به بهانه فروردین 1310 سالروز صدور حکم تاسیس بلدیه سده
((((()))))))
در اوایل قرن چهاردهم دهستان ماربین شامل حدود 58 آبادی به مرکزیت سده به عنوان یکی از دهستان های اصفهان شناخته می شد. سده متشکل از سه قریه نزدیک بهم و بزرگ فروشان و خوزان و ورنوسفادران بود. در همین دوران بلدیه اصفهان و به دنبال آن بلدیه شهرضا و نجف آباد تاسیس شد. اهالی سده بارها در خواست تاسیس بلدیه را در منطقه خود به حکومت اصفهان منعکس کردند. عاقبت در سال 1310 یعنی حدود 20 سال پس از تصویب قانون اولیه بلدیه با تاسیس بلدیه در سده از سوی حاکم اصفهان موافقت شد. از آن تاریخ شهرداری تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته است. تعدادی ازآنها عبارتند از:
فروردین 1310 صدور حکم میرزا ابراهیم خان سرتیپ برای انجام کارهای مقدماتی تاسیس بلدیه در سده
آبان 1310 اولین انتخابات انجمن بلدی سده
دی ماه 1310 تدوین اولین بودجه بلدیه سده برای سال 1311 توسط انجمن بلدیه سده
فروردین 1311 حضور شهردار انتصابی به نام میرزا علی محمد خان ملک در سده و تعیین ساختمانی که برای مریضخانه ساخته شده بود به عنوان بلدیه
سال 1312 بروز اختلاف بین اعضای بلدیه و شهردار انتصابی
تابستان 1312 تعیین حبیب اله وفایی از نوادگان رحیم خان سدهی به عنوان شهردار.
سال 1315 تغییر نام بلدیه به شهرداری
اسفند 1320 اتمام کار حبیب اله وفایی
اواسط دهه 1320 استقرار شهرداری در ساختمان ویژه خود در محله فروشان(شهرداری ناحیه 2 فعلی)
سال تغییر نام شهرداری سده به شهرداری خمینی شهر 1338
سال 1370 تاسیس دو ناحیه شهرداری یک و دو ناحیه دو همان ساختمان قدیمی و ناحیه یک در خیابان شریعتی جنوبی در ساختمان اجاره ای مقابل مجتمع الزهرا وافع بود. پیشتر شهرداری به سه بخش 1 و 2 و 3 تقسیم بندی شده بود. در آن دوره رو ی کاشی های اسامی کوچه ها اول بخش مربوطه و سپس نام کوچه می آمد.
اواخر دهه 1370 بهره برداری از ساختمان مرکزی شهرداری در میدان قدس
سال 1380ایجاد معاونت عمرانی
آبان 1383 افزایش نواحی شهرداری از دو ناحیه به چهار ناحیه
////
علاقه مندان به تاریخ شهرداری می توانند با مراجعه به سایت دانشنامه خمینی شهر در فضای اختصاص یافته به شهرداری اطلاعات لازم را کسب کنند.
بیشتر ازhttp://daneshnam.ir /
///////
https://eitaa.com/danehnameh
واژهها و اصطلاحات کهن آبیاری (1)
نیاز دایمی به آب و لزوم مدیریت مصرف آن طی هزاران سال سب ایجاد یک نظام مدیریتی و اصطلاحات و واژه های خاصی در این حوزه شده است به گونهای که تمدن ایرانیان را نخست به مدیریت آب می شناسند. در کتاب نامها و نشانه مادیها در فصل اول قناتها و مادیهای ماربین و ریشه نام آنها آمدهاست نیز تعدادی واژه های مرتبط معنی شده است.
برخی از این واژه ها و معنی آنها عبارتند از:
مادی: نهر، منصوب به مادها چون گفته شده آنها مبتکر این نهرها بوداند.
کهریز یا کاهریز: سازهای زیر زمینی که آب را از کوهپایهها به آبادی ها می رسانده است.
کی: قنات روباز
جوی: مسیر های آبرسانی منشعب از مادی ها که به تعدادی باغ و زمین کشاورزی آبرسانی می کند. در دو طرف این جوی ها درختانی مانند چنار و سنجد در منطقه ماربین وجود دارد که حریم باغ و زمین کشاورزی محسوب و مالکیت آن در اختیار مالک باغ و یا زمین است.
تنبوشه: لوله سفالین که جهت عبور آب از آن استفاده می کردند. دهنه تمبوشه های قرای ثلاثه یک چارک شاه دهنه مدور و بقیه دو گره شاه دهنه دارد. تنبوشه حدود 16 لیتر در ثانیه آب عبور می داده است.
لت: مَقسَم، قطعه سنگی است که با محاسبات دقیق در جلوی مادی یا جوی نصب می کرده اند و سهم آب جوی یا جوی های زیر دست آن به اندازه سهمی که در طومار مشخص شده است از روی آن سر ریز می شده است.
یک سنگ آب: برابر است با مقدار آبی که یک جریب زمین را در یک ساعت آبیاری کند.
مَقسَم: محل تقسم آب یا ابزار تقسیم آب مانند لت و تنبوشه و سنگ.
واره: دهانه جوی های کوچک باغ ها و زمین های کشاورزی.
ورهای: مانعی که مقابل واره می گذاشتند تا ورود آب به بخش مورد نظر را کنترل کنند.
