#مفاهیم
#نیاز #نیازسنجی #مدل_نیازها #شبکه_نیازها
🔹 تعریف مفاهیم اصلی:
1. نیاز:
- احساس تمایل و کشش وجودی به سوی داشتن چیزی که فرد را به اتحاد با منبع رفع نیاز سوق می‌دهد.
2. نیازسنجی:
- فرآیند کشف و تحلیل نیازهای جامعه هدف با هدف اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی مؤثر برای تخصیص منابع.
3. مدل نیازها و شبکه نیازها:
- دسته‌بندی انواع نیازها، بررسی میزان تأثیر آنها و تحلیل روابط سطوح مختلف.
- از جمله مدل‌های معروف: هرم نیازهای مازلو و مدل‌های نیاز مبتنی بر گزاره‌های دینی.
🔹 کاربردها:
- طراحی برنامه‌های راهبردی براساس اولویت نیازها.
- تحلیل شبکه‌ای نیازهای انسانی برای ایجاد ساختارهای اجتماعی و فرهنگی هماهنگ.
- ارائه چارچوب‌هایی برای رفع نیازهای مادی و معنوی در سطوح مختلف.
#نیاز #نیازسنجی #مدل_نیازها #برنامه‌ریزی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#روش‌شناسی
#نیازسنجی
🔹 موضوع اصلی:
نیازسنجی: فرآیند شناسایی، تحلیل و ارزیابی نیازها برای بهبود عملکرد افراد، سازمان‌ها و جوامع
۱. تعریف نیازسنجی
نیازسنجی به معنای فرآیندی منظم و سیستماتیک برای شناسایی و تحلیل نیازها است. این فرآیند تلاش می‌کند خلأها و شکاف‌های موجود بین وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب را شناسایی کرده و ابزارها و راهکارهای لازم برای رفع آنها را ارائه دهد. هدف نهایی نیازسنجی، بهبود کیفیت زندگی، توسعه سازمانی و ارتقای بهره‌وری است.
۲. انواع نیازها
نیازها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند:
- نیازهای صادق و کاذب: نیازهای واقعی که به توسعه و رشد کمک می‌کنند، در مقابل نیازهای غیرواقعی که ناشی از توهم یا سوءبرداشت هستند.
- نیازهای موقت و دائم: نیازهایی که به زمان خاصی محدود می‌شوند یا برای همیشه پابرجا هستند.
- نیازهای خودآگاه و ناخودآگاه: نیازهایی که فرد به آنها آگاه است یا به طور ضمنی بر زندگی او تأثیر دارند.
۳. روش‌ها و تکنیک‌های نیازسنجی
۱. تکنیک‌های توافق محور: روش‌هایی مانند دلفی، تل استار و فیش باول که بر جمع‌آوری نظرات و دستیابی به توافق تأکید دارند.
۲. تکنیک‌های مسئله محور: شامل روش‌هایی نظیر رویداد مهم، درخت خطا و آزمون وظایف کلیدی که به شناسایی مشکلات و موانع موجود می‌پردازند.
۳. روش‌های کیفی و کمی: استفاده از ابزارهایی نظیر مصاحبه، مشاهده، نظرسنجی، و تحلیل داده‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آنها.
۴. ترکیب روش‌ها: بهره‌گیری از چندین روش برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر و جامع‌تر.
۴. مراحل نیازسنجی
۱. تحلیل وضعیت موجود: بررسی منابع و شرایط موجود برای شناسایی مشکلات و نیازها.
۲. تدوین اهداف: تعریف اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت با شاخص‌های دقیق و قابل اندازه‌گیری.
۳. تعیین فاصله وضعیت موجود و مطلوب: تحلیل شکاف بین وضعیت فعلی و اهداف تعیین شده.
۴. اولویت‌بندی نیازها: شناسایی نیازهای حیاتی و اولویت‌بندی آنها بر اساس تأثیرگذاری و اهمیت.
۵. ارائه راهکارها: طراحی برنامه‌ها و استراتژی‌هایی برای رفع نیازها.
