🔹العرب: حزب اسلامگرای «عدالت و توسعه» در جریان انتخابات پارلمانی مراکش مقابل احزاب لیبرال شکست سختی متحمل شد و «سعدالدین عثمانی»، نخست‌وزیر و رهبر این حزب از راهیابی به پارلمان باز ماند. 🔹«عبدالوافی لفتیت»، وزیر کشور مراکش، پنج‌شنبه، 18 شهریور در نشست خبری اعلام کرد که در انتخابات پارلمانی اخیر، پس از شمارش 96 درصد آرا، حزب «تجمع ملی لیبرال‌ها» به رهبری «عزیز اخنوش»، وزیر کشاورزی و میلیاردر مراکشی، با کسب 97 کرسی از 395 کرسی پیروز انتخابات شد و حزب اخوانی «عدالت و توسعه» که از سال 2011 در قدرت بود، تنها به 12 کرسی دست یافته است. 🔹حزب لیبرال دیگر مراکش - حزب «اصالت و مدرنیته» - توانست 82 کرسی را به دست آورد و حزب محافظه‌کار استقلال نیز 78 کرسی پارلمان مراکش را از آن خود کرد. ✍️ نتایج این انتخابات چرخشی عظیم در فضای سیاسی #مراکش را نشان می‌دهد. سال 2016 و در انتخابات قبلی حزب «تجمع ملی مستقلین» فقط 37 کرسی را برد بود، در حالیکه سال 2016 حزب اسلامگرای «عدالت و توسعه» 125 کرسی را در اختیار گرفته بود. 🔹مراکش دارای نظام سلطنتی مشروطه است و پادشاه اختیارات گسترده‌ای دارد. پادشاه مراکش، نخست وزیر را از حزبی که برنده انتخابات شده انتخاب می‌کند. نخست وزیر نیز وزاریش را انتخاب کرده اما باید به تایید شاه برسد. شاه مراکش در رابطه با وزارتخانه‌های کلیدی، از جمله وزارت خارجه و وزارت دفاع، حرف آخر را می‌زند. 🔹همین قدرت سلطنتی بود که #سعدالدین_عثمانی را که در شهریورماه گذشته از عادی‌سازی روابط میان امارات و اسرائیل انتقاد می‌کرد، در دی‌ماه همان سال در کنار جرد کوشنر و مئیر بن‌شبات نشاند و مجبور به امضای بیانیه شناسایی اسرائیل کرد. همین کافی بود تا وجهه اسلامگرایی این حزب نزد بدنه مردمی آن به شدت ضربه بخورد. 🔹در پی این شکست، عبدالله #بن_کیران، دبیر کل سابق حزب عدالت و توسعه و نخست وزیر مراکش در سال‌های 2011 تا 2017، پنجشنبه در فیس‌بوک خود نوشت: «پس از اطلاع از شکست دردناکی که حزب ما در انتخابات پارلمان متحمل شد، به نظر من در این شرایط دشوار باید دبیرکل مسئولیت این شکست را بر عهده گیرد و استعفای خود را از رهبری حزب ارائه دهد». 🔹این شکست ضربه سنگین دیگری به وجهه سیاسی #اخوان المسلمين در عرصه بین‌المللی وارد کرده و بسیاری آن را نتیجه افول اسلامگرایی در جهان عرب خواندند. اگر در ژوئیه گذشته #قیس_سعید، رئیس جمهور #تونس، با استناد به قانون اساسی پارلمان اخوانی را قلع و قمع کرد، این بار این خود مردم هستند که در انتخاباتی با مشارکتی بالاتر از گذشته، حزب اخوانی را در انتهای لیست احزاب پیروز قرار دادند. #شکست_اسلام_سیاسی @dolatedin

💢آیا «استثنای مغرب» در پرونده اسلام سیاسی به پایان رسیده است؟ ✍🏼محمد عفان - مدیر مجمع مطالعات استراتژیک الشرق 🔹دو یا سه دهه است که اصطلاح «#استثنای_مغرب» در بین فعالان اسلامی و حتی محققان علاقمند به جنبش‌های سیاسی اسلامی رواج یافته است و معمولا اشاره به این دارد که احزاب و جنبش‌های سیاسی اسلامی در مغرب (به ویژه تونس، الجزایر و مراکش) بر یک ایدئولوژی سیاسی خاصی مبتنی بوده که نمونه #اسلامگرایی پیشرفته‌تری را نسبت به مشرق عربی (که در اینجا منظور سازمان‌های سیاسی اسلامی در مصر، سوریه، اردن و شاید عراق است) ارائه می‌دهند. 