💠همانطور که «نماز عید فطر»، نماز حکومت است و ائمه جماعات باید اذن ولی فقیه را برای اقامه این نماز داشته باشند؛
🔻«زکات فطره» نیز از شئونات منصب امامت و ولایت محسوب میشود و حاکمیت از طرف خداوند مأمور است تا با گرفتن زکات از اموال مردم، آنها را پاک و تزکیه سازد.
💠 حدیث معتبر فوق الذکر، موید مدعای ماست. نامه ایوب بن نوح و واکنش امام هادی(ع) به حجم پرسشها، نشان میدهد که زکات فطره تا چه حد امری است #سیاسی!
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🎙متن مصاحبه خبرگزاری مهر با آقای حمید رجایی(از کارشناسان جنبش)
🔹بخش اول
• قال الله تعالی: «خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَتُزَكّيهِم بِها وَصَلِّ عَلَيهِم ۖ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ»«از اموال آنها صدقهای (زکات) بگیر، تا به وسیله آن، آنها را پاک سازی و تزکیه دهی! و (به هنگام گرفتن زکات) برای آنها دعا کن؛ که دعای تو، مایه آرامش آنهاست؛ و خداوند شنوا و داناست!»
• از این آیه شریفه (۱۰۳ سوره توبه)، روایات معتبر و همچنین گزارشات تاریخی، درمییابیم زکات فطره، از شئونات منصب امامت بوده است. در صدر اسلام پیامبر(ص) و حضرت امیرالمومنین، زکات فطره را به واسطه مأمورین مخصوص جمع کرده و سپس آنها را بین فقراء توزیع مینمودند. حتی زمانی که ائمه(ع) حکومت نداشتند، گروهی از شیعیان، زکات خود و گاه زکات دیگران را جمع و براى امام(ع) ارسال میکردند. در همین وضعیت، امام معصوم دستور میدادند که این حکم، به دیگران نیز اعلام شود. مثلاً روایت زیر را ملاحظه بفرمایید: عَنْ أَبِى عَلِیِّ بْنِ رَاشِد قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْفِطْرَهِ لِمَنْ هِیَ قَالَ لِلْإِمَامِ قَالَ قُلْتُ: لَهُ فَأُخْبِرُ أَصْحَابِی قَالَ نَعَمْ مَنْ أَرَدْتَ أَنْ تُطَهِّرَهُ مِنْهُمْ.(وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۴۰.) « از امام رضا(ع) پرسیدم که زکات فطره از آن چه کسى است؟ حضرت در پاسخ فرمود: در اختیار امام است. عرض کردم: به اصحاب خود این سخن را اطلاع دهم؟ حضرت فرمود: بله. هر که را خواستى پاک گردانى، این مسأله را به او اعلام بدار!»
• وقتى که پرسشها در این مورد زیاد شد و امام هادی(ع) گمان بردند که دستگاه حکومت جور، نسبت به این مسأله حساسیت پیدا کرده، نامه مینویسند که: الْفِطْرَهُ قَدْ کَثُرَ السُّؤَالُ عَنْهَا وَ أَنَا أَکْرَهُ کُلَّ مَا أَدَّى إِلَى الشُّهْرَهِ فَاقْطَعُوا ذِکْرَ ذَلِکَ وَ اقْبِضْ مِمَّنْ دَفَعَ لَهَا وَ أَمْسِکْ عَمَّنْ لَمْ یَدْفَعْ.(وسائل الشیعه، ج۶، ص۲۴۰.) «پرسش از زکات فطره زیاد شده است و من با هر چه سبب شهرت شود، مخالفم. پرسشها را قطع کنید. هر کس زکات را میدهد از او بگیر و به کسانى که نمیدهند کارى نداشته باش!»
• بد نیست اشاره کنم، مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی در جلسه ۴۲۵ درس فقه، به توضیح سه روایت میپردازند و میگویند: « این تعبیر (للامام) تناسب با حکم تکلیفى محض ندارد. بلکه مانند زکات مال و خمس و انفال ظهور در این دارد که فطره از اموال عامه است و در اختیار و ولایت امام است و این که فطره هم مانند زکات مال از اموال و متملکات عامه است که باید به امام داده شود مگر خود امام اجازه آن را به مالکین بدهد که خودشان به فقراء بدهند چنانچه این اذن در زکات داده شده است حاصل این که این لسان هم تناسب با حکم تکلیفى محض مانند کفارات ندارد!»
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🎙متن مصاحبه خبرگزاری مهر با آقای حمید رجایی(از کارشناسان جنبش)
🔹بخش دوم
• شاید کسی بپرسد: پس چرا در فتاوای امروزی نشانهای از حکومتی بودن زکات فطره دیده نمیشود و اتفاقاً اجازه داده شده که شخص خودش فطریه خود را فقیر برساند؟
• طبعاً فتاوا در ظرف مقضیات مکانی و زمانی فعلی صادر شده است و در اینجا حکم پایدار نیستند. بیتعارف در شرایط فعلی بسترها یا پیششرطهای لازم جهت تحقق کامل حیثیت حکومتی زکات فطره وجود ندارد. ابتدا باید دو بستر فرهنگی و اجرایی فراهم شود. در بستر فرهنگی، به اطلاع همگی رسیده باشد که زکات فطره، از سیاستهای حکومت اسلامی جهت اداره جامعه است و نه اقدامی در حوزه فردی اشخاص. به عبارت دیگر، این مقبولیت در سطح گستردهای وجود داشته باشد نسبت به اینکه زکات فطره همانند خمس و انفال و زکات ظاهری مال از شئونات منصب امامت است و در عصر غیبت، ولی فقیه عهده دار آن میباشد. همچنین لازم است، حوزههای علمیه در این رابطه اعلام موضع کنند تا بستر فرهنگی کامل شود.