۶. ارزیابی و بازبینی: بررسی نتایج و اصلاح برنامه‌ها برای دستیابی بهتر به اهداف.
۵. الگوهای نیازسنجی
الگوهای نیازسنجی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- هدف محور: تحلیل فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب بر اساس اهداف تعیین شده.
- توافق محور: شناسایی نیازها با مشارکت و توافق ذینفعان.
- مسئله محور: تمرکز بر مشکلات خاص و تلاش برای ارائه راه‌حل‌ها.
- ترکیبی: ادغام چندین روش برای افزایش دقت و اثربخشی فرآیند نیازسنجی.
- کیفی: استفاده از روش‌های غیراعدادمحور برای تحلیل عمیق‌تر نیازها.
۶. اهمیت و کاربردهای نیازسنجی
نیازسنجی ابزاری کلیدی برای:
- مدیریت منابع انسانی: بهبود کیفیت عملکرد نیروی کار و افزایش بهره‌وری.
- برنامه‌ریزی استراتژیک: شفاف‌سازی اهداف و راهبردهای سازمان‌ها.
- توسعه سازمانی: ارتقای کیفیت خدمات و محصولات.
- حل مشکلات اجتماعی: شناسایی نیازهای جوامع و طراحی برنامه‌های مؤثر برای رفع آنها.
۷. چالش‌ها و موانع در نیازسنجی
- عدم شفافیت اطلاعات: عدم دسترسی به داده‌های دقیق و قابل اتکا.
- پیچیدگی نیازها: وجود نیازهای متعدد و متناقض که تحلیل آنها دشوار است.
- مقاومت در برابر تغییر: عدم پذیرش راهکارهای ارائه شده توسط افراد یا سازمان‌ها.
نتیجه‌گیری
نیازسنجی فرآیندی حیاتی برای ارتقای کیفیت زندگی، عملکرد سازمان‌ها و مدیریت منابع است. با بهره‌گیری از روش‌ها و تکنیک‌های متنوع، این فرآیند به ما کمک می‌کند تا شکاف‌های موجود را شناسایی کرده و برای آنها راه‌حل‌های عملی و مؤثر ارائه دهیم.
#نیازسنجی #تحلیل_نیازها #روش‌شناسی #مدیریت_منابع #کیفیت_زندگی #تکنیک‌های_تحلیل #برنامه‌ریزی_استراتژیک
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
تعاریف و اصطلاحات مربوط به #نیاز
کلیدواژه: #نیاز #نیازسنجی
✅تعریف #نياز : كشش روح به سوي يافتن چيزي در خودش است. (اتحاد وجودی)
✅هر احساسِ نيازي منشاء پیدایشی دارد که باید کشف شود تا قابل مدیریت شود.
✅نیازها دارای انواع صادق و کاذب، ضعیف و قوی، خودآگاه و ناخودآگاه، موقت و دائم، ساده و ترکیبی، جسمی و روحی، اولیه و متعالی هستند.
✅نیازها دارای نقشه و مدل هستند.
✅توسعه و پیشرفت و تمدن‌سازی = تلاش برای پوشش بهینة کلیه نیازهای انسان در تمام سطوح و حیطه‌ها
✅تعریف #نیازسنجی = تعیین خلاءهایی که درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان وجود دارند و مانع می‌شوند تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود. (لازمه نیازسنجی، هدف‌گذاری در برنامه عملیاتی است یعنی تعیین تغییرات مطلوبی که باید ایجاد شود تا هدف اصلی به‌صورت بهینه محقق گردد.)
✅تعیین فاصله میان وضعیت موجود (نیاز) و وضعیت مطلوب (هدف)، زیرساخت تدوین راهبردها و راهکارها برای فعال شدن برنامه است؛ عملیات نیازسنجی در این فضا متولد می‌شود.
✅نیازسنجی = تعیین شفاف و روشمند آنچه نداریم و باید داشته باشیم تا به هدف برسیم؛ نیازسنجی منجر به تعیین تغییرات مطلوبی می‌شود که باید درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان به‌وجود بیاید تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود.
