May 11
2️⃣عكس العمل #حیوانات در برابر خطرها
➖مسأله هشدار و اخطار و یا فریاد در برابر خطرها و انحرافها، مخصوص انسانها نیست.
💐 در قرآن مى خوانیم:
همین كه #مورچه اى دید حضرت سلیمان با لشكرش در حركتند، فریاد زد و به سایر #مورچگان گفت: به لانه هاى خود بروید تا پایمال آنان نشوید.
💎( حَتّى اِذا اَتَوْا عَلى وادِ النَّمْلِ قالَتْ نَمْلَةٌ یا اَیُّها النَّمْلُ اُدْخُلُوا مَساكِنَكُم لایَحْطِمَنَّكُم سُلَیمانُ و جُنُودُه و هُم لایَشْعُرونَ. نمل / 18.)
➖و همین كه هدهد در پرواز خود از فضاى كشور سبا متوجه انحراف مردم شد و دریافت كه مردم خورشید پرستند، نزد حضرت سلیمان آمد و با ناله خود، از این انحراف شكایت كرد.
💎وَجَدْتُها و قَومَها یَسجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِن دُونِ اللّه ...نمل/24.
🔹➖بنابراین، فریاد در برابر انحراف و دلسوزى براى دیگران، نه تنها مسأله اى #فطرى براى انسانهاست، بلكه ریشه #غریزى در حیوانات دارد؛
🔹لذا اگر گفته شود كه انسانِ #بى تفاوت از حیوان پست تر است، سخن گزافى نباشد،
🔹البته مسؤولیت همه مردم نسبت به امر به معروف و نهى از منكر #یكسان نیست؛ بلكه وظیفه #علما و دولتمردان از دیگران بیشتر است.
💎(لَولا یَنْهاهُمُ الرَّبّانیُّونَ و الاَحْبارُ عَن قَولِهِمُ اْلاِثْمَ. مائده / 63.)
@fatemi5
3️⃣ریشه عقلى
➖امر به معروف و نهى از منكر یك #ضرورت عقلى است.
🔹این مسأله بقدرى روشن است كه نگرانم اگر توضیحى داده شود، همچون ابرى جلوى #خورشید، از شفافیت آن بكاهد.
🔹➖كدام عاقل است كه #سكوت در مقابل #خطر و انحراف راپسندیده و آن را محكوم نكند؟
🔹➖كدام عقل است كه راهنمایى، #دلسوزى، تشویق به كار خیر و #جلوگیرى از مفاسد را لازم نداند؟
🔹➖از آنجا كه دین اسلام مطابق با #عقل و فطرت است، مى توان گفت كه #تمام آیات و روایاتِ امر به معروف و نهى از منكر، ما را به همین قضاوتِ روشن #عقل ارشاد مى كند.
@fatemi5
4️⃣امر به معروف در قرآن
➕مسأله امر به معروف از همان روزهاى اول #بعثت در #مكّه مورد عنایت اسلام بوده است.
🔹بعنوان مثال در سوره والعصر كه #شعار مسلمانان به هنگام #جدایى از یكدیگر بود و در اوائل بعثت در مكه نازل شده است،
در جمله : تَواصَوْا بِالْحَقِّ و تَواصَوْا بِالصَّبْرِ، اشاره به امر به معروف مى كند.
➕اولین وظیفه انبیا
قرآن، اولین وظیفه #همه انبیا را امر به معروف و نهى از منكر مى داند و مى فرماید:
🔹«ما در میان هر امّتى، پیامبرى را مبعوث كردیم كه مهمترین وظیفه آنان دو چیز بود :
یكى امر به یكتاپرستى كه بزرگ ترین معروف هاست (اَنِ اعْبُدُوااللَّه)، و دوم نهى از اطاعت طاغوتها كه بزرگ ترین منكرهاست.
🔹(سوره نحل، آیه 36: و لقد بعثنا فى كلّ امة رسولاً ان اعبدواالله و اجتنبواالطاغوت .)
➕ در سوره اعراف نیز مى خوانیم:
«پیامبر اسلام كه نام و نشانش در تورات و انجیل آمده، اوّلین وظیفه اش امر به معروف و نهى از منكر است.( اعراف / 157. الذین یتبعون.... )
@fatemi5
5️⃣نشانه بهترین امّت
➖قرآن خطاب به مسلمانان مى فرماید،
🔸«شما بهترین امتى هستید كه بر مردم ظاهر شده اید؛ به شرط آنكه امر به معروف و نهى از منكر كنید.»
🔸(كُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْروُفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر (آل عمران/110).)
➖قرآن با آنكه بارها از اهل كتاب به خاطر #تعصبات نابجا و تحریف هاى نامشروع و توقعات بیهوده #انتقاد كرده، اما از گروهى از آنان به خاطر ایمان و تلاوت آیات الهى و امر به معروف و نهى از منكر #ستایش كرده است.
🔸( لَیْسُوا سَواءً مِنْ اَهْلِ الْكِتَابِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ یَتْلُونَ آیاتِ اللَّه ... وَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ اْلآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْروُفِ و یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَر (آل عمران /112و113))
➕امر به معروف كارى است كه #خداوند انجام مى دهد :
اِنَّ اللَّهَ یَأمُرُ بِالعَدْلِ و ْلاِحْسانِ(سوره نحل، آیه 90.)
