#رویکرد_ما_در_دانشرجال
#شیخبهایی نیز به سان شیخ حسنبن زينالدين و البته با تفصیلی بیشتر، به تفاوت رویکرد اصحاب در اعتبارسنجی احادیث، پیش و پس از مدرسهٔ حلّه اشاره کرده و برای چرایی گزینش رویکردی جدید از سوی مدرسهٔ حلّه، تحلیلی ارائه میکند:
قد استقرّ اصطلاح المتأخّرين من علمائنا (رحمهمالله) على تنويع الحديث المعتبر -و لو في الجملة- إلى الأنواع الثلاثة المشهورة، أعني: الصحيح، و الحسن، و الموثق؛ بأنّه إن كان جميع سلسلة سنده اماميّين ممدوحین بالتّوثيق، فصحيحٌ؛ أو امامیّین ممدوحین بدونه كلّاً أو بعضاً مع توثيق الباقي فحسنٌ؛ أو كانوا كلّاً أو بعضاً غيرَ اماميّين مع توثيق الكلّ فموثّق.
و هذا الاصطلاح لم يكن معروفاً بين قدمائنا -قدّساللهأرواحهم- كما هو ظاهرٌ لِمَن مارسَ كلامَهم؛ بل كان المتعارف بينهم إطلاق الصحيح على كلّ حدیث اعتضد بما يقتضى اعتمادهم عليه، أو اقترن بما یوجب الوثوق به و الرّكون إليه و ذلك أمور:
منها: وجوده في كثير من الأصولالأربعمائة الّتي نقلوها عن مشايخهم بطرقهم المتّصلة بأصحاب العصمة علیهمالسلام، و كانت متداولة لديهم في تلك الأعصار، مشتهرة فيما بينهم اشتهار الشّمس في رابعة النهار.
و منها: تكرّره في أصل أو أصلين منها فصاعدا بطرق مختلفة و أسانيد عديدة معتبرة.
و منها: وجوده في أصل معروف الانتساب إلى أحد الجماعة، الذين أجمعوا على تصديقهم، كزرارة، و محمدبن مسلم، و الفضيلبن يسار؛ أو على تصحيح ما يصحّ عنهم، كصفوانبن یحیی، و یونسبن عبدالرحمن، و أحمدبن محمدبن أبينصر؛ أو على العمل بروايتهم، كعمّار السّاباطی و نظرائه، ممن عدّهم شيخ الطائفة في كتاب العدّة، كما نقله عنه المحقق في بحث التراوح من المعتبر.
و منها: اندراجه في أحد الكتب التي عُرضت على أحد الأئمّة علیهمالسلام، فاثنوا على مؤلّفها، ككتاب عبیدالله الحلبي الذي عُرض على الصادق علیهالسلام، و کتابَی یونسبن عبدالرحمن و الفضلبن شاذان، المعروضَين على العسکری.
و منها: أخذه عن أحد الكتب التي شاع بين سلفهم الوثوق بها و الاعتماد عليها، سواء كان مؤلّفها من الفرقة الناجية الإماميّة، ككتاب الصلاة لحريزبن عبدالله السّجستانی، و کتب بنیسعید، و علیبن مهزیار، أو من غير الإماميّة، ككتاب حفصبن غیاث القاضي، و الحسينبن عبيدالله السّعدي، و كتاب القبلة لعليبن الحسن الطّاطري.
و قد جرى رئيس المحدّثين ثقة الاسلام محمدبن بابویه (قدّس الله روحه) على متعارف المتقدّمين في إطلاق الصحيح على ما يركن إليه و يعتمد عليه، فحكم بصحّة جميع ما أورده من الأحاديث في کتاب من لا يحضره الفقیه، و ذكر أنه استخرجها من کتب مشهورة عليها المعوّل، و إليها المرجع، و كثير من تلك الأحاديث بمعزل عن الاندراج في الصحيح على مصطلح المتأخرين، و منخرط في سلك الحسان و الموثّقات بل الضّعاف.
