#مفاهیم
#پارادایم_شبکهای #حکمت_متعالیه #اجتهاد_سیستمی
🔹 خلاصه مقاله:
مقاله به بررسی مفهوم پارادایم شبکهای بر پایه مبانی فلسفی حکمت متعالیه پرداخته و تحلیل موقعیت هر پدیده را در کل شبکه هستی ارائه میدهد. این پارادایم با پیشنهاد ابزارهای معرفتی خاص به فهم جامع و صحیح واقعیتهای پیچیده کمک میکند. همچنین ارتباط اصول این پارادایم با دین و جامعه تشریح شده است.
🔹 نکات کلیدی:
- پارادایم شبکهای: چارچوب فکری کلان مبتنی بر حکمت متعالیه که به موقعیت هر پدیده در شبکه هستی میپردازد.
- تعریف پارادایم: چارچوب فکری غالب بر علم یا نظریه، شامل مبانی هستیشناسی، انسانشناسی، معرفتشناسی، علمشناسی و موارد دیگر.
- پارادایمهای رایج در علوم انسانی: شامل تجربهگرا، ذهنگرا و ساختارگرا.
- ضرورت پارادایم شبکهای: بررسی هر موضوع در ارتباط با کل شبکه هستی.
- عناصر پارادایم:
- دلیل تحقیق
- ماهیت واقعیت اجتماعی
- ماهیت انسان
- نقش شعور عامیانه
- چیستی نظریه
- تبیین درست
- اصول موضوعه پارادایم شبکهای: شامل
- هستیشناسی
- روششناسی
- معرفتشناسی
- علمشناسی
- انسانشناسی
- جامعهشناسی
- تاریخشناسی
- آیندهشناسی
- ارزششناسی
- دینشناسی
- اجتهاد سیستمی: نقطه شروع تحول علوم انسانی مبتنی بر پارادایم شبکهای.
#پارادایم_شبکهای #حکمت_متعالیه #اجتهاد_سیستمی #علوم_انسانی #هستیشناسی #معرفتشناسی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#مفاهیم
#شبکه_هستی #هستیشناسی #ارتباطات_علت_و_معلولی
🔹 تعریف شبکهٔ هستی:
شبکهٔ هستی به معنای یک مجموعه بههمپیوسته از سیستمها است که اجزاء آن از طریق روابط علت و معلولی و اثرگذاری و اثرپذیری متقابل در تمامی لایههای عالم وجود در ارتباط هستند. این شبکه به شکلی هماهنگ برای تحقق یک یا چند هدف عمل میکند.
🔹 پیشفرضها و اصول بحث:
1. سیستمها در شبکه:
- شبکه از سیستمهایی تشکیل شده که هر یک شامل عناصر مرتبط هستند.
- تغییر یک جزء، بر دیگر اجزاء و کل سیستم اثر میگذارد.
2. فلسفهٔ اسلامی و شبکهٔ هستی:
- نظریهٔ فلسفهٔ اسلامی بر تشکیکی بودن مراتب وجود و ارتباط علت و معلولی میان آنها تأکید دارد.
- هر لایه از عالم دارای خواص و قوانینی است که بر کل سیستم تأثیر میگذارد.
3. ساختار شبکه:
- شامل عوالم مختلف (قیامت، برزخ، دنیا) است که در یک تعامل دائمی به سر میبرند.
- هر رویداد مادی ناشی از فعلوانفعالات در عوالم آسمانی و ماورایی است.
🔹 کارکرد شبکهٔ هستی:
1. اراده الهی:
- تمامی فعلوانفعالات به اراده خداوند متصل است.
2. اثر متقابل:
- بدن، روح، محیط، و عوالم ماورایی همگی در یک چرخه تعامل میکنند.
3. اختیار محدود انسان:
- انسان میتواند انتخاب کند، اما نمیتواند از قوانین ساختاری شبکهٔ هستی فراتر رود.
