📚 #معرفی_کتاب
◾️تحلیل کتاب «راهنمای شک گرا به خداناباوری» اثر پیتر اس. ویلیامز
✍️ محمد کرمی نیا
🔻اثر ویلیامز بیش از هر چیز به مثابه شرحی کامل از موضوع خدا در محافل معاصر است و استدلالهای مهم در دفاع از خداناباوری را که خداناباوران نو مطرح کردهاند پوشش میدهد.
🔻 ویلیامز در تلاش برای حصول اطمینان از مطرح نشدن استدلالها به شکلی اشتباه؛ بیش از اندازه نقل قول ذکر مینماید. که این نکته میتواند خواندن این کتاب را دشوار کند؛ لکن در عوض، مواضع اصلی اندیشمندان اصلی را ترکیب میکند، یا اگر کسی بخواهد در زمان صرفه جویی کند:
🔻این کتاب جایگزین خوبی برای خواندن تمام کتابهای قطور مشهور خداناباوران جدید است (بیشتر استدلالهای آنها و بهترین نقل قولها در رابطه با بحث در مورد خدا در آن آمده است).
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#کتاب
#فلسفه
#اثبات_گرایی
#فرضیه
#خداناباوری
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4501
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش2️⃣2️⃣
❇️ انواع کنش های عقل نظری
🔘 فلسفه، محصول عقل نظری
🔺 فیلسوف در پی معرفت حقیقی و علم یقینی است. در علوم حقیقی، این مقصود را با روش «برهان» می جویند. مقدمات برهان، یا از بدیهیات اند یا از نظریاتی که بر خود آنها پیش تر برهان اقامه شده است.
🔺 از منظر دیگر، فلسفه محصول فعالیت ها و ژرف کاوی های عقل نظری است. عقل نظری در فرایند دستیابی به علم یقینی، چه نوع فعالیت هایی انجام می دهد؟ فلسفه محصول چه نوع کنش های عقلانی است؟ به اجمال گفته اند که فلسفه محصول برهان است.
🔺 بررسی کنش های عقل نظری که مولّد علم یقینی و فلسفه اند، بسیار بصیرت افزاست. می توان دریافت که در عمل، در ذهن فیلسوف چه می گذرد و او چه مسیری را می پیماید تا دستگاه فلسفی خود را سامان دهد.
🔺 کنش های عقل نظری بر دو دسته اند: کنش های تحقق بخش علم و کنش های زمینه ساز علم.
🔘 کنش های عقلی تحقق بخش علم یقینی
🔺 علم یقینی علمی ضروری، اضطراری و مطابق با واقع است. عقل برای دستیابی به چنین علمی، فعالیت هایی انجام می دهد. هریک از کنش های عقل را به صورت عقل مضاف عنوان داده ایم، مانند «عقل تحلیلی» و «عقل اولی»، و منظور از آنها، همان کنش های عقلی است، نه اینکه عقل متعدد باشد. عقل حقیقتی واحد است که کنش های متعددی دارد.
🔘 1. عقل اولی
🔺 بدیهیات را در منطق بر شش قسم دانشته اند: مشاهَدات، تجربیات، حدسیات، متواترات، فطریات و اولیات. تصدیق چهار قسم نخست به حس وابسته است. تصدیق فطریات و اولیات، کار عقل است. فطریات به اولیات بازمی گرند؛ زیرا برای تصدیق آنها در واقع استدلال در کار است؛ هرچند حد وسط استدلال بدون فکر برای عقل حاصل می آید. بنابراین تصدیق بدیهیات، بر دو پایه استوار است: حس و عقل. اولیات قضایایی اند که صرف تصور موضوع و محمول برای تصدیق آنها کافی است.
🔺 علم به قضایایی یقینی، بر علت ذاتی آنها مبتنی است. دربارۀ اولیات، علت ذاتی در ذات اطراف قضیه نهفته است. در حقیقت علت ذاتی، تصور دو طرف است و عقل برای تصدیق آنها حرکت و کنش دیگری ندارد. از همین رو، یکی از کنش های عقل، تصدیق اولیات است و آن را «عقل اولی» می خوانیم.
