هدایت شده از محتوای روش شناسی
♨️ ابن جنی و متنبی(۲)
روزی ابوعلی از اطرافیان خواست تا شعری بخوانند تا درباره اش صحبت کنند. پس ابن جنی در پاسخ به این درخواست چنین آغاز کرد:
🔶 حلت دون المزار فاليوم لو زر * ت لحال النحول دون العناق
ابوعلی این شعر را پسندید و ضمن درخواست تکرار برای خواندن آن، گفت:
"لمن هذا البيت؟ فإنه غريب المعنى"
🔶 فقال ابن جنى: "للذي يقول:
أزورهم وسواد الليل يشفع لي * وأنثنى وبياض الصبح يغرى بي
پس ابوعلی چنین گفت: «واللّه هذا أحسن، بديع جدا، فلمن هما؟»
🔸 قال «للذي يقول:
أمضى إرادته فسوف له قد * واستقرب الأقصى فثمّ له هنا
فكثر إعجاب أبى على، واستغرب معناه، و قال: "لمن هذا؟'
🔸فقال ابن جنى "للذي يقول:
و وضع الندى في موضع السيف بالعلا * مضر كوضع السيف في موضع الندى"
🔸فقال:"هذا واللّه أحسن! واللّه لقد أطلت يا أبا الفتح، فأخبرنا من القائل؟"
فقال: "هو الذي لا يزال الشيخ يستثقله، ويستقبح زيّه و فعله. و ما علينا من القشور إذا استقام اللب!"
قال أبو علي: أظنك تعني المتنبي؟
قلت نعم.
قال "والله
لقد حبّبته إلي" 🔸کاتب دربار می گوید بعد از این اتفاق ابوعلی برخاست و به دربار عضدالدوله رفت و در ثناگویی از متنبی اطاله کلام کرد و هرگاه بر او می گذست درخواست همنشینی کرده و از او می خواست انشاد شعر کند و البته ابیاتی از شعر را نیز از متنبی اخذ و کتابت کرد. منبع: الصبح المنبی عن حیثیة المتنبی؛ ج1 ص 208 🆔 روش شناسی تحلیلی لغویان
♨️ دانش لغت از نگاه امام خمینی -ره- (۱)
🔸امام خمینی (ره) موضوع جواز عمل مجتهد بر اساس نظر و رای خود مجتهد را دو چیز می دانند:
۱. تحصیل حکم شرعی استنباطی
۲. تحصیل عذر
🔸هم استنباط و هم تحصیل عذر هر دو به واسطه راه های متعارف میان اهالی فن به دست میآید. این فرآیند تنها از طریق تحصیل مقدمات اجتهاد به دست می آید.
🔸امام خمینی ره اولین مقدمه را دانستن فنون علوم عربی می داند:
منها: العلم بفنون العلوم العربیّة بمقدار یحتاج إلیه فی فهم الکتاب والسنّة، فکثیراً ما یقع المحصّل فی خلاف الواقع؛ لأجل #القصور فی فهم اللّغة وخصوصیّات کلام العرب لدی المحاورات به فلابدّ له من التدبّر فی محاورات أهل اللّسان، وتحصیل #علم_اللّغة وسائر العلوم العربیّة بالمقدار المحتاج إلیه.
🔸همچنان که از متن بالا مشخص است، ریشه بسیاری از خطاهای در فهم #کم_کاری در فهم زبان و نیز شناخت خصوصیات کلام محاوره ای عرب است.
🔸نکته مهم دیگر در کلام امام میزان یادگیری علوم ادبیاتی است؛ فقیه و اسلام شناس قرار نیست عربی پژوه باشد بلکه به میزان استفاده خود این علوم را یاد بگیرد.