• همانطور که میبینید با توجه به نبود بستر قوی فرهنگی، صدور فتوای حضرت آقا مبنی بر بازگشت به زکات فطره حکومتی(نسخه کامل) در شرایط امروز ضمانت اجرایی ندارد. از طرفی این اقدام به دلیل جهل عموم نسبت به اصل ماجرا، جامعه را دچار شوک خواهد کرد و شاید عدم همراهی حوزههای علمیه، داستان را پیچیدهتر سازد. بستر دوم، بستر اجرایی است. مسئولین کشور به دلیل جهل نسبت به حیثیت حکومتی زکات فطره و همچنین سستی و اولویت قرارندادن مسئله زکات، زیرساختهای لازم را برای تجربه شکل مطلوب فراهم نکردند. لذا موظفیم با آگاهی بخشی به مردم و مطالبه از مسئولین جهت فراهمسازی زیرساختهای عملیاتی، زمینه را برای تحقق حالت مطلوب مهیا کنیم.
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🎙متن مصاحبه خبرگزاری مهر با آقای حمید رجایی(از کارشناسان جنبش)
🔹بخش سوم
• اجازه دهید راجع به حوزه اجرایی بیشتر صحبت کنم. حکومتی بودن زکات فطره سه ساحت متفاوت از هم دارد:
الف) تعیین مقدار و جنس و نرخ رسمی فطریه توسط حکومت انجام شود.
ب) وظیفه تصدی حوزه اجرایی(گردآوری و توزیع) زکات فطره تنها بر دوش حکومت باشد.
ج) الزامی بودن زکات فطره از دو جهت: لزوم پرداخت آن توسط مکلفین و لزوم جمعآوری و رساندن آن به مستحقان توسط دستگاه حاکمیتی.
• قاعدتاً با وضعیت آرمانی فاصله زیادی داریم و به نظرم با احتساب شرایط کنونی، نبایستی اجرای به یکباره نسخه کامل زکات فطره حکومتی را متوقع بود. اما حداقل انتظار میرود اقدامات جهت رسیدن به مطلوب طراحی و عملیاتی شود و قطعاً این کار نیازمند یک برنامه گام به گام و با ضمانت اجرایی بالاست. این طور نباشد که همین روال غیرمنطقی و کورکورانه فعلی را ادامه دهیم و توجهی به آرمانهایمان نداشته باشیم.
• امروزه شاهد این هستیم که برخی از اشخاص و نهادها به خود حق میدهند، زکات فطره را به قصد توزیع، جمع آوری کند. باید بدانیم در حال حاضر، مطابق تبصرهی ماده۱ قانون زکات (مصوب سال ۱۳۹۰) وظیفه جمعآوری و رساندن زکات به موارد مصرف، بر عهده نهاد کمیته امداد گذاشته شده است. هر گونه اقدام جهت گردآوری و توزیع «زکات فطره» توسط اشخاص حقیقی و نهادی غیر از کمیته امداد امام خمینی (ره)، تخلّف از قانون نظام جمهوری اسلامی میباشد و بر همین مبنا حتی به لحاظ شرعی حرام است! با جدی نگرفتن قانون، متأسفانه اوضاع نابهسامان فعلی همچنان ادامه دارد. بایستی هر چه سریعتر این بحران، خاتمه پیدا کند.
• کمیته امداد، باید بداند تجهیز و توزیع زکات فطره بسیار امری حساس به شمار میرود. اولاً به موضوع عاملیت توجه داشته باشد یعنی بابت آموزش حرفهای کارگزاران زکات و سپس سازماندهی قوی آنها برنامه داشته باشد. ثانیاً بداند مستحق دریافت کننده فطریه، فقیر شرعی است و نه صرفاً کسی که به نان شبش محتاج باشد! فقراء از منظر قرائت اسلامی، کسانی هستند که معیشت طول سالشان، در حد کفایت تأمین نمیشود. کفایت معاش یعنی داشتن زندگی آبرومندانه متناسب با شأن و منزلت افراد. (شاخص غربی فقر مطلق، معرف فقر به معنای واقعی کلمه نیست.) لذا این نهاد، بایستی تمام فقرای جامعه را اعم از مددجویان خود، شناسایی کند و در مقابل آمار اغنیاء را داشته باشد.
• همچنین این نهاد باید در نظر داشته باشد که دو اصل در رابطه با توزیع زکات فطره بسیار مهم هستند: فقرای هر محل(با مقیاس شهر، روستا و ... ) به زکاتی که در همان محل جمعآوری میشود، استحقاق و اولویت بیشتری در نسبت با فقرای سایر مناطق دارند. اصل دوم: زکات فطره به طور متوازن و عادلانه بین افراد مستحق باید تقسیم شود. این طور نباشد که عدهای چند رأس زکات بگیرند و در مقابل عدهای هم باشند که نصیبی نبرند! مثلاً به مناطق محروم و دور افتاده توجه شود چرا که در آنجا دریافتکنندگان بر دهندگان زکات غلبه دارند.
• مستحضر هستید که حضرت آقا نمایندهای در امر زکات معین نموده اند. قانون زکات مصوب سال ۱۳۹۰ نیز کمیته امداد را موظف نموده تا دبیرخانه شورای مرکزی زکات را ایجاد نماید. با این وجود، تحقق حکومتی شدن تعیین جنس، مقدار و نرخ فطریه در این بستر امکانپذیر به نظر میرسد. یعنی دبیرخانه میزان فطره را طبق موازین شرع و موضوع شناسی دقیق قیمت، تعیین کرده و سپس با تأیید نماینده ولی فقیه در امر زکات، اعلام شود.(مبنای عمل قرار داده شود.) بخش سوم حکومتی بودن زکات فطره، گام نهایی است و تا دو بخش دیگر راه اندازی نشوند، الزامی کردن زکات فطره معنای خاصی نخواهد داشت.
➖➖➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🔻زکات [ظاهری] پول:
🔹در صدر اسلام، آنچه از پول رواج داشت، «دینار» و «درهم» بود و به آن دو «نقدین» هم میگفتند.