✅#نیازسنجی از یک سو ابزاری عملی برای گرد آوری اطلاعاتی است که پایه و اساس برنامه ریزی هاست و از سوی دیگر با کشف نیازهای صریح ، ضمنی و صادق ، سازمان‌ها را از یک موضع انفعالی وابهام برانگیز (غیر شفاف) در فرآیندهای سازمانی خارج می‌کند و در یک موضع فعال، شفاف در برابر آسیب‌ها و تهدیدها قرار می‌دهد .
✅راه #تشخیص‌نیازها و میزان اهمیت آنها، استفاده از « #تفکرمعکوس» است یعنی تلاش برای یافتن پاسخ این سوال که: اگر به سمت وضعیت مطلوب حرکت نکنیم و وضعیت موجود همچنان ادامه پیدا کند، با چه آسیب‌ها یا بحران‌هایی مواجه می شویم؟ و این بحران‌ها چه مقدار قابل تحمل هستند (عمق و گستردگی تخریب ایجاد شده؟)
✅نظام آسیب‌ها :آنجائی‌که فرآیندها ، شبکه‌ای از ارتباطات بین اجزاء هستند پس کشف و رصد آسیب‌های موجود و آینده باید به صورت شبکه‌ای انجام گیرد.
✅مقصود از نظام آسیب ها ، توجه به علت های بروز آسیب‌ها ، علت‌العلل آسیب‌ها ، نحوه صدور بقیه آسیب‌ها از آسیب اصلی، نحوه تقدم و تاخر علت ها از یکدیگر و ارتباط آسیب ها با یکدیگر است .بنابراین نظام نیازها نیز که تابعی از نظام آسیب‌ها می باشد، دارای همین مراتب است ( نیاز های اساسی و بنیادین ، اصلی ترین نیاز ، سلسله مراتب نیازها و ارتباط نیاز ها با یکدیگر )
✅مخاطبان اصلی اطلاعات بدست آمده از نیازسنجی ، مدیران و تصمیم سازان عالی رتبه سازمان ها می باشند.
✅نظام نیازها تابعی از نظام آسیب ها و بحران ها است.
✅اساس فرآیند نیازشناسی تفکر معکوس است .
✅نیاز علت پیدایش انگیزه است و انگیزه علت بروز رفتار برای ارضاء نیاز است.
✅نیازها پس از تولید ،نیاز به شفاف سازی و اولویت بندی دارند .
✅شفاف‌سازی نیازها ازطریق سوال پردازی و تبدیل نیاز به مساله صورت می گیرد .
✅مجموعه کلیدواژه‌ها ،مفاهیم و سوالات اگر از یک منطق روشی آگاهانه تبعیت کند، تمام زوایای یک نیاز را شفاف خواهد کرد.
@dastyaar
کلیدواژه: #تکنیک‌نیازسنجی #الگو‌نیاز‌سنجی
عليرغم تنوع زياد الگوها و تكنيك هاي نيازسنجي ، هيچكدام بر ديگري ارجحيت ندارد و انتخاب و طراحي الگوها و مدلها بستگي به پروژه‌هاي آموزشي خواهد داشت. الگوها و فنون نيازسنجي را مي توان در شش طبقه مورد نقد و بررسي قرار داد كه عبارتند از:
✅الگوهاي #هدف‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه ، فرايند تعيين فاصله بين وضعيت موجود و وضعيت مطلوب و سپس تعيين اولويتها براي عمل است. الگوها و تكنيكهاي متنوعي در اين طبقه قرار مي گيرند. مثل الگوي قياسي استقرايي #كافمن ، پيشنهادي #كلاين ، تحليل سازماني #استوت و … و فنوني نظير #ماتريس‌مهارت، #تجزيه‌و‌تحليل شغل، #تحليل وظيفه، #تحليل‌عملكرد و نيز فنون پيمايشي نظير #پرسشنامه( فتحي ، ۱۳۷۵).