داس پنگ:کاسهای مدرج و نشانهگذاری شده است که در وسط آن یک روزنه تعبیه شده و بر روی یک ظرف پر آب قرار میگیرد تا سهم آب هرکشاورز به دقت تعیین شود. این ابزار سنجش در هر مکان شکل و نامی داشته و یک مسئول داشته است.
https://eitaa.com/danehnameh
انگیزه اصلی ساخت برجهای کبوتر استفاده از فضولات کبوترها برای عملآوری محصولات کشاورزی از جمله هندوانه و خربزه بوده است .سابقه تاریخی ساخت برجهای کبوتر به طور دقیق مشخص نیست. ابن بطوطه در اوایل قرن 8 هجری از وجود کبوتر خانهها یاد کرده است. جهانگردان اروپایی که در زمان صفویه و بعد از آن به ایران سفر کردهاند در سفرنامه های خود از برجهای کبوتر مطالب زیادی نوشتها ند. تیمور لنگ در زمان حمله به اصفهان با مشاهده این سازهها در پایتخت خود نمونه هایی از آنرا میسازد. دیوارهای کبوتر خانهها از گل رس و کاه ساخته شده است و در دیواره برج ورودیهایی برای کبوترها تعبیه کرده اند. به طور کلی در ساخت کبوترخانهها از انواع علوم و مهندسی هوشمندانه استفاده گردیده است .کبوترخانهها به اشکال دایرهای و مکعبی یا چهار کنج و چند قلو بنا شده اند. در منطقه ماربین کبوترخانه ها مدور هستند. تصویر از برج کبوتر قودجان خوانسار است.
نقل از کتاب جاذبه های خمینی شهر
آبادیهای ماربین
منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است.
{{{{{{
جاوان
پیشینه و موقعیت جغرافیایی
جاوان که جوون يا جوآن هم خوانده می شود ديهی بر باختر اصفهان و در عداد ديههای ماربين به شمار میآمده است و همه خصوصيات اقتصادی و شكوفايی ماربين را داشته است.
در حال حاضر این منطقه در کیلومتر 2 بلوار شهید اشرفی( کهندژ) از سه راه كهندژ واقع می باشد و در حوزه شهرداری ناحیه 9 اصفهان قرار دارد.
ریشه نام جاوان
به نظر مهریار و از زاویه واژه شناسی جاوان به صورت «جاو + ان» و در حقيقت به صورت «جا + او + ان» تقطيع می شود. اما جزء اول آن «جا» ربطي به جا و مكان ندارد. در حقيقت «جا» صورتی ديگر از «زا» از ريشه «زايش» میباشد. جزء دوم و سوم كه به هم می پيوندند همان تخفيف يافته كلمه«آو» است و جزء آخر آن (پسوند كثرت و نسبت )يعني معادل «زا آووان» ومعنی آن جایی منسوب به آب زايشي است. در منابع قديم و دفاتر جزء جمع مالياتي و اوراق مستمری همه جا ديده شده كه آنرا همين صورت جاوان مينويسند ولي در تداول اهل محل تلفظ آن «جوون»يا«جوآن» است.
https://eitaa.com/danehnameh
آرگاگچی به چه محلی گفته می شد؟
؟؟؟؟؟؟؟؟؟
تا دهه های اولیه قرن 14 و شکل گیری کارخانه های گچ اهالی ماربین و سه محل بزرگ آن سنگ گچ را از حاجی آباد به آسیاب های محلی موسوم به آرگاگچی می آوردند. الاغ ها و گاه قاطر از آسیاب ها از جاده خوشاب به حاجی آباد می رفتند. در مسیر آنها قلعه ای جهت استراحت در انتهای محل کنونی بیمارستان ساعی، وجود داشت. این چهارپایان سنگ گچ ها را به آسیاب ها می رساندند تا در آنجا خرد و آسیاب شده و سپس بار بر الاغ برای مشتری ها می بردند. این آسیاب ها در مکان های مختلف از جمله ورنوسفادران در حاشیه خیابان امام شمالی فعلی وجود داشت. نام خانوادگی گچکار در ورنوسفادران ریشه در این شغل دارد.
نقل از کتاب نامها و نشانه ها فصل سوم، سده نگارش شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
5 اردیبهشت 1306
صدور شناسنامه برای یکی از اهالی سده
ثبت احوال يا سجل احوال اصفهان در سال 1304 خورشيدی در عمارت رکيبخانه واقع در خيابان صوراسرافيل ( استانداری فعلی ) تأسيس و اولين سند سجلی در تاريخ 23/11/1304 در حوزه 2 تنظيم شد.
تشکيلات و سازماندهی ثبت احوال در شهر اصفهان از بدو تأسيس به 5 حوزه شهری و تعداد 18 حوزه روستائی نقسیم گردید. حوزه 19 و 20 و 21 مربوط به دهستان ماربين بود که در سالهای بعد به ثبت احوال خمينيشهر تبدیل شد.
اخباری از پیگیری سجلدار کردن اهالی سده در جراید آنزمان انتشار یافته، از جمله در اسفند 1307 سرهنگ سیف امیرحسینی مفتش کل احصاییه به همراه دیوسالار رییس سجل ولایتی برای سرکشی به امور احصاییه بلوکات نجفآباد و سده به این مناطق سفر کردند. در دی 1315 در سفر حکمران اصفهان به سده سرکشی خانه به خانه برای یافتن افراد بدون شناسنامه صورت گرفت.
