیه، نسخه ی اندروید کتاب استاد کلباسی دانلود و استفاده کنید.

#دعوت_به_بهشت 39 ؛ شیوه قانع سازی 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبتِ ما شیوه‌ی قانع سازی عقل در دعوت به نماز بود. مادری زنگ زده بود که دخترم در دبیرستان استعداد‌‌های درخشان درس می‌خواند، نماز نمی‌خواند و ذهنش پر از شبهه ضدّ نماز است، گفتم آیا دوست دارد در مورد نماز با من گفتگو کند؟ گفت : بله. گفتم گوشی تلفن را به او بدهید، یک ساعت و بیست دقیقه سؤال پرسید و پاسخ شنید، بعد به او گفتم قانع شدی؟ گفت باید روی صحبت‌‌های شما فکر کنم. گفتم خیلی خوب است، تفکر ویژگی اهل بهشت است. اهل جهنم می‌گویند اگر فکر می‌کردیم و به فکر هایمان عمل می‌کردیم الآن در جهنم نبودیم. [1] به مادر او گفتم دیگر درباره‌ی نماز با دخترت صحبت نکن و به او فرصت فکر کردن بده. بعد از بیست روز مادر تماس گرفت و گفت که دخترمن اهل نماز شده است. به قول سعدی شیرازی : دلایل قوی باید و معنوی * نه رگهای گردن به حُجت قوی بسیاری از دانش‌آموزان ما مغرض و معاند که نیستند به جای داد و بیداد، زور و اجبار پاسخ‌‌های قوی و منطقی برای سؤالات آنها داشته باشید. اگر پاسخ دهید به سؤالات آنها یکی از این دو اتفاق می‌افتد. یک. یا نماز خوان می‌شوند. دو. یا عذاب وجدان می‌گیرند. چون به لحاظ عقلی برایشان قانع سازی صورت گرفته که نماز کار خوبی است. پس هربار که نمازی را می‌بینند، اذانی را می‌شنوند مثل پُتکی است که توی سرشان خورده می‌شود که « نماز کار خوبی است چرا من انجام نمی‌دهم ؟» علت اینکه بعضی از دانش‌آموزان خودجوش ـ بدون اینکه کسی به آنها بگوید ـ یکی در میان نماز می‌خوانند همین عذاب وجدان است. بنده بیست جلسه‌ی پانزده دقیقه شیوه‌ی پاسخگویی به شبهات را بیان کردم و هفتاد و سه پرسش پر تکرار دانش‌آموزان در حوزه‌ی نماز را هم پاسخ دادم که زمان هر یک دو تا سه دقیقه است‌‌. اگر این کلیپ‌ها را می‌خواهید در اینترنت بنویسید مرتضی رحیمیان محقق آپارات وارد کانال بنده شوید و آنجا این کلیپ‌ها را دانلود کنید. [1] وَ قَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ. (سوره ملک، آیه 10)

#دعوت_به_بهشت 40 ؛ شیوه قانع سازی 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما، شیوه‌ی قانع سازی عقل در دعوت به نماز بود، خدمت شما عرض کردیم که برای قانع سازی باید به سؤالات و شبهاتشان پاسخ دقیق و قوی بدهید. هنگام پاسخگویی خوب است به این نکات توجه کنید ؛ یک. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : «بهترین سخن آن است که کوتاه و گویا باشد» [1] مادری می‌گفت کودکی هشت ساله از من پرسیده چرا باید نماز بخوانم؟ چهل دقیقه برایش توضیح دادم. به این مادر گفتم : «این‌طور کودک خود را زجر داده‌ای». پاسخ‌ها خیلی باید کوتاه باشد مخصوصاً برای کودک و نوجوان که حوصله ندارند‌‌. دو. هنگام شنیدن پرسش و دادن پاسخ لبخند روی لب ما باشد. اِبنِ ابی العوجا کسی است که امام و پیامبر که هیچ، خدا را هم قبول نداشت. او می‌گوید: «من بدترین سخنان را علیه خدا می‌گفتم. امام شیعیان یعنی جعفر بن محمد علیهما السلام به آرامی می‌شنیدند و به آسانی پاسخ می‌دادند» [2] آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند : « حاضر جواب‌‌ترین مردم کسی است که جوش نمی‌آورد» [3] سه. توقع تأثیر فوری نداشته باشیم، که تا جواب را شنید از این به بعد همه‌ی نمازهایش را