🔺 عقل اولی نسبت به میان دو طرف قضیۀ اولی را می سنجد و به وجود رابطۀ میان آنها حکم می کند. سخن اینجاست که عقل، خود این نسبت را می فهمد و این فهم را از جای دیگری نمی گیرد و بر آن استدلال هم نمی کند.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 141_146
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
41.66M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
❇️ فایل صوتی حجت الاسلام خسروپناه با موضوع « عقل در حکمت و شریعت »
💠 قسمت دوم
💫 این جلسات در جمع هیات رییسه دانشگاه آزاد اسلامی در اسفند ماه ۱۳۹۹ برگزار شده است.
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
💠 *کارگاه آینده پژوهی تبلیغ جهانی دین*💠
*با حضور ارزشمند*
*حجت الاسلام دکتر احمد کوهی*
*مدیر گروه آینده پژوهی مرکز پژوهشهای مجلس*
*خانم دکتر مریم اردبیلی*
*پزشک و دکترای آینده پژوهی*
👌 *مزایا و امتیازات* 👌
🔹 *درج امتیاز در پرونده پژوهشی*
🔹 *اعطای گواهینامه رسمی*
🔹 *اولویت در اعزام تبلیغی*
🔹 *اولویت شرکت در همایش تبلیغ جهانی دین*
📅 *زمان: پنجشنبه 31 تیرماه و جمعه 1 مردادماه 1400*
⏰ *صبح 8-12 و بعد از ظهر 14-18 بهمراه ناهار*
🏬 *مکان: بولوار مدرس، ساختمان مرکزی المصطفی*
💠 *ظرفیت ثبت نام محدود است.*💠
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
انا لله و انا الیه راجعون
دوستان عزیز متأسفانه با خبر شدیم روح ملکوتی و آسمانی استاد مخلص ما، محمد حسین فرجنژاد به خداوند متعال پیوست🏴🏴
⚜️ @fekrat_net
♦️همیشه به جرم افراط و تفریط نقد میشدی ولی هیچ وقت یادمان نمیرود فقط تو بودی که جلوی افراط و تفریط خیلی ها رو میگرفتی.
♦️تو برادرانه برای عده ای از جوانان و نوجوانان این کشور پدری کردی. ثواب خدمات علمی و فرهنگی تمام شاگردان بدرقه راهت.
⚫️ خداحافظ استاد صبر و ایمان✋
♦️به روح شادروان محمد حسین فرج نژاد صلوات و فاتحه هدیه میکنیم
@fekrat_net
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
گلایه از تو کنم
یا که سرنوشت خودم؟
تو رفتی و غم عالم
نشسته بر دل من...
اللهم انا لانعلم منه الا خیرا
📌eitaa.com/farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
▪️کانال بزرگداشت استاد انقلابی محمد حسین فرج نژاد در ایتا
👇🏻
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
بسم الله الرحمن الرحیم
▪️دوستان، اساتید، پژوهشگران و همهی عزیزانی که از استاد محمد حسین فرجنژاد، #خاطره، #عکس، #فیلم، #یادداشت و... داشتهاند برای آیدی زیر جهت استفادههای رسانهای ارسال بفرمایید.
@MRN691
@danial_basir
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
اللهم انا لانعلم منه الا خیرا
اقامه نماز بر پیکرهای مطهر توسط آیت الله سعیدی
گریه دوستداران و دلدادگان #استاد_انقلابی
#مرد_غیرت
#عالم_بی_ادعا
#مرد_جهاد
#عاشق_محرومان
#ساده_زیست
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
بسم الله الرحمن الرحیم
#نشریه_تخصصی_خردورزی در نظر دارد یک یادنامه از سیره علمی و عملی استاد محمد حسین فرجنژاد ظرف چند روز آینده به چاپ برساند.
به همین منظور از اساتید محترم و پژوهشگران عزیزی که تمایل به نگارش یادداشت علمی و متقن با موضوع معرفی شخصیت علمی، مدیریتی، نخبهپروری، جهادی و جنبههای مختلف شخصیتی استاد فرج نژاد دارند دعوت به عمل میآید ظرف مدت زمان سه روز آینده آثار خود را به آیدی @MRN691 ارسال بفرمایند.
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
صوت دکتر اسماعیلی.mp3
7.94M
پاسخ به شبهات مطرح شده در خصوص رحلت استاد فرجنژاد
دکتر رفیع الدین اسماعیلی
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
صوت دکتر اسماعیلی.mp3
6.41M
بخش دوم
پاسخ به شبهات مطرح شده در خصوص رحلت استاد فرجنژاد
دکتر رفیع الدین اسماعیلی از رفقا و دوستان دیرینه ایشان
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
صفحه اینستاگرامی اطلاع رسانی اخبار، آثار و پژوهشهای استاد محمدحسین فرجنژاد راهاندازی شد.