برگ اول یک سجل در موزه اسناد خمینیشهر نشان میدهد در 5 اردیبهشت 1306 برای فردی به نام سید میرزا ابطحی متولد 1261 فروشان شناسنامه صادر شده است.
نقل از کتاب رخدادهای ماربین، محمدعلی شاهین
طبیب مجاز به چه کسی گفته می شد؟؟؟
؟؟؟
پیش از ورود پزشکان با تحصیلات جدید مردم به حکیمان سنتی در کوچه اطبا و درمحکمه و دیگر آبادیهای ماربین مراجعه میکردند. حکیمان این شغل را به طور عملی و تجربی میآموختند.البته بعضی از آنها در مدرسه علمیه صدر همراه دروس شرعی اصول کلی طبابت را فرا میگرفتند. برای دادن مجوز، اداره معارف اصفهان در چند دوره از این حکیمان امتحان گرفته و در صورت قبولی برای آنها پروانه صادر میکرد. به قبول شدگان طبیب مجاز می گفتند، یکی از این امتحانها در اردیبهشت سال 1308 در اداره معارف اصفهان با سی نفر شرکت کننده برگزار شد که 13 نفر آنها مردود شدند. از سده سید محمدعلی لقمانی و حاج آقا ابطحی در این امتحانات شرکت و به عنوان طبیب مجاز شناخته شدند. البته قدیمیترین مجوز طبابت در سده مربوط به سال 1293 خورشیدی و متعلق به میرزا رحیم محدّث میباشد.
در کتاب سرگذشت پزشکی تاریخ طبابت از سده تا دوران جدید در چند فصل جداگانه همرا زندگی پیشکسوتان چاپ شده است.
https://eitaa.com/danehnameh
به بهانه روز شوراها
از بلدیه سده تا شورای اسلامی شهر
//////
در آبان 1310 اولین دوره انتخابات انجمن بلدی سده انجام شد. سید علی میرعنایت و ابوالحسن سیادت از منتخبین بودند. «سید علی آقا میرعنایتی»به عنوان اولین رییس انجمن بلدیه سده انتخاب شد.
دومین انتخابات دو سال بعد در بهمن 1312 انجام شد شد. در آن 673 نفر از مردم سده رای دادند. از بین 30 نفر از حائزین اکثریت آراء 6 نفر به عنوان اعضای انجمن بلدی تایید شدند. در سالها بعد، انجمن بلدی به انجمن شهر تغییر نام داد. آخرین انحمن شهر تا پیروزی انقلاب اسلامی فعال بود و در ماه منجر به پیروزی انقلاب طی اطلاعیه ای از انقلاب حمایت کرد
پس از پیروزی انقلاب اسلامی شوراهای محلی تشکیل شد.. یکی از وظایف آنها انتخاب شورای هماهنگی شهر بود که در سال 1359 تشکیل گردید.
در این شورا از خوزان، فروشان، ورنوسفادران هر کدام دو و از اندان یک نماینده حضور داشتند.
اولین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر وروستا در سال 1377 برگزار شد و 7 نفر به شورای شهر خمینی شهر راه یافتند و مرحوم رضا صهری را به عنوان اولین رییس شورای شهر و مهندس محمود عابدی به عنوان شهردار انتخاب شدند. از آن پس 5 شورای دیگر تشکیل شده است.
سند اسامی منتخب انجمن بلدی سال 1314 است.
بیشتر ازhttp://daneshnam.ir /
https://eitaa.com/danehnameh
معرفی آثار نویسندگان و شعرای خمینیشهری
عنوان کتاب: جامانده از قافله
پدید آورنده: زیبا پریشانی
تعداد صفحات:. 536
سال انتشار: 1399
ناشر: نشر دارخوئین
موضوع: این کتاب بر پایه دست نوشته ها و خاطرات یدالله آقا بابایی: متولد سال 1327، مبارز و فعال فرهنگی، سیاسی نگارش شده است. کتاب در برگیرنده بخشهایی از تاریخ مبارزات و فعالیتهای مذهبیون طرفدار امام خمینی از سال 1342 تا پایان جنگ تحمیلی است و اطلاعات مستندی از حوادث مختلف این دوران مانند مبارزات، تشکیل هیئتها، رفتار ساواک، زندانی های سیاسی اوج انقلاب درهمایونشهرتشکیل نهادهای انقلاب مانند کمیته و سپاه، ماموریتهای سپاه، جنگ و اعزام نیروهای خمینی شهری در اختیار علاقه مندان قرار می دهد.