و قد سلك على ذلك المنوال جماعة من أعلام علماء الرجال، فحكموا بصحّة حديث بعض الرّواة الغير الإماميّة، كعليبن محمدبن رباح، و غیره، لما لاح لهم من القرائن المقتضية للوثوق بهم و الاعتماد عليهم، و ان لم يكونوا في عداد الجماعة الّذين انعقد الإجماع على تصحيح ما يصحّ عنهم. (شیخبهایی، مشرق الشمسين و إكسير السعادتين، ص ۲۴-۳۰)
بعد از این عبارات، شیخ بهائی به ظهور مصطلحات جدید حدیثی در مدرسهٔ حلّه از سوی علّامه اشاره میکند و تفاوت آن با نگاه پیشینیان را یاد میآورد:
الذي بعث المتأخرين -نوّر اللّه مراقدهم- على العدول عن متعارف القدماه، و وضْعِ ذلك الاصطلاح الجديد، هر أنّه لمّا طالت الأزمنة بينهم و بين الصّدر السالف، و آل الحال الى اندراس بعض کتب الأصول المعتمدة لتسلّط حكّام الجور و الضّلال، و الخوف من إظهارها و انتساخها، و انضمّ الى ذلك اجتماع ما وصل إلیهم من كتب الأصول في الأصول المشهورة في هذا الزّمان، فالتبست الأحاديث المأخوذة من الأصول المعتمدة بالمأخوذة من غير المعتمدة. و اشتبهت المتكرّرة في كتب الأصول بغير المتكرّرة، و خفى علیهم -قدّس الله أرواحهم- كثير من تلك الأمور التي كانت سبب و شرق القدماء بكثير من الأحاديث، و لم يمكنهم الجری على أثرهم في تميّز ما يعتمد عليه ممّا لا يركن إليه، فاحتاجوا الى قانون يتميّز به الأحاديث المعتبرة عن غيرها، و الموثوق بها عمّا سواها.
وقَرَّرا لنا ۔شكر اللّه سعيَهم- ذلك الاصطلاح الجديد، و قرّبوا إلينا البعيد، و رصفوا الأحاديث الموردة في كتبهم الاستدلالية بما اقتضاء ذلك الاصطلاح من الصحّة و الحسن و التوثيق.
و أول من سلك هذا الطّريق من علمائنا المتأخرين، شيخنا العلّامة، جمال الحق و الدّين، الحسن بن المطهّر الحلّي، قدّس اللّه روحه.
۲۷ آذر ۱۴۰۰
ثّم إنّهم -أعلى اللّه مقامهم- ربّما يسلكون طريقة الدماء في بعض الأحيان، و يصفون مراسيل بعض المشاهير -كابن أبي عمير و صفوان بن یحیی- بالصّحة، لمّا شاع من انّهم لا يرسلون الّا عمّن يثقون بصدقه، بل يصفون بعض الأحاديث التي في سندها من يعتقدون أنّه فطحي أو ناووسيّ بالصحّة، نظراً الى اندراجه فيمن أجمعوا على تصحيح ما يصحّ عنهم.
و على هذا جرى العلّامة قدس الله روحه- في المختلف، حيث قال في مسألة ظهور فسق أمام الجماعة: «إنّ حديث عبداللهبن بكير صحيحٌ». و في الخلاصة حيث قال: «إنّ طريق الصّدوق الى أبيمريم الأنصاري صحيحٌ». و ان كان في طريقه ابانبن عثمان، مستنداً في الكتابين إلى إجماع العصابة على تصحيح ما يصحّ عنهما.