جهت ورود به صفحه از لینک زیر وارد شوید:
http://instagram.com/dr.farajnezhad?utm_medium=copy_link
@farajnezhad110
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
به گزارش روابط عمومی دفتر رئیس جمهور منتخب، آیت الله دکتر سیدابراهیم رئیسی شامگاه جمعه طی تماس تلفنی با پدر و پدر همسر مرحوم محمدحسین فرج نژاد، با تسلیت درگذشت این اندیشمند جوان، پرتلاش و مجاهد و همسر و فرزندان وی، برای بازماندگان صبر و اجر بر این مصیبت بزرگ آرزو نمود.
پدر و پدر همسر مرحوم فرج نژاد هم با ابراز قدردانی از تماس رئیس جمهور منتخب، نکاتی را درخصوص ویژگی های شخصیتی و تلاش های علمی مرحوم فرج نژاد به اطلاع دکتر رئیسی رساندند.
دکتر محمدحسین فرج نژاد، از اساتید حوزه و دانشگاه و پژوهشگران برجسته در زمینه صهیونیسم شناسی بود که شب عیدقربان بر اثر تصادف به همراه همسر و فرزندانش، دارفانی را وداع گفت.
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
📖 #ترجمه
◾️انواع تجربههای آتئیستی
✍️ محمد کرمی نیا
🔻از منظر آتئیسم به عنوان آ-تئیسم، برای مثال چند خداپرستی یونانیان و رومیان میبایست «آتئیستی» نامیده شود.
🔻 ترسیم واقعیت غایی به عنوان چیزی فاقد شخصیت (همان طور که در اوپانیشادهای اولیهی هندوها میبینیم) نیز میبایست به عنوان آتئیستی طبقه بندی شود. بودیسمِ تراواده (کهنترینِ شاخهی بودایی) و آیین جین نیز که خدای آفریننده را نمیپذیرند، باید به همین دلیل به عنوان آتئیستی طبقه بندی شوند.
🔻پانتئیسم نیز با انکار خدای شخصی، به همین گونه است. از این نقطه نظر اسپینوزا هم آتئیست است هر چند که معتقد بود طبیعت خدا است.[برای بسیاری این مسئله گیج کننده است].
🔻حتی یک نتیجهی غیر قابل قبول تعریف آتئیسم به عنوان آ-تئیسم، این است که مفاهیم لیبرال از امر الهی نیز باید آتئیستی توصیف شود.
🔻 نه تنها اسپینوزا، بلکه به همین ترتیب عقاید الهیات دانان مسیحیِ مدرنی مانند جان رابینسون (۱۹۸۳-۱۹۱۹) و پل تیلیچ (۱۹۶۵-۱۸۸۸) بایستی آتئیستی نامیده شوند. بسیاری از مردم این را اگر توهین آمیز نیابند، حتما آن را ناقض بدیهیات مییابند.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#آتئیسم
#اسپینوزا
#ویلیام_جیمز
#خداپرستی_لیبرال
#داوکینز
#فلسفه_دین
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4507
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
PTT-20210724-WA0004.opus
1.05M
بررسی ابعاد شخصیت علمی و فرهنگی استاد فرجنژاد
پیام آقای فرحت حسین مهدوی از پاکستان به مناسبت رحلت استاد فرجنژاد
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش3️⃣2️⃣
❇️ کنش های عقلی تحقق بخش علم یقینی
🔘 2. عقل شهودی
▫️ شهود، یا حسی است یا عقلی و یا قلبی. عارفان دربارۀ شهود قلبی به تفصیل سخن گفته اند و ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا شهود قلبی را پذیرایند و دربارۀ آن تحلیل هایی عرضه کرده اند. همچنین شهود حسی را برخی فیلسوفان پذیرفته اند و برخی نیز بدان معتقد نیستند.
🔘 شهود عقلی
▫️ دریافت مستقیم عقل است به نحو حضوری. ادراک عقلی را معمولاً تنها در دایرۀ علم حصولی مطرح می کنند و غالباً سخن از عقل حصولی است که کلیات را ادراک می کند.