✅تكنيك هاي #توافق‌سنج:
شالوده اساسي اين طبقه فرآيند بررسي و جمع آوري نظرات افراد درباره نيازها و ايجاد توافق ميان عقايد مختلف است. از جمله تكنيك هاي اين طبقه، تكنيك #كافمن و #هرمن ، فن #دلفي ، #تل‌استار ، مدل سه بعدي #سويگرت و… است (فتحي ، ۱۳۸۱).
✅تكنيكهاي #مسئله‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه، فرآيند تعيين عملكردهاي منفي يا شناسايي مشكلات موجود در عملكرد افراد و پيشنهادات اقدامات اصلاحي جهت رفع معايب مي باشد. از جمله تكنيك هاي اين طبقه ، تكنيك #رويداد‌حساس ، #درخت‌خطا ، #آزمون‌وظايف‌كليدي و الگوي #سازماني و الگوي #تحليل‌عملكرد‌وظيفه پيشنهادي را مي توان نام برد (عباس زادگان و ترك زاده ، ۱۳۷۹)
✅الگوي #تركيبي:
اساس اين طبقه فرآيند مشخص كردن فاصله بين وضعيت موجود و مطلوب ، تعيين نقاط ضعف و بررسي نظرات و نگرش ها براي رسيدن به توافق نسبي مي باشد. از جمله الگوهاي اين طبقه الگوي نيازسنجي در سطح #موسسه ، درسطح #منطقه‌آموزشي ، طرح جامع #نيازسنجي ، الگوي تحليل swot# تحليل #وظيفه ، تحليل #نيازهاي‌يادگيري، #ديك‌وكری، #پروچاسكا و …. را مي توان نام برد (يارمحمديان و بهرامي ۱۳۸۳)
✅تكنيك هاي #كيفي:
اساس اين طبقه ، توجه دقيق به ديدگاهها و نظرات افراد و صاحبنظران جهت توصيف و تشريح شرايط محيطي پديده ها ميباشد. تا بدين لحاظ به روابط ميان متغيرها و عمق ساختار آنها پي برده شود از اين روقبل از هر اقدامي بايد نيازسنج ، شناخت دقيقي نسبت به مخاطبان يا شركت كنندگان در پروژه نيازسنجي داشته باشد و اطمينان پيدا كند كه افراد مذكور صلاحيت و توانايي لازم را براي شركت در نيازسنجي كيفي را خواهند داشت. از جمله تكنيك هايي كه در اين طبقه قرار مي گيرند عبارتند از: #مشاهده ، #مصاحبه ، تكنيك #مشاوران‌كليدي ، #طوفان‌مغزي، #بررسي‌اسناد‌ومدارك ، طرح #شاغل‌شايسته و تكنيك #اقناعي است (يارمحمديان و بهرامي ، ۱۳۸۳).
🔶تكنيك #فيش‌باول ( #Fishbowl ) اين تكنيك نيازسنجي در گروه تكنيك هاي توافق‌محور دسته بندي مي شود. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي انتخاب شده براي جمع آوري اطلاعات نيازسنجي, محدود باشند و امكان تجمع آنها در يك كارگاه آموزشي نيز وجود داشته باشد. در اين تكنيك, افرادي را كه براي كسب اطلاعات و سنجش نياز جمع شده اند، مشابه آنچه در كارگاه هاي آموزشي معمول است, به گروه هاي كوچك تقسيم مي كنند و هر گروه با تبادل نظر, فهرستي از نيازها را تهيه ميكند تا در جلسه عمومي با حضور همه شركت كنندگان, گزارش كار گروه ها عرضه شود و پس از بحث و تبادل نظر, فهرست نيازهاي مورد توافق و اولويت بندي آنها انجام مي گردد. بديهي است براي استفاده از اين تكنيك، مجريان نيازسنجي بايد نسبت به نحوه برگزاري كارگاه و شيوه انجام كار گروهي, واقف و مسلط بوده و شركت كنندگان را نيز در موردنحوه انجام كار گروهي توجيه كنند. اين روش نيازسنجي از روش هايي است كه در مدت زمان محدود مي تواند اطلاعات مناسبي را فراهم نمايد و براي سازمان‌هايي كه درمحدوده جغرافيايي كوچكي فعاليت مي كنند، روش مناسبي مي باشد.