🔹 اهداف و پیامدها:
- تنظیم زندگی انسانی:
- دین باید طرحها و برنامههایی برای تمام جنبههای زندگی ارائه دهد.
- پاسخگویی دین:
- دین باید پاسخگوی نیازهای فردی، اجتماعی، و کلان در چارچوب این شبکه باشد.
🔹 مثالها از دینشناسی شبکهای:
- نظامهای دینی از قبیل: عبادی، اخلاقی، آموزشی، قضایی، امنیتی، و … .
- کاربرد دین در تنظیم روابط انسان با خدا، اجتماع و محیط.
(تفصیل بحث در: «معادشناسی» و «نقشهٔ یک تمدن»)
#شبکه_هستی #فلسفه_اسلامی #نقشه_هستی #تعامل_علت_و_معلولی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#روششناسی
#مسألهشناسی #منطق_تحقیق #پرسشهای_بنیادین
🔹 مقدمه:
این فصل از مباحث به معرفی روشی برای شناسایی ابعاد مختلف یک موضوع یا مشکل اختصاص دارد. هدف، فعالسازی تفکر و تبدیل موضوع به سوالهای کاربردی جهت انجام تحقیقات عمیقتر است.
۱. سوالات بنیادین برای تحلیل موضوعات
الف. زاویه دید چیستیشناسانه:
1. سوال اصلی:
- این چیست؟
- مثال: عدالت چیست؟ حقیقت چیست؟
2. کاربرد:
- کشف مفهوم و تعریف علمی موضوع.
- ابزار پاسخیابی:
- مراجعه به منابع لغوی.
- تعریف ماهیت موضوع (ماهیتشناسی).
ب. زاویه دید هستیشناسانه:
1. سوالهای اصلی:
- آیا این موضوع وجود دارد؟ (هل بسیط).
- این موضوع چگونه است؟ (هل مرکب).
2. کاربرد:
- شناسایی وجود واقعی پدیده و تحلیل جزئیات و ابعاد آن.
- ابزار پاسخیابی:
- بررسی مقدمات وجودی برای سوال هل بسیط.
- تحلیل ابعاد نُهگانه مانند کمیت، کیفیت، مکان و زمان برای سوال هل مرکب.
ج. زاویه دید علتشناسانه:
1. سوالهای اصلی:
- چرا این موضوع وجود دارد؟
- چه عواملی باعث این وضعیت شده است؟
2. کاربرد:
- کشف علت اصلی وجود یا علت حالات و آثار پدیده.
- ابزار پاسخیابی:
- استفاده از براهین علتیابی و تحلیل منطقی.
۲. سلسلهمراتب سوالات
- ابتدا سوال از چیستی مطرح میشود تا مفهوم اولیه موضوع مشخص گردد.
- سپس سوال از وجود موضوع (هل بسیط) و چگونگی آن (هل مرکب) بررسی میگردد.
- در نهایت، به علت و چرایی وضعیت موضوع پرداخته میشود.
۳. سوالات فرعی دیگر
1. کم؟ مقدار یا میزان موضوع چیست؟
2. کیف؟ ویژگیها و خصوصیات موضوع چگونه است؟
3. أین؟ مکان و موقعیت موضوع کجاست؟
4. متی؟ زمان موضوع چه زمانی است؟
5. من؟ این موضوع به چه کسی یا چه چیزی تعلق دارد؟
🔹 نتیجهگیری:
با بهرهگیری از پرسشهای بنیادین و طرح سوال از زوایای مختلف، میتوان یک موضوع یا مشکل را به صورت جامع و همهجانبه مورد بررسی و تحلیل قرار داد. این روش میتواند مبنای تحقیقات ساختارمند و علمی باشد.
#پرسشهای_بنیادین #چیستیشناسی #هستیشناسی #علتشناسی #روش_تحقیق #مسألهشناسی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#نقشه_مسائل
#نقشه_اسماء_الله
#بخش_اول
🔹 موضوع اصلی:
بررسی ساختار اسماء الله بهعنوان نقشهای برای شناخت هستی و طراحی تمدن اسلامی
۱. چیستی و اهمیت نقشه اسماء الله
- تعریف:
اسماء الهی تجلیات ذات مقدس خداوند هستند که منشأ پیدایش موجودات و روابط میان آنها به شمار میروند.