▫️ اما افزون بر عقل حصولی، عقل شهودی نیز در کار است؛ یعنی عقل می تواند ادراک حضوری نیز داشته باشد.
▫️ اینکه عقل می تواند شهود، یعنی علم حضوری داشته باشد، برپایۀ قاعدۀ صدرایی «النفس فی وحدتها کل القوی»، توجیه و تبیین می شود.
▫️ برای یافتن «علیت» همین که می بینیم با برخورد پا به توپ، توپ به حرکت درآمد، عقل علیت را می فهمد. عقل رابطۀ علیتی را به نحو شهودی ادراک می کند.
▫️ هنگام برقراری ارتباط حسی با خارج، چیزهایی را ادراک می کنیم که از قلمرو ادراک حسی بیرون اند. از باب نمونه، معقولات ثانی فلسفی در متن شهود حسی، به شهود عقلی درک می شوند.
▫️ در ساحت شهود حسی، چه حس ظاهر چه حس باطن، و حتی در ساحت شهود قلبی، عقل حاضر می شود و ادراکاتی مناسب خود فراهم می آورد. این ادراک های عقلی، بی واسطه اند؛ به گونه ای که حتی نمی توان گفت با واسطۀ قوای باطنی صورت می گیرند.
▫️ حقایق عقلی ای را که در شیء وجود دارند، و هنگام شهود حسی فراچنگِ حس نمی افتند، عقل شکار می کند.
🔘 عقل شهودی در دل شهود قلبی
▫️ دراین باره دو تحلیل می توان عرضه کرد:
▫️ الف) عقل شهودی در دل شهود قلبی کار می کند، اما به عنوان قوۀ پایین تر در بطن قوۀ بالاتر
▫️ ب) عقل شهودی در دل شهود قلبی به ادراک می پردازد، از آن رو که هر قوۀ بالاتر، تمام قوای پایین تر را در خود دارد. این تحلیل از آنِ ملاصدراست. از نگاه او، خیالْ حس را در خود دارد، و عقل نیز مشتمل بر خیال و حس، هر دو است.
▫️ عارفان نیز چنین باوری دارند. از نگاه ایشان، قوۀ قلبیه قوۀ برتر است و هنگامی که انسان به مرتبۀ قلب می رسد، عقلش قوه ای از قوای قلب و شأنی از شئون آن می شود.
▫️ بنابراین وقتی گفته می شود عقل شهودی در دل شهود قلبی ادراک می کند، بدان معناست که گونه ای از ادراکات قلب، به عقل نسبت داده می شوند. همان قلب است که با شأنی از شئون اندماجی خود، یعنی عقل، ادراک کرده است.
🔘 عقل شهودی و عقل منوّر
▫️ منظرو از عقل منوّر، عقل نورانی شده به نور کشف قلبی است که می تواند ادراکات و فهم های بهتر و عالی تری داشته باشد، درحالی که پیش از نورانی شدن، توانایی چنان ادراک و فهمی را نداشته است.
🔘 تصویری دیگر از عقل منوّر
▫️ عقل منوّر می تواند عقل شهودی منوّر به نور کشف قلبی باشد، که در مراتب پایین تر از شهود قلبی، به ادراک می پردازد و به لایه های باطنی ترِ مشهود دست می یابد. در تصویر پیشین،عقل منوّر در دل شهود قلبی به ادراک می پرداخت. اما اکنون سخن دربارۀ عقلی است که منوّر به کشف قلبی است، اما در مراتب پایین تر حاضر می شود و ادراک می کند.
▫️ البته در این مورد نیز باید گفت قلب است که ادراک می کند، اما تنزل کرده، و در مراتب پایین تر عمل کرده است.
🔘 فهم شهودی
▫️هنگامی که عقل شهود می کند، در همان موطن شهود، فهم نیز دارد، که از آن با تعبیر «فهم شهودی» یاد می کنیم. منظور این نیست که پس از شهود در ساحت علم حصولی، فهم حاصل می شود، بلکه فهم شهودی در دل شهود عقلی روی می دهد؛ یعنی همان عقلِ شهودگرِ حاضر در موطن شهود، فهم نیز می کند و حقایقی را درمی یابد.
▫️ عقل در موطن شهود دو کار انجام می دهد، هم می یابد، و هم به صورت شهودی می فهمد. فهم شهودی افزون بر نفس مشهود، به لوازم ایجابی و حتی سلبی مشهود نیز می تواند تعلق گیرد.
