توی کانال دیرینگونهها که برای مرحوم خانم قاسمپور بود، مطلبی درمورد حی بن یقظان دیدم که شخصیت داستانی هندی هست. چون به موارد مربوط آسیای جنوبی و شبه قاره هند علاقه مندم، برام جالب بود.
به اشتراک میذارم، با صلواتی برای روح ایشون، بخونید:
@dirin_goune_ha
🌊 دیرینگونهی کودکی در سبد
بخش هفتم: متون فلسفی- عرفانی
حیّ بن یقظان، زنده پسر بیدار
🔹 ابن طفیل اَندُلُسی، فیلسوف قرن ششم هجری قمری در شرحی که بر داستان حیّ بن یقظان نوشته، دو روایت از تولد او بیان کرده است. در یکی، تولد او مانند حضرت آدم (ع) بدون والدین است؛ و در دیگری دیرینگونهی کودکی در سبد را به او نسبت داده است.
🔹 ابن طفیل میگوید:
در یکی از جزیرههای هند در زیر خط استوا، جایی است که در آن، انسان بیمیانجی پدر و مادر بهوجود میآید، و در آنجا درختی است که میوهی آن زناناند ... گروهی گفتهاند که حیّ بن یقظان در این جزیره، بدون پدر و مادر بهوجود آمد.
🔹 اما بعضی ... راه دیگری بیان کردهاند که چنین است:
کنار آن جزیره، جزیرهای بزرگ و آباد بود که پادشاهی غیور داشت. خواهر زیبای پادشاه، پنهانی با یقظان که خویشاوند شاه بود ازدواج کرد و پسری (حیّ بن یقظان) به دنیا آورد. او از ترس برادر، بچه را شیر داد؛ در صندوقی گذاشت و شبانه با جمعی از خدمتکاران به ساحل دریا بُرد و به آب انداخت؛ و گفت: بارخدایا، این طفل را از هیچ هیچ آفریدی و در ظلمات رَحِم و درون مادر، روزی دادی تا به خلقت راست و تمام برآمد ... من اینک او را به تو میسپارم، یار او باش و او را فرو مگذار.
🔹 مدّ دریا، آن صندوق را به جزیرهی نخستین برد و بر اثر جزر دریا، آب فرو نشست و صندوق در میان شن و ماسه گیر کرد. بچه از گرسنگی به گریه افتاد. ماده آهویی که عقاب، بچهاش را ربوده بود صدای کودک را شنید و او را کودک خود پنداشت؛ پس او را شیر داد و پرورشش را برعهده گرفت ... (حیّ بن یقظان و سلامان و اَبسال/ صص 55- 58)
#پلت_حی_بن_یقظان_1
🔹 روایت دوم ابن طفیل از کودکی حیّ بن یقظان، برداشتی از دیرینگونهی کودکی حضرت موسی (ع) است.
#پلت_حی_بن_یقظان_2
🌸 در بخش نخست، مادر حیّ بن یقظان، از ترس و برای پنهان کردن ازدواجش از برادرش، کودک را به آب میسپارد؛ پس با دشمنی که لزوماً قصد جان کودک را داشته باشد و فرمان قتل او را داده باشد روبرو نیستیم.
🌸 در بخش دوم، مادر حیّ بن یقظان، مانند مادر حضرت موسی (ع) پس از شیر دادن کودک او را در پناه خدا به آب میسپارد.
🌸 در بخش سوم، مانند تمام موارد بررسی شده و برخلاف دیرینگونهی واقعی، کودک به مادرش بازگردانده نمیشود.
🌸 در بخش چهارم، کودک دور از داییاش (که خطری برای مادر او به حساب میآید) بزرگ میشود. در این داستان، حیّ بن یقظان توسط حیوان (آهو) شیر داده میشود و نزد او بزرگ میشود.
منبع:
✍️ حیّ بن یقظان و سلامان و اَبسال/ تحقیق و نگارش دکتر سید ضیاءالدین سجادی/ سروش/ چاپ دوم 1382