#رسائل_شیخ_انصاری #فوائد_الأصول #محقق_میرزای_نائینی ✅ #محقق_میرزای_نائینی در #فوائد_الأصول (ج۴/ص۳۳۶) در ادامه‌ی توضیح استدلال به #صحیحه‌_اوّل_زراره -در مورد آخرین اشکالی که #شیخ_انصاری به این روایت نقل می‌کند- می‌نویسد: 🔵 وهم: #صحیحه_اول_زراره دلالت بر #سلب_عموم می‌کند، نه #عموم_سلب. 🔴 دفع: این که از روایت #سلب_عموم برداشت کنیم متوقّف بر این است که عمومِ در روایت یک معنای اسمی باشد تا نتیجه‌ی نفی‌کردنِ آن عمومِ اسمی، سلبِ عموم شود، اما در #صحیحه‌_اوّل_زراره عموم -نه از یک اسم و معنای اسمی‌اش مانند لفظ "کلّ"- بلکه از معنای ربطی و حرفی مانند "نکره‌ی در سیاق نهی و نفی" یا از حرف ال در "جمع محلَّی به ال" استفاده می‌شود که در مجموعِ کلام اصل طبیعت شیء را برداشته، و دلالتی بر #سلب_عموم ندارند، بلکه دلالت بر #عموم_سلب می‌کنند. 🔶️🔹️ ایشان در ادامه در مورد عدمِ دلالتِ نفیِ "مفردِ محلَّی به ال" بر #سلب_عموم می‌نویسد: عموم در این سیاق، متاخّر از تعلّقِ حکم در جمله و کلام است؛ به این توضیح که قبل از تعلّقِ حکم به مثلاً کلمه‌ی "الیقین" در جمله ک کلام، این کلمه هیچ دلالت وضعی بر عموم و شمول ندارد، و تنها با توجّه به #مقدّمات_حکمت در #اطلاق است که دلالت بر عموم و شمول دارد. بنا بر این، #صحیحه‌_اوّل_زراره حتماً دلالت بر عموم دارد. ✴️@fegh_osoul_rafiee

سلام علیکم! ممنونم از پرسش بسیار مهمّ شما دوست عزیز و گرامی. ✅ برای برداشت و اِسنادِ محتوای این گونه روایات به خداوند تعالی یا معصوم (علیه السلام) چند نکته باید مورد دقّت قرار گیرد که به طور اجمال و برای آشنایی با چگونگی مواجهه‌ی با این روایات به برخی اشاره می‌کنیم: 🔹️ ۱- باید محتوای روایت را بر اساس ارتکازاتِ عُقلایی و فهمِ عُرفی از متن و قرائن داخلی استظهار کرد؛ #اطلاق و #عموم و #مفاهیم و... . 🔸️ ۲- باید محتوای مذکور را در بوته‌ی #اِمکان_عقلی (#اِمکان_ذاتی) قرار داد؛ اگر از فرضِ آن، اجتماعِ نقیضیْنی پیش نمی‌آید پس فی حدّ ذاته ممکن است؛ در این صورت، راهی برای انکارِ عقلیِ آن نیست، مانند خلقِ واقعی مار از چوبدستی که ابداً مستلزمِ اجتماعِ نقیضیْن نیست. اما اگر اجتماع نقیضینی پیش می‌آید باید دست از ظهورِ بدویِ روایت کشید و آن را بر اساس قرائن عقلی استظهار کرد. 🔹️۳- باید محتوای مذکور را با سنجه‌های #اِمکانِ_وقوعی سنجید؛ به عبارت دیگر، باید بررسی کرد که آیا در نتیجه‌ی وقوع و تحقّقِ آن در عالَمِ خارج (و نه فرض ذاتِ آن)، اجتماعِ نقیضیْنی رُخ می‌دهد یا نه. اگر اجتماع نقیضینی رخُ می‌داد باید دست از ظهورِ اطلاقیِ روایت کشید و بر اساس قرائن عقلی استظهار کرد. 🔸️۴- باید در عالَمِ خارج فحص و جستجو کرد که آن امری که عقلاً اثبات کردیم ذاتاً و وقوعاً ممکن است آیا در عالَمِ خارج نیز تحقّق یافته است یا نه؟! کلّیّت دارد یا محدود به شرایط خاصّی است؟! این مرحله برای آن است که صدقِ خارجیِ محتوای روایت و کلّیّتِ آن را بسنجیم. در این صورت، حتی اگر یک موردِ نقض برای آن محتوای روایت پیدا کردیم به ناچار باید محتوای مذکور (علّیّتِ تامه‌ی خواندنِ آن دعای مخصوص در آخرِ ماهِ رجب برای زیادشدنِ ۱۱ ساله‌ی عُمر) را از اِطلاق و کلّیّت ساقط کنیم؛ یعنی در این صورت، اطلاقِ محتوای مذکور (و نه اصلِ محتوا) قابلِ قبول نبوده و باید آن را محدود به شرایط و ظروفِ خاصّی کنیم. 🔹️ ۵- اعتبار سند، مصدر (منبع اصلی) و مولِّف باید بر اساس ضوابط معهود و پذیرفته‌شده سنجیده شود؛ یعنی سنجش اعتبارِ روایت از نگاه علم حدیث و درایه و رجال (مقتضیِ حجّیّت شرعی). 🔸️ ۶- اگر در علم #اصول، معتقد باشیم #حجّیّتِ_خبرِ_ثقه مطلق است و شاملِ موضوعاتِ خارجی نیز می‌شود روایتِ مذکور، قابل اِسناد به معصوم (علیه السلام) است. و اگر دیدگاه اصولیِ‌مان این باشد که #حجّیّتِ_خبرِ_ثقه محدود به عالَمِ تشریع و اعتبار بوده و شامل گزاره‌های حقیقی و موضوعاتِ خارجی نمی‌شود هیچ راهی نداریم جز آن که از قرائن و شواهد حدیثی و تاریخی اثبات کنیم معصوم (علیه السلام) محتوای مذکور را بیان فرموده است، و در غیر این صورت راهی برای اِسناد جزمی به معصوم (علیه السلام) نیست. 📌 البته نگاه به آیات و روایات هم‌خانواده‌ی با روایتِ موردِ بحث نیز راه و روشی دارد که بماند. البته بحث و سخن بسیار است، اما بیش از این مجالی برای توضیح بیشتر نیست. ✴️@fegh_osoul_rafiee