May 11
🔆طلوع مهر🔆
📚 #فرهنگنامه_رجا
#قداست (ه.ش / عالَم شناسی)
✅ قداست وصفی است حاکی از سرشاری و فیضان نسبی یا مطلق خیر و غیبت هر گونه شرّ، در چیزی.
✅ مبدأ و منشأ قداست، خدواند متعال است و هر آنچه از خیر، بهرهمند باشد، به همان میزان، مقدّس است.
✅ قداست، در همۀ هستی، سریان دارد و از منشأ آن یعنی خدای متعال، به همه جهان، ساری و جاری می گردد؛ مگر آنچه تماماً و به امر مولا، از خیر و رحمت محروم باشد از همان حیث از قداست تهی میشود.
🔶 بنابراین تمام جهان آفرینش، محترم و مقدّس است و رعایت ادب الهی در مورد آن لازم است. باورهای دینی منصوص، نیّات خیر و اعمال صالح (با نیت صحیح)، عالمان دین و همه خیراندیشان و خیراندیشیها و همه کائنات، از آن نظر که متّصل و منتسب به خیر و حق تعالی هستند، مقدّس هستند.
حمید رجایی
زمستان ۹۶
🆔 @farhangerajaei
🆔 @tolooemeh
🌐 hamid-rajaei.com
May 11
📚فرهنگنامه رجا
#پارادایم یا #انگاره (ش.ش، زیباییشناسی)
✅ انگاره / پارادایم، الگوی داوری بادوام، شایع و موجه و مورد مراجعه برای رد یا قبول افکار است و شامل الگوهای معرفتی، معرفتی- احساسی و فقط احساسی، الگوهای فکری فردی، گروهی و عمومی می شود. شرط لازم و کافی برای تشکیل یک پاردایم، این است که یک الگوی داوری، مقبول و مورد مراجعه باشد. به دیگر عبارت، هر آن چه رفتار پارادایمی داشته باشد، پارادایم است.
✅ #رفتار_پارادایمی عبارت است از: در چمبره گرفتن داوریهای معرفتی و زیبایشی، توسط یک الگو برای یک مدت طولانی. پس هر آنچه بتواند مجموعهای از داوریهای ادراکی یک فرد یا جامعه را در چمبرۀ خود بگیرد و مدتها پایدار بماند، پارادایم است. پارادایمهای غیر ارتکازی، متکی به رفتار ادراکی و علمی فرد و جامعه هستند: اینکه ایشان چیزی را پارادایم قرار دهند یا نه.
✅ پارادایم ها گوناگون هستند: پارادایم معرفتی، پاردایم زیبایشی، فردی، اجتماعی و…
✅ #پارادیم_معرفتی، یک سازۀ معرفتی کُنشگر و ناوبرانه است که سرنوشت معرفت های دیگر به آن وابسته است. مانند مکاتب علوم در تعیین منبع، روش، فایده و …
✅ #پارادیم_زیبایشی، یک سازۀ زیبایشی کنشگر است که سرنوشت داوری های دیگر، به آن وابسته است. مانند مُد، سلیقه، عرف و …
♦ در نظریه رجاء، مفهوم پاردایم بسیار عام و مصادیق آن بسیار است.
حمید رجایی
زمستان ۹۶
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
📚فرهنگنامه رجا
#شک_خوب
💠 شکّ خوب (ش.ش) شکّ معرفتشناختی است که گاهی آگاهانه و از روی قصد، اعمال میشود و حتّیالمقدور، زیربنایی اندیشهای و نه روانشناختی و نه زیباییشناختی دارد. شکّ خوب، اگر چه با اطمینان از صحّت گزارههای برهانی، آنها را اصل موضوع قرار میدهد، اما همواره برای دستیابی به فهم بهتر، عمیقتر و منسجمتر یا کشف یک راهکار بهتر، هزینه میشود. شکّ خوب، دستیار اندیشمندان خلّاق است و هم بازرس است و هم عسس و نگهبان اندیشهها.
💠 حمید رجایی
پاییز 96
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
✅ #روشنفکر_دینی، #روشنفکری_دینی (ش.ش / فرآیندشناسی #مرز_دانش)
💠 روشنفکر دینی، عالم و اندیشمندی خلاق است که با دانش تخصصی خود، #فرآورده ها را با #آورده های علمی پیوسته در #مرز_دانش به #تعامل_علم_ساختی وامی دارد.
او نوفهمی را وارد #گفتگوی_سپهری و #کهکشان_علم می کند. کار او به خلق پرسش، معرفت و نظریه و سازه و پیکره بندی، راهکار، راهبرد و ایجاد برخی #تحولات_معرفتی در #مفاهیم_علومی می انجام.