🌕«دینار»، پول دارای پایه کالایی ۴/۲۶۵ گرم طلا (۱ مثقال شرعی)
🌑«درهم»، پول دارای پایه کالایی ۲/۹۸۲ گرم نقره (۰/۷ مثقال شرعی)
🖇مطابق احکام، تحت شرایطی زکات [ظاهری] این دو مال واجب میشود:
۱. رسیدن به نصاب اول(تعداد از حدی معین فراتر برود.)
۲. سپرى شدن یک سال(گذشتن یازده ماه قمرى و دخول در ماه دوازدهم).
➖➖➖➖➖➖➖➖
❓و اما سوال: طبعاً پول امروز دینار و درهم نیست. با این حال ...
۱. آیا میتوان احکام زکات [ظاهری] نقدین را بر پولهای امروزی سوار کرد؟
۲. یا آیا میتوان، ادعا نمود با توجه به مقتضیات زمان، احکام زکات نقدین دیگر کاربردی ندارد و باید به تداوم وضعیت موجود(تعطیلی بخش مهمی از زکات ظاهری) راضی باشیم؟
۳. یا اینکه اصلاً فارغ از موضوع زکات، عدول از دینار و درهم اشتباه بوده و تغییر نظام پولی، باعث شده احکام زکات [ظاهری] پول هم تعطیل شود؟
💡با ما همراه باشید ...
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🔰 نقش زکات در رونق اقتصاد و برخورداری همه اقشار مردم
🔻حضرت آقا در شرح حدیثی از امام باقر (ع):
❇️«الزَّكاةُ تَزِيدُ في الرِّزقِ»
زکات رزق را زیاد میکند.
🔹معنای ابتدائی: اگر صدقه مالی انجام دهیم خداوند عوض خیر میدهد و رزق را زیاد میکند.
🔹معنای وسیعتر: وقتی زکات و صدقه در جامعه رایج شد. اقتصاد رونق میگیرد و #همه قشرهای مردم برخوردار میشوند.
۹۷/۱۱/۱۴
➖➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
نحوه محاسبه 📲 زکات [ظاهری] پول
➖➖➖➖➖➖➖➖
زکات «درهم»🌑:
• تا قبل از ۲۰۰ درهم، زکاتی [از نوع زکات ظاهری] واجب نیست اما چنانچه تعداد پول به ۲۰۰ درهم یا همان «حد نصاب اول» برسد، به میزان %۲.۵(یک چهلمِ) نصاب اول، زکات واجب میگردد. نصاب دوم هم، ۴۰ درهم میباشد؛ بدین صورت که در افزون بر ۲۰۰ درهم، بر هر ۴۰ درهم افزایش، %۲.۵ نصاب دوم به زکات آن افزوده میشود.
• مثلاً ۳۱۲ درهم از نصاب ۲۰۰ درهمی و دو نصاب ۴۰ درهمی، تشکیل شده است. با این حساب در مجموع مقدار زکات ۳۱۲ درهم، معادل است با ۷ درهم.
➖➖➖➖➖➖➖➖
زکات «دینار»🌕:
• شکل و قالب محاسبه زکات دینار با درهم فرقی ندارد. فقط میزان نصاب اول و دوم دینار عدد ثابت و مشخص نیست و باید محاسبه شود. در واقع نصاب اول، آنجایی است که قیمت مجموع دینارها به دویست درهم رسیده باشد و نصاب دوم، آنجایی است که قیمت مجموع دینارها به چهل درهم برسد. به بیانی کلیتر، نصابهای دینار مبتنی بر رابطه قیمتی دینار_درهم، به تبعیت از نصابهای درهم معین میشوند.
• مثلاً اگر قیمت هر دینار، ده درهم باشد، ۲۹ دینار از نصاب ۲۰ دیناری و دو نصاب ۴ دیناری، تشکیل شده است. با این حساب در مجموع مقدار زکات ۲۹ دینار، معادل است با ۰/۷ دینار.
➖➖➖➖➖➖➖➖
💡نکته اول: شرط وجوب زکات، صرفاً رسیدن به حدنصاب نیست، بلکه یک سال(گذشتن یازده ماه قمرى و دخول در ماه دوازدهم) بر نصاب باید سپری شود تا زکات آن واجب گردد. از این نکته به دلالت مهمی میرسیم که کارکرد شایسته زکات، به تأمین ضعفا محدود نمیشود. زکات پول به عنوان یک #عامل_بازدارنده در نسبت با معضل راکد نگاه داشتن پول، ایفای نقش نموده که با تسریع گردش پول به طرز موثری موجبات «قوام معیشت» و «تعالی جامعه» را فراهم میآورد.
💡نکته دوم: کسی که حداقل به اندازه نصاب اول پولش یک سال بلااستفاده بماند، ثروتمند است. او از جانب پروردگار مأموریت دارد به حق خدا در مورد آن پولها، قیام کند و زکاتش را بدهد.
💡نکته سوم: دینار و درهم، در اصل مقدار مشخصی از طلا و نقره به همراه دارند؛ اما اگر با پول رایجی مواجه باشیم، که مبنای طلا و نقره آن، وزن متفاوتی داشته باشد، [ولو آن پول، دینار ویا درهم نامیده نشود] طبق تصریح نصوص و احکام رسالهها ملاک محاسبه زکات، «وزن خالص طلا و نقره» خواهد بود. از این نکته به دلالت خیلی مهمی میرسیم، که زکات ظاهری در اصل بر #پایه_کالایی_پول واجب شده نه خود پول دینار و درهم.(به زودی راجع به رابطه مهم پول و مبنای کالایی آن، صحبت خواهیم کرد.)