و قد جرى شيخنا الشهيدالثاني -طاب ثراه- على هذا المنوال أيضاً، كما وصف في بحث الردّة من شرح الشرائع حديث الحسنبن محبوب عن غير واحد بالصحّة؛ و أمثال ذلك في كلامهم كثير، تغفل❗️(شیخ بهایی، مشرق الشمسين و إكسير السعادتين، ص۳۰-۳۵)
پس شیخبهایی نیز میپذیرند که اعتبارسنجی پیشینیان، بر قرائن تکیه داشته است و این قرائن، نقشی مهم در حکم به اعتبار یا عدماعتبار روایات بازی میکردند. این قرائن، در منابع نخستین حدیثی شیعه و تا پیش از شکل گیری جوامع حدیثی، وجود داشته است، ولی پس از تدوین جوامعی چون کتب اربعه، آرام آرام آن کتابها و اصول اولیه و در پی آن، قرائن همراه آنها، از دسترس خارج شدند. بعد از این رویداد، پسینیان خویش را با پرسشی اساسی رویارو دیدند:
حال که قرائن حکم به اعتبار روایات در اختیار ما نیست، چه باید کرد❓
در پاسخ به این پرسش بود که راهکاری جدید یا همان اعتبارسنجی راوی محور را برگزیدند❓
(باید توجه داشت که این تحلیل، پاسخ شیخبهایی است به پرسشی که ما از مدرسهٔ حلّه داشتهایم، نه اینکه خود ایشان جواب روشنی به آن پرسش داده باشند❗️ ولی آیا به راستی، روایات موجود در نگاشتههای معتبر حدیثی ما، چون کافی، تهذیب، استبصار، فقیه، بصائر و جز اینها. قرائن اعتبار خود را به همراه نیاوردهاند❓ آیا نمیتوان با جستوجو در لابهلای منابع حدیثی که در اختیار داریم، قرائن اعتبار روایات را که تنها یکی از آنها ویژگیهای راوی است، کشف کرد❓به نظر میرسد میتوان سخن مرحوم شیخبهایی را نقد کرد و قائل شد که مجموعة حدیثی پیش روی ما، دست کم آن دسته از منابع معتبر روایی، توان هم پوشانی و ارائه قرائن اعتبار را در خود دارند، به بیانی دیگر، میتوان باور داشت گستره احادیث پیش روی ما در مجموعه فرهنگ شیعه، به ویژه در منظومه اعتقادی ما و ویژهتر در بحثهای امامتی، میتوانند مجموعه منسجمی را ارائه کنند. شرح بیشتر را در ادامه خواهیم آورد.)
@Elal_alhadith
۲۷ آذر ۱۴۰۰
سلسله نشستهای علمی امامت
مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام
جلسه سوم با موضوع :
باورهای امامتی اصحاب تا قرن سوم
مکان:(آدرس جدید)
بلوار جمهوری، خیابان حافظ، کوچه 1، فرعی اول سمت راست، پلاک 8
مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام
📌شرکت برای عموم طلاب با رعایت شیوهنامههای بهداشتی بلامانع است.
🖥 آدرس پخش زنده آپارات:
https://www.aparat.com/M.M_javadi/live
۴ دی ۱۴۰۰
۴ دی ۱۴۰۰
#رویکرد_ما_در_دانشرجال
پس در پی این گفتهها میتوان گفت در برابرِ #اعتبارسنجی_راویمحور که خاستگاهش مدرسهٔحلّه بوده است، رویکرد دیگری در تاریخ حدیث شیعه وجود داشته که میتوان آن را #اعتبارسنجی_قرینهمحور خواند. اینکه این قرائن چهها بودهاند، در ادامه بدان خواهیم پرداخت؛ ولی اگر خواسته باشیم کوتاه سخن کنیم، باید گفت در #اعتبارسنجی_قرینهمحور، ویژگیهای راوی تنها یکی از نشانههای حکم به درستی یا نادرستی حدیث است که خود در پیشینۀ تاریخی، برگرفته از نقد و تحلیل محتوایی آموزههای راهیافته به احادیث وی است. توجه به این واقعيت، بسی پراهمیت است که منابع نخستين رجال شیعه بر پایۀ همان دیدگاه #اعتبارسنجی_قرینهمحور سامان یافتهاند❗️ خود قیاس کنید که تعامل با این نگاشتهها بر پایۀ #اعتبارسنجی_راویمحور چه بار خواهد داد⁉️ نگاشتههایی که بر پایه #قرینهمحوری سامان یافتهاند، ولی بر مبنای #راویمحوری داوری میشوند❗️
👈پس #اعتبارسنجی_قرینهمحور در حقیقت بازگشتی است به پیش از مدرسهٔحلّه و کوششی است در راستای دستیابی به #مبانی_اعتبارسنجی_اصحاب در عصر حضور [حضرات معصومین علیهمالسلام]. در این نگرش، تأثیر اثباتی یا ایجابی داوریها بسته به #شناخت_مبانی _توثیق_و_تضعیف است؛ اگر آن مبانی پذیرفته شدند، به تبع آن، داوریها نیز پذیرفته خواهند شد، و اگر نه، نه👉.