https://eitaa.com/danehnameh
به بهانه روز معلم
>>>>(((<<<<
اگر بخواهیم به درستی یادی از پیشکسوتان تعلیم و تربیت شهرمان بکنیم، مکتبداران را نیاید فراموش کنیم که سابقه آنها در منطقه به دوران صفوی می رسد. چنانچه تذکره نصرآبادی از فردی به نام محمّدباقر ورنوسفادرانی، درگذشته حدود 1049 خورشیدی، فرزند ملّامحمّدباقر نام برده که شاعر و ادیب بوده و مکتبخانه ای در ورنوسفادران داشته است. مکتبداران قرن ها نقش اصلی را در آموزش و پرورش فرزندان کشور از جمله در ماربین و سده تا استقرار مدارس نوین بر عهده داشتند. پس از شکل گیری مدارس نوین هم تعدادی از آنها و یا شاگردانشان به استخدام اداره فرهنگ در آمدند. آقایان اکبرآقا آمحمدی و احمد آخوندی از جمله آنها هستند. در دهه های بعد به تدریج فارغالتحصیلان نظام جدید و حوزه ها به جمع معلمین مدارس اضافه شدند. بسیاری از معلمان پیشکسوت به شغل خود عشق ورزیدند و از عمر خود مایه گذاشتند تا میزان با سوادی از حدود 20 درصد در دهه 1320 به شکل فعلی در بیاید. نام بردن از آنها نیاز به اطلاعات کافی و فضای مناسب دارد.گرچه یاد و خاطره معلم هرکسی در کتاب زندگی اش نقش بسته است.
یادشان گرامی باد
علاقه مندان می توانند برای اطلاع از تاریخ مدارس نوین به کتاب راویان ماربین جلد 2 مراجعه کنند.
https://eitaa.com/danehnameh
روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان و اخبار دوره مشروطیت سده
/////////
انجمن مقدس ملی اصفهان، اصلیترین نهاد سیاسی و تصمیمگیری شهر اصفهان در دوره مشروطه اول بین سالهای ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ هجری قمری در چهلستون اصفهان تشکیل شد. روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان ۱۵ روز پس از تشکیل انجمن منتشر گردید. بیان اصول مشروطیت و نقل وقایع شهری موضوع اصلی مقالات این روزنامه را تشکیل میداد. تعدادی از رویدادهای دوران مشروطیت سده مانند تجمع مشروطه خواهان در چشمه منظر و رژه مشروطه خواهان سده در اضفهان در این چاپشذه است .نکته جالب روزنامه؛ تبدیل تاریخ میلادی فرنگی به هجری شمسی است که بدون ذکر نام ماههای ایرانی صورت گرفته است. این تغییر را شاید بتوان نوعی واکنش در برابر بیگانگان و ارج نهادن به تقوم ملی ایرانیان دانست که بی تردید ناشی از افزایش روحیه ملیت گرایی بوده است. همین نگرش، وزیر مختار سفارت دولت استعماری بریتانیا را بر آن داشت تا در گزارش خود به کشور متبوعش موضوع را خبر دهد.
برگرفته از کتاب رخدادهای مهربین، محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
آبادیهای ماربین
منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است.
{{{{{{
جروكان
پیشینه و موقعیت جغرافیایی
جروكان ديهي نسبتاً بزرگ و معتبر، با ويژهگي های ماربين از نظر زيبايی و سرسبزی بوده که نزديك به كوه آتشگاه و در شمال بلوار آتشگاه قرار دارد. گوركان هم تلفظ می شود و همسایه غربی هرستان است. مسیر دسترسی آبادی های هرستان و آدریان و کرتمان در قدیم به اصفهان از این آبادی می گذشته است. اکنون این روستا به اصفهان ملحق شده و از محلات شهرداری ناحیه 9 به حساب می آید.
ریشه نام جروكان
به نظر استاد مهریار جروكان به همين صورت معنايي ندارد و اصلاً تجزية آن هم به اجزايي ممكن نيست. اهالي محل آن را «گوركان» تلفظ ميكنند محل هاي بسيار به نام گور مثلا در تربت حيدريه، بوشهر، كرمان، ممسني داريم و همة اينها نشان علاقه و تناسبي است كه آرياييان براي محل خود با «گور» قایل بودهاند .
در این صورت تقطيع اين نام واژه به صورت «گور + ك + ان» است. جزء اول «گور» نام حيوان است و جزأ دوم «ك» علامت تصغير و جزء سوم «آن» علامت كثرت و نسبت است يعني محل منسوب به گور.
نقل از کتاب نام ها و نشانه ها محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
به بهانه 18 اردیبهشت 1356، گشایش دانشگاه صنعتی
گام به گام با احداث دانشگاه صنعتی
سال 1344 تاسیس دانشگاه صنعتی بر اساس الگوی دانشگاه ام آی تی آمریکا در تهران و سپس تصمیم به احداث دانشگاه مستقل و انتخاب زمینهای شمال شهر همایونشهر
سال 1346 آماده سازی و يکپارچه سازی اراضی برای تاسيس دانشگاه صنعتی
سال 1348 شروع درختکاری محوطههای دانشگاه صنعتی
سال 1352 کلنگ زنی و شروع ساختمان سازی در زمينی به وسعت 23 ميليون متر مربع
اردیبهشت سال 1356 افتتاح رسمی دانشگاه صنعتی مهرماه سال 1356 پذيرش 800 دانشجو در دانشکده های انرژی، توليد و تکنولوژی کشاورزی، سيستمهای تکنولوژی و اجتماعی، علوم، مواد و مهندسی برق و کامپيوتر
نقل از کتاب راویان ماربین جلد 4 محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
21
باز خوانی یک سند
::::::::
تغییر نام همایونشهر به خمینیشهر و تشکیل شهرستان
شورای انقلاب جمهوری اسلامي در جلسه 5921 در تاریخ 21 اردیبهشت 1359 بنا به پيشنهاد وزارت كشور و به استناد تبصره 2 ماده قانون تقسيمات كشوري مصوب آبان ماه 1316 دو مصوبه در خصوص همایونشهرتصويب نمود:
1- نام همايونشهر مركز بخش ماربين شهرستان اصفهان به خمينیشهر تغيير يابد.