➕همانا كه امر به منكر كار #شیطان است:
الشَّیْطانُ یَعِدُكُمُ الْفَقْرَ و َأْمُرُكُم بِالْفَحْشاء(سوره بقره، آیه 268.)
➕امر به معروف وظیفه #عمومى است كه قرآن مى فرماید: تمام مردان و زنان با ایمان نسبت به یكدیگر حق ولایت دارند كه یكدیگر را به معروف وادار كنند و از منكر باز دارند و نماز به پا دارند و زكات بپردازند.
🔸(و الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ بَعْضُهُمْ اَوْلِیَآءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَونَ عَنِ الْمُنْكَر (توبه/71).)
↔️آنچه در این آیه جلب #توجه مى كند، چند نكته است:
1) از آغازِ #تكلیف، همه مردم از هر سن و صنف و نژادى كه باشند، بر دیگر #مؤمنان حق ولایت دارند؛
یعنى امر و نهى آنان بر اساس حق ولایتى است كه خداوند قرار داده است و هرگز نام #دخالت بى جا، مزاحمت و #فضولى بر این كار #روا نیست.
2) مقام #ایمان است كه به مسلمانان این #حق را مى دهد و این حق براى سایر مردم وجود ندارد.
3) همیشه امر به معروف، #مقدم بر نهى از منكر به كار رفته است تا به ما بفهماند كه كارها را از راه #مثبت پیگیرى كنید و در جامعه، تنها انتقاد كننده نباشید.
4) در این آیه، امر به معروف و نهى از منكر #قبل از نماز و زكات مطرح شده است،
زیرا اقامه نماز و اداى زكات نیاز به یك سلسله تبلیغات دارد كه همان #امر به معروف است؛ براى مثال، در مقدمه نماز وقتى با بهترین و رساترین صدا مى گوییم:
«حَىّ على الصّلوة»، این كلام خود امر به معروف است كه بر نماز مقدم شده است.
🔸 قرآن، خود اقامه نماز را نهى از منكر مى داند؛ آنجا كه مى فرماید:
🔸(اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ و الْمُنكَرِ)(عنكبوت، آیه 45)
5) گرچه باید به #اولویتها توجه داشت، اما آنچه مورد پسند اسلام است، سفارش به #تمام معروف ها و جلوگیرى از #همه منكرات است.
به عبارت دیگر، زمانى ما به جامعه #دلخواه مى رسیم كه :
1) مرد و زن هر دو #قیام كنند.
2) بر اساس ولایت و #محبت امر و نهى كنند.
3) از #خوبیها شروع كنند.
4) به همه نقاط #مثبت و منفى توجه كنند.
@fatemi24
6️⃣این وظیفه #عموم مسلمانان بود؛ اما از برخى آیات استفاده مى شود كه براى این دو فریضه بزرگ، گروه #ویژه اى نیز لازم است.
✔️گروه ویژه
قرآن مى فرماید:
🔹 از میان شما، گروهى باید دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منكر كنند.
🔸(وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ اُمَّةٌ یَدْعُونَ اِلىَ الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْروُفِ وَ یَنْهَونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُون (آل عمران/104).)
🔹حسابِ این #گروه از حسابِ وظیفه عمومى جداست.
🔸این دسته باید با #قدرت و امكانات وارد عمل شوند و جلوى منكرات را بگیرند؛ براى #مثال، اگر ماشینى در خیابان یك طرفه بر #خلاف مسیر حركت كند، دو وظیفه وجود دارد یكى وظیفه عموم رانندگان است كه تخلف او را با #بوق و چراغ به او مى فهمانند؛ و یك وظیفه اى هم پلیس دارد كه او را جریمه مى كند.
🔵در اهمیت امر به معروف و نهى از منكر همین بس كه در قرآن، #نام آمرین به معروف در كنار نام انبیا آمده است و كیفر قاتلان آنان همچون قتل انبیاست.
🔸( یَقْتُلوُنَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الحَقِّ وَ یَقْتُلُونَ الَّذِینَ یَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ اَلِیم (آل عمران/21).)
➖بر خلاف بعضى كه خیال مى كنند رستگارى در انزوا و #گوشه گیرى است، قرآن، رستگاران را تنها كسانى مى داند كه دیگران را دعوت به خیر و امر به معروف مى كنند.
🔸(یَدْعُونَ اِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ ... اُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُون (آل عمران/104).)
🔹البته، زمانى امر به معروف و نهى از منكر رمز برترى و #كرامت است كه این كار براساس #ایمان و برخاسته از انگیزه الهى باشد.
🔹( تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّه (آل عمران/110).)
➖گرچه مسؤولیت #علما و افراد با تقوا بیشتر است ولى امر به معروف و نهى از منكر وظیفه طرفین است و همه باید یكدیگر را به حق و صبر سفارش دهیم.