بخواند. چهار. از شیوه‌ی تحقیق استفاده کنیم، هر سؤال نمازی را به یک دانش‌آموز بدهیم و بگوییم از اینترنت جوابش را پیدا کنید و سرکلاس بیان کنید. اینکه متن جواب را بخواهیم فایده‌ای ندارد چون بدون اینکه متن را بخوانند آن را پرینت می‌گیرند و برای ما می‌آورند. خوب است برای این کار نمره هم در نظر بگیریم که انگیزه‌ی دانش‌آموزان بالا برود‌‌. پنج. از شیوه‌ی بارش فکری استفاده کنیم. بپرسیم : «چرا خدایی که به نماز ما احتیاجی ندارد، نماز را برای ما واجب کرده است؟» جواب‌‌هایی را که می‌شنویم روی تخته‌ی کلاس بنویسیم و جواب‌‌های غلط را حذف کرده و جواب‌‌های درست را دسته بندی شده به خود دانش‌آموزان تحویل می‌دهیم. این‌طور هم مشارکت بچه‌ها در کلاس بالا می‌رود و هم یاد می‌گیرند از دین و عقاید خودشان دفاع کنند و هم پاسخی که می‌شنوند در ذهنشان ماندگاری بالاتری دارد. [1] «خَیرُ الكَلامِ مَا دَلَّ وَ جَلَّ وَ قَلَّ وَ لَمْ یمِلَّ» بهترین سخن، آن است كه قابل فهم و روشن و كوتاه باشد و خستگى نیاورد. (انوار العلویه، ص: 489) [2] (بحار الأنوار، ج‏3، ص: 59) [3] أَحْضَرُ النَّاسِ جَوَاباً مَنْ لَمْ یغْضَب‏. (تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 215)

#دعوت_به_بهشت 41 ؛ شیوه اخلاق زیبا 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما مهارت‌‌های دعوت کودک و نوجوان به نماز بود. این جلسه می‌خواهیم اخلاق زیبا را توضیح دهیم‌‌. دو خانم با هم صحبت می‌کردند. یکی از آنها گفت : « شوهر هر دویِ ما دوره گرد هستند. شوهر من با اینکه عسل می‌فروشد بی‌مشتری است، شوهر تو با اینکه تُرشی می‌فروشد پُر مشتری است. چرا؟» خانم شخصِ تُرشی فروش جواب داد : « اخلاقِ شوهر من عسل است و با اخلاقش مردم را جذب کرده و به آن‌ها تُرشی می‌فروشد‌‌. اما اخلاق شوهر تو تُرش است و کسی را جذب نمی‌کند تا به او عسل بفروشد» به قول سعدی شیرازی : اگر حَنظل خوری از دست خوش خوی * بِه از شیرینی از دست تُرُش روی این فرمول را یاد بگیریم : اخلاق زیبا + یک رفتار سبب لذت از آن رفتار خواهد شد‌‌. اخلاق زشت+ یک رفتار سبب نفرت از آن رفتار می‌شود. اگر من خوش اخلاق باشم دانش‌آموز من با دیدن نماز من لذت می‌برد و اگر من بد اخلاق باشم از خود من و آن رفتاری که من انجام می‌دهم حسّ نفرت پیدا می‌کند‌‌. در شیوه‌ی الگویی خدمت شما عرض کردیم که باید کاری کنیم که دانش‌آموز من، من را به عنوان الگوی خودش انتخاب کند. چگونه؟ اخلاق زیبا محبوبیت را زیاد می‌کند. گفتیم برای اینکه یک رفتار زیبایی را دانش‌آموز ما انجام دهد دو اتفاق باید بیفتد : یک. قانع شدنِ عقل که با استدلال و پاسخ به شبهات اتفاق می‌افتد. دو. راضی شدنِ دل که با اخلاق زیبا اتفاق می‌افتد. شهید بزرگوار علی اسکندری فرمانده گردان موسی بن جعفر بود، نیروهای زیر دستش را خیلی خوب تحویل می‌گرفت و با آن‌ها خیلی خوش اخلاق بود. می‌گفت قبل از اینکه دستوری بدهم تا نیروی من بپذیرد، باید خودِ من را بپذیرد. اول خودم را قبول داشته باشد تا دستوری را که به او می‌دهم ـ مثل اینکه نماز بخواند ـ را قبول کند. [1] معلم و پدر و مادر عزیز! یادمان باشد که در مثال بالا ما آن فرمانده گردان هستیم، دانش‌آموز و فرزند ما آن نیروی زیر دست ما. یادمان باشد خوش اخلاقی، خوش اخلاقی، خوش اخلاقی. راهکار‌‌های عملی خوش اخلاقی را جلسه‌ی بعد دوره می‌کنیم‌‌. [1] ستارگان حرم کریمه، ج 24، خاطره 35.

