💠میرزا مهدی اصفهانی، شيخيه و نصيريه： 🔹 بنياد اصلی نظريه وجود و خلقت در مکتب ميرزا مهدي اصفهاني بر #احاديث_عوالم_اظله_و_اشباح استوار است. 🔸 #احاديث_اظله ريشه اصلی اش به روايات اهل سنت می رسد. بعدها البته #غلات_شيعی از اين احاديث استقبال کردند و بر بار معنایی و گستره روايی آن تا آنجا که می توانستند افزودند. 🔹 بيشتر متکلمان و از جمله متکلمان شيعه يا اصل اين احاديث را منکر شدند و يا کوشيدند تفسيری قابل قبول از آن روايات عرضه کنند. 🔸 در مقابل غلات، #نصيريه بنياد فکری خود را بر احاديث اظله و اشباح قرار دادند و از آن منظومه ای پيچيده در رابطه با نظام خلقت و تنزلات "معنی" در "هياکل" بشری و مراتب "اکوان" برساختند که در آثار مهم آنان و به ويژه آثار پيشوای اصلی آنان #حسين_بن_حمدان_خصيبي تبلور يافته است. 🔹 شيخيه بعدها به احاديث اظله و اشباح عنايت خاص نشان دادند. 🔸 در اين ميان متنی بلند منسوب به #مفضل_جعفي در کتاب #هداية_الکبری که مشتمل بر ملاحم نيز هست بارها و بارها در منابع دوره صفوی به بعد و از جمله در آثار شيخيه نقل شد. 🔹 ميرزا مهدي اصفهاني در آثارش عنايت زيادی به بحث اظله و اشباح در بحث #خلقت_عوالم دارد. 🔸 در #کتاب_ابواب_الهدی او قسمتی از متن ياد شده را که خصيبي به سند غاليانه خود از مفضل در کتابش نقل کرده تحت عنوان "حديثی شريف" که سندش "متصل" است در اين زمينه می آورد و بدان استناد و بر اساس آن بسياری از مبانی خود را بر می سازد. 🔹 محقق متن کتاب ابواب الهدی در پاورقی صفحه ۳۴۲ ابراز می دارد که منبع این حديث شريف را در جوامع روايي نيافته است. 🔸 حق با اوست. اين قسمت از متن منسوب به مفضل جعفي در نسخه های مختلف چاپی کتاب هداية الکبری از خصيبي نقل نشده است. 🔹 اين قسمت را #ميرزا_محمد_تقي #حجة_الاسلام_ممقانی معروف به #نيّر از رهبران شيخيه در کتاب #صحيفة_الابرار خود نقل کرده است. منبع نقل او نسخه ای از خصيبي بوده که متفاوت از متن کتاب هداية الکبرای خصيبي است. 🔸 اين قسمت که چند برگی و از جمله قسمت مورد استناد مرحوم ميرزا مهدي اصفهاني است هيچ کجای ديگری در منابع اماميه نقل نشده و حتی در چاپ های خود نصيريه از متن کتاب الهداية الکبری در قسمت مورد نظر درج نشده است. 🔹 اين متن حتی گويا اصلش که کل متن منسوب به مفضل جعفي است در واقع بخشی است از يکی ديگر از آثار خصيبي که معمولاً در نسخه های هداية الکبری بدان ملحق می شده است. 🔸 متن پر برگ و منسوب به مفضل جعفي در واقع مانيفست غلات نصيريه است و در آن بخش هایی وجود دارد که می توان بر اساس آن کل بنای فکر نصيريه را بازسازی کرد. 🔹 از نقطه نظر تاريخی شکی نيست که کل اين روايت ساخته غلات است و مفضل جعفي روحش هم از آن بی خبر بوده است. 🔸 به هرحال مرحوم ميرزا مهدي اصفهاني بر اساس اين متن که آن را "حديث شريف" فرض فرموده يکی از مستندات خود را در رابطه با خلقت عوالم در کتاب ابواب الهدی مرقوم فرموده است. 🔹 روشن است که او به #کتاب_صحيفة_الأبرار نظر داشته و از آن نقل کرده است؛ گرچه ظاهراً آن را از روی حافظه نقل کرده چرا که نقلش کاملاً مطابق متن کتاب صحيفة نيست. 🔸 ميرزای اصفهاني با مکتب شيخيه آشنایی داشته و گويا زمانی در نجف شيفته افکار آنان شده بوده است. 🔹 بعدها البته او نظرات خود را بنياد نهاد و از #مکتب_شيخيه فاصله گرفت و بر آنان رديه ای هم نگاشت. 🔸 رديه نويسی ميرزا مهدي بر شيخيه به دليل شباهت افکار او با شيخيه و برای تعيين مرزها و تحديد و جداسازی افکارش با آنان بود. 📚بررسی های تاریخی، مقالات و نوشته های حسن انصاری در حوزه تاریخ و فرهنگ اسلام و ایران. ۱۲ مهر ۱۳۹۶ #ميرزا_مهدي_اصفهاني #شيخيه #مکتب_تفکيک #ابواب_الهدي #نصيريه #غلات 💢کانال فِي الحِکمَة 🆔 @felhekmat