- اهمیت:
اسماء الهی ساختار هستی را شکل دادهاند و تحلیل روابط میان آنها میتواند به تدوین نقشه تمدنی برای زندگی بشر کمک کند.
۲. فرضیات بحث
۱. هستی، تجلی اسماء الله:
کل موجودات عالم تجلیات اسماء الهی هستند.
۲. نظام اسماء الله:
اسماء الهی بر اساس قواعد وجودی تکثیر یافتهاند و برخی ریشهای و برخی شاخهای هستند.
۳. کشف معادلات اسماء الله:
تحلیل اسماء الله بهعنوان یکی از راههای کشف نظام هستی و فرآیندهای تمدنی معرفی میشود.
۳. روایت امام صادق (ع) و درخت اسماء الله
- روایت نقل شده از امام صادق (ع) در کتاب کافی، ساختار ظهور اسماء الهی را توضیح میدهد.
- بر اساس این روایت، اسماء الهی به چهار تجلی تقسیم شدند؛ سه تجلی آشکار و یک تجلی مخفی. هرکدام از این تجلیات به چهار بروز دیگر تقسیم شدند که در نهایت دوازده ظهور اصلی ایجاد کردند و این دوازده اسم به سیصد و شصت اسم جزئی تکثیر یافتند.
- توضیحات علامه طباطبایی:
این نظام دارای وابستگی حقیقی اسماء با یکدیگر و ترتیبی واقعی و غیر اعتباری است.
#نقشه_مسائل #نقشه_اسماء_الله #هستیشناسی #تمدناسلامی #دینشناسی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#نقشه_مسائل
#نقشه_اسماء_الله
#بخش_دوم
۴. اسماء الله و نیازهای خلقت
اسماء الهی هرکدام نیازی از خلقت را نمایان میکنند. بر اساس این اسماء میتوان فرآیندهایی برای زندگی بشر طراحی کرد:
۱. حق: نیاز به تشخیص واقعیتهای بنیادین و تکیه و تعلق به آنها.
۲. احد و واحد:
- احد: نیاز به خودیابی متمرکز.
- واحد: نیاز به یکپارچگی و انسجام در زندگی و انسجام میان ظاهر و باطن.
۳. ذوالجلال و الاکرام: نیاز به تسلط بر زندگی و مدیریت برای بقاء.
۴. علیم:
- نیاز به آگاهیهای معتبر.
- نیاز به پیشبینی وقایع احتمالی آینده و گذشته.
۵. قادر، قدیر، ذوالقوه، مقتدر، مهیمن:
- نیاز به نیروی پیشران برای رسیدن به اهداف.
- نیاز به برتری نسبت به رقبا.
۶. خالق، باری: نیاز به خلاقیت و نوآوری.
۷. رحیم، رحمان، ودود: نیاز به ایثار، همدردی و کمک به رفع نقصها.
۸. حلیم، غفور، تواب، عفوّ: نیاز به گذشت و بخشش.
۹. شاکر، ذوالفضل: نیاز به قدردانی و ابراز لطف.
۱۰. متعال: نیاز به اشراف و احاطه بر کل.
۱۱. قریب: نیاز به ارتباط مستقیم با منابع.
۱۲. عظیم: نیاز به گستردگی و فراگیری.
۱۳. مجید: نیاز به سروری و برتری حقایق.
۱۴. ولیّ: نیاز به همراهی و یکرنگی.
۱۵. رضیّ: نیاز به احساس آرامش در اثر رسیدن به مطلوب.
۱۶. نور: نیاز به شفافسازی و روشنگری.
۱۷. محیی: نیاز به حرکتسازی و ایجاد حیات.