#دعوت_به_بهشت 42 ؛ شیوه اخلاق زیبا 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبتِ ما شیوه‌ی اخلاق زیبا در دعوت به نماز کودک و نوجوان بود. خدمت شما عرض کردیم که خوش اخلاق‌ها بهتر می‌توانند دانش‌آموز و فرزند خود را اهل نماز کنند. روانشناس‌ها یک آزمایشی را انجام دادند به این صورت که کودکانی را آوردند و به شخصی گفتند به بعضی از اینها محبت کن و به بعضی محبت نکن. و سپس با آنها همبازی شو. مشاهده کردند کودکانی که محبت دیده بودند رفتار خانم را با علاقه تقلید می‌کردند ولی آنهایی که بی‌مهری دیده بودند در بازی به رفتار خانم توجهی نشان نمی‌دادند و تقلید هم نمی‌کردند‌‌. بله، شاه کلید اخلاقِ زیبا «محبت» است. آقا امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند : با محبت و نیکی سلطان مملکتِ قلب‌ها می‌شوی [1] و در آن صورت اگر دستوری بدهی که « نماز بخوان » زودتر و بهتر از شما می‌پذیرد. یادمان باشد هر اندازه اخلاقِ ما بهتر باشد محبت بیشتر باشد و کمتر نیاز است که امر و نهی مستقیم کنیم. برای محبت به کودک و نوجوان این چندتا کار را انجام دهیم : یک. امام صادق علیه السلام فرمودند : هر که را دوست داشتی به او خبر بده من تو را دوست دارم. [2] ‌حتماً به دانش‌آموز و فرزندمان بگوییم که دوستش داریم‌‌. دو. لبخند همیشه روی لب ما باشد. خوب است هنگام تدریس لبخند داشته باشیم. لبخند در جذب قلوب خیلی خوب جواب می‌دهد‌‌. امام باقر علیه السلام فرمودند : خداوند لبخند انسام به صورت براد دینی اش را عبادت می‌داند و برایش حسنه منظور کرده و پاداش می‌دهد‌‌. « تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فِی وَجْهِ أَخِیهِ حَسَنَة» [3] سه. ما اول به آنها سلام کنیم تا از 70 ثوابِ سلام کردن 69 ثواب آن نصیبِ ما ‌شود. [4] هم تواضعِ ما بیشتر می‌شود و هم اِعلام محبت به آنهاست. آنها هم یاد می‌گیرند سلام کنند‌‌. چهار. حتماً به آنها دست دهید. در یک مدرسه‌ی ۱۵۰ نفری، ۸۰ درصد دانش آموزان با اختیار خودشان در نماز جماعت حاضر می‌شدند. آن مدیر در از طرف آموزش و پرورش مدیر موفقی شناخته شد. علت را از او پرسیدند. گفت : یکی از اقدامات من این است که به دانش آموز خود اثبات می‌کنم که دوستش دارم و آینده‌ی او برای من مهم است. مثلاً هر روز پنج دقیقه قبل باز شدنِ در مدرسه من کنار در ورودی حاضر می‌شوم و هر دانش‌آموزی وارد حیاط مدرسه می‌شود به او سلام می‌کنم و دست می‌دهم و حال و احوال پدر و مادرش را می‌پرسم‌‌. بعضی از معلمان فکر می‌کنند اگر با دانش‌آموز دست دهند، حُرمت معلمی آنهل پایین می‌آید، در حالی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با همه دست می‌دادند و فکر نمی‌کردند که حرمت پیامبری ایشان پایین بیاید. هر کسی که پیامبر را می‌دید سه تا رفتار را از پیامبر مشاهده می‌کرد : یک. پیامبر به او سلام می‌کرد دو. و دست می‌داد سه. و همزمان لبخند روی لبان ایشان بود. [1] بِالْإِحْسَانِ تُمْلَكُ الْقُلُوب‏. (تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 385) [2] إِذَا أَحْبَبْتَ رَجُلًا فَأَخْبِرْهُ بِذَلِكَ فَإِنَّهُ أَثْبَتُ لِلْمَوَدَّةِ بَینَكُمَا. (الكافی، ج‏2، ص: 644) [3] وسائل الشیعة، ج‏16، ص: 349. [4] امیرالمؤمنین : السلامُ سَبعونَ حَسَنةً، تِسعَةٌ وسِتُّونَ لِلمُبتَدی وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ. (بحار الأنوار، ج‏73، ص: 11)

#دعوت_به_بهشت 43 ؛ شیوه اخلاق زیبا 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبتِ ما شیوه‌ی اخلاق زیبا در دعوت به نماز کودک و نوجوان بود. قرآن رمز موفقیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را اخلاق زیبای او معرفی می‌کند : « إِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ » [1] می‌فرماید: اگر تو مهربان و خوش خُلق نبودی، مردم از دور تو پراکنده می‌شدند و به دستورات تو مثل نماز عمل نمی‌کردند : « فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ». [2] یه سؤال : چقدر از اخلاق پیامبر اطلاع داریم؟! چند جلد کتاب در این باره خواندیم؟! اگر من مدیر آموزش پرورش بودم جلد اول کتاب «همنام گلهای محمدی» [3] که درباره زندگی پیامبر هست را به عنوان طرح ضمن خدمت قرار می‌دادم. هر روز یک نکته از این کتاب داخل کانال ویژه معلم‌ها در اپلیکیشنِ شاد قرار می‌دادم تا هر روز با یک نکته از زندگی پیامبر آشنا بشوند. آقای حسین سیدی ده‌ها جلد کتاب را مطالعه کرده تا خلاصه آنها را به صورت جذّاب داخل کتابش قرار بدهد. ‌حتماً ‌حتماً این کتاب را بخریم و سالی یکبار مطالعه کنیم. شیر را بچه همی ماند بدو * تو به پیغمبر چه می‌مانی بگو؟ بچه شیر سایز کوچک همان شیره، ما اخلاقیات پیامبر را بخوانیم سایز کوچیکش را انجام بدهیم. فرزندان از پدر و مادر خود گلایه دارند که ما از شما رفتار دینی را می‌بینیم مثلِ نماز، روزه، حجاب‌‌ و... اما اخلاق دینی را نمی‌بینیم مثلِ راستگویی، گذشت، خوش قولی‌‌ و... می‌گویند : « اگر نماز خوب است و رفتار انسان را خوب می‌کند پس چرا شما خوش اخلاق نشدی و فحش می‌دهی و غیبت می‌کنی ؟! چرا تهمت می‌زنی ؟! » یادمان باشد دعوت به نماز یک رفتار و یک عمل هست. آقا امام صادق علیه السلام فرمودند: اخلاق بد عمل را نابود می‌کند همان‌گونه که سرکه عسل را نابود می‌کند. « إنَّ سُوءَ الخُلقِ لَیفسِدُ العَملَ كما یفسِدُ الخَلُّ العسَلَ » [4] بد اخلاقی تمام تلاش‌‌های ما را برای دعوت فرزندان و دانش آموزان به نماز نابود می‌کند. [1] سوره قلم، آیه 4. [2] سوره آل عمران، آیه 159. [3] ناشر : دفتر نشر معارف. [4] الكافی، ج‏2، ص: 321.