▫️ آنچه موجب می شود در مراحل پس از شهود عقلی، علوم حصولی فراچنگ آیند، همین فهم شهودی است.
▫️ از باب نمونه، من وجود خود و تشخص خود، و نیز پیوند میان آن دو را در موطن شهود فهم می کنم. از فهم این ارتباط در موطن شهود، با تعبیر «تصدیق بالقوه» یاد می کنیم. سپس در مرحلۀ علم حصولی، این فهم به علم حصولی تبدیل می شود.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 146_152
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
1400.04.07 - کرسي ترويجي گروه عرفان - معنويت سکولار،آب ياسراب ..- دکترجعفرهرندي.mp3
8.61M
🎙#صوت
✅ چیستی و خاستگاه معنویت سکولار
🔰چرایی و چگونگی رخنه و نفوذ معنویتهای سکولار در داخل کشور
👤 حجت الاسلام و المسلمینن دکتر محمد جعفری (دانشیار فلسفه دین موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی)
🗓 دوشنبه 1400/ 04/ 07
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
40.11M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
❇️ فایل صوتی حجت الاسلام خسروپناه با موضوع « عقل در حکمت و شریعت »
💠 قسمت سوم
💫 این جلسات در جمع هیات رییسه دانشگاه آزاد اسلامی در اسفند ماه ۱۳۹۹ برگزار شده است.
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
هدایت شده از استاد محمدحسین فرجنژاد
خسرو پناه.mp3
24.39M
دکتر فرج نژاد الگوی برای علوم انسانی
سخنان مهم حجت الاسلام دکتر خسروپناه در خصوص مقام و جایگاه اندیشهای _ علمی مرحوم استاد محمدحسین فرجنژاد
#حسین_فرجنژاد
#محمدحسین_فرجنژاد
#قربانی
#فرج_نژاد
#ایستاده_در_خط_مقدم
#استاد_صبر
#انقلابي
#بی_ادعا
@farajnezhad110
📋 #یاداشت
◾️لوسی و نظریه تکامل
✍️ میلاد فرشیدنیا
🔻لوسی در تکمیل سیر تکاملی خود زمان را به عقب بر میگرداند و در این قسمت شاهد هستیم که کارگردان به نظریه داروین و تکامل انسان از میمون اشاره میکند.
🔻تناقض این نظریه کاملا در مفهوم فیلم پیداست به طوریکه انسان اگر میتواند به این حد از توانایی برسد پس چگونه از موجودی محدود و کوچک شکل گرفته است و همچنین در رد این نظریه خداوند در قرآن میفرماید: که انسان از ازل اشرف مخلوقات بوده است و خداوند تبارک و تعالی خود در قرآن بارها فرموده که آفرینش مخلوقات بدون الگو برداری، بدیع و تنها توسط خود او بوده است.
🔻همچنین خداوند در جایی دیگر میفرماید: اگر بخواهیم شماها را میبریم و خلق جدیدی را جایگزین شما میکنیم (سوره فاطر آیه ۱۶) پس دیگر چه نیازی به این است که انسان از میمون برگشت پیدا کند.
🔻اما با کدهایی که از فیلم به مخاطب عرضه میشود کاملا مشخص است که ریشه این تفکرات را در مکتب اومانیسم و در نهایت در عقاید کابالا میتوان جستجو کرد.
•┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈•
#لوسی
#هالیوود
#داروین
#مواد_مخدر
#تکامل
#اومانیسم
🔻ادامه مطلب در لینک زیر:
🌐http://fekrat.net/?p=4513
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
✅ برگزاری نشست نظام تعلیم و تربیت اسلامی
📝 موضوع: بناء فقه مضاف و نظام سازی در حوزه تعلیم و تربیت بر اساس الگوی تفقه جامع
🎙سخنران: آیتالله محمدحسین ملکزاده
🗓 زمان: سه شنبه ۵ مرداد ۱۴۰۰/ ساعت 18
🕌 مکان: قم، خیابان دور شهر، کوچه۹، پلاک۱۶
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#فرهنگ
#نشست_علمی
#قم
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
روش و کارکرد فلسفه
سخنران:
دکتر هادی صمدی
دبیر:
دکتر شمسالملوک مصطفوی
شنبه، 9 مردادماه 1400
ساعت: 15 تا 17
لینک ورود رایگان:
https://webinar.ihcs.ac.ir/b/ihc-awl-nvt-zd3
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net
📚 فلسفهی_فلسفهی_اسلامی
✍️ استاد_یزدانپناه
💢بخش4️⃣2️⃣
❇️ کنش های عقلی تحقق بخش علم یقینی
◾️ 3. عقل تحلیلی:
🔹کنش عقل تحلیلی یا انتزاعی، «انتزاع» و «افراز» است.