۱۸. جبار: نیاز به متوقفسازی یا تسلط بر حرکتها.
۱۹. ملک: نیاز به مدیریت نیروها و منابع.
۲۰. عزیز: نیاز به استقلال.
۲۱. غنی: نیاز به خوداتکایی و بینیازی.
۲۲. حمید: نیاز به ستودگی.
۲۳. واسع: نیاز به گسترش و توسعه.
۲۴. بدیع: نیاز به نوآوری و خلاقیت.
۲۵. رب: نیاز به پرورش دادن و پرورش یافتن.
۲۶. مؤمن: نیاز به باورهای محکم و استوار.
۲۷. سلام: نیاز به صلح و آرامش.
۲۸. مصور: نیاز به بستهبندی و تعیین حد و اندازه.
۲۹. رزاق: نیاز به پشتیبانی و تأمین منابع.
۳۰. فتاح: نیاز به گشودن راهها و حل بنبستها.
۳۱. قابض و باسط: نیاز به محدودسازی و نامحدودسازی.
۳۲. معز و مذل: نیاز به محکومسازی و برتریسازی.
۳۳. عدل: نیاز به توازن و هماهنگی.
۳۴. مقیت: نیاز به خشم.
۳۵. جلیل: نیاز به بزرگواری.
۳۶. رقیب: نیاز به همراهی مستمر و نظارت.
۳۷. شهید: نیاز به آگاهی مستقیم و بیواسطه.
۳۸. باعث: نیاز به فعالسازی و تحرک.
۳۹. وکیل: نیاز به نیابت و واگذاری مسئولیت.
۴۰. محصی: نیاز به محاسبه و ارزیابی.
۴۱. مقدم و مؤخر: نیاز به تغییر و اولویتبندی.
۴۲. جامع: نیاز به احاطه و جمعآوری.
۴۳. ضار و نافع: نیاز به از بین بردن موانع و رشد دادن.
۴۴. وارث: نیاز به مدیریت اموال و داراییها.
۴۵. صبور: نیاز به تحمل و بردباری.
*۵. کاربردهای نقشه اسماء الله**
- تدوین نقشه تمدنی:
تحلیل نظام اسماء الله میتواند به طراحی مدلهایی برای توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی منجر شود.
- راهبردهای عملی:
اسماء الهی بهعنوان مرجع برای استخراج ارزشها و فرآیندها در زندگی فردی و اجتماعی به کار میرود.
- شفافیت معنایی:
اسماء الهی به انسان کمک میکنند تا درک دقیقتری از نیازهای هستی و مسیر کمال پیدا کند.
نتیجهگیری
تحلیل اسماء الهی یک ابزار قدرتمند برای شناخت عمیقتر هستی و طراحی مدلهای تمدنی مبتنی بر اصول اسلامی است. این تحلیل میتواند به استخراج فرآیندهای عملی و تعیین راهبردهای حیاتی برای زندگی بشر کمک کند.
#نقشه_مسائل #نقشه_اسماء_الله #هستیشناسی #تمدناسلامی #دینشناسی
🔸 کانال دستیار محقق
[https://eitaa.com/dastyaar]
#ضمائم
شبکه مسائل فلسفهٔ اسلامی: تحلیلی جامع و راهبردی
چکیده
فلسفهٔ اسلامی، یکی از مهمترین حوزههای تفکر فلسفی است که با مکاتب مختلفی مانند مشائی، اشراقی، و صدرایی پیوند دارد. این مقاله تلاش دارد تا ساختار، موضوعات، مبانی، روششناسی، و نقش فلسفهٔ اسلامی را تحلیل کند. همچنین، تفاوتهای فلسفهٔ علوم و فلسفهٔ حقایق، جایگاه فلسفهٔ مضاف، و ضرورت تدوین فلسفههای مضاف به علوم را بررسی کرده است. هدف نهایی این پژوهش، ارائه مدلهای جدید، تحلیلهای معرفتشناختی، و آسیبشناسی تفکر فلسفی اسلامی است.
