واژه «منسأة» در #قرآن { فَلَمَّا قَضَینَا عَلَیهِ ٱلمَوتَ مَا دَلَّهُم عَلَىٰ مَوتِهِۦۤ إِلَّا دَاۤبَّةُ ٱلأَرضِ تَأكُلُ مِنسَأَتَهُۥۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَیَّنَتِ ٱلجِنُّ أَن لَّو كَانُوا۟ یَعلَمُونَ ٱلغَیبَ مَا لَبِثُوا۟ فِی ٱلعَذَابِ ٱلمُهِینِ } [سوره سبأ: ۱۴] ۱- تقویم یهودیان بر پایه‌ی گردش ماه محاسبه می‌شده است و تا سال ۴۲۵م. (نزدیک ۲۰۰ سال پیش از پیدایش اسلام) شورایی به نام سنهدرین، هر سه سال، یک ماه «سپس‌داشت- کبیسه» در میان ۱۲ ماه می‌گذاشته است تا تقویم با فصل‌های سال هم‌آهنگ شود؛ چون مهم‌ترین کارکرد تقویم در جهان پیشاصنعتی، کشاورزی بوده و تقویمی که با فصل‌های سال هم‌آهنگ نباشد به درد خاصی نمی‌خورد. ۲- درست در همان سال‌های انحلال شورای سنهدرین، قصی بن کلاب، جد چهارم پیامبر(ص) در مکه شورای دارالندوة را راه‌اندازی می‌کند که یکی از وظایف آن، اعلام ماه کبیسه و همچنین اعلام حرام بودن یا حرام نبودن این ماه، در سال مذکور، بوده است. این روند تا نزدیک ۳۰۰ سال یعنی تا آغاز دوران عباسیان همچنان ادامه داشته است؛ اما در زمان نامشخصی در بازه‌ی صد ساله‌ی میان فتح بیت المقدس از سوی مسلمانان تا زمان نگارش نخستین نوشته‌های پس از قرآن (مانند سیره‌ی ابن هشام) سازوکار اعلام ماه کبیسه تغییر می‌کند و گردش تقویم قمری در فصل‌های سال به شیوه‌ای که امروز می‌شناسیم آغاز می‌شود. آن‌چه در بندهای بالا آمد شاید برای شما تکراری بود و کامل‌ترش این‌جا آمده است. اما بخش اصلی این یادداشت، پس از این آغاز می‌شود: ۳- نام رئیس سنهدرین، که کبیسه‌گذاری یکی از وظایف اصلی‌اش بوده، نسیء נשיא‎ بوده است و معنای واژگانی آن در عبری شاه‌زاده است. این واژه چهار بار در تورات برای فرمانروای (بیش‌تر این‌جهانی و کم‌تر معنوی) یهودیه به کار رفته. مدخل نسیء در دانشنامه‌ی یهودیت (۱۹۰۶) را می‌توانید این‌جا ببینید: https://jewishencyclopedia.com/articles/11330-nasi ۴- چنان‌که می‌دانیم نام ماه کبیسه‌ای که در آغاز، سنهدرین و سپس قصی بن کلاب اعلام می‌کردند، در عربی نسیء است و یک‌بارینه[۱] در آیه‌ی ۹:۳۷ قرآن آمده. ۵- اما گمانه‌ای که این یادداشت برای آن نوشته شده درباره‌ی یک واژه‌ی یک‌بارینه‌ی دیگر است. شاید واژه‌ی «منسأة» که در آیه‌ی ۳۴:۱۴ برای عصای سلیمان به کار رفته برساخته از این منظومه‌ی معنایی باشد. یعنی اسم آلت (بر وزن مِفعَلَة) عربی از ریشه‌ی عبری نسیء. اگر این گمان درست باشد، معنای واژگانی منسأة دقیقا عصای پادشاهی خواهد بود. #قرآن #semantics #ریشه #نسيء #ترجمه #زبان_عبری #سؤال [1] Hapax Legomena