2- بخش ماربين از شهرستان اصفهان منتزع و تبديل به شهرستان به مركزيت خمينیشهر گردد.
منبع:
وزارت کشور - شماره 2284 - تاریخ ابلاغ 1359.3.4.
بیشتر ازhttp://daneshnam.ir /
https://eitaa.com/danehnameh
فرهنگ لغات نیاکان(5)
اشاره:اسامی و کلماتی در پیشینه شهر به کار برده می شد که ممکن است عده ای با آن آشنا نباشند. این گونه لغات با عنوان (فرهنگ لغات نیاکان) از طریق دانشنام به تدریج نشر می شود. امید است همراهان عزیز هم با فرستادن لغات محل خود همراهی بفرمایند.
////
دلنگون: آویزان
داتچی: پیاله کوچک
دایزه:خاله، خواهر مادر
رخت: لباس
زَهره ترک: منظور ترس عمیق است، به سبب ترس شدید بیحال و بیهوش شدن و نیروی خود را از دست دادن.
سُر: نوعی گیوه مخصوص کار
سُوک: انتها، گوشه. اطاق سوکی: اطاقی که درگوشه خانه واقع بوده و معمولا از آن به عنوان انباری استفاده میکردند.
ساقو: ظرفی چوبی
سِبری: نوعی میوه از خانواده گلابی
سرشیر: فراوردهای از شیر خاص منطقه
سفره قندی: سفرهای که روی آن قند را شکسته و به حبه تبدیل میکردند و در هرخانهای وجود داشت.
سیاهه: صورت حساب، لیست، فاکتور
سینیچی: سینی کوچک که یک استکان و نعلبکی در آن قرار داده میشود.
https://eitaa.com/danehnameh
رخدادها از مهربین تا تشکیل شهرستان خمینی شهر
پدید آورنده: محمدعلی شاهین
تعداد صفحات:.392 صفحه رقعی
طراح جلد: ریحانه مویدی
سال انتشار: 1400
ناشر: گفتمان اندیشه معاصر
412 رخداد ثبت شده در این کتاب از مهاجرت آریایی ها به منطقه شروع و به تشکیل شهرستان خمینی شهر ختم میشود.
فصل اول
از بنای مهرین تا مقاومت در برابر محمود افغان
فصل دوم
از سقوط اصفهان به دست محمود افغان تا تشکیل بلدیه سده
فصل سوم
از بلدیه سده تا تشکیل بخش ماربین
فصل چهارم
از تشکیل بخش ماربین تا تغییر نام سده به همایونشهر
فصل پنجم
از همایونشهر تا اوج گیری مبارزات علیه رژیم شاهنشاهی
فصل ششم
از اوجگیری مبارزات علیه رژیم شاهنشاهی تا پیروزی انقلاب اسلامی
فصل هفتم
از پیروزی انقلاب اسلامی تا تشکیل شهرستان خمینی شهر
https://eitaa.com/danehnameh
8 خرداد 1294
&&&&&
بارش برف سنگین بهاری در سده
یکی از وقایع نادر آب و هوایی سده، بارش برف در فصل رسیدن زردآلوها میباشد. طی این واقعه که قبل از قحطی سال 1297 اتفاق افتاده، بارش برف به حدی بوده که زردآلوهای افتاده پای درخت را از زیر برف بیرون میآوردند. همان زمان مردم این واقعه را به زبان شعر درآوردند:
به وقت هفتاد / یه برفی افتاد
داستانی با استفاده از این واقعه در کتاب جهل پسینه نگارش یافته است.
نقل از کتاب رخدادهای ماربین، محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
آبادیهای ماربین
منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است.
{{{{{{
جنیران
پیشینه و موقعیت جغرافیایی
جنیران یکی از آبادیهای ماربین و در غرب اصفهان بوده است که موقعیت جغرافیایی آن در حال حاضر، بین خیابان آتشگاه و آیت الله اشرفی (کهندژ ) با مساحت 281 جریب می باشد. از چهارسو به محلات سودان، کلیچه و گلستان و لادان منتهی می شود. خیابان بهشت(متصل به خیابان آتشگاه و آیت الله اشرفی ) از بین این محل که گنیران هم می نامند عبور کرده و آن را به دو قسمت تقسیم نموده است.
حد فاصل بین خیابان آیت الله اشرفی اصفهانی (کهندژ) و خیابان بهشت غلبه با بافت مسکونی می باشد، خیابان بهشت به سمت غرب بیشتر زمین های کشاورزی است.
کلمه گنیران واژه ای پهلوی است و به احتمال بسیار و با توجه به همجواری این منطقه با کوه آتشگاه احتمالا در گذشته های دور محل سکونت بوده است. بنا به گفته های شفاهی سال های دور طوفان شنی در این منطقه آمده است که باعث مدفون شدن این منطقه در زیر شن گردیده است و ظاهرا فردی از محل که در آن زمان در کربلای معلی سکونت داشته است پس از بازگشت و مشاهده وضع موجود در حوالی محل قبلی، به زندگی پرداخته است که به مرور زمان باعث شکل گیری و گسترش محل شده است.