به بیانی دیگر، در این نگاه، به محک داوریهای رجالی مینشینیم که رهاورد این سنجش، گاهی پذیرش داوریهای دانشمند رجالی است، آن گاه که ما نیز مبنای وی را پذیرفته باشیم؛ و گاهی نیز دستاوردش نپذیرفتن این داوریهاست، آن زمان که مبنای او را نپذیریم و یا از آن بیخبر باشیم؛ چرا که دانشمند رجالی را زیر ساختهایی فکری و اجتهادی است که به داوریهایش سو میدهند. اکنون اگر ما نیز چون آن رجالی، آن زیرساختهای فکری و اجتهادی را باورمند باشیم، آشکار است که با وی هم رأی و هم نظر خواهیم بود؛ و اگر چنان نباشیم، هویداست که چنین نخواهد شد.
پس بی گفتوگو روشن است که 👈کشف مبنا یا مبانی دانشمند رجالی، از مهم ترین مباحث دانش رجال است. در #مبناشناسی، نخست در پیِ شناخت زیر ساختهای حاکم بر داوریهای دانشمند رجالی هستیم و سپس، به دنبال آنیم که آیا میشود آن مبنا را پذیرفت یا خیر❓ پس اگر نتوانیم تحلیل درستی از مبانی داوریهای دانشمند رجالی به دست دهیم، بیگمان به خطا خواهیم رفت.
اگر بخواهیم دقیقتر سخن کنیم، تا زمانی که مبناشناسی نکنیم، در پذیرش داوریهای دانشمندان رجالی، یا پیرویم و یا دست بالا ناگزیریم براساس اصلی اصولی داوریهای رجالی را داوری کنیم❗️ در این صورت، دیدگاهمان دیگر دیدگاهی حدیث شناختی که بر تاریخ حدیث و واقعیتهای حاکم بر دانش رجال استوار باشد، نخواهد بود.👉
در مبناشناسی، نگاشتههای نخستین رجالی، به عنوان منابع دست اول، بسیار مورد استفادهاند. کوتاه و فشرده آن که در این کتاب ها، دو مبنای اساسی بیشتر وجود نداشته است: یکی #مبنای_عام_حاکم_بر_توثيقات؛ و دیگری #مبنای_عام_حاکم_بر_تضعیفات. مبانی دیگری که در این راستا قرار دارند. بیشتر خرده مبنا هستند.