محورهای کلیدی شبکه مسائل فلسفهٔ اسلامی
۱. چیستی فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی
✅ تعریف فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی:
فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی، دانشی فرانگرانه است که به تحلیل مکاتب فلسفهٔ اسلامی، روشهای تحقیق، و نظریات فیلسوفان اسلامی میپردازد.
✅ موضوع فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی:
بررسی مکاتب مختلف مشائی، اشراقی، صدرایی و رهیافتهای فیلسوفان اسلامی.
✅ هدف فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی:
تحلیل، آسیبشناسی، و ارائه مدلهای جدید برای فلسفهٔ اسلامی.
۲. فلسفهٔ مضاف و جایگاه آن در فلسفهٔ اسلامی
✅ تعریف فلسفهٔ مضاف:
فلسفههای مضاف به دو دسته تقسیم میشوند:
1. فلسفههای حقایق: بررسی پدیدههای واقعی و اعتباری (مانند فلسفهٔ دین، فلسفهٔ ذهن).
2. فلسفههای علوم: تحلیل دانشهای نظاممند (مانند فلسفهٔ فیزیک، فلسفهٔ ریاضیات).
✅ تفاوت فلسفههای علوم و فلسفههای حقایق:
- فلسفههای علوم دارای رویکرد بیرونی و تحلیلی هستند، در حالی که فلسفههای حقایق دارای رویکرد درونی و عقلانی هستند.
۳. روششناسی تحقیق در فلسفهٔ فلسفهٔ اسلامی
✅ روشهای گردآوری اطلاعات:
- بررسی منابع مکتوب فلسفه اسلامی با رویکرد تاریخی.
✅ روشهای تحلیل اطلاعات:
- استفاده از روش هرمنوتیکی برای فهم دیدگاههای فیلسوفان اسلامی.
- تحلیل دیدگاهها با رویکرد معرفتشناختی.
✅ تفاوت رویکرد مؤلفمحور با مفسرمحور:
برای فهم متون فلسفی باید تمرکز بر مقصود مؤلف باشد نه برداشتهای شخصی مفسر.
۴. جایگاه رؤوس ثمانیه در فلسفهٔ اسلامی
✅ تعریف رؤوس ثمانیه:
مقدماتی که برای فهم بهتر علوم تدوین میشود، مانند تعریف علم، موضوعات، روشها.
✅ تفاوت فلسفههای مضاف با رؤوس ثمانیه:
فلسفههای مضاف دارای روشهای تحلیلی و فرانگرانه هستند، اما رؤوس ثمانیه فقط توصیفی است.
✅ نقش رؤوس ثمانیه:
درک بهتر جایگاه علوم و روششناسی آنها.
۵. روششناسی و مبانی فلسفهٔ اسلامی
✅ روشهای تحقیق در فلسفهٔ اسلامی:
- استدلالی: بررسی گزارههای فلسفی با روش عقلانی.
- تحلیلی: کشف پیشفرضهای مکاتب فلسفی.
✅ موضوع فلسفهٔ اسلامی:
- بررسی هستیشناسی، معرفتشناسی، و مسائل بنیادی فلسفی.
✅ نسبت فلسفهٔ اسلامی با علوم دیگر:
- تعامل فلسفهٔ اسلامی با علوم تجربی، فلسفهٔ غرب، و روشهای دینی.
✅ تفاوتهای فلسفهٔ اسلامی با فلسفهٔ یونان و غرب:
- روششناسی متفاوت، نگاه به معرفت، و تعامل با دین.
۶. آسیبشناسی و بایستههای فلسفهٔ اسلامی
✅ آسیبهای فلسفهٔ اسلامی:
1. عدم روزآمدی: عدم تعامل کافی با علوم جدید.
2. ضعف در روششناسی: نبود مدلهای دقیق برای تحلیل مسائل فلسفی.