نقل از کتاب نام ها و نشانه ها محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
نکونامان
ءءءءءءء
سعدیا مرد نکو نام نمیرد هرگز / مرده آن است که نامش به نکویی نبرند
به جاست تحت عنوان فوق به تدریج نکونامانی از گوشه و کنار استان و منطقه ماربین معرفی شود:
امیرقلی امینی
وی در سال ۱۲۷۶ خورشیدی در اصفهان متولد شد در نوجوانی از هر دو پا فلج شد اما به تحصیل ادامه داد و زبانهای فرانسه، عربی و اسپرانتو را فراگرفت. وی به تالیف و ترجمه کتاب پرداخت و همزمان درکارهای عام المنفعه و اجتماعی و فرهنگی و عمرانی وارد شد و به تدریج به عنوان یک فرد نویسنده، روزنامهنگار، سیاستمدار، مترجم و پژوهشگر شناخته شد. امینی در فعالیتهای اجتماعی و عمرانی، بینهایت فعال بود و علاوه بر این در انجام امور توسعه شهری، برنامههای بسیار سازنده و پیشرویی داشت. از جمله فعالیتهای ایشان در امور خیریه تأسیس جمعیت شیر و خورشید سرخ اصفهان در سال ۱۳۱۱ و پرورشگاه کودکان اصفهان در سال 1313 است. وی از سالهای ۱۳۱۲ تا ۱۳۲۸ در چند دوره به عضویت انجمن بلدیه و شهر اصفهان برگزیده شد.
در فاصله سالهای ۱۳۰۷ تا ۱۳۲۱، روزنامه اخگر و از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۴ روزنامه اصفهان را منتشر کرد.
امیرقلی امینی پس از ۲۸ مرداد، بهدلیل حمایت از دکتر مصدق از فعالیتها به ناگزیر کناره گرفت، او در سال ۱۳۵۷ درگذشت و در خانه خودش به خاک سپرده شد. منزل مذکور را امیرقلی جهت امور فرهنگی وقف نموده و کنار بیمارستان کاشانی قرار دارد.
https://eitaa.com/danehnameh
دوهفته نامه فرصت وارد شانزده سالگی شد
<<<<<<<<
اولین شماره: 20 خرداد 1388
بررسی اجمالی تاریخ نشریات در منطقه بیانگر این موضوع است که در دهه 1330 دو تلاش جداگانه یکی از سوی شهرداری و دیگری اداره فرهنگ همایونشهر منجر به انتشار « نشریه شهرداری همایونشهر» و نشریه وزین"فرهنگ همایونشهر" گردید.
در دیماه 1357 پس از پیروزی انقلاب اسلامی اخبار منطقه در نشریات نهادهای انقلاب شهر مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جهاد و بنیاد شهید منتشر میشد. با تشکیل اولین شورای اسلامی شهر با وجود اعضای فرهنگی مانند مرحوم دکتر الهیاری شورا مبادرت به انتشار ارمغان شورا به شکل ضمیمه روزنامه استانی نمود. از سال 1380 نشریه داخلی شهرداری خمینی شهر با عنوان« شهر و شهروند» منتشر و 5 سال ادامه یافت
در چنین شرایطی فعالان فرهنگی و اجتماعی شهر جای خالی یک نشریه فراگیر را حس می کردند و به همین دلیل دست به کار شده و تلاشهایی برای انتشار نشریه انجام دادند که منجر به انتشار نشریات دانشجویی و مراکز فرهنگی در حد محدود شد. چاچب، طلوع و سدژ از جمله آنها بود. تا اینکه در سال 1387 شهرداری و شورای اسلامی شهر تصمیم گرفت این خواسته دیرینه را عملیاتی کند. در این راستا از تعدادی از فعالان و اصحاب فرهنگی دعوت به عمل آمد و پس از هفت ماه پیگیری، اولین شماره دو هفته نامه در مهرماه 1387 با عنوان حضور انتشار یافت همزمان اقدامات و مکاتبات برای کسب مجوزهای لازم پیگیری شد. اولین مانع نام نشریه بود که به دلیل وجود نشریه دیگری با همان عنوان در کشور بایستی تغییر می کرد و لذا نام فرصت پیشنهاد داده شد. این روند 9 ماه طول کشید و نهایتا اولین رسانه جامع محلی شهر در 20 خرداد ماه 1388 با عنوان فرصت تولد یافت و 15 سال است منتشر می شود.
بیشتر ازhttp://daneshnam.ir /
فرصت شماره 293
https://eitaa.com/danehnameh
فرهنگ لغات نیاکان(6)
اشاره:اسامی و کلماتی در پیشینه شهر به کار برده می شد که ممکن است عده ای با آن آشنا نباشند. این گونه لغات با عنوان (فرهنگ لغات نیاکان) از طریق دانشنام به تدریج نشر می شود. امید است همراهان عزیز هم با فرستادن لغات محل خود همراهی بفرمایند.
////
صبا: فردا، صبا صبح: فردا صبح
صندوقخانه: بخش دوم اطاقهای قدیمی
طاس تاس فارسی بی مو، کچل ، تشت، طشت، کعب، نرد، پیاله، پیمانه، ساغر، قدح، تاس، کاسه، لگن
عاشق دلاله: پرستو یا پرنده ای شبیه به آن
قاطی: مخلوط
قاشوه: وسیله ای دندانه دار که با آن پوست مثلا گاو را تیمار می دادند
کالاجوش: نوعی غذا با ترکیب پیاز، کشک، گردو و کشمش
کَش: مرتبه، دفعه، چندکش: چندبار
کَل: غلافهای گندم که پس از خرمن کردن هنوز حاوی دانههای گندم بودند و به خانهها منتقل و با کوبیدن آنها دانهها را جدا میکردند
کَهریز: کاریز، قنات.