نکتهٔ دیگری که توجه بدان بسیار پر اهمیت است آنکه 👈مبنای حاکم بر توثيقات و تضعیفات، از زمان پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله همچنین دیگر امامان علیهمالسلام مورد توجه حضرات واقع شده و در روایات، بدان اشارت رفته است؛ به دیگر سخن، در عصر حضور[حضرات معصومین علیهمالسلام] به فرایند اعتبارسنجی احادیث اشاره شده و از سوی حضرات، مبنایی برای پذیرش با ناپذیرش روایات، معرفی شده است؛ یکی همان #نشر_آموزههای_آشنا است و دومی #نشر_آموزههای_ناآشنا ؛ یعنی اگر راویای آموزههای آشنا را روایت می کرد. آن آموزه و در پیاش، آن راوی، پذیرفتنی بودند و اگر آموزههای ناآشنا را روایت میکرد، آن آموزه و در پیاش، آن راوی، چه بسا ناپذیرفتنی بودند؛ حتی اگر آن آموزه به واقع درست و حقیقی و صادر از مصوم بود❗️
@Elal_alhadith
۶ دی ۱۴۰۰
سلسله نشستهای علمی امامت
مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام
جلسه چهارم با موضوع :
باورهای امامتی اصحاب تا قرن سوم
مکان:(آدرس جدید)
بلوار جمهوری، خیابان حافظ، کوچه 1، فرعی اول سمت راست، پلاک 8
مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام
📌شرکت برای عموم طلاب با رعایت شیوهنامههای بهداشتی بلامانع است.
🖥 آدرس پخش زنده آپارات:
https://www.aparat.com/M.M_javadi/live
۱۹ دی ۱۴۰۰
دورههای کوتاه مدت موسسه امام هادی «علیهالسلام»
▫️راویان سرشناس، ویژگیها و دیدگاهها
🎙 ارائه توسط استاد بزرگوار
سید علیرضا حسینی شیرازی
📌 ۶ جلسه _ شب های ماه مبارک رمضان
🕰 ساعت ۲۱:۳۰ الی ۲۳
🗓 ۲۳ فروردین لغایت۲۹ فروردین
قم. بلوار عمار یاسر. موسسه امام هادی علیهالسلام
مهلت ثبت نام تا ۲۰ فروردین۱۴۰۱
👇👇 لینک ثبت نام 👇👇
https://survey.porsline.ir/s/xr0SqTe/
👇 راه های ارتباطی 👇
02537725225-7
https://t.me/emamhadi_qom
@Elal_alhadith
۹ فروردین ۱۴۰۱
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
002.mp3
15.12M
#طرح_جامع_تکمیلی
نیازهای ما در رسیدن به اهداف دانش رجال1
@Elal_alhadith
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
003 Rejal - hoseini.mp3
7.76M
#طرح_جامع_تکمیلی
نیازهای ما در رسیدن به اهداف دانش رجال2
@Elal_alhadith
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
004 Rejal - hoseini.mp3
11.56M
#طرح_جامع_تکمیلی
نیازهای ما در رسیدن به اهداف دانش رجال3
@Elal_alhadith
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
005 Rejal - hoseini.mp3
10.8M
#طرح_جامع_تکمیلی
نیازهای ما در رسیدن به اهداف دانش رجال4
@Elal_alhadith
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
006 Rejal - hoseini.mp3
14.59M
#طرح_جامع_تکمیلی
نیازهای ما در رسیدن به اهداف دانش رجال5
@Elal_alhadith
۲۴ فروردین ۱۴۰۱
۲ اردیبهشت ۱۴۰۱
007 Rejal - hoseini.mp3
11.04M
#طرح_جامع_تکمیلی
تبیین و توضیح مقدمهی فهرست شیخ طوسی ره1
@Elal_alhadith
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
008 Rejal - hoseini.mp3
9.82M
#طرح_جامع_تکمیلی
تبیین و توضیح مقدمهی فهرست شیخ طوسی ره2
@Elal_alhadith
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
009 Rejal - hoseini.mp3
12.48M
#طرح_جامع_تکمیلی
تبیین و توضیح مقدمهی فهرست شیخ طوسی ره3
@Elal_alhadith
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
010 Rejal - hoseini.mp3
16.14M
#طرح_جامع_تکمیلی
مقایسهی برخی مداخل موجود در فهرست شیخ طوسی و رجال نجاشی از حیث توصیفات کاربردی
@Elal_alhadith
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
شکل گیری و کارکردهای مرجعیت علمی زرارهبناعین.pdf
1.76M
#مقاله
شکلگیری و کارکردهای مرجعیت علمی زرارةبنأعين
#چکیده
انقلاب علمی و فرهنگی شیعه در عصر امامت امام باقر علیهالسلام با مدیریت پیوسته آن حضرت و تربیت راویان کوشا و فرهنگگستر آغاز گردید. در پرتو هدایت امام معصوم، جامعه شیعه از مرحله فقر فرهنگی گذر کرده و به مرحله شکوفایی و بالندگی رسید.