❓یک سوال مهم:
با توجه به مبنای لزوم اجتهاد در مقدمات اجتهاد، آیا میزان یادگیری ادبیات عرب در کلام امام خمینی، با صاحب نظر شدن در مباحث ادبیاتی مرتبط با فهم قرآن و حدیث منافات دارد؟ سیره عملی فقها کدام رویکرد را نشان می دهد؟
منبع: الاجتهاد و التقلید، ص ۹
🆔 مجموعه علمی ابن سکیت اهوازی ره
♨️ دانش لغت از نگاه امام خمینی -ره- (2)
🔸امام خمینی (ره) در ادامه شمارش مقدمات اجتهاد، دومین مورد را شناخت محاورات عرفیه و فهم موضوعات عرفیه دانسته اند:
🔸ومنها: الانس بالمحاورات العرفيّة وفهم الموضوعات العرفيّة؛ ممّا جرت محاورة الكتاب والسنّة على طبقها، والاحتراز #عن_الخلط بين دقائق العلوم والعقليّات الرقيقة وبين المعاني العرفية العاديّة؛
فإنّه كثيراً ما يقع #الخطأ لأجله، كما يتّفق كثيراً لبعض المشتغلين بدقائق العلوم- حتّى اصول الفقه بالمعنى الرائج في أعصارنا- الخلطُ بين المعاني العرفيّة السوقيّة الرائجة بين أهل المحاورة المبنيّ عليها الكتاب والسنّة، والدقائق الخارجة عن فهم العرف.
بل قد يوقع الخلط لبعضهم بين الاصطلاحات الرائجة في العلوم الفلسفيّة أو الأدقّ منها، وبين المعاني العرفيّة، في خلاف الواقع لأجله.
(الاجتهاد و التقلید، ص۹و۱۰)
🔸ایشان یکی دیگر از مهم ترین ریشه های خطای فقهی را خلط بین معانی عرفیه عادیه با اصطلاحات دقیق علوم مختلف دانسته اند.
🔻 این خطا برای کسانی پیش می آید که اشتغال فراوان به یک علم دارند و برداشت آنها از مفاهیم بر اساس ذهنیتی است که در علم مورد ممارست خود اصطلاح شده است.
🔻بر اساس بیان امام این خطا حتی برای کسانی که مشغول به علم اصول فقه هستند نیز پیش می آید؛ علمی که به عنوان مقدمه دانش قویم فقه شمرده می شود. البته ایشان مثالی برای آن ذکر نکرده اند
🆔 مجموعه علمی ابن سکیت اهوازی ره
انشاءالله به تدریج پشتوانه های فقه اللغوی سخن بالا در همین رسانه مطرح خواهد شد
منتظر باشید ...
مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
♨️ دانش لغت از نگاه امام خمینی -ره- (2) 🔸امام خمینی (ره) در ادامه شمارش مقدمات اجتهاد، دومین مورد ر
❇️ پشتوانه های فقه اللغوی مقدمات اجتهاد (۱)
📂امام خمینی ره در شمارش مقدمات اجتهاد دومین مقدمه را انس با محاورات عرفی و فهم موضوعات عرفی دانستند؛ زیرا ریشه بسیاری از خطاها را خلط دقایق علوم با معانی عرفی عادی می دانند. برخی پشتوانه های علمی این نظر در ذیل آمده است:
1️⃣ در دانش فقه اللغة مبحثی با عنوان #مراتب_معنا مطرح است. یکی از این مراتب، معنای استعمالی خاص است؛ معنایی که همیشه توسط فرد خاص یا صنف خاص در معنایی خاص به کار می رود. مثل این که «طهارت» در فقه به معنای «عملی است که سبب اباحه و مجوز برای انجام نماز است». (شرائع الاسلام، ج۱، ص۸).
معنای استعمالی خاص در برابر معنای استعمالی عام، یعنی معانی کاربردی همگانی قرار دارد؛ مثل «طهارت» که در معنای پاکیزگی به کار رفته است و اختصاص به صنف خاصی ندارد. (صحاح، ج2 ص727)
2️⃣ معانی اصطلاحی با معنای لغوی، و معنای استعمالی عام یا خاص با معنای ماده دارای ارتباط هستند. مثلاً طهارت اصطلاحی نوعی خاص از تنزیه است؛ یعنی تنزیه از نجاست باطنی که مجوز انجام عمل عبادی می شود. غفلت از این ارتباط باعث همسان انگاری دو معنا می شود.
3️⃣ #انس_ذهنی با یک معنا مخاطب را دچار مغالطه در برداشت می کند. به گونه ای که کاربر عمومی در مواجهه با واژگان تخصصی معنای عمومی و کاربر تخصصی در مواجهه با واژگان عمومی معنای اصطلاحی را برداشت می کند.