#دعوت_به_بهشت 44 ؛ شیوه گفتاری 1 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبت ما مهارتهای دعوت به نماز بود. در این جلسه شیوه گفتاری را مرور می‌کنیم. بعضی پدر و مادرها شیوه گفتاری را قبول ندارند، می‌گویند: ما به فرزند خود نمی‌گوییم نماز بخوان خودش باید بفهمد نماز برایش خوب است بخواند . ما هم می‌گوییم پس به فرزندت نگو : «مدرسه برو و مشق بنویس. خودش باید بفهمد درس خواندن خوب است و درسش را بخواند». قرآن شیوه گفتاری را قبول دارد و بیش از سیصد بار واژه « قُلْ» در قرآن آمده است. یعنی : «ای پیامبر با زبانت به مردم بگو». قرآن می‌فرماید: حضرت لقمان علیه السلام با زبان به فرزندش گفت: « یا بُنَی أَقِمِ الصَّلَاةَ » [1] پسر گُلم نماز بخوان. به پیامبر دستور می‌دهد که خانواده خودت را امر کن به نماز. « وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ » [2] امر با چه صورت می‌گیرد؟ با زبان. امام صادق علیه السلام می‌فرماید : با غیر زبان هایتان مردم را به خوبیها دعوت کنید. [3] منظور حضرت آن نیست که با زبان دعوت به خوبی نکنید بلکه منظور آن است که رفتار انسان اثرش بیشتر است از گفتار انسانِ. چون خود امام صادق علیه السلام صدها حدیث در مورد اهمیت و آثار و دعوت به نماز و... دارند که با زبان بیان کردند. برخلاف تصور برخی که فکر می‌کنند شیوه‌ی گفتاری از آسان‌‌ترین شیوه هاست بنده اعتقاد دارم از سخت‌‌ترین شیوه هاست. چرخاندن زبان داخل دهان آسان است اما اینکه چگونه بچرخانیم که مثلِ کلیدی قفل‌های بسته را باز کند هنر می‌خواهد. آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: « أَجْمِلُوا فِی الْخِطَابِ تَسْمَعُوا جَمِیلَ الْجَوَاب‏ » [4] زیبا بگویید تا زیبا بشنوید. اگر من زیبا بگویم یا قبول می‌کند یا سکوت می‌کند‌‌. چنانچه تندی و پرخاشگری کرد و گفت : « به تو ربطی ندارد » متهم ردیف اول خودِ من هستم و احتمالاً زیبا نگفتم. اگر بعد از اینکه کسی را با زبان دعوت به نماز کردیم با کدورت و کینه از او جدا شدیم معلوم می‌شود این شیوه را خوب اجرا نکرده‌ایم، اما اگر با صفا و صمیمیت با لبخند از هم جدا شدیم معلوم می‌شود شیوه را درست اجرا کردیم. ای زبان! تو چه عَجب جادوگری * هم ابوجهلیّ و هم پیغمبری در باره این شیوه باز هم گفتگو خواهیم کرد. [1] سوره لقمان، آیه 17. [2] سوره طه، آیه 132. [3] (الکافی، جلد۲، صفحه77) [4] تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 436.