( و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر.) و همه یكدیگر را از منكر نهى كنیم.(كانُوا لایَتَناهَونَ عَن مُنْكَرٍ فَعَلُوه.. (مائده/79).) و در این راه آماده پذیرش مشكلات باشیم.
🔹انسان با آنكه روح خدا در او دمیده شده و جانشین او در زمین است، همچنین مورد كرامت و فضیلت خاصى است، اما به خاطر #غرایز سركش و وسوسه هاى شیطانى و استكبار طاغوتها بشدت نیاز به كنترل دارد و خداوند متعال انواع مهارها را براى او قرار داده است؛ از جمله :
1) كلمه مقدس #عقل به معناى عقال و وسیله كنترل انسان است. اگر مهارِ #عقل نباشد، انسان خیلى زود خود را نابود مى كند.
2) فطرت نیز مى تواند انسان را به سوى #خوبیها سوق و از بدیها باز دارد.
3) انبیا و #فرستادگان خداوند نیز به همین منظور مبعوث شده اند.( نهج البلاغه، خطبه 1.)
4) امر به معروف و نهى از منكر نیز #بهترین وسیله ارشاد مردم است.
راستى اگر انسان این مهارها را نداشته باشد و بر اساس #هوسهاى درونى خود گام بردارد، آثار فتنه و فسادش تا به آسمانها كشیده مى شود.
🔹( وَ لَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ اَهْوَائَهُم لَفَسَدَتِ السَّموَاتُ وَ اْلاَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنّ (سوره مؤمنون/71).)
🔵نهى از منكر در جاهلیت
در زمان جاهلیت، #گروهى از جوانان مشرك با هم پیمان بستند كه اجازه ندهند به مسافران مكه تجاوز و ظلمى شود و از هر مظلومى حمایت كنند.
🔸 در آن روزها كه پیامبر اكرم (ص) هنوز مبعوث نشده بود، در این حركت مظلوم یابى و ظالم كوبى جوانان مكه شركت كرد و بعد از نبوت فرمود: الان نیز اگر براى دفاع از مظلوم دعوتم كنند، شركت مى كنم.( ولو ادعى به فى الاسلام لَاَجبتُ. )
@fatemi5
👌مرحوم شیخ محمدتقی بافقی و امر به معروف و نهی از منکر
شیخ محمد تقی بافقی یکی از علمای بزرگ و جلیل القدر و صاحب #مقامات و کرامات و در امربه معروف و نهی از منکر بسیار #سختگیر و #شجاع و بی باک بود،
چنانکه در یکی از #حمامهای قدیم دید #سرهنگی ریشش را میتراشد.
🔹 نزدیک آمد و به او گفت: مگر نمی دانی که دراسلام تراشیدن ریش حرام و گناه است؟ چگونه به این گناه اقدام میکنی؟
🔸سرهنگ از جرأت و اهانت ایشان #عصبانی شد و کشیدهای به صورت شیخ زد و گفت: به توچه که من ریشم را میتراشم؟
🔹شیخ باکمال خونسردی مانند پدری دلسوز که فرزندش را نصیحت میکند، طرف دیگر صورتش را به سمت او گرفت و فرمود: یک #سیلی هم به این طرف صورتم بزن، ولی خواهش میکنم ریشت را نتراش.
🔸سرهنگ از مشاهده ی این حلم و موعظه خیرخواهانه از عمل خود پشیمان شد و از سلمانی حمام پرسید: این آقا کیست؟
🔸سلمانی گفت: این آقا شیخ محمد تقی بافقی است.
🔹سرهنگ چون شیخ را شناخت بیشتر ناراحت و پشیمان شد. آمد دست آقا را #ببوسد و عذرخواهی نمود وبعد به دست ایشان توبه کرد و بالاخره از نفس پاک شیخ عاقبت بخیر شد.
💐قال رسول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): المؤمن مرآه اخیه یمیط عنه الذی
رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: مؤمن برای برادر خویش همانند آیینه است که بدیها را از او دور میسازد.
@fatemi5
▪️اشخاص وسواسی در نماز چه وظیفه ای دارند؟
🔸همه مراجع: اشخاص وسواسى بايد مطابق اشخاص معمولى عمل کرده وبه يقين و شكّ خود اعتنا نکنند.
🔹تبصره: كسى كه در نماز به حدّى وسواس دارد كه باعث بطلان نمازش مىشود و فقط در صورتى كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مىشود، بايد نماز را با جماعت بخواند و طبق نظر آیت الله وحید، در صورتى كه موجب بطلان نمازش نشود نیز بنابر احتياط واجب باید نماز را به جماعت بخواند.
پی نوشت:
توضيح المسائل مراجع، ج1، مسأله 224 و 1405
العروه الوثقی، ج1، احکام الشکوک،م8
تحرير الوسيلة؛ ج1، القول في الشك،م8
صافی، هداية العباد، ج1، م902
سیستانی و تبریزی،منهاج الصالحين، ج1، في الشك، م847
وحید،منهاج الصالحين، ج2، في الشك، م847 و توضیح المسائل، م230 و 1413
مکارم، توضيح المسائل، م 1068
استفتاء از دفتر مراجع