🔹این استثنای مغرب معمولاً به سه ویژگی که احزاب و جنبش‌های سیاسی اسلامی در مغرب در دهه‌های اخیر برای آن مشهور شده‌اند، اشاره دارد: اولاً، بلوغ فکری آنها و تمایز آنان با #مکتب_شرق. در این زمینه، برای نمونه به نوشته‌های شیخ راشد الغنوشی در مورد دموکراسی اسلامی و شیخ احمد الریسونی اشاره می‌شود. ثانیاً، فرمول‌های سازمانی حرفه‌ای‌تری نسبت به آنچه توسط سازمان‌های وابسته به #اخوان‌المسلمین شرق اتخاذ شده، دارند. خواه با تمایز بین حزب سیاسی و نهاد تبلیغی (همانند #حزب_عدالت_و_توسعه و جنبش توحید و اصلاح در مراکش)، یا با ایجاد احزاب سیاسی حرفه‌ای‌تر (مانند #جنبش_النهضه در تونس یا احزاب سیاسی اسلامی در الجزایر) و... ثالثاً، جنبش‌ها و احزاب اسلامی در مغرب عموماً با رفتار سیاسی عمل‌گرایانه‌تری در مدیریت روابط خود با دولت و مخالفان سیاسی و ایدئولوژیکی آن مواجه می‌شوند. 🔹توجیهات و توضیحات زیادی برای حالت استثنای مغرب مطرح شده؛ برخی آن را به دلیل ویژگی فرهنگی منطقه مغرب، همچون میراث فکری‌ای که اسلام‌گرایان اصلاح‌طلب در دوران قبل از سیاست به جا گذاشته‌اند، دانسته‌اند و برخی دیگر دور بودن این مناطق در دهه هفتاد قرن گذشته از موج تأثیرگذار #وهابیت که منجر به تحولات سلفی در ایدئولوژی اخوان در مشرق عربی شد، بیان می‌کنند. 🔹البته این حالت استثنا توسط رهبران سازمان‌های سیاسی اسلامگرای شرق به عنوان یک «#ناهماهنگی_ایدئولوژیکی» تلقی می‌شد که خلاف جریان اصلی جنبش‌های سیاسی اسلامی بود؛ بنابراین، ادبیات این جنبش‌ها و نظریه‌پردازان آنها در برنامه درسی رسمی سازمان‌های شرقی گنجانده نشد و تجربه آنها هر از گاهی توسط این سازمان‌ها مورد انتقاد قرار می‌گرفت. 🔹پس از انقلاب‌های عربی این ایده استثنا بودن مغرب عربی تأیید شد؛ درحالی‌که احزاب و جنبش‌های سیاسی اسلامگرا در کشورهای مشرق عربی سرانجامی جز فروپاشی سریع و شکست‌های عمده نداشتند، احزاب اسلامی در تونس و مراکش موفق شدند موقعیت خود را به‌عنوان شرکای اصلی دولت‌ها حفظ کنند. 🔹در الجزایر، این احزاب - با وجود اختلافات‌شان - همچنان یک شخصیت مهم در معادله سیاسی بودند؛ بنابراین، برای چندین سال، تجربیات مغرب، چه در شکل‌های سازمانی و ایدئولوژی‌های معتدل و چه در عمل‌گرایی سیاسی، به‌عنوان چشم‌اندازی برای اصلاح و توسعه جنبش‌ها و احزاب اسلامی شرق ارائه می‌شد. اما کاهش فزاینده عملکرد احزاب مغرب طی چند سال گذشته که با فروپاشی بزرگ تجربه جنبش النهضه در قدرت با #کودتای رئیس‌جمهور تونس، #قیس_سعید، به اوج رسید و سپس شکست قاطع حزب عدالت و توسعه مراکش در انتخابات پارلمانی در روزهای گذشته را در پی داشت، سردرگمی بزرگی در صفوف «#اصلاح‌طلبان» جنبش‌های سیاسی اسلامگرا ایجاد کرده است. 🔹از سوی دیگر، این امر در بین اسلام‌گرایان «#محافظه‌کار» با رضایت خاصی روبرو شده است، چرا که آنچه این جنبش‌ها انجام دادند - از دیدگاه آنها – امتیاز دادنی بود که در نهایت بی‌نتیجه مانده، به ویژه از آنجایی که این امر با یک نمونه «موفق» از ظهور طیف محافظه‌کار و رادیکال جنبش‌های اسلامگرا، یعنی جنبش طالبان در افغانستان، همراه شده است. شاید موفقیت احزاب اسلامگرای الجزایری در انتخابات ژوئن گذشته در تقویت موقعیت سیاسی خود و دو برابر شدن تعداد کرسی‌های پارلمانی آنها، استثنایی از افول کلی احزاب و حرکت‌های سیاسی اسلامی در منطقه باشد. 🔹مهم‌ترین درس از تجربه حزب عدالت و توسعه در مراکش و پیش از آن، جنبش النهضه در تونس، این است که مردم از احزاب اسلامی حمایت کردند و آنها را به قدرت رساندند تا نیروهای تغییر و صدای رسای آنها باشند. اما هنگامی که آنها مردم را رها کردند و به نیروهایی تبدیل شدند که وضع موجود را عادی‌سازی می‌کردند، منطق سلطنت را بیان کرده و به زبان سلطه صحبت می‌کردند، انتقام مردم از آنها شدید بود.