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
May 11
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📹روايت رهبر انقلاب از تقسیم گوشت قربانی بین فقرای مدینه توسط #پیامبر (ص)
💠چه چیزی می رود و چه چیزی می ماند؟
#علم_توحیدی
—
✊️جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
#قرارگاه_جنبش
ماه رمضان امسال سعی کردیم سوای ساحت علمی، بخش کوچکی از قدرت جنبشی را نمایش دهیم. اعلام حداکثری کردیم، فطریه از شئونات #ولایت_فقیه است. این موضع گیری به مذاق عوامل آمدنیوز و جرگه شیعه انگلیسی خوش نیامد و خواستند گروه بحث را به هم بزنند.
امروز هم، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه جناب استاد #حسن_عباسی، با شکایت محمود علوی به به بهانه بیان رابطه آمدنیوز و وزیر اطلاعات بازداشت شده.
آقای حسن عباسی، سوال به جا و منطقی پرسیدند: چرا رسانه ضدانقلاب آمدنیوز از بالا و تا پایین نظام را به سخره میگیرد اما وقتی به محمود علوی میرسد، از او تقدیر میکند؟ آیا این موضوع شکایت دارد یا جواب؟
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
#زکات_پول
💠 چرا مقدار زکات [ظاهری] پول %۲.۵ تعیین شده؛ نه بیشتر و نه کمتر؟ چون دقیقاً همین اندازه، فقراء را بینیاز میسازد.
🔻طبعاً پول امروز درهم و دینار نیست، اگر بپذیریم حکم زکات [ظاهری] تنها بر نقدین است و در عین حال قائل به پذیرش نظام پولی فعلی باشیم، طبق روایت مذکور، عایدی زکات [ظاهری] کفاف رفع فقر را نخواهد کرد.
❓علت تعطیلی زکات [ظاهری] چیست؟
الف) فقدان دینار و درهم؟
یا
ب) اشتباه بودن حکم فقهی مشهور؟
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
▪️آیا پول امروز، زکات [ظاهری] دارد؟
💵 💳
🏷 #اختصاصی_جنبش
🔰 در بسیاری از روایات، صراحتاً عنوان شده که میزان زکات [ظاهری] برای بینیازسازی فقراء کافی است و اگر چنین نبود به طور حتم، خداوند به مقدار آن میافزود. از طرفی برخلاف گذشته، پول امروز جوامع نه پایه کالایی نقره دارد و نه طلا که بنا بر حکم مشهور، زکات داشته باشند. با این حساب، طبیعی است که عایدی زکات بر بستر ظرف واقعیت کنونی برای تحقق غرض شارع(بینیازی فقراء) کافی نخواهد بود.
🔰 گفتیم از دو حال خارج نیست: یا حکم فقهی مشهور اشتباه است و بایستی احکام زکات [ظاهری] نقدین را به پولهای امروزی تسری داد یا اینکه اصلاً فارق از موضوع زکات، عدول از دینار و درهم اشتباه بوده و تغییر نظام پولی، باعث شده احکام زکات [ظاهری] پول نیز تعطیل شود. هر یک از این پاسخها، طرفدارانی دارد که دو دیدگاه متفاوت را شکل داده.
🔹نگاه اول:
برخی از محققین تلاش نمودند تا نشان دهند، مراد از نقدین(دینار و درهم) در روایات، مصداقاً دینار و درهم نیست بلکه در قاعده کلی هر پول رایجی را شامل میشود؛ لذا بر این اساس میتوان هر پولی من جمله پولهای امروزی را متعلق زکات دانست. پس با سوار کردن حکم زکات بر پولهای امروزی، مشکل «عدم کفایت عایدی زکات» جهت رفع فقر، حل شده و در این مورد دیگر جای نگرانی وجود ندارد. البته عدهای نیز با تمسک به «نظریه تعمیم زکات»، بر این باورند که حاکم بنا بر اختیارات و تشخیص حاکمیتی خود حق دارد از پولهای امروزی زکات بگیرد.
🔸نگاه دوم:
در مقابل برخی معتقدند: نصوص تماماً روی «طلا» و «نقره» تأکید دارند و نه چیز دیگر. همچنین با کمی تأمل روی ساحت موضوع، درمییابیم احکام زکات [ظاهری] متناسب با خصوصیات منحصر به فرد دینار و درهم وضع شده است و نمیتوان گترهای آن را به سایر پولها تعمیم داد. این گروه بر این باورند، اشکال اصلی به «فقدان پول با پایه کالایی طلا و نقره» بازمیگردد. به عبارتی فارق از موضوع زکات، به لحاظ علمی_توصیفی حذف پایه کالایی از پولها ایراد داشته و در این راستا لازم است پولهای دینار و درهم را در جامعه اسلامی احیاء کنیم؛ حال وقتی نقدین وجود داشته باشد، خود به خود مشکل «عدم فراگیری واجب الهی» و مهمتر از آن «عدم کفایت عایدی زکات» هم برطرف میشود.
🔻به نظر شما کدام نگاه درست است؟
جهت ارسال نظر:
رابط گروه بحث: @ZakatGroup
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
#فقر
#زکات_تأمین_اجتماعی_اسلام
📌وقتی میگوییم «زکات [ظاهری] به اندازه رفع نیاز فقراء کافی است»؛ منظور ما از فقیر دقیقاً چه کسی است؟
#یادآوری
🔹آیا فقیر آن کسی است که «به نان شبش محتاج باشد»؟(نظر متعارف)
🔹یا فقیر به شخصی اطلاق میشود که از داشتن زندگی مکفی آبرومندانه در طول سال، محروم است؟(نظر اسلام)
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🔰 چرا #عید_غدیر از همهی اعیاد بالاتر است؟
امام خامنهای:
🔹اینکه در بعضی از تعبیرات گفته شده است که عید غدیر عیداللهالاکبر و از همهی اعیاد بالاتر است، علّت این و وجه این چیست؟ خب، در قرآن کریم آیاتی هست که به غیر از مسئلهی غدیر به مسئلهی دیگری قابل تطبیق نیست.