🔹 بی تردید عقل پس از مفارقت از حالت شهود نیز ادراکات و تصویر هایی دارد. کنش هایی که از این پس مطرح خواهیم کرد، همگی به ساحت حصولی عقل مربوط اند.
🔹 در شهود و فهم شهودی، اموری به صورت انباشته و اندماجی موجودند. عقل تحلیلی یک یک آن امور را برمی گیرد و افراز می کند. آنچه در فهم شهودی به اجمال وجود داشت، با این کنش عقلی به تفصیل می رسد و به صورت مفاهیم متعدد در فضای علم حصولی رخ می نماید.
🔹 از باب نمونه، عقل تحلیلی حیث وجود و حیث وحدت را که به صورت نا متمایز شهود شده بودند، از یکدیگر ممتاز می کند. آنچه این تفکیک را موجه می سازد، با هم بودن آن امور در شهود است.
◾️کار ویژۀ عقل تحلیلی
🔹 هر موطن فشرده را باز می کند؛ چه آن موطن فشرده شهودی باشد، چه حصولی. بنابراین می تواند مفاهیم فشردۀ حصولی را که در حافظه نگه داری می شوند، باز کند. تبیین ملاصدرا دربارۀ نحوۀ ادراک مفاهیم حصولی در این مقام به کار می آید.
🔹 این فعالیت را، که معمولاً آن را «انتزاع» می خوانند، بنا بر تبیین ملاصدرا باید از سنخ انشای نفس دانست. عقل تحلیلی مطابق آنچه در شهود یافت شده است، مفاهیمی را انشا می کند. این انشا را شهود عقلی موجب می شود.
◾️ کنش های عقل تحلیلی تنها در حیطۀ شهود نیستند
🔹 در حوزۀ عقل هم فعالیت دارد. بهرِ نمونه، پس از اینکه با استدلال، هیولا اثبات شد، می توان با ستقاده از عقل تحلیلی، هیولا را تحلیل و جوانب مختلف بحث های مربوط بدان را بررسی کرد.
🔹 در پی استدلال ها و پیشرفت بحث های فلسفی، «فهم عقلی» روی می دهد. اینکه گفته می شود فلسفه بر محور تصور صحیح مسائل می گردد و تصور صحیح، از اشتباهات جلوگیری می کند، همه بدین سبب است که برای فیلسوف، برپایۀ استدلال، «فهم» روی می دهد. فیلسوف دربارۀ فضایی که آن را شهود نکرده و تنها با استدلال بدان راه برده است، فهم و تصویری پیدا می کند.
🔹 این گونه فهم را «فهم عقلی» می خوانیم. در بحث های فلسفی به تدریج و در پی استدلال ها و نتایج متعددی که مثلاً دربارۀ واجب تعالی به دست آمده است، تصویر و فهمی دربارۀ آن حقیقت مفدس به دست می آید.
🔹 برخی از بحث هایی که علامه طباطبایی در نهایة الحکمة با عنوان «قد تبیّن بما تقدم» یا «قد تبیّن بما مرّ» انجام داده، از این سنخ است؛ یعنی فهمی عقلی روی داده و مجموع کارکرد عقل تحلیلی و توصیفی، چنان نتایجی را به دست داده است.
🔹 نباید تصور کرد که کارکرد عقل تحلیلی و توصیفی تنها در حیطۀ شهود است. هرجا فهمی روی داده باشد، چه عقلی و چه شهودی، عقل تحلیلی و توصیفی می توانند فعالیت کنند.
🔹 آنچه عقل تحلیلی به دست می دهد، تصور جزئی است، و دستیابی به مفاهیم کلی، کنش عقلی دیگری را می طلبد.
📚 منبع: کتاب تأملاتی در فلسفهی فلسفهی اسلامی ص 154_157
📌آدرس کانال؛
🆔eitaa.com/fekrat_net