از تظاهرات دیروز اسلامگرایان #تونس علیه کودتای #قیس_سعید @dolatedin

⭕️استعفا به مثابه تجدید قوا؛ از لیبی تا تونس ✍️ روز گذشته بیش از صد تن از رهبران جنبش «النهضه» #تونس، از جمله معاونان، اعضای سابق مجلس موسسان، اعضای مجلس شورا و مقامات منطقه‌ای، استعفای خود را اعلام کردند. 🔹این 113 عضو ارشد حزب تأکید کردند که دلیل اصلی استعفای جمعی آنها این است که دیگر حزب از درون امکان اصلاح ندارد. 🔹آنها همچنین اذعان کردند این رهبری فعلی حزب، #راشد_الغنوشی، است که مسئولیت کامل انزوای جنبش در عرصه ملی را بر عهده دارد و همچنین «مسئولیت قابل توجهی از شرایط عمومی کشور که منجر به لغو قانون اساسی و نهادهای ناشی از آن شد، بر دوش اوست». 🔹در این بیانیه آمده است که «انتخاب‌های سیاسی اشتباه رهبری جنبش النهضه» منجر به «انزوای حزب و عدم مشارکت فعالانه آن در هر جبهه مشترکی شد که برای مقاومت در برابر خطر قریب‌الوقوع اقتدارگرایی که در تصمیمات 22 سپتامبر #قیس_سعید نشان داده شد، لازم بود». 🔹در خبری دیگر روزنامه الشروق روز گذشته اعلام کرد که اعضای مخالف #النهضه در حال آماده‌سازی برای ایجاد یک حزب جدید هستند که ممکن است شامل چهره‌هایی باشد که جایگاه رهبری دینی و اسلامی ندارند. 🔹قیس سعیّد، رئیس جمهور تونس که در سوم مردادماه گذشته با صدور فرمانی فعالیت پارلمان این کشور را به حالت تعلیق درآورده بود، چهارشنبه گذشته فرمان جدیدی را صادر کرد که بر اساس آن عمل کردن به بیشتر فصول قانون اساسی به حالت تعلیق درآمد. 🔹شکاف در حزب النهضه در اعتراض به اقدامات و سیاستگذاری‌های رهبری این حزب تازگی ندارد و دست کم از ماه‌ها قبل پدیدار شد. اما این استعفای دسته‌جمعی بی‌شک «زلزله‌ای» در حزب النهضه تونس خواهد بود و اگر آن را به فروپاشی کامل نکشاند، به انشقاق آن خواهد انجامید. 🔹استعفا و تجدید قوا در پوششی تازه رویه جدیدی در احزاب و جریان‌های اخوانی نیست؛ در اردیبهشت‌ماه گذشته نیز اخوان #لیبی در پی انحلال برخی شعب آن و استعفای جمعی تعدادی از اعضا و رهبران آن، اعلام کرد که نام خود را از «جماعة الاخوان المسلمین» به «جمعیة الاحیاء و التوحید» تغییر داده است. در همین راستا یکی از اعضای سابق این جماعت گفت که این گروه به انجمنی تبدیل شده است که فقط در داخل کشور فعالیت می‌کند و دیگر از سازمان جهانی #اخوان المسلمین پیروی نمی‌کند. 🔹بسیاری از ناظران این اقدام اخوان لیبی را در راستای آماده‌سازی خود برای انتخابات دسامبر پیش‌رو تحلیل کردند، آن هم در شرایطی که اغلب برآوردها از کاهش حمایت مردمی از ایشان حکایت دارد. 🔹در #مراکش نیز پس از شکست سنگین اخوان در انتخابات چندی پیش، حزب عدالت و توسعه خانه‌تکانی کاملی انجام داد و دبیرکل، سعدالدین عثمانی و تمامی اعضای دبیرخانه عمومی حزب عدالت و توسعه استعفا دادند. @dolatedin

