eitaa logo
مدرسه مطالعات فقه نظام
1.3هزار دنبال‌کننده
427 عکس
9 ویدیو
4 فایل
💠 کانال رسمی مدرسه مطالعات تخصصی فقه نظام 🔶 مرجع تخصصی دروس خارج فقه نظام 🔶 اطلاع رسانی برنامه ها و نشست های تخصصی 🔶 معرفی آثار علمی برگزیده در حوزه فقه نظام 🌐 وبگاه اطلاع رسانی http://www.fiqhenezam.ir 📞 ارتباط با ما: @Admin_1001
مشاهده در ایتا
دانلود
❇️ آیت‌الله محسن اراکی در درس خارج فقه نظام سیاسی مطرح کرد؛ ⬅️ در منابع دینی برای شخصی که برای ولایت تفیض مانند وزارت، فرمانداری و ... انتخاب می‌شود علاوه بر سه شرط علم، عدل و کفایت شرایط دیگری نیز ذکر شده است. ⬅️ احراز شروط زائد باید در دو قسم ایجابی و سلبی انجام شود. مراد از شروط ایجابی صفاتی است که باید در کسی که ولایت به او سپرده می‌شود وجود داشته باشد و مراد از شروط سلبی صفاتی است که نباید در کسی که به او ولایت واگذار می‌شود وجود داشته باشد. 🔻 برخی از شروط ایجابی عبارتند از؛ 1️⃣ تجربه: تجربه به دو نحو است؛ نخست خود آن کسی که ولایت به او واگذار می‌شود، در مأموریت‌های دیگر و کارهایی که به او واگذار شده، تجربه شده و آزموده شده باشد. دوم این که خود شخص هم تجربه داشته باشد یعنی کارهایی از این قبیل و نظایر آن را در سطوح پایین‌تر انجام داده باشد. 2️⃣ حیا: کسی که ولایت به او واگذار می‌شود نباید نسبت به ناهنجاری‌ها گستاخ و روحیه شکستن اخلاقیات متعارف را داشته باشد. یکی از دلایلی که برخی جرأت دارند به بیت‌المال دست برد بزند، بی حیایی است. در فرهنگ غرب اولین کاری که می‌کنند حیاء فطری را در نوجوانان می‌شکنند؛ آموزش‌های جنسی که در مثل سند ۲۰۳۰ آمده است برای شکستن همین سد و نیروی الهی است. 3️⃣ ریشه خانوادگی صالح: البته همیشه این گونه نیست که اگر خانواده‌ای صالح نبودند، فرزند آنها نیز غیر صالح باشد؛ لکن معمول و غالب چنین است که وراثت عامل زمینه ساز ارتکاب نابهنجاری است. . ————————— 🔎@fiqhenezam_com
🔻 آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ تفاوت‌های طبیعی باید منشأ تفاوت در کاربرد باشد نه منشأ تفاوت در امتیاز؛ مثلاً در سپردن کار باید میان فردی که از لحاظ طبیعی بدن قوی‌ دارد، با فردی که بدن ضعیفی دارد تفاوت باشد؛ از این روکاربرد اجتماعی زن و مرد متفاوت است. یکی از فرهنگ‌های غلطی که در غرب اتفاق افتاده است بهم ریختن این کاربردها می‌باشد. ⬅️ این تقسیم‌کار نه تنها منافاتی با عدل ندارد؛ بلکه عدل همین است که تقسیم‌کار مطابق با توانایی هر فرد باشد. ⬅️ این افتخار نیست که زن راننده کامیون شود. برخی کارها مثل قابله گری یا پزشکی زنان، مخصوص بانوان است لذا بر دولت اسلامی واجب است زنانی را برای کارهایی که مخصوص بانوان است تربیت کند. ⬅️ تمدن اروپایی زنانگی را از زن گرفت؛ این‌که زن کار مردانه انجام دهد زنانگی را از او می‌گیرد. وقتی زیبایی، لطافت و عطوفت از بین برود، زن خشن می‌شود و دیگر نمی‌تواند نقش زنانگی را ایفا کند. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
