#مبانی #مبانی‌اجتهادی خانه > دانشنامه > مبانی > مبانی اجتهادی 7 دقیقه خواندن 134 ♻️موضوع بحث: «بسته مبانی لازم برای اجرای #عملیات‌اجتهاد‌فقهی» چیست؟ چرا و چگونه؟ ♻️مساله بحث: اجرای #روشمند عملیات اجتهاد، نیازمند استفاده از مسائلی در #ادبیات، #منطق، #تاریخ، #فقه، #اصول، #تفسیر، #حدیث، #رجال و …است؛ در هر کدام از علوم مذکور، مبانی‌ای که #کثیرالاحتیاج هستند کدامند؟ ♻️پیش فرض ها: ⏮۱. #اجتهاد ، به‌معنی عام، تلاش روشمند برای #کشف‌نظر‌خداوند در کلیه موضوعات و مسائل زندگی است. (آموزه‌های معرفتی، قانونی و فرهنگیِ دین) ⏮۲. #اجتهاد‌دینی در اصطلاح ، کوشش علمی برای #اکتشاف و #استخراج روشمند آموزه های دین از منابع معتبر ، و #فهم‌موجّه آنها (#کشف‌مراد‌جدی‌دین) ، و کشف عناصر و زمینه‌های لازم برای تحقق و عمل به آنهاست. (به‌گونه‌ای که دارای #حجیت و #اعتبار نزد شارع باشد.) ⏮۳. دست‌یابی به #نظرخداوند در مورد هر موضوع و مساله‌ای (اعم از اینکه مستقیما ذکر شده باشد یا باید از قواعد و گزاره‌های مبنایی استخراج شوند) به‌طوری که موجه و معتبر باشد روشمند است لذا دارای مراحل #قدم‌به‌قدم از نقطه شروع تا نقطه پایان است و در هر مرحله، شاخص‌های صحت و ارزیابی و فرآیند درونی دارد. (انتقال به بحث تفصیلی) ⏮۴. در هر مرحله، از نتایج مباحث علوم ادبی، منطقی، اصولی، تاریخی، حدیثی و …استفاده می‌شود و برخی از این موارد #کثیرالاستعمال و #کثیرالابتلاء هستند که هر مجتهدی نسبت به آنها باید اتخاذ موضع کند. ♻️فرضیه بحث: حداقل شانزده #بسته‌علمی برای انجام #عملیات‌اجتهادی لازم است: ✳️ #مبانی‌معرفتی (حاوی سه بسته مبانی #فلسفی، #کلامی و #عرفانی) ✳️ #مبانی‌ادبی (حاوی چهاربسته مبانی #ریشه‌شناسانه، #صرفی، #نحوی و #بلاغی) ✳️ #مبانی‌منطقی ✳️ #مبانی‌اصول‌فقهی ✳️ #مبانی‌قواعدالفقهی ✳️ #مبانی‌حقوقی ✳️ #مبانی‌تاریخی ✳️ #مبانی‌رجالی ✳️ #مبانی‌تفسیری ✳️ #مبانی‌فقه‌الحدیثی ♻️تبیین بحث: جدول زیر توضیحی اجمالی در رابطه با روند کلی استنباط است: 🔹مرحله: 🔸توضيح: 1)🔹#موضوع‌شناسي (عرضه موضوع بر عرف عام و عرف خاص، عرضه موضوع بر عقل و فطرت قطعي) 🔸موضوعي كه حكم آن را مي‌خواهيم به‌دست بياوريم چيست؟ 🔸قيود و شرايط تحقق موضوع در نظر عرف عام و عرف خاص چيست؟ 🔸موضوع عرفي است يا نياز به كارشناسي دارد؟ (از #موضوعات‌مستنبطه است) 🔸تغيير و تبدلات موضوع چگونه است؟ 🔸مرتبطات موضوع چه مواردي هستند؟ 🔸حداقل‌هاي قطعي متفق‌عليه در حدود و ثغور موضوع كدامند؟ 2)🔹#عرضه‌موضوع‌برقرآن: 🔸جستجوي كليه محمول‌هايي كه در قرآن، بر اين موضوع بار شده‌اند، با احراز دلالت آيه[۱] 🔸جستجوي كليه محمول‌هايي كه در قرآن بر مرتبطات قطعي اين موضوع بار شده است.‌ (بررسي عوارض خارج لازم موضوع + مفهوم‌گيري) 3)🔹نسبت‌سنجي اوليه ميان #محمولات‌قرآني 🔸سنجش رابطه ميان محمول‌هايي كه در قرآن براي اين موضوع ذكر شده است از حيث #تقيد و #تخصيص و #نسخ و #تبيين و #حكومت و #ورود، و رسيدن به يك نگاه منسجم ميان آيات ناظر به اين موضوع (بهمراه #تحليل‌ادبي، #منطقي، #تاريخي) 🔸و علاج تعارض‌هاي ظاهري اوليه 4)🔹#عرضه‌موضوع‌بر‌روايات: 🔸جستجوي كليه محمول‌هايي كه در روايات، بر اين موضوع بار شده‌اند، با احراز سند[۲] و دلالت روايت[۳] (اعم از روايات #كلامي و #عقيدتي، روايات #تاريخي، روايات #اخلاقي و روايات #فقهي #شيعه و ا#هل‌سنت) 🔸جستجوي كليه محمول‌هايي كه در روايات بر مرتبطات قطعي اين موضوع بار شده است.‌ (بررسي عوارض خارج لازم موضوع + مفهوم‌گيري) 🔸تفكيك ميان روايات داراي #لفظ‌دال‌بر‌حكم و #روايات‌حاكي از #فعل‌معصوم يا #تقرير‌معصوم 5)🔹نسبت‌سنجي اوليه ميان #محمولات‌حديثي: 🔸سنجش رابطه ميان محمول‌هايي كه در روايات براي اين موضوع ذكر شده است از حيث #تقيد و #تخصيص و #نسخ و #تبيين و #حكومت و #ورود ، و رسيدن به يك نگاه منسجم ميان رواياتِ ناظر به اين موضوع 🔸(بهمراه تحليل ادبي، منطقي، تاريخي) 🔸و علاج #تعارض‌هاي‌ظاهري‌اوليه و علاج #تعارض‌هاي‌مستقر با #ترجيحات‌حجت‌ساز 6)🔹نسبت‌سنجي ميان #نگاه‌قرآني و #نگاه‌روايي: 🔸سنجش رابطه #تقيدي، ت#خصيصي، #تبييني ميان #قرآن و ر#وايات، و اِعمال #تقيد و #تخصيص و #تبيين و #نسخ و #طرد‌ها و #حكومت و #ورود 🔸و علاج تعارض‌هاي ظاهري اوليه و علاج تعارض‌هاي مستقر با ترجيحات حجت‌ساز 7)🔹نسبت‌سنجي با #اصول‌موضوعه و #اهداف‌قطعي‌دين