💠 او دشمن #سخت_زایی معرفتی و #تعصب در فهم است و اکسیژن حیات او آزادی بیان است و بواعث سلب آن را، یکی از شعوب مهمّ #دجال می داند.
💠 منبع داوری و فکری روشنفکران دینی، #قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است و پاسخ پرسش های خود را در تلائم با محکمات دین و مستمدّ از معارف اهل بیت علیهم السلام، بدست می آورد.
💠 از جمله صلاحیّت های یک روشنفکر دینی، تقوا و طهارت باطن، علم و مهارت کافی در استنباط معارف از منابع دین و خلاقیت در فهم و مهارت در به تعامل درآوردن نوآورده های معرفتی، شجاعت و احتیاط، در بیان عقاید است. روشنفکری دینی، امروزه باید در فرآیند #گفتگوی_سپهری رخ دهد و بعید است اشخاص بتوانند به خوبی از پس آن برآیند. اما عملاً افراد خاصی در این کار موفق ترند {چرا؟ نیازمند #تبیین و #نظریه}
💠 کسانی که #اصول_استنباط معارف اسلامی را نمی دانند، یا با آورده ها و مناسبات جدید #مفاهیم علومی و #پدیده_های_اجتماعی و #داده_های_ریزوماتیک حوزه مطالعاتی خود آشنا نیستند، نباید وارد حوزه تولید معرفت و روشنفکری دینی بشوند. روشنفکر خودباخته، دارای معنا و مصداق است.
💠 روشنفکران دینی، تقریباً در تمام جوامع اسلامی، آواره و در خطرند و یکی از عوامل بدبختی مسلمان، همین است. #امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، سالار و سلسله جنبان روشنفکری دینی است. او امامی غایب و گریزان و خائف و مترقب است.
حمید رجایی
مهر ماه 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com
🔆طلوع مهر🔆
📚 فرهنگنامه رجاء
💠 #مقبولات_ارتکازی / دیدگاه های خُفته (ش.ش)
💠 مقبول ارتکازیّ، یک اصطلاح در فرهنگنامۀ رجا است. (اصط.رجا / ش.ش؛ ارتکازی در لغت یعنی در ناخودآگاه ذهن بودن یا به طور ناخودآگاه، مقبول بودن، بسیاری از مقبولاتِ #مرد_در_خیابان و دانشمندان، ارتکازی است)
❇️ بسیاری از مقبولات #مرد_در_خیابان و دانشمندان، ارتکازی هستند (نگا. پانوشت 👇)
💠 مثلاً پیش تر، دانشمندان، مبتلا به این #اصل_موضوع (مبدَّل) بودند که «اگر اشیاء سنگین و سبک با هم از بلندی، رها شوند، سنگین ترها، زودتر از اشیاء سبک به زمین می رسند» این دیدگاه را دانشمندان، شاید به زبان نمی آوردند، اما در ارتکازشان چنین چیزی را پذیرفته بودند و همین، مبنای خیلی دیگر اندیشه ها، واقع می شد (گالیله دریافت که این طور نیست)
💠 یا اینکه اساساً همه، ارتکازاً این را اصل موضوع گرفته بودند که هندسه ای بجز هندسۀ اقلیدسی، متصوَّر نیست (هندسه هذلولی این تصوّر ارتکازی را به هم ریخت)
💠 یا فلاسفه، ارتکازاً باور داشتند که حرکت در جوهر، امکان پذیر نیست ( ملّاصدرا آن را بهم ریخت)
💠 یا مثلاً گاه افراد نخبه یک جامعه، زندگی علمی معمول خود را دارند و ارتکازاً پذیرفته اند که در جامعۀ ایشان، انقلابی رخ نمی دهد (یک اصل موضوع ارتکازی خاصّ) و حال آن که انقلاب در راه باشد.
💠 یا اینکه به طور ارتکازی گمان کنیم که «همواره، یک زاویه، از دو ضلع ساخته شده است» (اگر به نوک مخروط بنگرید درمی یابید که زاویه ی با یک ضلع، نیز وجود دارد) و…
❇️ مقبولات ارتکازی، لزوماً غلط نیستند. بلکه در دیواره ها و زیرستون های اندیشههای ما تعبیه شده اند؛ ولی ما به خدمت و خیانت آن ها توجّه نداریم. مقبولات ارتکازی را می توان دیدگاه های خفته نامید.
—--------- پانوشت:
🔅 ارتکازی یعنی در ناخودآگاه ذهن بودن یا به طور ناخودآگاه، مقبول بودن.
حمید رجایی
تابستان 96
🆔 @farhangerajaei
🆔 2 @tolooemehr
🌐 hamid-rajaei.com