✅ بایستههای فلسفهٔ اسلامی:
1. بازنگری در روشهای تحقیق فلسفی برای انطباق با نیازهای معاصر.
2. توسعه فلسفههای مضاف برای تحلیل بهتر علوم اسلامی.
3. تعامل بیشتر با فلسفههای جدید و علوم انسانی.
پیشنهادات اجرایی برای توسعه فلسفهٔ اسلامی
✅ ۱. تدوین مدلهای جدید فلسفی:
ترکیب روشهای عقلانی و استدلالی برای تحلیل بهتر مباحث فلسفی.
✅ ۲. تعامل فلسفهٔ اسلامی با علوم معاصر:
بهروز کردن فلسفهٔ اسلامی و گسترش آن در زمینههای مختلف.
✅ ۳. توسعه فلسفههای مضاف:
تمرکز بر فلسفهٔ معرفت، فلسفهٔ دین، فلسفهٔ ذهن و دیگر شاخههای مرتبط.
✅ ۴. تقویت پژوهشهای تطبیقی:
بررسی مقایسهای میان فلسفهٔ اسلامی و مکاتب غربی.
نتیجهگیری
فلسفهٔ اسلامی با تاریخچهای غنی، نیازمند تحلیل فرانگرانه، آسیبشناسی دقیق، و توسعه مفاهیم جدید است. این پژوهش نشان میدهد که با بهرهگیری از روشهای تحلیلی، معرفتشناختی و هرمنوتیکی میتوان ساختار فلسفهٔ اسلامی را تقویت و آن را به نیازهای معاصر منطبق کرد. ایجاد فلسفههای مضاف به علوم، تعامل با فلسفهٔ غرب، و توسعه روشهای جدید، راهگشای رشد فلسفهٔ اسلامی در دوره کنونی خواهد بود.
منابع و مآخذ
📚 *لیستی از منابع کلیدی در فلسفهٔ اسلامی و فلسفههای مضاف، شامل آثار فیلسوفان و محققان برجسته در این حوزه.*
#فلسفه_اسلامی #معرفتشناسی #فلسفههای_مضاف #روششناسی #تحلیل_فلسفی #مکاتب_فلسفی #هستیشناسی #هرمنوتیک #تفکر_صدرایی #پژوهش_فلسفی
🔸 کانال دستیار محقق:
[https://eitaa.com/dastyaar]
3.1.mp3
زمان:
حجم:
5.52M
3/1
#پادکست
#کارگاه
#تبدیل_ادراکات_به_عمل
در این بخش از کارگاه بر اهمیت انطباق رفتار با افکار تأکید میکند و به ریشهیابی دلایل عدم این انطباق میپردازد.
علوم مختلف را نتیجهی نیازهای بشر معرفی میکند و به ویژه به علوم انسانشناسی و هستیشناسی اشاره دارد و تأکید میکند که در نگرش اسلامی**، رفتار انسان تابع افکار و محاسبات نفع و ضرر است. همچنین، نقش **محاسبات نفع و ضرر جمعی در جامعهشناسی دینی و لزوم ارائه نظریات اسلامی در چارچوب فکری بینالمللی با استدلال در حداقل هشت علم مطرح میشود.
در ادامه، به روش حل مسئله در نگرش اسلامی اشاره میشود که شامل سه مرحله اصلی (نگرش، راهبرد و راهکارسازی) قبل از ورود به خود مسئله است، و به ضعف آموزشهای موجود و لزوم بازتعریف مفاهیمی چون فهم و یادگیری از منظر اسلام میپردازد.
صوت کارگاه ( جلسه سوم - بخش اول : اینجا )
#انطباق_رفتار_با_افکار #ریشهیابی_دلایل #علوم_انسانشناسی #هستیشناسی #محاسبات_نفع_و_ضرر #جامعهشناسی_دینی #نظریات_اسلامی #روش_حل_مسئله #نگرش_اسلامی #بازتعریف_آموزش
🔸 کانال دستیار محقق
[eitaa.com/dastyaar]