♻️ بنابراین دو عامل عمده سبب خلط در برداشت از معنا می شود:
۱- ارتباط معنایی بین معنای استعمالی و معنای ماده؛ که با ایجاد مشابهت سبب همسان انگاری دو معنا می شود.
۲- انس ذهنی کاربر یا مخاطب؛ زیرا موجب می شود در مواجهه با واژگان بر اساس تبادر ذهنی خود که برخاسته از این انس ذهنی است، برداشت داشته باشد.
🆔 مجموعه علمی ابنسکّیت اهوازی ره
🆔 روش شناسی تحلیلی لغویان
❇️ پشتوانه های فقه اللغوی مقدمات اجتهاد(۲)
📂امام خمینی ره انس با محاورات عرفی و فهم موضوعات عرفی را مقدمه اجتهاد دانستند. از جمله ریشه های فقه اللغوی این بیان:
1⃣ امام خمینی در بیان خود به #مغالطه اشتراک لفظی در برداشت از واژگان تأکید دارند که عدم توجه به آن، یکی از آسیب های فهم را رقم می زند.
2⃣ مسئله اشتراک لفظی و ریشه های پیدایش آن، ذیل سرفصل «گونههای واژگان» در دانش فقه اللغة مطرح است.
3⃣ یکی از این ریشه ها پیدایش #معناهای_استعمالی عام و خاص متعدد است. زمانی که کاربرد این معانی کثرت قابل توجهی پیدا می کند، "اشتراک لفظی" پدید می آید.
4⃣ بنابراین "ترادف" از این جهت ارتباط وثیقی با مبحث "مراتب معنا" پیدا می کند. در یادداشت بعدی نکات دیگری در مورد مراتب معنا مطرح خواهد شد.
🆔 مجموعه علمی ابنسکّیت اهوازی ره
💬گروه روش شناسی تحلیلی لغویان
📣📣📣
به زودی اطلاعات دوره جدید آموزش دانش فقه اللغة در همین کانال منتشر خواهد شد؛ ان شاءالله
منتظر باشید ...
🆔 مجموعه علمی ابن سکیت اهوازی ره
📣 سلسله دوره های #کوتاه_مدت آشنایی با دانش فقه اللغة (دوره هشتم)
با توجه به جای خالی دانش بنیادی فقه اللغه در بسته تحصیلی و مطالعاتی پژوهشگران، مجموعه علمی ابن سکیت اهوازی (ره) اقدام به برگزاری دوره های #متوالی و #کوتاه_مدت آشنایی با دانش فقه اللغة می نماید.
🖥 برگزاری دوره به صورت #مجازی
🏅همراه با اعطای گواهی معتبر
—————————————————
🔹اهداف دوره
۱. آشنایی با مبانی و قواعد فهم لغت
۲. توانایی #مراجعه_تحلیلی به کتاب های لغت
۳. آشنایی با مبانی و قواعد استظهار روشمند
۴. فهم متعالی قرآن و حدیث
🔹سرفصلها
1️⃣ مبادی و مبانی؛ تعریف، تفاوت با دانش های مشابه و دانش های همگن، روش، ضرورت، منابع و پیشینه
2️⃣ چگونگی شکل گیری و توسعه واژگان؛ نقد و بررسی نظریات مختلف در باب قواعد وضع (روش وضع، واضع و...)، تبیین روش فهم لغت طبق مبنای برتر
3️⃣ مراتب معنا؛ معنای ماده، معنای استعمالی، طیف معنا، مراد جدی متکلم و قواعد فهم آن
4️⃣ حجیت قول لغوی
5️⃣ روش شناسی لغویان (تبیین محورها)
—————————————————
💵 هزینه دوره با 50% تخفیف ویژه #عید_غدیر: 50 هزار تومان
📝 فرم ثبت نام👇
https://HYjBM5j4.formaloo.com/csqpv
#مهلت_ثبت_نام: 13 تیر
#تاریخ_شروع_دوره: 14 تیر
🗞 اطلاعات بیشتر: @mykarin
🆔 مجموعه علمی ابن سکیت اهوازی (ره)
🏴🏴🏴
السلام علیک یا اباعبدالله الحسین علیه السلام
ضمن عرض تسلیت به مناسبت آغاز ایام عزای حسینی و حزن آل البیت علیهم السلام، فهرست یادداشت های علمی منتشر شده در بهار 1401 از طریق پیوندهای زیر قابل دسترسی است:
یادداشت های مناسبتی👇
1️⃣خطبه غرای حسنی (ع) بعد از نرمش قهرمانانه
https://eitaa.com/feghhalloghat/246
2️⃣نهج البلاغه و زبان شناسی
https://eitaa.com/feghhalloghat/248
یادداشت های روش شناسی 👇
3️⃣از روش شناسی لغویان دنبال چه هستیم؟
https://eitaa.com/feghhalloghat/260
4️⃣ ابن جنی و متنبی (۱)
https://eitaa.com/feghhalloghat/264
5️⃣ ابن جنی و متنبی(۲)
https://eitaa.com/feghhalloghat/265
یادداشت های دانشی👇
6️⃣دانش لغت از نگاه امام خمینی -ره- (۱)
https://eitaa.com/feghhalloghat/267
7️⃣دانش لغت از نگاه امام خمینی -ره- (2)
https://eitaa.com/feghhalloghat/269
8️⃣پشتوانه های فقه اللغوی مقدمات اجتهاد (۱)
https://eitaa.com/feghhalloghat/271
🆔 مجموعه علمی ابنسکّیت اهوازی ره
💬 گروه علمی روش شناسی لغویان
♨️ رابطه ابن جنی با ابوعلی فارسی
🔶 ابو الفتح عثمان ابن جنی از جمله مشهورترین و پرکارترین ادبا در زمینه دانش لغت و فقه اللغة است. وی در شهر موصل به دنیا آمده است. از دوران كودكى و نوجوانى او اطلاعى در دست نيست جز اينكه در آغاز جوانى، در جامع موصل، به تدريس صرف مشغول بوده و در آنجا با ابوعلی فارسی که پس از مبرد به امامت نحو بصره رسید، آشنا شده است. آشنایی او با ابوعلی داستان جالبی دارد که در ادامه مطرح خواهد شد:
🔻 ابوعلى فارسی در سفری که به موصل داشت با او مواجه شد و او را در مسألهاى صرفى آزمایش کرد و وقتی ابن جنى نتوانست به سوال او پاسخ بدهد به او این جمله را گفت: «زببت قبل أَن تحصرم» یعنی قبل از این که تبدیل به انگور (رسیده) شوی کشمش شدی. این جمله در حقیقت یک ضرب المثل است و برای شخصی به کار میرود که قبل از کسب آمادگیهای لازم برای انجام یک کار یا قرار گرفتن در یک موقعیت نسبت به آن اقدام کند. این ماجرا باعث شد که ابن جنی شاگرد ابوعلى شود و تا پایان عمر استادش، یعنی حدودا ۳۶ سال (و به نقل دیگر ۴۰ سال) در سفر و حضر، ملازم او باشد.
🔷 ابن جنی همواره با عظمت از استادش یاد میکرد و دانش او را میستود. عبارت زیر از کتاب خصائص، دیدگاه او در مورد ابوعلی را به خوبی روشن میکند:
«و للّه هو، و عليه رحمته! فما كان أقوى قياسه، وأشد بهذا العلم اللطيف الشريف أنسه، فكأنه إنما كان مخلوقا له، و كيف لا يكون كذلك و قد أقام على هذه الطريقة مع جلة أصحابها و أعيان شيوخها سبعين سنة، زائحة علله، ساقطة عنه كلفه و جعله همه و سدمه. لا يعتافه عنه ولد، و لا يعارضه فيه متجر، و لا يسوم به مطلبا، و لا يخدم به رئيسا إلا بأخرة، و قد حط عنه أثاله، و ألقى عصا ترحاله»
#روششناسی_لغویان
#ابن_جنی
💬 گروه علمی روششناسی لغویان
حدیث آغازین جلسه 6.mp3
3.38M
🏴 نفس المهموم لنا المغتم لظلمنا تسبیح ...
▪️شرح واژگانی حدیث
▪️ضرورت فقه اللغة در فهم معنا
▪️تفاوت "همّ" با "غمّ"
▪️معناشناسی "جهاد"
▪️و ...
#آل_البیت
#حدیث_طلایی
💬 گروه روش شناسی تحلیلی لغویان