کُت کِنه: جوجه تیغی
کُتِکچوق: چوبی دستهدار با سر پهن و بیضی شکل که هنگام شستشوی لباس روی لباسهای کثیف میکوبیدند تا چرکهای آن خارج شود.
کاغذ دهشاهی: کاغذ خطدار به انداز کاغذ آ3 که از وسط تا خورده بود و چهار صفحه میشد. برای امتحانات، دانشآموز آنرا میخرید. بقالها هم آنرا با آویزان کردن از بند جلوی مغازه عرضه میکردند چون در ابتدای عرضه ده شاهی فروخته میشد به این اسم معروف بود.
کَت یا کرت: بخشی از یک زمین کشاورزی
کتونه: مکان کوچکی برای نگهداری مرغ در خانه
کفتربچه: نوعی گلابی
کلک: محلی که آتش در آن روشن میکردند و دو طرف جانبی آن مسدود بود به شکلی که باگذاشتن چند میله روی آن میشد ظروف را روی آتش قرار داد
کلون: سازهای چوبی که پشت درب نصب و درب با آن قفل و باز می شد.
کِوِیج: زالزالک، خَفجه، کیالک، یمیشان، با نام علمیCrataegus aronia ، میوه ای است درختی و پاییزی با سه نوع زرد، سیاه و قرمز. کِوِج گویش محلی آن است.
گالش: نوعی کفش، محفضهای لولهای شکل با دسته که استکان در آن گذاشته می شود.
https://eitaa.com/danehnameh
چگونه با تاریخ و پیشینه زادگاه خودمان(ماربین، سده، همایونشهر، خمینی شهر) آشنا شویم؟؟؟؟
//////////////////////////////////////////////////////////////
تعطیلات تابستانی فرصت مناسبی برای آشنایی با تاریخ کهن و پیشینه خمینی شهر است با این کتابها و فضای مجازی
آشنایی با رخدادهای منطقه از مهاجرت آریایی ها تا تشکیل شهرستان خمینی شهر با کتاب «رخدادهای مهربین»
///
آشنایی با رخدادهای چهل ساله منطقه با کتاب «رخدادهای خمینی شهر»
///
آشنایی با تعدادی از قصه های شهر با کتاب « چهل پسینه» و بزودی کتاب آدم دوسره
///
آشنایی با ریشه نامها و پیشینه آبادیهای ماربین، سده، همایونشهر، خمینی شهر و شهرت ها با کتاب « نامها و نشانهها »
///
آشنایی با سال شمار و روزشمار هزارسال تاریخ منطقه از ماربین به خمینی شهر همراه عکس های رنگی با کتاب «هزار سال خمینی شهر»
///
آشنایی با تاریخ شفاهی پیشینه منطقه با کتاب « راویان ماربین جلد 1 »
///
آشنایی با عناوین و برخی اسناد دسته بندی شده، از مهربین تا تشکیل شهرستان با کتاب« زبان اسناد »
///
آشنایی با تاریخ شفاهی سده از دهستان ماربین تا تشکیل بخش با کتاب « راویان ماربین جلد 2 »
///
آشنایی با تاریخ سده و همایونشهر، از مشروطیت تا پیروزی انقلاب اسلامی با کتاب « مروری بر تاریخ سده و همایونشهر »
///
آشنایی با تاریخ شفاهی سده از تشکیل بخش تا تغییر نام به همایونشهر (1338-1326) با کتاب « راویان ماربین جلد 3»
///
آشنایی با پیشینه نیکوکاری و وقف و خیریه های منطقه از صفویه تا سال1400 با کتاب « سرزمین مهر »
///
آشنایی با تاریخ شفاهی اواخر دهه 1330 تا اوایل دهه 1350 با کتاب « راویان ماربین جلد 4 »
///
آشنایی با تاریخ پزشکی منطقه با کتاب « سرگذشت پزشکی »
///
آشنایی با تاریخ شفاهی دوران انقلاب با کتاب « راویان ماربین جلد 5 »
///
آشنایی با آثار و بناهای تاریخی، خانههای قدیمی، چشمه ها و مناطق گردشگری، فضاهای سبز، موزه ها و میراث معنوی شهرستان با کتاب جاذبه های خمینی شهر
///
آشنایی با تاریخ شفاهی دهه 1360 با کتاب راویان ماربین جلد 6
///
آشنایی با تاریخ حال و پیشینه منطقه از طریق مجازی با سایت« دانشنامه شهرستان خمینی شهر »http://daneshnam.ir
++++
انتشار این متن کمک موثری به آشنایی دیگران با تاریخ کهن (ماربین، سده، همایونشهر، خمینی شهر) می کند.