🔶تكنيك #تل‌استار ( #Telstar ) اين تكنيك نيازسنجي نيز در گروه تكنيك هاي توافق‌محور قرار مي گيرد. اين تكنيك بسيار شبيه تكنيك فيش باول است. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي كه بايد از آنها كسب اطلاعات شود, زياد است. در اين حالت, افراد در مناطق مختلف گرد هم مي آيند و از طريق تكنيك فيش باول به تعيين نيازهاي آموزشي مي پردازند
@dastyaar
هدایت شده از دستیار محقق
تعاریف و اصطلاحات مربوط به #نیاز
کلیدواژه: #نیاز #نیازسنجی
✅تعریف #نياز : كشش روح به سوي يافتن چيزي در خودش است. (اتحاد وجودی)
✅هر احساسِ نيازي منشاء پیدایشی دارد که باید کشف شود تا قابل مدیریت شود.
✅نیازها دارای انواع صادق و کاذب، ضعیف و قوی، خودآگاه و ناخودآگاه، موقت و دائم، ساده و ترکیبی، جسمی و روحی، اولیه و متعالی هستند.
✅نیازها دارای نقشه و مدل هستند.
✅توسعه و پیشرفت و تمدن‌سازی = تلاش برای پوشش بهینة کلیه نیازهای انسان در تمام سطوح و حیطه‌ها
✅تعریف #نیازسنجی = تعیین خلاءهایی که درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان وجود دارند و مانع می‌شوند تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود. (لازمه نیازسنجی، هدف‌گذاری در برنامه عملیاتی است یعنی تعیین تغییرات مطلوبی که باید ایجاد شود تا هدف اصلی به‌صورت بهینه محقق گردد.)
✅تعیین فاصله میان وضعیت موجود (نیاز) و وضعیت مطلوب (هدف)، زیرساخت تدوین راهبردها و راهکارها برای فعال شدن برنامه است؛ عملیات نیازسنجی در این فضا متولد می‌شود.
✅نیازسنجی = تعیین شفاف و روشمند آنچه نداریم و باید داشته باشیم تا به هدف برسیم؛ نیازسنجی منجر به تعیین تغییرات مطلوبی می‌شود که باید درنگرش، احساس، رفتار و مهارت یک فرد یا سازمان به‌وجود بیاید تا هدف با بیشترین کیفیت یا کمیت حاصل شود.
✅#نیازسنجی از یک سو ابزاری عملی برای گرد آوری اطلاعاتی است که پایه و اساس برنامه ریزی هاست و از سوی دیگر با کشف نیازهای صریح ، ضمنی و صادق ، سازمان‌ها را از یک موضع انفعالی وابهام برانگیز (غیر شفاف) در فرآیندهای سازمانی خارج می‌کند و در یک موضع فعال، شفاف در برابر آسیب‌ها و تهدیدها قرار می‌دهد .
✅راه #تشخیص‌نیازها و میزان اهمیت آنها، استفاده از « #تفکرمعکوس» است یعنی تلاش برای یافتن پاسخ این سوال که: اگر به سمت وضعیت مطلوب حرکت نکنیم و وضعیت موجود همچنان ادامه پیدا کند، با چه آسیب‌ها یا بحران‌هایی مواجه می شویم؟ و این بحران‌ها چه مقدار قابل تحمل هستند (عمق و گستردگی تخریب ایجاد شده؟)
✅نظام آسیب‌ها :آنجائی‌که فرآیندها ، شبکه‌ای از ارتباطات بین اجزاء هستند پس کشف و رصد آسیب‌های موجود و آینده باید به صورت شبکه‌ای انجام گیرد.
✅مقصود از نظام آسیب ها ، توجه به علت های بروز آسیب‌ها ، علت‌العلل آسیب‌ها ، نحوه صدور بقیه آسیب‌ها از آسیب اصلی، نحوه تقدم و تاخر علت ها از یکدیگر و ارتباط آسیب ها با یکدیگر است .بنابراین نظام نیازها نیز که تابعی از نظام آسیب‌ها می باشد، دارای همین مراتب است ( نیاز های اساسی و بنیادین ، اصلی ترین نیاز ، سلسله مراتب نیازها و ارتباط نیاز ها با یکدیگر )
✅مخاطبان اصلی اطلاعات بدست آمده از نیازسنجی ، مدیران و تصمیم سازان عالی رتبه سازمان ها می باشند.
