🕎 فرهنگ معبدی و اسباط بنی‌اسرائیلی (١)
✡️ تاریخ فرهنگی «قبیله لعنت»؛ قسمت نهم
1️⃣ در میان بنی‌اسرائیل، #فرهنگ_معبدی متعصّبانه‌تر از سایر اقوام پاس داشته می‌شد. این فرهنگ، از پسِ قرون و اعصار، قوی‌ترین فرهنگ حاکم بر نگرش و عملکرد #بنی‌اسرائیل در میان همهٔ مناسبات فردی و جمعی #یهود قابل شناسایی است.
2️⃣ در فرهنگ معبدی یهودی، سنّت #قربانی، از مهم‌ترین جایگاه در میان همهٔ سنن یهودی برخوردار بوده و نقشی کلیدی در جهت‌گیری عمومی یهودیان برای طیّ مراتب قدرت و دست‌یابی به حکومت را دارا بود.
3️⃣ یکی از شعائر مهمّی که در تپّه‌های مقدّس اسرائیلی انجام می‌شد، تقدیم #آتش_نیاز بود. بنی‌اسرائیل این رسم را از #کنعانیان اقتباس کرده بودند. شعائر قربانی به رهبری #کاهن انجام می‌شد.
4️⃣ جالب است که در اولین روایات مربوط به #کاهنان، فساد و ریا و شرارت آنها مطرح می‌شود. با دقت در کتاب مقدس درمی‌یابیم که #کهانت به‌معنی واقعی از دوران داوود شکل گرفته است و قبل از آن نمی‌توان وجود یک کهانت متشکّل را حدس زد.
5️⃣ با بنای #معبد_سلیمان و دربار در کنار هم، تشکیلات کهانت، بیشتر درباری می‌شود و معبد اصولاً یکی از مؤسسات دربار سلطنتی می‌گردد. با انتصاب #صدوق به کهانت «اعظم اورشلیم»، رابطهٔ کهانت و دینِ دولتی مستحکم‌تر می‌شود.
✡️ وقتی بخت‌النصر برای بار دوم #اورشلیم را تصرف کرد، این شهر به‌تعبیر «کتاب عزرا» #کانون_فتنه در منطقه بود! بخت‌النصر این‌بار #معبد_سلیمان را تخریب کرد.
✡️ از تبعید بابلی تا تخریب معبد (۴)
1️⃣ دو سال پس از انتقال یهویاکین و مادرش به بابل، نخو درگذشت و فرعونی جدید به‌نام #پسمتیخوس_دوم به قدرت رسید و سیاستی تهاجمی را علیه اتحاد #ایران و #بابل کلدانی آغاز کرد.
2️⃣ چهار سال پس از صعود فرعون جنگ‌طلب جدید، شاهان کوچک شرق مدیترانه (دولت فنیقی صور، فلسطینی‌ها و نایب‌السلطنه یهود) بار دیگر به دست‌نشاندگان و متحدین مصر بدل شدند.
3️⃣ در ۵٨٩ق.م پسمتیخوس نیز درگذشت و فرعونی جدید به‌نام #آپریس به قدرت رسید. آپریس سیاست تهاجمی علیه اتحاد ایران و بابل را ادامه داد.
4️⃣ سرانجام، در ۵٨٧ق.م بار دیگر #بخت‌النصر به‌سوی سرزمین‌های غربی به حرکت درآمد و در کوران جنگ با ارتش مصر در تابستان ۵٨۶ق.م #اورشلیم را به تصرف درآورد؛ شهری که در آن زمان، به‌تعبیر «کتاب عزرا»، #کانون_فتنه در منطقه به‌شمار می‌رفت.
5️⃣ بخت‌النصر #معبد_سلیمان را تخریب کرد، گروهی از اشراف شورشی یهود را به قتل رسانید، صدقیا را کور کرد و به بابل برد و حکمرانی از #بنی‌اسرائیل را در رأس اتباع #دولت_یهود گمارد.
6️⃣ #سقوط_اورشلیم تنها یک تهاجم خارجی نبود؛ پیامدِ محتومِ یک دوران طولانی بحران اجتماعی در درون سرزمین یهود نیز بود که در موج جدیدی از «جنبش پیامبری» نمود یافت. از این‌رو در «عهد عتیق» گاه «سقوط اورشلیم» به خداوند نسبت داده می‌شود و بخت‌النصر ابزار اجرای کیفر الهی است.
✍️ استاد عبدالله شهبازی