🔹همین آیهی معروف «الیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَروا مِن دینِکُم فَلا تَخشَوهُم وَ اخشَونِ اَلیَومَ اَکمَلتُ لَکُم دینَکُم وَ اَتمَمتُ عَلیکُم نِعمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الاِسلامَ دیناً» که در اوایل سورهی مائده است، با غیر مسئلهای در وزن و اهمّیّت و اندازهی مسئلهی غدیر، قابل تطبیق نیست.
🔹امروز روزی است که دشمنان -کفّار- از دین شما مأیوس شدند. چه چیزی مگر بر دین اضافه شد که دشمن را مأیوس کرد؟ ...این تعبیر دربارهی نماز، #زکات و جهاد نیامده است.
🔻پس این یک قضیّهی دیگری غیر از احکام فرعی است. آن قضیّه چیست؟
قضیّهی «رهبری جامعهی اسلامی»؛
قضیّهی «نظام حکومت»
و «امامت در جامعهی اسلامی».
۹۵/۰۶/۳۰
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
▪️بررسی اجمالی دیدگاه اول:
«هر پولی، زکات [ظاهری] دارد!»
🔅بخش نخست
#اختصاصی_جنبش
🔰 همانطور که قبلاً عرض شد، دو گروه به این نگاه باور دارند:
۱. قائلین به نظریه شاذ «تعمیم زکات»: این افراد بر این باورند که حاکم بنا بر اختیارات و تشخیص حاکمیتی خود، کاملاً حق دارد از پولهای امروزی زکات بگیرد.
۲. موافقین نگاه مرسوم فقهی: این افراد برخلاف گروه اول، احکام زکات را تشریع خداوند میدانند اما معتقدند خداوند زکات را در مطلق پول، واجب فرموده. ترجیحاً ابتدا از نقد و بررسی دلایل گروه دوم شروع میکنیم:
🔸👤ادعای شماره۱: با «الغاء خصوصیت» از ادلهای که زکات را در «دینار» و «درهم» واجب کرده است، میگوییم منظور از دینار و درهم در نصوص، «نقد رائج» یا همان پول مورد استفاده در هر زمان میباشد. لذا طلا و نقرهای که روزگاری «مبنای کالایی» پولها به شمار میرفتند، در مسئله زکات دخالت ندارند. در حقیقت تمام موضوع، «پول» بودن و «نقد» بودن است و عملاً در این باره کالای طلا و نقره فاقد موضوعیت هستند. به بیان دیگر، عرف و عقلا از عنوان دینار و درهم، به حیثیت پول و نقدیت پی میبرند و نه فلز طلا و نقره. همچنین در روایات، تأکید شده است که اگر طلا و نقره، مسکوک به سکه معامله نباشد(پول نباشد) زکات ندارد. هرچند عنوان «ذهب» و «فضه» در احادیث موضوع زکات آمده اما مبتنی بر همین قاعده در واقع کنایه از نقدین (پول) است.
📌پاسخ به ادعای شماره ۱: در بسیاری از روایات، متعلق زکات [ظاهری] به صراحت «طلا» و «نقره» معرفی شده است و نه دینار و درهم. همانند حدیث معروف «وَضَعَ رَسُولُ اللَّهِ ص الزَّکَاهَ عَلَی تِسْعَهِ أَشْیَاءَ وَ عَفَا عَمَّا سِوَی ذَلِکَ عَلَی الْفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ وَ ...» در عین حال بر اساس روایات، طلا و نقرهای که در نقش «پایه کالایی پول» قرار نداشته باشد، زکات [ظاهری] ندارند.(مشابه حکم سایر اقلام، تخصیص خورده است) مطلقاً در نصوص ولو یک مورد را پیدا نمیکنید که خداوند غیر از «طلا» و «نقره» را مشمول زکات [ظاهری] قرار داده باشد. همچنین زمانی که زکات [ظاهری] بر طلا و نقره وضع شد، پول رایجی با پایه کالایی «مس» هم وجود داشت که به آن «فلوس» میگفتند، اما زکات [ظاهری] به «مس» تعلق نگرفت. نه تنها یک روایت ضعیف یا گزارش تاریخی دال بر اینکه این پولها زکات [ظاهری] دارد، به ما نرسیده است بلکه اهل تسنن حدیثی نقل کردهاند که اگر به اندازه نصاب زکات، فلوس نگاه داشته شود، زکات [ظاهری] ندارد. از طرفی در پولهای با پایه کالایی مشتمل بر چند فلز فقط «طلا» و «نقره» داخل در آن، مبنای سنجش زکات [ظاهری] اعلام شده است. فلذا درست برعکس ادعای مطروحه، درمییابیم «طلا» و «نقره» خودِ موضوع به حساب میآیند و نه پول. دلیل اینکه در پارهای از روایات به جای لفظ فضه(نقره)، درهم به کار رفته این است که از سوی شارع، نصاب زکاتِ «مبنای نقرهای پول» با استاندارد درهم شرعی، تعیین شده و همچنین دلیل استعمال تؤام دینار و درهم در احادیث این بوده که این دو پول در میان مردم عمومیت داشتند.
🅾 ادامه متن در پست بعدی👇
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🅾 ادامه پست قبلی👆
🔸👤ادعای شماره۲: با تمسک به برخی از روایات میتوان زکات مطلقِ «پول» را اثبات نمود. در این دسته از روایات مورد اشاره، به جای عناوینی نظیر «ذهب»(طلا)، «فضه»(نقره)، «دینار» و «درهم» از عناوین مطلق استفاده شده است. همچون «مال»، «ثمن»(قیمت)، «مال صامت»(مال صامت)، «عین المال»(مال محض). لذا این احادیث بر وجوب زکات در هرآنچه به عنوان قیمت محسوب میشود، دلالت دارد؛ یعنی این طور برداشت میشود که موضوع زکات فراتر از نقدین صدر اسلام بوده و نمیتوان زکات را منحصر در دینار و درهم بدانیم.