#دعوت_به_بهشت 45 ؛ شیوه گفتاری 2 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه گفتاری در دعوت کودک ونوجوان به نماز صحبت کردیم. شیوه گفتاری دو قسمت می‌شود : گفتاری مستقیم مثل «نماز بخوان». گفتاری غیرمستقیم که جمله «نماز بخوان» در آن نیست. این جلسه می‌خواهیم شیوه گفتاری غیرمستقیم را توضیح بدهیم. آقا امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند: «مَن أحَبَّ شیئاً لَهِجَ بِذِكرِهِ» [1] هر کس چیزی را دوست داشته باشد یاد آن چیز وِرد زبانش می‌شود. خواسته یا ناخواسته درباره‌ی آن موضوع صحبت می‌کند مثلِ نماز، امام حسین، خدا، قیامت و... و آن موضوعات محور گفتگویش در خانواده می‌شود. در بعضی از خانواده‌ها هنگامی‌که سفره پهنه یا همه خانواده دور هم جمع شدند درباره گرانی، مدلِ ماشین، مدل لباسِ، انتخابات، سریال، فوتبال، آب‌ و هوا، درس، کنکور صحبت می‌شود اما از موضعاتِ معنوی صحبتی نمی‌شود. درباره آن موضوعات هم‌ صحبت باشیم اما فرزندان ما ببینند محور گفتگوها معنویت و نماز هست. مثلاً مادر خانواده بگوید : «فلان مسجد تمیزتر هست». پدر خانواده بگوید : «فلان امام جماعت قرائت زیباتری دارد» یا بگوید : « من یک کلیپ زیبا دارم که می‌خواهم همه با هم ببینیم » و وقتی آن کلیپ باز می‌شود ببینند درباره‌ی امام حسین یا نماز هست. خاطرات نمازی گفته بشود مثلاً مادر بگوید: «خدا رحمت کند مادر بزرگم را که نمازش را این‌گونه می‌خواند» پدر بگوید : «خدا رحمت کند پدر بزرگم را اولین‌بار او من را به مسجد بُرد» یا «وقتی من نماز خواندم فلان هدیه و جایزه را به من داد». شیوه گفتاری غیرمستقیم می‌گوید درباره‌ی هر موضوعی زیاد صحبت کنیم فرزندان ما به آن موضوع حساس می‌شوند مثلاً پدری در جمع اعضای خانواده بگوید : « وصیت می‌کنم از ارثی که باقی می‌گذارم یک سال برایم نماز قضا بخوانند» بعضی مادرها می‌گویند : «زود بخواب تا صبح از سرویس مدرسه جا نمانی». بعضی مادرها می‌گویند : «زود بخوابیم تا نماز صبح آسان‌تر بلند شویم» مادری می‌گوید : «غذای شب را سبک درست می‌کنم تا موقع بیدار شدن برای نماز صبح اذیت نشویم غذا سنگین باشد بلند نمی‌شویم » مادری موقعِ اذان می‌گوید: «چشم خدا جون! آمدم» کودک می‌پرسد مامان چی می‌گویی؟ می‌گوید: «صدای اذان آمد و خدا گفت بیا نماز بخوان» به او گفتم : « چَشم آمدم» پدری لباس پوشیده و می‌خواهد از خانه بیرون برود. کودک می‌پرسد که بابا کجا می‌روی؟ می‌گوید: « می‌خوام برم خونه‌ی خدا * تا بخونم نماز و دعا » شیوه‌ی گفتاری غیر مستقیم می‌گوید : معلمِ عزیز! داخل کلاس درباره‌ی نماز گفتگو کن و خاطراتِ زیبایِ نمازیِ خودت را برای دانش آموزان بیان کن. قصه‌‌هایی از نمازهای پیامبران، امامان و شهدا برای دانش‌آموز تعریف کن. [1] تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 65.

#دعوت_به_بهشت 46 ؛ شیوه گفتاری 3 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز موضوع صحبتِ ‌ما شیوه گفتاری در دعوت به نماز بود. شیوه‌ی گفتاری غیرمستقیم را توضیح دادیم و درباره‌ی شیوه‌ی گفتاری مستقیم به چند نکته باید توجه داشته باشیم:‌ یک. شعار تبلیغاتی داشته باشیم. مثلاً یک بیت شعر زیبا یا جمله‌ی قشنگ را درباره‌ی نماز بارها و بارها تکرار کنیم تا به جانِ مخاطب بنشیند. تیزرهای تبلیغاتی تلویزیون از این شیوه استفاده می‌کنند مثل تبلیغ شامپو : گُل‌، گُل، گُل * گُل از همه رنگ سرت را با چی می‌شوری * با شامپو گُلرنگ. سال‌هاست که این تبلیغ دیگر انجام نمی‌شود ولی هنوز این شعار تبلیغاتی در ذهن ها مانده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نُه ماه‌ هنگام اذان می‌آمدند کنار خانه حضرت زهرا علیه السلام سلام می‌کردند و می‌فرمودند: « اَلصَّلاة، اَلصَّلاة » [1] خوب است این شعار تبلیغاتی پیامبر را هنگام اذان تو خانه بگوییم تا در ذهن کودک نقش ببندد. با صدای بلند بگوییم : « نمــــــــاز * نمــــــــاز » شعار تبلیغاتی شهید رجایی چه بود؟ « به نماز نگویید کار دارم به کار بگویید وقت نماز است». مدیری در مراسم صبحگاه به جای اینکه بگوید : « از جلو نظام» می‌پرسید: «نمازِ مطلوبِ رسول ‌الله؟» و دانش‌آموزان یک‌صدا می‌گفتند: « اولِ وقت * در مسجد * به جماعت» آن مدیر دستور داده بود این شعار زیبا را با خط زیبا به دیوار مدرسه نوشته بودند. معلم ابتدایی هنگام خداحافظی همیشه بگوید: یک دختر نمونه * چه خوب و مهربونه نمازش رو همیشه * اول وقت می‌خونه بچه‌های عزیز خداحافظ. صبح که می‌خواهیم کودک خود را برای نماز صبح بلند کنیم شعار تبلیغاتی داشته باشیم: « وضو بگیر یه دیقه * نماز بخون دو دیقه با هم میشه سه دیقه * بگیر بخواب یک عـــــــالمه » یا بگوییم : « بیدار شو از خواب نازنین که صبح شده باز * أشهَدُ أَنّ عَلیاً وَلیُّ‌َّالله ببین مؤذن دوباره اذان میگه باز * أشهَدُ أَنّ عَلیاً وَلیُّ‌َّالله » [2] با یک صدای ملایم برایشان بخوانیم. شما هم فکر کنید و یک شعار تبلیغاتی نماز، ویژه خودتان تولید کنید. [1] بحار الأنوار، ج‏35، ص: 236. [2] این شعر را در ایترنت بنویسید تا با دانلود صوت آن، سبک خواندن آن را یاد بگیرید.