✅نظام نیازها تابعی از نظام آسیب ها و بحران ها است.
✅اساس فرآیند نیازشناسی تفکر معکوس است .
✅نیاز علت پیدایش انگیزه است و انگیزه علت بروز رفتار برای ارضاء نیاز است.
✅نیازها پس از تولید ،نیاز به شفاف سازی و اولویت بندی دارند .
✅شفاف‌سازی نیازها ازطریق سوال پردازی و تبدیل نیاز به مساله صورت می گیرد .
✅مجموعه کلیدواژه‌ها ،مفاهیم و سوالات اگر از یک منطق روشی آگاهانه تبعیت کند، تمام زوایای یک نیاز را شفاف خواهد کرد.
@dastyaar
هدایت شده از دستیار محقق
کلیدواژه: #تکنیک‌نیازسنجی #الگو‌نیاز‌سنجی
عليرغم تنوع زياد الگوها و تكنيك هاي نيازسنجي ، هيچكدام بر ديگري ارجحيت ندارد و انتخاب و طراحي الگوها و مدلها بستگي به پروژه‌هاي آموزشي خواهد داشت. الگوها و فنون نيازسنجي را مي توان در شش طبقه مورد نقد و بررسي قرار داد كه عبارتند از:
✅الگوهاي #هدف‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه ، فرايند تعيين فاصله بين وضعيت موجود و وضعيت مطلوب و سپس تعيين اولويتها براي عمل است. الگوها و تكنيكهاي متنوعي در اين طبقه قرار مي گيرند. مثل الگوي قياسي استقرايي #كافمن ، پيشنهادي #كلاين ، تحليل سازماني #استوت و … و فنوني نظير #ماتريس‌مهارت، #تجزيه‌و‌تحليل شغل، #تحليل وظيفه، #تحليل‌عملكرد و نيز فنون پيمايشي نظير #پرسشنامه( فتحي ، ۱۳۷۵).
✅تكنيك هاي #توافق‌سنج:
شالوده اساسي اين طبقه فرآيند بررسي و جمع آوري نظرات افراد درباره نيازها و ايجاد توافق ميان عقايد مختلف است. از جمله تكنيك هاي اين طبقه، تكنيك #كافمن و #هرمن ، فن #دلفي ، #تل‌استار ، مدل سه بعدي #سويگرت و… است (فتحي ، ۱۳۸۱).
✅تكنيكهاي #مسئله‌محور:
شالوده اساسي اين طبقه، فرآيند تعيين عملكردهاي منفي يا شناسايي مشكلات موجود در عملكرد افراد و پيشنهادات اقدامات اصلاحي جهت رفع معايب مي باشد. از جمله تكنيك هاي اين طبقه ، تكنيك #رويداد‌حساس ، #درخت‌خطا ، #آزمون‌وظايف‌كليدي و الگوي #سازماني و الگوي #تحليل‌عملكرد‌وظيفه پيشنهادي را مي توان نام برد (عباس زادگان و ترك زاده ، ۱۳۷۹)
✅الگوي #تركيبي:
اساس اين طبقه فرآيند مشخص كردن فاصله بين وضعيت موجود و مطلوب ، تعيين نقاط ضعف و بررسي نظرات و نگرش ها براي رسيدن به توافق نسبي مي باشد. از جمله الگوهاي اين طبقه الگوي نيازسنجي در سطح #موسسه ، درسطح #منطقه‌آموزشي ، طرح جامع #نيازسنجي ، الگوي تحليل swot# تحليل #وظيفه ، تحليل #نيازهاي‌يادگيري، #ديك‌وكری، #پروچاسكا و …. را مي توان نام برد (يارمحمديان و بهرامي ۱۳۸۳)
✅تكنيك هاي #كيفي:
اساس اين طبقه ، توجه دقيق به ديدگاهها و نظرات افراد و صاحبنظران جهت توصيف و تشريح شرايط محيطي پديده ها ميباشد. تا بدين لحاظ به روابط ميان متغيرها و عمق ساختار آنها پي برده شود از اين روقبل از هر اقدامي بايد نيازسنج ، شناخت دقيقي نسبت به مخاطبان يا شركت كنندگان در پروژه نيازسنجي داشته باشد و اطمينان پيدا كند كه افراد مذكور صلاحيت و توانايي لازم را براي شركت در نيازسنجي كيفي را خواهند داشت. از جمله تكنيك هايي كه در اين طبقه قرار مي گيرند عبارتند از: #مشاهده ، #مصاحبه ، تكنيك #مشاوران‌كليدي ، #طوفان‌مغزي، #بررسي‌اسناد‌ومدارك ، طرح #شاغل‌شايسته و تكنيك #اقناعي است (يارمحمديان و بهرامي ، ۱۳۸۳).