📌پاسخ به ادعای شماره۲: پیرو استدلالی که در پاسخ به ادعای شماره۱ بیان کردیم، این ادعا نیز خود به خود باطل میشود. اما صرفاً برای رفع شبهات وارده، به تبیین جزئیات میپردازیم. اتفاقاً ظاهر روایات مورد اشاره، زکات [ظاهری] «طلا» و «نقره» را میرساند. «عین المال» یا همان «مال محض» طبق تصریح نص مورد نظر، درهم است به طوری که سایر اموال در عرض آن قرار میگیرند. «مال صامت» نیز تنها به طلا و نقره اطلاق میگردد و نه شیء دیگر. معني این اصطلاح در لسان العرب چنين آمده: ماله صامت و لا ناطقٌ: الصامت، الذهب و الفضة و الناطق: الحيوان الابل و الغنم اَي ليس لَه شيء و في الحديث. علي رقَبته صامت، يعني الذهب و الفضة، خلاف الناطق هو الحيوان (لسان العرب، ج۲). مراد معصوم از «ثمن»، دینار و بالاخص درهم بوده و نمیتوان اظهار داشت لفظ «قیمت» در این دسته از روایات یک عنوانی است که هم «پول با پایه کالایی» و هم «پول فاقد پایه کالایی» را شامل میشود. دلیل ذکر کلمه قیمت در این روایات هم کاملاً واضح است، در واقع از مواردی پرسش صورت میگرفت که زکات در آنها واجب نبود برای همین ائمه معصومین در مقام بیان عدم وجوب زکات در آنها و تأکید بر حصر زکات [ظاهری] بر دینار و درهم، به پرسشها پاسخ میدادند.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
🔸👤ادعای شماره۳: در بسیاری از روایات، صراحتاً عنوان شده که میزان زکات برای بینیازسازی فقرا کافی است و اگر چنین نبود به طور حتم، خداوند به مقدار آن میافزود. اگر اعتقاد داشته باشیم که زکات تنها بر دینار و درهم واجب است، باتوجه به اینکه چنین پولی امروز در جوامع وجود ندارد باید برخلاف خواسته شارع، با عدم کفایت عایدی زکات موافق باشیم.
📌پاسخ به ادعای شماره۳: نه لزوماً. اگر فارق از موضوع زکات [ظاهری]، متکی بر حجت علمی و مستدل دریابیم حذف «پایه کالایی طلا و نقره» از پول خطا بوده با اصلاح در نظام پولی، طبعاً مسئله «عدم کفایت عایدی زکات [ظاهری]» هم حل خواهد شد.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
💡نتیجهگیری:
🔹در بهترین حالت، جملهی «مطلق پول زکات [ظاهری] دارد» صرفاً یک فرضیه اثبات نشده است. طرفداران این فرضیه، تا به حال موفق نشدند دلایل محکم و قانعکنندهای برای اثبات ادعاهایشان مطرح کنند. از طرفی دو سوال جانبی هم بی پاسخ مانده: وقتی درهمی وجود ندارد، چگونه میتوان نصاب پول را محاسبه نمود؟ با لحاظ پدیده جدید تورم آیا مردم، پول امروز را همانند نقدین در طول سال راکد نگه میدارند که زکات بر اموالشان واجب شود؟
🔹الحق و الانصاف از فضای کلی روایات، نمیتوان استنباط کرد که زکات در اصل بر مطلق پول واجب شده است مگر اینکه به توجیهتراشی روی بیاوریم که قطع به یقین جواب میدهد! به نظر میرسد پافشاری بر یک مفروض غیربدیهی موجب شده این افراد مصرّانه راههای مختلفی را برای اثبات ادعایشان امتحان کنند و از هیچ تلاشی برای به کرسی نشاندن حرف خود دریغ نورزند:«فقدان پایه کالایی طلا و نقره برای پول امروز کاملاً طبیعی است!» بله؛ چنانچه حذف مبنای کالایی از پول یک رخداد طبیعی و اقتضاء پیشرفت بشری تصور شود، تنها احتمالی که باقی میماند این است که حکم فقهی مشهور اشتباه باشد. لذا قابل درک است که در همه (و شاید هم اغلب) پژوهشهای این دیدگاه، احتمال اشتباه بودن نظام پولی متعارف اصلاً بررسی نشده! درحالیکه واکاوی موضوعشناسانه پول، ممکن است ما را به پاسخ صحیح مسئله برساند و دیگر احتیاجی نباشد به هر ترتیبی، فرضیه مورد بحث را اثبات کنیم و احیاناً دست به دامن توجیههای نابجا بشویم.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
💠 زکات [ظاهری] به «طلا» و «نقره» تعلق گرفته است و نه پول!
🔹منتها طلا و نقرهای زکات [ظاهری] دارند که:
اولاً پایه کالایی پول باشند؛
ثانیاً به حد نصاب برسند؛
ثالثاً یکسال بر نصاب سپری شود.
💡به زودی نشان میدهیم فارق از موضوع زکات، حذف پایه کالایی از پول «اشتباه» و البته «خیانت» بزرگی بود!
❓چرا و چگونه ثروتمندان از پرداخت زکات [ظاهری] معاف شدند؟ بخشی از پاسخ: با حذف پایه کالایی از پول؛
🔻ثروتمندان جامعه امروز ما چوپان صاحب گله 🐄🐑🐪 و کشاورز گندم و جو 🌾 نیستند!
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
▪️بررسی اجمالی دیدگاه اول:
«هر پولی، زکات [ظاهری] دارد!»
🔅بخش دوم
#اختصاصی_جنبش
🔰شرح مختصر فرضیهی «تعمیم زکات»
• تنها و تنها عنوان زکات از ناحیه خداوند تشریع شده است و تعیین مقدار، نصابها، ضوابط و موارد مشمول آن تماماً بر عهده حاکم و مقام ولایت قرار دارد؛ لذا حاکمِ به حق، میتواند بنا بر اختیارات و تشخیص حاکمیتی خود، کلیه احکام زکات را تغییر و توسعه دهد.(با این اوصاف منعی برای اخذ زکات از پولهای امروزی وجود ندارد.)