بیشتر ازhttp://daneshnam.ir /
https://eitaa.com/danehnameh
آبادیهای ماربین
منطقه ماربین روزگاری متشکل از حداقل 58 آبادی بود. امروزه حدود نصف این آبادیها به نواحی شهرداریهای اصفهان پیوسته و مابقی شهرستان خمینی شهر با اضافه شدن محلات جدید را به وجود آورده اند. به تدریج و به ترتیب حروف الفبا پیشینه آنها معرفی می شود. البته در کتاب نام ها و نشانه ها، نگارش محمدعلی شاهین وسایت دانشنامه خمینی شهر به طور مفصل به این موضوعات پرداخته شده است.
{{{{{{
جوزدان
پیشینه و موقعیت جغرافیایی
اسامی جوزجان و جوزان هم برای این منطقه به کار رفته است. منطقه ای در شمال غربی اصفهان است که لنبان در جنوب آن واقع می باشد. از آبادیهای ماربین به حساب می آمده و اکنون از محلات اصفهان است.
در محاسن اصفهان و معجم البلدان جوزدان را قریه بزرگی در دروازه اصفهان ذکر کرده اند که اهل اصفهان آنرا کوزدان گویند. حافظ ابونعیم آنرا یکی از پانزده قریه ای ذکر کرده که با توسعه و بهم پیوستن اصفهان را به وجود آورده اند.
ریشه نام جوزان
جوزدان متشکل از دو کلمه جوز به اضافه دان میباشد کلمه جوز در لغت عرب به معنی گردو میباشد و دان آن پسوند دارا بودن میباشد.
نقل از کتاب نام ها و نشانه ها محمدعلی شاهین
https://eitaa.com/danehnameh
نکونامان
ءءءءءءء
سعدیا مرد نکو نام نمیرد هرگز / مرده آن است که نامش به نکویی نبرند
به جاست تحت عنوان فوق به تدریج نکونامانی از گوشه و کنار استان و منطقه ماربین معرفی شود:
سراجالدّین صدر جبلعاملی موسوی
از جمله شخصیّتهای آزادیخواه صدر مشروطیّت، و از روشنفکر ترقّی خواه و روزنامه نگار پر بود. از زندگانی او اطّلاع چندانی در دست نیست. آنچه معلوم و مشخص است اینکه ، ایشان به سال 1252ش. ( 1290 ق ) متولّد شده و قسمتی از عهد سلطنت ناصر الدّین شاه قاجار ( 1264 - 1313 ق.) را درک کرده است. از اوایل عمرش تا شروع انقلاب مشروطیّت، که دوره رشد و ظهور کمالات علمی و ادبی و سیاسی اوست، ایام را به تحصیل. از اساتید برجسته وی در این دوره «آقا نجفی» بود.
با شروع حرکت های مردمی برای کسب آزادی، او نیز برای نیل به اهداف تلاش و کوششهای فراوانی انجام داد تا اینکه با به ثمر رسیدن انقلاب و اعلام تشکیل «انجمنهای ایالتی» او به عنوان یکی از اعضاء اتجمن ایالتی اصفهان، انتخاب و با شرکت در آن در پیشرفت امور این انجمن خدمات مهمی انجام داد. پس از آن پیشنهاد چاپ روزنامه برای ارائه افکار و بیانات و نظریات این انجمن از طرف او مطرح شد و خود او مأمور انتشار روزنامه شد. چند سال بعد با تعطیلی این روزنامه، سراج الدّین گوشه نشینی و عزلت را اختیار کرده و سرانجام در سال 1314ش. (1354ق.) دیده از جهان فرو بست. وی در تخت فولاد تکیه مادر شاهزاده به خاک سپرده شد.
صدر عاملی، از سادات و روحانیون برجسته و سرشناس اصفهان به شمار می رفت و از اعتماد و احترام زیادی در بین مردم برخوردار بود. به خاطر صداقت در گفتار و کردار خدمات صادقانه اش، از او همواره به عنوان «سید المجاهدین» و «مدیر روشن ضمیر» یاد میکردند. انجمن ایالتی اصفهان نیز او را امین خود می دانست، سراج الدّین نگارشش شیوا و روان بود و هر چند تیز و بی پروا می نوشت، ولی حریم و احترام اشخاص را همواره حفظ و محترم می شمرد.
https://eitaa.com/danehnameh
در دهه 1320 چه مشاغلی در سده فعال بودند؟؟
<<<<<<
در سال 1322 شهرداری سده اقدام به صورت برداری از دکانهای سه محله ورنوسفادران، فروشان و خوزان کرد. بر طبق اسناد مذکور، در محله ورنوسفادران 368 ، در محله فروشان 262 دکان به اضافه 22 شیرکش و در محله خوزان 112 دکان با مشاغل گوناگون وجود داشت.
در فهرست مذکور علاوه بر مشاغل معمول مانند بقالی به مشاغلی بر می خوریم که امروزه در دسته کهنپیشه ها جای می گیرند. کلاه مالی، سُردوزی، پالاندوزی، علاقهبندی، ندافی، صباغی علافی، بارورزی، حلاجی، تختکشی، نعلبندی و چیت سازی از جمله آنهاست.بر اساس این اطلاعات در محله ورنوسفادران بیشترین دکانها مربوط به تخت کشی بوده که حدود 110 دهنه را تشکیل می داده است.
برای تولید گیوه تخت را مردها در دکانها و رویه را زنها در خانه درست می کردند. بنابراین می شود گفت حدود 250 نفر بدون احتساب شاگردان احتمالی به تولید گیوه که حتی قزاقها مشتری آن بودند اشتغال داشتند.
https://eitaa.com/danehnameh