#دعوت_به_بهشت 47 ؛ شیوه گفتاری 4 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز قرار شد درباره‌ی شیوه‌ی گفتاری مستقیم در دعوت به نماز به چند نکته توجه داشته باشیم:‌ دو. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: هر که را مخفیانه نصیحت کردی او را آراسته ای و اگر در جمع نصیحتش کردی او را خوار و ذلیل کرده ای. [1] شخصی در جمعِ مهمانی به بنده گفت: « برادرم نماز نمی‌خواند. حاج‌آقا شما به او بگویید نماز بخواند » من گفتم: می‌خواند ان‌شاءالله و برادرش گفت: من نماز می‌خونم. آن بنده خدا گفت: « حاج‌آقا دروغ می‌گوید. نماز نمی‌خواند.» و این‌گونه برادرش را ضایع کرد. ‌ای کاش بیرون از مجلس مخفیانه به بنده می‌گفت : « یک بی‌نماز در جمع حضور دارد لطفاً غیرمستقیم دعوت به نماز کنید» شخصی می‌گفت: دو تا برادر بی‌نماز دارم هیجده ساله و بیست ساله. پدرم گفت نماز بخوانید. آنها قبول نکردند. او هم رفت در جمع بسیج که فرمانده‌هان و دوستان آن دو حاضر بودند آبروی آنها را ریخت و گفت : «من که هر چه می‌گویم قبول نمی‌کنند. لطفاً شما که فرمانده آنها هستید به آنها بگویید نماز بخوانند.» دو برادر من هم می‌گویند: «حالا که آبروی ما را بُرد. دیگر اصلاً نماز نمی‌خوانیم» اگر در جمع مهمانی خواستم به نوجوانم بگویم : « بلند شو نمازت را بخوان تا نمازت قضا نشود» با کنایه و اشاره طوری‌ بگویم که دیگران متوجه نشوند. شخصی در جمع مهمانی گفت: « پسرم بلند شو نماز بخوان» یک بی‌ادب هم از روی تمسخر گفت: « تارک‌الصلاة پاشو نمازت را بخوان » و بقیه به او خندیدند. اگر می‌خواهیم دلسوزی کنیم مخفیانه بگوییم و اگر می‌خواهیم آبروریزی کنیم در جمع تذکر بدهیم. سه. نگوییم : «وضویت را خوب بگیر و نمازت را درست بخوان.» این جملات مبهم هست و جمله‌ی مبهم اضطراب را زیاد می‌کند که کجای نماز یا وضوی من باطل و اشتباه هست. بگوییم : «پسرم وقتی به رکوع یا سجده می‌روی در حال آرامش ذکر را بگو نه در حال حرکت و وقتی وضو می‌گیری کنارِ آرنج تو خشک نماند. آن‌ قسمت را هم بشور» چهار. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همراه با لبخند سخن خودشان را بیان می‌فرمودند نه با خشم و غضب و می‌فرمودند: « لا أَدَبَ مَعَ غَضَب» [2] هنگام غضب، تربیت خوب اتفاق نمی‌افتد. به همین خاطر فرمودند وقتی خشمگین شدید دعوت به خوبی نکنید بلکه سکوت کنید. «إِذَا غَضِبْتَ فَاسْكُتْ» [3] وقتی فرزند من نمره امتحانش کم شده و استکان را هم شکسته و من از دست او عصبی هستم و می‌گویم : « حالا پاشو برو نماز تو بخوان تا نمازت دیر نشود» این جمله اثر معکوس میگذارد و نسبت به نماز هم نفرت پیدا می‌کند. [1] مَنْ وَعَظَ أَخَاهُ سِرّاً فَقَدْ زَانَهُ وَ مَنْ وَعَظَهُ عَلَانِیةً فَقَدْ شَانَه‏. (دیلمی، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، ص: 178) [2] تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 303. [3] بحار الأنوار، ج‏70، ص: 272.