🔶تكنيك #فيش‌باول ( #Fishbowl ) اين تكنيك نيازسنجي در گروه تكنيك هاي توافق‌محور دسته بندي مي شود. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي انتخاب شده براي جمع آوري اطلاعات نيازسنجي, محدود باشند و امكان تجمع آنها در يك كارگاه آموزشي نيز وجود داشته باشد. در اين تكنيك, افرادي را كه براي كسب اطلاعات و سنجش نياز جمع شده اند، مشابه آنچه در كارگاه هاي آموزشي معمول است, به گروه هاي كوچك تقسيم مي كنند و هر گروه با تبادل نظر, فهرستي از نيازها را تهيه ميكند تا در جلسه عمومي با حضور همه شركت كنندگان, گزارش كار گروه ها عرضه شود و پس از بحث و تبادل نظر, فهرست نيازهاي مورد توافق و اولويت بندي آنها انجام مي گردد. بديهي است براي استفاده از اين تكنيك، مجريان نيازسنجي بايد نسبت به نحوه برگزاري كارگاه و شيوه انجام كار گروهي, واقف و مسلط بوده و شركت كنندگان را نيز در موردنحوه انجام كار گروهي توجيه كنند. اين روش نيازسنجي از روش هايي است كه در مدت زمان محدود مي تواند اطلاعات مناسبي را فراهم نمايد و براي سازمان‌هايي كه درمحدوده جغرافيايي كوچكي فعاليت مي كنند، روش مناسبي مي باشد.
🔶تكنيك #تل‌استار ( #Telstar ) اين تكنيك نيازسنجي نيز در گروه تكنيك هاي توافق‌محور قرار مي گيرد. اين تكنيك بسيار شبيه تكنيك فيش باول است. اين تكنيك زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه تعداد افرادي كه بايد از آنها كسب اطلاعات شود, زياد است. در اين حالت, افراد در مناطق مختلف گرد هم مي آيند و از طريق تكنيك فيش باول به تعيين نيازهاي آموزشي مي پردازند
@dastyaar
#ضمائم
فهرست جامع منابع برای جستجوی میدانی نیازها
چکیده
این فهرست، مجموعه‌ای از منابع کلیدی است که برای بررسی مدل جامع نیازهای بشر گردآوری شده‌اند. منابع شامل دائره‌المعارف‌ها، دانشنامه‌ها، فلسفه‌های مضاف، اسناد توسعه، داده‌های آماری، قوانین، آمار جرائم و مراجعات پلیسی، مراکز تحقیقات، بانک‌های اطلاعاتی و تحلیل‌های جغرافیایی می‌شود. همچنین، کلیدواژه‌های مرتبط با مفهوم «نیاز» فهرست شده‌اند تا پژوهشگران بتوانند مطالعه‌ای دقیق و همه‌جانبه در این زمینه انجام دهند.