زرارة بن اعین یکی از آن نخبگان شیعه است که با دریافت حداکثری آموزههای دینی در جایگاه مرجعیت علمی قرار گرفته و به نشر آن معارف در بستر جامعه فرهنگی پرداخت.
توجه ویژه نهاد امامت به زراره، ضرورت بازشناسی ویژگیهای وی و همچنین کارکردشناسی فرهنگی او در جایگاه مرجعیت علمی را بیشازپیش نمایان میسازد. نوشتار حاضر، با شیوه تحلیل متون حدیثی و رجالی شیعه، به این دو امر مهم پرداخته است.
واژگان کلیدی؛
#امامباقرعلیهالسلام ، #امامصادقعليهالسلام ، #تاریخحدیثشیعه، #زرارةبناعین، #مرجعیتعلمی
@Elal_alhadith
۱۴ تیر ۱۴۰۱
011 Rejal - hoseini.mp3
11.11M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامهی بررسی کاستیهای دادههای توصیف کاربردی در فهرست شیخ طوسی
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
012 Rejal - hoseini.mp3
12.3M
#طرح_جامع_تکمیلی
بررسی ماهیت و وظیفهی اصلی کتب فهرستی و بررسی فهرست ابنبطه
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
013 Rejal - hoseini.mp3
11.1M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامهی بررسی فهرست ابنبطه و بررسی شخصیتی به نام حمید که فهرستش یکی دیگر از منابع مهم فهرست شیخ طوسی است
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
014 Rejal - hoseini.mp3
14.86M
#طرح_جامع_تکمیلی
آموزش کار با نرم افزار درایةالنور در بخش کتب ثمانیه
و بررسی شخصیت ابو غالب زراری به عنوان شاگرد حمید و استاد اساتید شیخ طوسی و نجاشی
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
015 Rejal - hoseini.mp3
11.98M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامهی بررسی فهرست حمید در فهرست شیخ طوسی
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
016 Rejal - hoseini.mp3
11.65M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامهی بررسی فهرست حمید در فهرست شیخ طوسی
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
017 Rejal - hoseini.mp3
12.47M
#طرح_جامع_تکمیلی
تعریف طبقه و راهکارهایی که از نرمافزار میتوانیم به طبقهی راوی دست پیدا کنیم و بررسی فهرست ابنولید در فهرست شیخ طوسی، و نگاه به شخصیت ابنولید از دیدگاه مرحوم صدوق
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
018 Rejal - hoseini.mp3
10.87M
#طرح_جامع_تکمیلی
بررسی فهرست ابنولید
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
019 Rejal - hoseini.mp3
11.21M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامه بررسی فهرست ابنولید در فهرست شیخ طوسی (مواردی که ابنابیجید از ابنولید نقل میکند)
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
020 Rejal - hoseini.mp3
9M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامه بررسی فهرست ابنولید در فهرست شیخ طوسی (مواردی که ابنابیجید از ابنولید نقل میکند)
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱
021 Rejal - hoseini.mp3
11.86M
#طرح_جامع_تکمیلی
ادامه بررسی فهرست ابن ولید در فهرست شیخ طوسی (مواردی که ابن ابی جید از ابن ولید نقل میکند)
@Elal_alhadith
۲۲ تیر ۱۴۰۱