#دعوت_به_بهشت 48 ؛ شیوه گفتاری 5 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه گفتاری در دعوت دانش‌آموزان به نماز ‌صحبت می‌کردیم. قرار شد برای اجرای موفق این شیوه به این نکات دقت کنیم : پنج. آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند وقتی برای گفتارت زمانی را مناسب نمی‌بینی سخن مگو. « لَا تَتَكَلَّمَنَّ إِذَا لَمْ تَجِدْ لِلْكَلَامِ مَوْقِعا ». [1] در زمان‌ها و مکان‌های معنوی پذیرش سخنان معنوی ـ مثل دعوت به نماز ـ بالاتر می‌رود. قرآن در آیه ۱۳۳ سوره مبارکه بقره می‌فرماید: وقتی حضرت یعقوب علیه السلام در آستانه رحلت بود و فرزندانش دور او جمع شده بودند ـ یعنی زمان بسیار معنوی ـ حضرت سفارش کرد که فرزندانش از مدارِ توحید خارج نشوند. وقتی ما بیمار می‌شویم و فرزندان ما دور ما جمع می‌شود یا یا او بیمار می‌شود احتمالاً پذیرش برای دعوت به نماز بالاتر رفته است. آقا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در قبرستان از کنار قبری رد می‌شدند که شخصی تازه از دنیا رفته بود. حضرت این زمان را مناسب برای سخن گفتن از نماز انتخاب کردند و به یارانشان فرمودند : « این شخص تازه گذشته، اگر قرار باشد زنده بشود و بین این دو گزینه انتخاب کند که تمام نعمت‌های دنیا داشته باشد یا فقط دو رکعت نماز بخواند و دوباره قبض روح شود حتماً دو رکعت نماز را انتخاب می‌کند. بنده خاطراتی خواندم از کسانی که بی‌نماز بودند و اهل نماز شده بودند. بعضی از آنها گفته بودند : «وقتی در مجلس روضه قرار می‌گرفتم و در بین گریه و اشک می‌شنیدم که امام حسین علیه السلام در ظهر عاشورا نماز را ترک نکرد و حضرت زینب علیها السلام در شام عاشورا ـ با آن ‌همه مصیبت ـ نماز شب را ترک نکرد به خودم لرزیدم و تصمیم گرفتم نماز بخوانم». اگر مداحی می‌آوریم داخل مدرسه تا مداحی کند به او بگوییم که در بین روضه اشاره‌ای هم به نماز بکند. در شرایط صمیمی و عاطفی باز هم پذیرش مطالب معنوی بالاتر می‌رود. وقتی فرزند ما در روز پدرِ و روز مادرِ برای ما هدیه‌ای گرفتند نگوییم : «تو که نماز نمی‌خوانی هدیه‌ات را نمی‌پذیرم بردار ببر». بلند شویم آن لباس را بپوشیم و بگوییم بَه بَه به سلیقه شما ـ چقدر خوشگل شده‌ام ـ خیلی ممنونم خوشحالم کردی و بعد مخفیانه به او بگوییم که اگر نمازت را هم بخوانی خیلی من را بیشتر خوشحال می‌کنی. در آن روزی که به دانش‌آموز یا فرزند خود دوچرخه یا هدیه زیبا می‌دهیم، پذیرش سخن ما بالاتر می‌رود. شش. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: « فَکِّرْ ثُمَّ تَکَلَّمْ» [2] اول بیندیش بعد سخن بگو. برای استفاده از شیوه گفتاری در دعوت به نماز سه دقیقه یا سی دقیقه فکر کنیم که « چه بگوییم و چگونه بگوییم؟» مثلاً * با لحن تند نگوییم. * چگونه با لحنِ طنز و شوخی بگوییم که نوجوان بهتر و بیشتر بپسندد. * چه زمان و چه مکانی بگوییم؟ * چند بار بگوییم؟ * چه کسی بگوید؟ (من بگویم بهتر است یا خاله اش یا معلم او) پاسخ درست به این پرسش ها سبب می‌شود پذیرشِ دعوت ما به نماز از سوی دانش آموز بالاتر برود. [1] تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 213. [2] تصنیف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 58.

#دعوت_به_بهشت 49 ؛ شیوه گفتاری 6 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه گفتاری در دعوت به نماز ‌صحبت می‌کردیم. قرار شد برای دعوت بهتر این نکات را اجرا کنیم. هفت. برچسب منفی نزنید. نوجوانی می‌گفت : « پدر من می‌گوید کافرِ ملحدِ بی‌دین بلند شو نمازت را بخوان ». من هم می‌گویم : « کدام کافرِ ملحدِ بی‌دین نماز خوانده که من دومی آن باشم » بلکه برچسب مثبت بزنیم. اگر تازه از کربلا آمده است بگوییم : «کربلایی حسن» . اگر مداحِ امام حسینِ به او بگوییم : « بُلبل امام حسین» . اگر سید هست بگوییم : «دختر حضرت زهرا، پسر امیرالمؤمنین بلند شو نماز بخوان. » در جبهه گاهی برای بیدار کردن نماز صبح این‌گونه صدا می‌زدند : «سربازان امام زمان! برای نماز صبح بلند شوید» هشت. مقایسه با دیگران ممنوع نگوییم : « نمره درس پسرعموی تو بیست و نمازش هم اول وقتِ هست برو از او یاد بگیر». نگوییم : « دختر خاله‌ی تو همیشه نمازش اول وقت است و پدر و مادر او را صدا نمی‌زند، برو از او یاد بگیر» اگر این‌گونه بگوییم کینه ما را به دل می‌گیرد و دخترخاله خودش را رقیب خود حساب می‌کند و ممکن است به او حسادت کند. حتی ممکن است بگوید: « خُب، پدر و مادر او برای او این را خریدند و آن کار را کردند شما هم برای من این کار و انجام بدهید». او را با خودش مقایسه کنیم و بگوییم : « شما که قبلاً نمازت اول وقت بود چرا الان سستی می‌کنی؟ شما که قبلاً نماز را همیشه می‌خواندی چرا الان یکی در میان می‌خوانی؟» نُه. از کار شخص ابراز نفرت و ناراحتی کنیم نه از خود شخص. قرآن می‌فرماید: حضرت لوط علیه السلام فرمود: من با کار شما دشمن هستم « إِنِّی لِعَمَلِكُمْ مِنَ الْقَالِینَ » [1] و نفرمود با خود شما دشمن هستم. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمودند: «إِنِّی بَرِیءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ» [2] من از آن کاری که شما می‌کنید بیزار هستم. به فرزند خود نگوییم : « من از تو بدم می‌آید و از تو ناراحتم» بلکه بگوییم : « وقتی نمازت دیر می‌شود من ناراحت می‌شوم و وقتی نمازت را نمی‌خوانی من حسّ بدی پیدا می‌کنم » نگوییم : « تو اعصابم را خُرد کردی». بگوییم : « وقتی نماز تو نوک کلاغی می‌شود چون بی‌ادبی به خداوند است عصبی می‌شوم». ده. از طنز استفاده کنیم به خصوص برای نوجوان‌ها. پدری به فرزندش ـ وقتی نمازش را سریع و نوک کلاغی می‌خواند ـ می‌گفت: هر کسی سرِ خدا کلاه بگذارد خدا سر او بشکه می‌گذارد. اگر نمازت را کوتاه کنی و دو دقیقه کم خدا بگذاری، خداوند بیست دقیقه تو زندگی تو می‌چرخاند و این را با لبخند می‌گفت. شخصی وضو می‌گرفت و آب وضوی او به اطراف می‌پاشید. دوستش به شوخی به او گفت : « خودت وضو می‌گیری و ما را غسل می‌دهی!» سعی کنیم این شیوه‌ها را اجرا کنیم. [1] سوره شعراء، آیه 168. [2] سوره شعراء، آیه 216.