✅ آیت‌الله محسن اراکی در درس خارج فقه نظام سیاسی بیان داشت؛ ⬅️ از نمونه‌های مخالفت با امتیاز سیاسی بر مبنای تفاوت روابط اجتماعی، جریان مخالفت امیرالمؤمنین(ع) با نصب معاویه بر ولایت شام است. افراد متعددی به حضرت می‌گفتند فعلا معاویه را رها کن تا حکومت خودت تثبیت شود سپس با او مخالفت کن. ⬅️ نصب یزید بن ابی‌سفیان و معاویه، به دلیل جایگاه اجتماعی آن‌ها بود و خلیفۀ دوم معتقد بود که باید برای این مسئولیت‌ها از افرادی کمک گرفته شود که جایگاه اجتماعی برجسته‌ای دارند. این تفکر او حتی در مسئله اقتصاد نیز جریان داشت. ایشان معتقد بود بیت المال را باید بر اساس تفاوت‌های اجتماعی تقسیم شود؛ از این رو به اشخاصی که جایگاه اجتماعی برتری داشتند، بیشتر می‌داد. ⬅️ همان گونه که تفاوت اجتماعی در نظام اسلامی نمی‌تواند منشأ امتیاز سیاسی باشد، منشأ امتیاز اقتصادی نیز نمی‌تواند باشد. ⬅️ طلحه و زبیر از امیرالمومنین علیه السلام امتیاز سیاسی و هم اقتصادی می‌خواستند؛ امتیاز سیاسی این بود که می‌گفتند چرا امورات حکومت با رأی و مشورت ما انجام نمی‌شود، ما صاحب سابقه در اسلام هستیم و این همه فضیلت داریم لذا ما را باید شریک خودت در حکومت بدانی. ⬅️ برخورد امیرمؤمنان(ع) با طلحه و زبیر امتیاز سیاسی و اقتصادی بر مبنای تفاوت‌های اجتماعی مبتنی بر حسب و نسب را نفی می‌کند. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
🔻 آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ یکی از شروط والی مردمی بودن او است؛ یعنی از جنس مردم باشد و بین او و مردم فاصله وجود نداشته باشد و خود را از مردم بالاتر نبیند. مهم‌ترین نماد مردمی بودن این است که مردم به او دسترسی داشته باشند. ⬅️ کسی که والی و فرمان دار می‌شود باید تا آنجا که می‌شود به مردم آسان بگیرد. این بدان معناست که در وضع قوانین و اجرای آن، خشکی و سخت گیری را باید کنار گذاشت. همچنین شخصیت والی دارای نرمش و انعطاف باشد. ⬅️ این‌که مسئولی در اجرای قانون کوتاه نیاید غیر از این است که در زمان اعمال قانون نرمش نشان دهد. منظور از نرمش تساهل و تسامح در نحوۀ اجرای قانون است نه به معنای کوتاه آمدن از قانون. ⬅️ تسامح و تساهل اگر به معنای تسامح در اجرای خود قانون باشد، غلط است. آنکه در روایات داریم «بعثت بالشریعة سمحة السهله » یعنی شریعت و احکام آن آسان است؛ نه این‌که شما تسامح کنید و از شریعت دست بردارید، این غیر از تسامح به معنای سعه صدر در اجرای قانون است. ⬅️ در برابر ظالم نباید کوتاه آمد و حق مردم را باید از ظالم ستاند و نباید با ملایمت برخورد کرد؛ اما اگرشخص ضعیف کاری کرد که قانون باید در حق او اجرا شود، جا دارد که با نرمش با او برخورد شود. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت‌الله محسن اراکی در درس خارج فقه نظام سیاسی مطرح کرد؛ ⬅️ در عدل سیاسی دو نوع ولایت، تفویض و تنفیذ وجود دارد. ⬅️ برخی از مصادیق مهم ولایت تفویض عبارتند از؛ ارسال امیرالمؤمنین علیه السلام به عنوان قاضی به یمن توسط پیامبر اکرم صل الله علیه واله که نوعی ولایت تفویض بود و دیگری زمانی است که در غزوه تبوک رسول خدا(ص) به امام علی(ع) دستور دادند تا در شهر بماند. ⬅️ ولایت تفویض رده بعد از ولایت عامه است. لکن دستورات ولایت عامه نسبت به ولایت تفویض دستورات کلی است و در امور جزئیه، تفاصیل و… اختیار به ولی خاص سپرده می‌شود. به همین دلیل حضرت امیر(ع) در عهدنامه مالک اشتر در خصوص چگونگی هزینه کردن بیت المال اوامری را صادر می‌کند ولی مصادیق آن را مشخص نمی‌کند. ⬅️ همیشه در ولایت‌های تفویضی شرایط علم، عدل و کفایت وجود دارد. البته در ولایت تنفیذ عدالت شرط نیست بلکه در آن علم و توانایی بر انجام مأموریت شرط هست؛ از این مصداق است مأموریتی که حضرت رسول(ص) به خالد بن ولید سپرد. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت‌الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ مردمی بودن با سه رکن تحقق پیدا می‌کند: تواضع، خیرخواهی برای مردم و فاصله نداشتن با مردم. ⬅️ والی و کسی که مسئولیتی دارد و کار مردم دست اوست، حق ندارد از مردم احتجاب کند و بین او و مردم مانعی باشد که مردم به او دسترسی نداشته باشند. ⬅️ ولی باید ناصح و خیرخواه مردم باشد و تا می‌تواند و آنچه از دست او بر می‌آید در راه خیر مردم تلاش کند. البته مسأله خیرخواهی عام است و هم مردم باید نسبت به والی خیرخواه باشند، او را کمک کنند، به او پیشنهاد دهند و از او دفاع کنند و هم والی باید خیر خواه مردم باشد ⬅️ اهتمام به امور مسلمین در ناصح بودن برای آن‌ها جلوه می‌کند که انسان آنچه می‌تواند در پی خدمت رسانی و حل مشکلات مردم باشند تعجب می‌کنم از برخی که ادعای علم و تقوا دارند اما خودشان را از نیازها و مشکلات مردم کنار می‌کشند به بهانه این‌که نباید سیاسی بود! ⬅️ این‌که گفته شود «عبادت بجز خدمت خلق نیست» حرف غلطی است؛ این مسأله نفوذ فرهنگ الحادی در جامعه ایرانی و خیلی از جوامع اسلامی و دست بردن در ادبیات و آداب مردم و ضرب‌المثل‌ها به قصد دور کردن مردم از دین است. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 ولایت خاصه بر دو نوع است؛ 1️⃣ ولایت تفویض: یعنی واگذاری اختیارات تصمیم‌گیری. در این نوع از ولایت، ولایت عامه اختیار تصمیم‌گیری را بر فرد، افراد، هیأت و مجموعه‌ای واگذار می‌کند؛ مانند مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و... 2️⃣ ولایت تنفیذ: به معنای سپردن مأموریت اجرایی برای فردی است. در این نوع ولایت فرد حق تصمیم‌گیری ندارد بلکه عمل کننده است، یعنی تصمیم را برای او گرفته‌اند و او مجری است. ⬅️ شرایط ولایت تفویض و ولایت تنفیذ متفاوت است. در ولایت تفویض همان شرایطی که در ولایت عامه معتبر است باید وجود داشته باشد که شامل سه شرط مهم علم، عدل و کفایت می‌شود. ⬅️ مسئولی که می‌خواهد برای نظام اسلامی تصمیم‌گیری کند باید با فقه نظام ولو تقلیداً آشنا باشد. چگونه می‌توان با فقه نظام آشنا نبود ولی برای نظام اسلامی تصمیم‌گیری کرد. حداقل این است که مسئول با احکام شرعی حوزه خودش آشنا باشد. ⬅️ فردی که می‌خواهد مدیریت داشته باشد باید با فقه مدیریت در حوزه‌ای که می‌خواهد تصمیم‌گیری کند آشنا باشد تا تصمیماتش خلاف شرع نباشد. مثلا فردی که می‌خواهد برای اقتصاد تصمیم بگیرد باید با فقه الاقتصاد آشنا باشد. در کشوری که اداره آن قرار است براساس اسلام باشد باید این امور در آن معتبر باشد. در این مسائل نباید مسامحه کرد. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ ⬅️ در نگاه کلی تفاوتهای طبیعی را می‌توان در 3 نوع متصور شد: 1️⃣ تفاوت در استعدادها. 2️⃣ تفاوت جغرافیایی؛ مانند تفاوتی که در زندگی مناطق کوهستانی و گرمسیری وجود دارد. 3️⃣ تفاوت نژادی؛ مانند سرخ پوست یا ژرمن و ... ⬅️ جهت بررسی عدل اقتصادی با تفاوتهای طبیعی در ابتدا باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا اصل تفاوت میان انسانها امری پسندیده است؟ ⬅️ در منابع دینی تفاوت و تکاثر به دو نوع مثبت و منفی تقسیم شده است. تفاوتهایی مثبت است که طبیعی و غیر ارادی باشند؛ به تعبیر دیگر برمبنای سنت الهی ایجاد شده باشند که مصادیق اینگونه تفاوتها از آیات الهی شمرده می‌شود. ⬅️ وجود تفاوتهای اعتقادی در جامعه، امری مثبت نیست. این تفاوتها زمانی مثبت شمرده می شوند که به وحدت ختم شوند. ⬅️ در تفکر غربی تکثر گرایی امری مثبت است و دلیل آن نپذیرفتن خداوند به عنوان یک وجود حق حقیقی است. ⬅️ در صورتی که وجود خداوند علاوه بر اینکه معیاری برای تشخیص حق از باطل است، نشان دهنده وجود دو مقوله حق و باطل نیز می‌باشد؛ بر این اساس نمی‌توان مانند غربی‌ها گفت همه نظرها صحیح است بلکه نظری صحیح است که با معیار حق هم خوانی داشته باشد. ⬅️ تکثر به معنای غربی موجب می‌شود انسان یا در شناخت حق سردرگم بماند یا معتقد باشد حقی وجود ندارد. ⬅️در مباحث اجتهادی فتوای دو مجتهد علارغم تفاوتها، مجزی هستند. مجزی بودن به معنای حق بودن آنها نیست بلکه به این معنا است که برای مقلدان در عمل مجزی است. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻 صفات سلبی والی: 1️⃣ والی نباید افشاگر عیوب مردم باشد ⬅️ مسئول باید نسبت به زیردستان خود حساس، بدبین و نکته سنج باشد و بر آن‌ها جاسوس بگذارد. در متون دینی روایاتی ذکر شده است که اشاره دارد امیرالمؤمنین علیه السلام افرادی را برای تجسس از کارگزاران حکومتی بکار می‌گرفت. ⬅️ اگر شخصی به صورت پنهانی مرتکب اشتباهی شده است، نباید با افشاگری آبروی او را برد. اگر چنین شخصی صلاحیت آن منصب را ندارد باید برکنار شود. ⬅️ باید پوشاندن عیوب دیگری در جامعه تبدیل به فرهنگ شود که نتیجه آن وجود یک جامعه صالح است. اما اگر دائما در جامعه‌ای اخبار اشتباهات و اعمال خلاف دیگران منتشر شود، قبح عمل بد و خلاف برای مردم شکسته شده و تبدیل به یک عمل عادی می‌شود. 2️⃣ نباید والی کینه توز باشد. 3️⃣ نباید والی نسبت به سخن چینان زودباور باشد. ⬅️ آثار منفی زودباور بودن والی در تاریخ سیاسی ایران بی شمار است که از جمله آن کشتن امیرکبیر به دست ناصرالدین شاه می‌باشد. چنین والیانی در نتیجۀ سعی ساعی تصمیم گرفته‌اند اما بعد از آن پشیمان شده‌اند. ⬅️ انسان سخن چین طالب خیر و خوبی دیگران نیست؛ زیرا انسان خیرخواه، برای دیگران دشمن درست نمی‌کند و از آنها بدگویی نمی‌کند؛ از این رو می‌توان گفت فرد سخن چین نیت بدی دارد؛ یا می‌خواهد خود را به والی نزدیک کند یا اغراض دیگری که غرض صحیحی نیست را دنبال می‌کند. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻شرایط سلبی ولایت تفویض ✅ ریاست طلب نبودن ⬅️ شخص ریاست طلب هنگامی که به مقصود خود که ریاست است رسید، نه تنها به وظیفه‌ای که بر عهده او است نخواهد پرداخت؛ بلکه بر مردم احساس برتری می‌کند و به عنوان یک انسان برتر از مردم، متسلط بر مردم خواهد شد و این ویژگی با شرایط والی تفویض منافات دارد. ⬅️ از مجموع روایات چنین به دست می‌آید کسی که به دنبال ریاست باشد یا برای تسلط بر مردم به دنبال ریاست باشد، علاوه بر اینکه ملعون و هالک است، موجب هلاکت دیگران نیز می‌شود. چنین شخصی قطعا صلاحیتی برای تصدی مسئولیت مدیریتی نخواهد داشت. ⬅️ از ریاسات ممدوحه، ریاست انبیا علیهم السلام و اوصیا الهی می‌باشد که در قرآن کریم از قول انبیا فراوان نقل شده است که گفته‌اند«اطیعونی». مصداق بارز آن در سوره یوسف ذکر شده است؛ این نوع ریاست، از نوع حب الریاسه دنیوی و اغراض فاسد نفسانی نیست. ⬅️ ممکن است کسی اهل علم باشد و از جهت علمی اهلیت ریاست را داشته باشد، اما ریاکار است و می‌خواهد خود را به مردم نشان دهد؛ لذا هرچند می‌داند سخنی که می‌گوید سخن صحیحی نیست اما برای جلب قلوب مردم و گاهی برای جلب برخی از هوی پرستان و انسان‌های ضعیف چنین سخن می‌گوید و فتوی می‌دهد، ریاست این شخص هم از نوع ریاست باطله است. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» مطرح کرد؛ 🔻اصول حاکم بین رابطه ولی عام با کارگزاران و مدیران 1️⃣ رابطه عشق و محبت ⬅️ یعنی هم ولی عام نسبت به عامه مردم و به ویژه نسبت به کارگزاران، مدیران و صاحب منصبان عشق می‌ورزد و با محبت رفتار می‌کند و هم از سوی دیگر عامه مردم به ویژه کارگزاران و مدیران نسبت به ولی عام، عاشقانه رفتار می‌کنند. ⬅️ انرژی و قوه‌ای که در نظام سیاسی اسلام، مردم را به اطاعت مجبور می‌کند، قوه قهریه و تطمیع نیست؛ بلکه عشق و محبت است. البته تخویف هم وجود دارد و کسانی که تخلف کنند با آن‌ها با قاطعیت رفتار خواهد شد؛ ولی اصل و اساس، رابطه عشق و محبت بین ولی عام و عامه مردم است. ⬅️ نصوصی دال بر محبت خدای متعال نسبت به خوبان و نیکان و نفرت، خشم و عدم محبت خدای متعال نسبت به فرمان گریزان و خائنان وجود دارد. ⬅️ خداوند به این دلیل که به همه موجودات عالم وجود داده است، در عالم خلقت همه آنها را مورد شمول رحمت عامه خود قرار داده و زمینه رشد و کمال را برای همه فراهم می‌کند. اما در عالم امر، این محبت مبتنی بر عکس العملی است که موجودات نسبت به خداوند متعال نشان می‌دهند؛ موجودی که فرمان گریز باشد، علاوه بر اینکه مشمول رحمت الهی واقع نمی‌شود با بغض و نفرت الهی نیز مواجه می‌شود. ⬅️ بنابراین قواعد حاکم بین عالم خلق و عالم امر متفاوت است و بحث ما در نظام سیاسی، در عالم امر است، لذا در این عالم محبت مشروط به اطاعت است؛ از این رو فقط موجوداتی که از فرمان خداوند اطاعت کنند، محبوب او خواهند بود. ————————— 🔎@fiqhenezam_com
❇️ آیت‌الله محسن اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» بیان کرد؛ ⬅️ مبارزه با تفاوت طبقاتی یا امتیازات اجتماعی از تأکیدات مهم اسلام است. تفاوت‌های طبقاتی یعنی در نظر گرفتن جایگاه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و قضایی شخص. ⬅️ پیامبر اسلام صل الله علیه وآله می‌فرماید «یکی از دلایل هلاکت اقوام و امت‌های پیشین این بود که در اجرای حدود، رعایت عدالت و حق نمی‌کردند، بلکه اجرای حدود تنها برای ضعفا بود.» ⬅️ پایگاه اجتماعی اشخاص نباید مانع از اجرای حد شود. اسلام هرگونه امتیاز درعرصه قضا و حقوق براساس تفاوت طبقاتی و روابط اجتماعی را رد می‌کند.امیرمؤمنان(ع) در عهدنامه مالک اشتر می‌فرمایند: از پیامبر(ص) مکرر شنیدم امت پاک، امتی است که حق ضعیف را از قوی بگیرد بدون آن که ضعیف در اظهار حق خود دچار واهمه شود. ⬅️ ما باید حق را بیان و اجرا کنیم. برخی به این دلیل از اجرای حق خود داری می‌کنند که جاری کردن حق موجب گمراهی بیشتر فلانی می‌شود. در حالی که گمراه شدن او به سبب خودش است و نمی‌تواند دلیلی بر اجرا نکردن حق باشد. ⬅️ در عهده نامه مالک اشتر آمده است که فرد باید عاقبت و نتیجه اجرای حق را بپذیرد ولی بداند سرانجام کار خوب خواهد بود؛ یعنی در پایان مردم از او سپاس گذاری خواهند کرد. همچنین اگر مردم خیال کردند به آن‌ها ظلم می‌شود، باید صراحتا عذر خواهی شود و مردم در جریان امور قرار بگیرند. ————————— 🔎@fiqhenezam_com