• زکات به عنوان یک واجب مالی پراهمیت، نمیتواند مخصوص اموال معینی باشد و این حق حکومت اسلامی است، که زکات را بر هر کالایی که مصلحت بداند طبق ضرورتهای خاصی وضع کند. همچنین حاکمیت مجاز است، نصابها و مقدارهای زکات را بنا بر اقتضائات زمانی_مکانی به صلاحدید خود دگرگون سازد؛ به بیان کلی حکومت میتواند منابع زکات را #تعمیم دهد. اطلاقات و عمومات قرآن، همچون آیات «... خذ من اموالهم صدقه ...»(توبه؛ ۱۰۳)، «... آتواالزکاة ... »(بقره؛ ۱۱۰)، «... انفقوا ...»(بقره؛ ۱۹۵) و ... تقویتکننده و موید نگاه ماست. این آیات نشان میدهد که در اصل زکات بر همه اموال واجب است.(در همین راستا، حاکم مصداقاً منابع را مشخص مینماید.) در بسیاری از آیات قرآن، زکات هم ردیف نماز ذکر گردیده و در نظام مالی اسلامی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار میباشد. به عبارت دیگر میتوان گفت این واجب دین، یکی از منابع اصلی تأمین مالی در اسلام است.
• از آنجایی که انگیزه وجوب زکات، برآوردن نیاز فقرا میباشد و از طرفی این نیازها در زمانها و مکانها و شرایط گوناگون فرق میکند میتوان نتیجه گرفت که حاکم عهدهدار مشخص نمودن منابع زکات است. طبعاً حاکمیت با درنظرگرفتن موقعیت و نیاز محرومان، تا حد بسندگی بر اموال مختلفی زکات می بندد. فسلفه تشریع زکات، رفع نیاز فقرا است و در این راستا مسئولیت بزرگ حاکم ایجاب مینماید، مقدار بودجه لازم برای دستیابی به هدف مورد نظر تغییرپذیر باشد. به همین جهت، پذیرفتن تعمیم منابع زکات اجتناب ناپذیر است.
• مطابق برخی احادیث، حضرت علی(ع) در دوران زمامداری، افزون بر موارد نه گانه بر اسبها نیز زکات بست. روشن است که اگر احکام زکات دگرگونناپذیر به شمار میرفت، اضافه کردن چیز دیگری بر آنها جایز نبود. پیامبر(ص) در صدر اسلام به خاطر ضعف بنیه مالی مسلمانان و شرایط ویژه روزگار و سرزمین، نه چیز را در قلمروی زکات قرار دادند ولی در زمان زمامداری حضرت امیر، که از سویی نیازمندیهای عمومی افزایش یافته بود و از طرفی در سرزمین عراق، بر خلاف حجاز اسب به وفور وجود داشت لذا وی در جایگاه حاکم اسلامی اسب را در کنار نه مورد دیگر قرار داد و قانون زکات را بر آن جاری ساخت. همچنین روایات زیادی وجود دارد که نشان میدهد ائمه معصومین دائره متعلقات زکات را گسترش دادند به طوری که تمامی دانههایی قابل پیمانه نظیر برنج، عدس، ذرت و ... و همچنین مال التجاره را دربرمیگیرد. تعلق زکات بر این موارد میتواند نظریه تعمیم منابع زکات را تقویت کند.
• با ملاحظه پیشرفت شگرف بشری و تنوع تولیدات و جایگزینی پول امروز به جای دینار و درهم، باید اجناس مشمول زکات نیز به موازات مقتضیات زمانه تعمیم و توسعه پیدا کند. زیرا عقلاً نمیتوان پذیرفت بر چوپانی که مثلاً چهل گوسفند دارد زکات واجب باشد اما بر آنان که گاوداری های وسیع و گستردهای دارند که تولید آنها به مراتب بیشتر است، هیچ زکاتی واجب نباشد. حتی چنین تبعیض ناروای آشکاری بین تولیدکنندگان محصولات مختلف نیز پذیرفتنی نیست. به علاوه اینکه پول امروز مبنای کالایی ندارد، حال اجازه داریم زکات را تعطیل کنیم؟ لذا عقل حکم می کند، حاکمیت را عهدهدار تعیین منابع زکات بدانیم تا از بروز این مشکلات جلوگیری کنیم.
🅾️ ادامه متن در پست بعدی👇
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
🅾️ ادامه پست قبلی👆
🔰 نقد مختصر فرضیهی «تعمیم زکات»
• قبل از هر چیز باید بدانیم، غالباً فرضیه تعمیم زکات، چه از سوی موافقان و چه از سوی مخالفان به درستی معرفی نمیشود. دلیلش بازمیگردد به خلط دو نزاع متفاوت در مسئله زکات. در واقع پذیرش و یا عدم پذیرش حصر زکات [ظاهری] بر اقلام نه گانه هیچ ربطی به موافقت یا مخالفت با فرضیه تعمیم منابع زکات ندارد. به عبارتی میتوان دامنه متعلقات زکات را بیش از ۹ مورد دانست، اما در عین حال به فرضیه تعمیم باور نداشت. متأسفانه عدهای از قائلین به حصر بر موارد ۹گانه، تمامی مخالفین خود را طرفدار فرضیه تعمیم خطاب میکنند و از آن سو بعضی از قائلین فرضیه تعمیم، وانمود میکنند که تنها منتقد «نظریه حصر» هستند! مثلاً گفته شده «ابن جنید اسکافی»، «یونس بن عبدالرحمن» از راویان و فقیهان بزرگ و از اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) به فرضیه تعمیم معتقد بودند، در حالی که افراد نامبرده تنها متعلقات زکات [ظاهری] را فراتر از ۹مورد میدانستند.(فرضیه تعمیم منابع زکات توسط محققان متأخر برای اولین بار مطرح شد.) پس ما در این بخش اصلاً در مقام نقد یا پذیرش نظریه حصر بر موارد ۹گانه نیستیم، گرچه در جای خود موضوع بسیار مهمی است و تحقیق جدی و اجتهاد فقها را میطلبد.