#دعوت_به_بهشت 50 ؛ شیوه گفتاری 7 بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما والدین و معلمان عزیز درباره شیوه گفتاری در دعوت به نماز‌ صحبت می‌کردیم و قرار شد به این نکات توجه ویژه کنیم تا بهتر بتوانیم این شیوه را اجرا کنیم. یازده. از نماز با شکوه و احترام یاد کنیم. بعضی‌ها به فرزندشان می‌گویند : « نمازت را بزن به کمرت»، بعضی‌ها می‌گویند : « نمازت را بخوان » ما بگوییم : «نمازت را اقامه کن»، «پسرم! نمازت را اقامه کردی؟» مدیر بگوید : « ساعت اقامه‌ی نماز در مدرسه دوازده و نیم است». قرآن سخن از «قرائتِ نماز» نگفته، از «اقامه نماز» سخن گفته است. اگر من بگویم : «نمازت را بخوان تا راحت بشوی » معنایش این است که نماز یک غم و غصه‌ است که وقتی آن را می‌خوانی و تمام می‌شود ما راحت می‌شویم. در حالی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرمودند: « ای بلال اذان بگو تا با نماز از غم و غصه دنیا راحت بشوم» [1] یعنی نماز با آمدنش راحتی می‌آورد نه این‌که با تمام شدنش راحتی بیاید. دوازده. تذکر مُدام سبب لجبازی می‌شود. فرزندِ ما در جواب می‌گوید : «من اصلاً نمی‌خواهم نماز بخوانم. هر کاری می‌خوای بکنی بکن». سخن مثل موشک است. به جای اینکه تعداد زیادی موشک بزنیم ولی دقیق نباشد و به جاهای پَرت بخورد، از موشک نقطه زن استفاده کنیم. ابتدا زمان و مکان دعوت فرزند به نماز را تشخیص بدهیم و در آن زمان و مکانِ خاص مثل لحظات صمیمی عاطفی و مکان‌های معنوی سخن بگوییم تا مثل موشک نقطه زن اثرگذار باشد. سیزده. از فرمول انتقادِ درست استفاده کنیم. اول یک خوبی را بگوییم، بعد انتقاد را کوتاه بگوییم بعد دوباره یک خوبی بگوییم. مثلاً : «آفرین که نمره‌ی ریاضیت را خوب شدی، خوشحال شدم که کارنامه خوبی داری» بعد بگوییم : «ناراحت شدم امروز صبح برای نماز صبح هر چه صدایت زدم بیدار نشدی» و بعد دوباره یک خوبی بگوییم که : «خوب است که قفسه‌ی کتاب هایت را خوب و منظم می‌چینی و آشفته نیست». چهارده. چون بچه‌های هفت و هشت ساله تعداد رکعات نماز ظهر، عصر، مغرب و عشا را اشتباه می‌کنند خوب است امام جماعت یا پدر و مادر نیت نماز را با صدای بلند بگویند : «چهار رکعت نماز ظهر می‌خوانم برای رضای خدا» تا هم نیت و هم تعداد رکعات نمازهای روزانه را یاد بگیرند. پانزده. بعضی پدر و مادرها وقتی فززندشان را برای نماز صبح صدا می‌زنند به او می‌گویند : «بلند می‌شوی یا نمی‌شوی؟ او هم می‌گوید : « بلند نمی‌شوم». اگر قرار هست دو گزینه انتخاب کنید بگویید : «الان بلند می‌شوی یا ده دقیقه دیگر دوباره صدایت بزنم؟» در این صورت چون معمولاً راحت طلب هستند گزینه ده دقیقه دیگر را انتخاب می‌کنند. پس روی جملاتی که درباره‌ی دعوت به نماز استفاده می‌کنیم دقت بیشتری داشته باشیم. [1] جُعِلَتْ قُرَّةُ عَینِی فِی الصَّلَاةِ وَ كَانَ یقُولُ أَرِحْنَا یا بِلَال‏. (بحار الأنوار، ج‏79، ص: 193)