⭕️ راشد غنوشی خطاب به طرفداران قیس سعید: «مبلغان شیعه‌ای هستند که در خفا آموزش دیده‌اند!» 🔹 راشا تودی: #راشد_غنوشی، رئیس پارلمان #تونس با انتقاد از #قیس_سعید، رئیس جمهوری تونس، وی را دیکتاتور توصیف کرد و تاکید کرد که «پارلمان در حال بازگشت است و مردم همانطور که از شر دیکتاتورهای قبل از او خلاص شدند، از شر قیس سعید نیز خلاص خواهند شد.» 🔹غنوشی ادامه داد: «ما چهره‌هایی را می‌بینیم که هیچ فعالیت سیاسی‌ای نداشته‌اند و خود را عضو ستاد تبیین او می‌دانند، اما ما را به یاد مبلغان #تشیع می‌اندازند که در خفا تربیت شده‌اند و سپس به صحنه آمده و همه یک‌صدا یک چیز را تکرار می‌کنند.» 🔹وی افزود: «مشکل قیس سعید #سنی یا #شیعه بودن او نیست، بلکه می‌خواهد انقلاب و قوه قضائیه تونس را از بین ببرد و همه مراجع را تصرف و نابود کند.» ✍️ ادعای شیعه بودن قیس سعید پس از آن است که قیس سعید چند روز پیش برای لزوم پیگرد قضائی سیاستمداران و قضات مظنون به فساد مالی، به اندیشه‌های «ابن مسکویه» فیلسوف ایرانی و فارسی‌زبان دستگاه آل بویه استناد کرد. این سخنان قیس سعید موجی از انتقادات را از سوی مخالفان وی به دنبال داشت و به استناد او به یک فیلسوف ایرانی شیعی خرده گرفتند. 🔸حزب مشروطه آزاد، در بیانیه‌ای از این استناد قیس سعید انتقاد کرده و وی را به «سوق دادن تونس به رویکرد رژیم ایران» متهم کرد. #عبیر_موسی، رئیس این حزب نیز در تظاهراتی در پایتخت گفت که تونس «از اسلام سیاسی اخوان المسلمین (با اشاره به جنبش النهضه) به اسلام سیاسی ایرانی حرکت کرده است». او از استناد قیس سعید به ابن مسکویه انتقاد کرد و وی را «شخصیت دینی افراطی» خواند. 🔸اما ادعای نزدیکی قیس سعید به ایران و تشیع تازگی ندارد. اندیشمند تونسی، ابو یعرب المرزوقی، دو سال پیش پس از آنکه رئیس جمهور قیس سعید را "عروسک دست نشانده ایرانی" خواند و از ایده‌های او که به گفته وی از #ایران و اردوگاه #مقاومت در جهان عرب حمایت می‌کند، انتقاد کرد، جنجال‌های گسترده ای به راه انداخت. 🔸نزدیک به دو ماه پیش نیز خبرگزاری الجزیره گزارش مفصلی را با عنوان «از زین العابدین تا قیس سعید.. داستان کامل حضور ایرانیان در سرزمین یاس»، به تلاش‌های دیرین ایران برای نفوذ در تونس و گسترش تشیع در این جامعه پرداخته تا در انتها و «به گفته منابع مطلع» قیس سعید را عنصری بسیار نزدیک به ایران و پروژه‌های منطقه‌ای او بخواند. @dolatedin

⭕️قیس سعید قانون اساسی تونس را هدف قرار می‌دهد: اسلام دین ملت است نه دولت 🔹العربی الجدید: #قیس_سعید، رئیس جمهور #تونس، از کسانی که به اصل اول قانون اساسی که می‌گوید «دین دولت اسلام است»، پایبند هستند، انتقاد کرد. 🔹وی گفت: «اسلام دین ملت است نه دین دولت. ما بر اساس فصل اول قانون اساسی نماز نمی‌خوانیم و روزه نمی‌گیریم، بلکه به دستور خداوند است.» 🔹رئیس جمهور تونس عصر دوشنبه ۱۸ فوریه گفت: «دولت سرشتی همچون شرکت‌ها دارد، پس دین داشتن دولت به چه معناست؟» 🔹سعید تأکید کرد: «#مقاصد حقیقی اسلام حفظ جان، آبرو، مال، دین و آزادی است». وی با توجه به اینکه «رابطه [دینی] ما با خداست نه با دولت»، ادامه داد: «خداوند از ما خواسته به توحید معتقد باشیم، اما متأسفانه کسانی هستند که خدا را واحد می‌دانند و با این وجود حاکمان را با او شریک می‌کنند.» 🔹وی گفت: «ما به صورت فردی در پیشگاه خداوند می‌ایستیم و پاسخگو خواهیم بود و ما هنگامی که بر سر پل صراط هستیم نه مجلس نمایندگان همراه ما می‌آید و نه دولت در کنار ما می‌ایستد. ما هرگز هیچ دولت، مجلس و حکومتی را نخواهیم دید که از پل صراط عبور کند یا از چپ و راست آن سقوط کند.» @dolatedin