• شاید مهمترین نقد وارده این باشد که زکات مال در این فرضیه، منحصراً به زکات مصطلح فقهی شناخته میشود. در حالی که زکات در استعمالات قرآنی مطلق انفاقات مالی را دربرمیگیرد.(هر چیزی زکاتی دارد و زکات مال، بخشش از آن است.) «جنبهی اجتماعی و ترجمان اجتماعی نظامساز زکات این است که انسانی که در محیط اسلامی و جامعهی اسلامی، برخوردار از مال دنیوی است، خود را متعهّد میداند، مدیون میداند، طلبکار نمیداند، خود را بدهکار جامعهی اسلامی میداند؛ هم در مقابل فقرا و ضعفا، هم در مقابل سبیلالله؛ بنابراین زکات با این نگاه، یک حکم و شاخص نظامساز است.»( بیانات آقا، ۱۳۹۴/۰۱/۰۱) در احادیث نیز بین زکات ظاهری (زکات مصطلح فقهی) و زکات باطنی تفکیک شده است. بنابراین زکات در معنای اعم، به هیج وجه از شئونات حکومت اسلامی نیست. تشریع زکات در مدینه بوده اما زکات در آیات مکی نیز وجود دارد.
• حتی یک روایت ضعیف هم برای تأیید ادعای اصلی فرضیه تعمیم زکات یافت نمیشود، از طرفی احتمال آن نیز مردود است. از زمان پیامبر اکرم(ص) تا آغاز غیبت کبری امام عصر(عج) هیچیک از نصابهای پیچیده و مقادیر زکات عوض نشده و در مورد جواز تغییر آن هم هیچ روایتی(ولو ضعیف السند) به ما نرسیده است. همچنین دلیلی ندارد احکام زکات در آیات قرآن ذکر شود همانطور که احکام تفصیلی نماز در قرآن کریم نیامده لذا در رابطه با احکام باید به روایات رجوع کنیم. فرضیهی تعمیم منابع زکات را حتی نمیشود به عنوان یک احتمال قوی مورد توجه قرار داد، چرا که شواهد و قرائن بسیاری وجود دارد مبنی بر اینکه احکام زکات از جانب خداوند تشریع شده و جزء تصمیمات اقتضائی حاکم به حق نیست.(به عنوان شاهد مثال در روایتی امام صادق(ع) میفرمایند که « .. خداوند عزوجل از اموال اغنیاء ۲۵ [از هر هزارتا] را به عنوان زکات خارج کرد .. ») باید توجه داشت، زکات یک عمل عبادی است و همانند مالیات به طور استقلالی از جانب حاکم وضع نمیشود.(احترام اموال؟!) استناد به مقتضیات زمانی و مکانی نیز اعتباری ندارد چرا که در نحوه محاسبه زکات دخیل نیستند.(آیا میتوان بدون هیچ دلیل متقنی با آسودگی خاطر مدعی بود تعداد رکعات نماز بسته به اینکه تا چه حد جامعه در معرض گناه است تغییر میکند؟!!)
• علت پرتکرار بودن گزاره «لو علم انّ ذلک لا یسعهم لزادهم» و یا عباراتی با همین مضمون، در احادیث چیست؟ شبهه عدم کفایت عایدی زکات، سابقه دیرینه دارد وائمه معصومین در مقام پاسخگویی به همین شبهه چنین جوابی را میدادند. لذا بودجه زکات برای همه زمانها کافی است در صورتی که تمام ثروتمندان، حقوقی که در اموالشان است را پرداخت کنند.
• چنانچه زکات را در شمار اعمال عبادی و توقیفی قرار دهیم، نمیتوان با ادله به ظاهر عقلی در آن دخل و تصرف داشت و آن را کم و زیاد نمود. بنابراین در اینکه چرا دام سائمه زکات دارد و دام معلوفه ندارد، برمیگردد به حکمت خداوند. از طرفی منطقی نیست که تنها به حکم زکات تردید کنیم و نسبت به وضعیت پول امروز کاملاً خوشبینانه بنگریم. چون ممکن است حذف پایه کالایی، دلیل تعطیلی زکات باشد و نه اصرار بر حکم مشهور.
• به طور کلی فرضیه تعمیم، مطلق احکام زکات را زیر سوال میبرد، همان احکام پیچیدهای که از دل روایات معصومین بدست آمده است. چه کسی میتواند مسئولیت پیامدهای سنگین چنین اعتقادی را قبول کند؟ عقلاً نمیتوان با تمسک به ادعاهایی که قابل اثبات نیستند، احکام زکات را کنار گذاشت اما با وجود دلایل واضح و فراوان، میتوان فرضیه تعمیم از اساس باطل دانست.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat
هدایت شده از جنبش مردمی احیای زکات
💠 إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ راکعونَ(مائده-۵۵)
#ولایت_امام_علی(ع)
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat 👈
#تقویم_جنبش
طبق نقلی، بیست و چهارم ذی الحجه روزی بوده که آیه ولایت، نازل شد. همان روزی که خداوند ولایت امیرالمومنین را با زکات دادنش در حال رکوع، معرفی کرد.
#زکات_مبنای_کالایی_پول
نکته: مراد از اصطلاح «مال صامت» در حدیث، طلا و نقره میباشد.(رجوع شود به لسان العرب جلد دوم)
💡کارکرد شایسته زکات، به تأمین مستقیم ضعفا محدود نمیشود؛ زکات [ظاهری] پول به عنوان یک #عامل_بازدارنده در نسبت با معضل راکد نگاه داشتن پول، ایفای نقش نموده که با تسریع گردش پول به طرز موثری موجبات «قوام معیشت» و «تعالی جامعه» را فراهم میآورد.
➖➖➖➖➖
✊جنبش مردمی احیاء زکات
📡 @e_zakat