محورهای کلیدی فهرست منابع
✅ ۱. منابع عمومی و پژوهشی
- دائره‌المعارف‌ها، فرهنگ‌نامه‌ها و دانشنامه‌ها
- اطلس‌ها، معجم‌های موضوعی، منابع روایی و فلسفه‌های مضاف
- کتب جامعه‌شناسی، ادبیات، سفرنامه‌ها و تاریخ تمدن
- موتورهای جستجو، پایگاه‌های اینترنتی، تراجم رجال و فهرست پایان‌نامه‌ها
- مجموعه مقالات، نشریات تخصصی و کتاب‌های سال
✅ ۲. منابع حقوقی و ساختاری
- قوانین اساسی کشورها و آراء محاکم قضایی
- سیاست‌های کلان و اسناد توسعه کشوری
- ساختار سازمان ملل و فهرست سازمان‌ها
- دیوان محاسبات، نقشه‌های علمی کشور و مراکز تحقیقات راهبردی
✅ ۳. منابع مرتبط با نیازها و مشکلات اجتماعی
- لیست انتخاب رشته‌ها و فهرست مشاغل
- بانک‌های اطلاعاتی و سیستم‌های نظارتی و بازرسی
- فهرست جوایز، شبهه‌شناسی و تحقیقات راهبردی
- آمار جرائم، مراجعات به پلیس و داده‌های امنیتی
- سندهای شهرسازی و تحلیل سیستم‌های جغرافیایی
✅ ۴. منابع مرتبط با حوزه‌های فرهنگی و رسانه‌ای
- ساختار و برنامه‌های رسانه‌ای و اخبار رسانه‌ها
- فهرست موضوعی فیلم‌های سینمایی و جوایز
- ضرب‌المثل‌ها، لطیفه‌ها و داده‌های اجتماعی
- موضوعات منبرها، شبهه‌شناسی و سیستم‌های دینی
✅ ۵. تحلیل مسائل اقتصادی و تجاری
- فهرست واردات و صادرات
- فهرست اختراعات و پروژه‌های تحقیقاتی
- ساختار آمارهای جامع و مبانی کسب‌وکار
- فهرست مراکز اقتصادی و سیاست‌های توسعه
✅ ۶. کلیدواژه‌های مرتبط برای تحلیل نیازها
- نیازهای انسانی و اجتماعی: کمبود، رشد، احتیاج، اضطرار، بقاء، امکانات
- مشکلات و بحران‌ها: نابسامانی، فقر، آسیب‌ها، معایب، تهدیدها، چالش‌ها
- عوامل تأثیرگذار: استعداد، موفقیت، تربیت، زمینه، فرصت، قابلیت
- شاخص‌های پژوهشی: نیازسنجی، نیازشناسی، مطلوبیت، آرمان‌های بشر
پیشنهادات اجرایی برای استفاده از این فهرست
1. ایجاد پایگاه داده جامع: ترکیب منابع مختلف برای تحلیل دقیق نیازهای بشر.
2. توسعه مدل‌های تحلیل نیازها: استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط برای تحقیقات ساختاری.
3. ارتباط میان داده‌های جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی: ایجاد تصویر کامل از نیازهای جوامع.
4. پایش و تحلیل روند تغییرات نیازها: مطالعه بر اساس داده‌های تاریخی و پیش‌بینی تغییرات آینده.
نتیجه‌گیری
این فهرست، چارچوبی جامع برای بررسی و جستجوی نیازهای بشر در ابعاد مختلف ارائه می‌دهد. با استفاده از منابع پژوهشی، ساختاری، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‌توان تصویری دقیق و شبکه‌ای از نیازها ترسیم کرد. همچنین، پژوهشگران می‌توانند با بهره‌گیری از **کلیدواژه‌های تحقیقاتی**، تحلیل‌های دقیق‌تری در این زمینه انجام دهند.
#نیازسنجی #تحلیل_نیازها #مطالعات_اجتماعی #مدل‌سازی_نیازها #پژوهش‌های_میدانی #فهرست_منابع #داده‌های_حقوقی #اقتصاد_و_تجارت #مشکلات_اجتماعی #علوم_انسانی
🔸 کانال دستیار محقق:
[https://eitaa.com/dastyaar]