📝#فقه_نظام_اقتصادی_اسلام
🔘 #خلاصه
🔘#جلسه_هفتم
🚩در جلسات قبل بیان شد که از مبانی، به اهداف می رسیم و اهداف بر روی اصول اثر گذارند. و بر اساس اصول ساختارها شکل می گیرد. ساختار بازار سرمایه و بازار پول بررسی شد.
🔷بازار کار
🔹به فرایند عرضه و تقاضایی که برای یک شی یا پدیده به وجود می آید و برای آن قیمت تعیین می کند، بازار می گویند.
🔹در بازار کار، نیروی کار مورد معامله قرار می گیرد.
🔹مکانیزم بازار کار مشابه سایر بازارها است یعنی اگر عرضه ای کاهش یابد، خود به خود قیمتش افزایش می یابد و بالعکس.
🔹در نظام سرمایه داری ساختار بازار کار به گونه ای است که حدود 98 درصد بازار به شکل اجیری عمل می کند. و مبتنی بر مبانی آن یعنی حداکثر کردن منفعت مادی شخصی است.
🔹صاحبان سرمایه (کارفرما) به دنبال حداکثر سازی سود شخصی خود و صاحبان کار (کارگر) نیز به دنبال حداکثر سازی سود شخصی خود هستند.
🔹صاحب سرمایه با کاهش هزینه سودش را افزایش می دهد. یکی از هزینه های مهم دستمزد کارگر است. نیروی کار هم به دنبال حداکثر کردن دستمزد خویش است و این نزاع دائما جاری است. کارگر همواره کارفرما را متهم به استثمار و کارفرما هم دائما کارگر را متهم به کم کاری و مفت خوری می کند.
🔹تشکیل اتحادیه های کارگری نشانه همین تناقض در ساختار نظام سرمایه داری است.
🔸آیت الله شاه آبادی می فرماید چطور با این ساختار که در ذاتش تفرقه و جدایی است می توان به دنبال «واعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا» بود؟
🔸در اسلام اجاره نفس کراهت دارد. حال مسئله این است که حکم نهادینه کردن امر مکروه در جامعه اسلامی چیست؟ مشهور فقها فتوا به حرمت داده اند. ولی ما هم ایجاد شغل توسط دولت را این گونه تعریف کرده ایم.
🔶بازار کالا و خدمات
🔸بازار کالا و خدمات یعنی فرایند عرضه و تقاضایی که در بازار یک کالا قیمت خودش را پیدا می کند.
🔸نظام سرمایه داری واقعا موفق بود که مبانی خودش را بکشاند تا بناها. دقیقا بازار کالا و خدمات را به گونه ای طراحی کرده که عرضه کننده در تولید و عرضه خودش به دنبال حداکثر سودش باشد و حداکثر سودش را تامین و تضمین بکند.
🔸بر این اساس انواع انحصارات در این بازار شکل می گیرد. انحصارات فردی، انحصارات دوجانبه، انحصارات چند جانبه. تا این که فروشنده بتواند محصولش را به حداکثر قیمت عرضه بکند.
🔹در نظام اسلامی، حاکم تنها در شرایط اضطرار می تواند تعیین قیمت کند. اما معتقدیم این در شرایطی است که بازار هم بر اساس مبانی اسلامی شکل گرفته باشد.
◻️چند نکته:
▫️تا این جا نظام اقتصادی را تعریف نکردیم و سعی کردیم با تبیین ساختار درختی تشکیل یک نظام اقتصادی، آن را معرفی کنیم.
دو تعریف برای نظام اقتصادی:
▫️مجموعه ای از روابط و رفتارهای اقتصادی هدفمند یا نظام مند، مبتنی بر مبانی، هدف و در چارچوب اصول برای رسیدن به اهداف کلان اقتصادی.
▫️مجموعه ای از معارف نظام مند و سازگار با هم که شامل مبانی، اهداف فعالان اقتصادی، اصول و قواعد و ساختار رفتارها و روابط و نهادهای اقتصادی، برای تحقق اهداف کلان اقتصادی را گویند.
◼️تعریف فقه:
▪️عملیات استنباط یا احکام مستنبطه احکام تکلیفی و وضعی.
▪️در عملیات استنباط، فقیه موضوع را می شناسد، ادله را می شناسد، متعلق موضوع را می شناسد، حکم متعلق این موضوع را استخراج می کند. که این استخراج در ابواب مختلف متفاوت است. (معاملات یا عبادات، تاسیسی یا امضایی و...)
▪️فقه متداول و مرسوم معمولا کاری به مبانی، اهداف و اصول ندارد و فقط روی رفتارها و روابط متمرکز می شود.
▪️ما در فقه باید موضوع، متعلق، مکلف و حکم را بررسی کنیم. مثلا در وجوب کفایی گاهی متعلق یک فرد است. و گاهی متعلق یک مجموعه ای از افراد جامعه است.
◻️تفاوت ولی فقیه با سایر فقها
▫️ولی فقیه باید فقاهت را حکم کند نه این که فقه را حاکم کند. او باید یک عصاره ای از شعور تخصصی متخصصان و فقها بگیرد و بر اساس آن حکم کند.
▫️در مقام عمل شارع به ولی فقیه این ولایت را داده که حکم مستنبطه خودش را در جامعه جاری کند و از حکم مستنبطه سایر فقها جلوگیری کند.
🔵 تهیه پست: #سیدمرتضی_شرافت
📌موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
https://eitaa.com/fvtt_ir
📝#فقه_نظام_اقتصادی_اسلام
🔘 #خلاصه
🔘#جلسه_هشتم
📜چهار روش در کشف نظام اقتصادی وجود دارد: 1. روش امضا 2. روش اکتشاف 3. روش تکوین 4. روش ترکیب
☑️تفاوت روش ها ناشی از تفاوت در تلقی محقق درباره نظام اقتصادی اسلام است.
🔷روش امضا
🔹بنابراین تلقی، نظام اقتصادی اسلام همان نظام اقتصادی دنیا است اگر مغایرتش با مبانی اسلامی احراز نشود. روش کشف چنین نظامی امضاء است.
🔹اینها معتقدند یک ثابتاتی داریم مانند حرمت ربا و حرمت اسراف، در کنار اینها نظام اقتصادی که عرف عقلای عالم از آن استفاده می کنند، را با دستگاه فقه تحلیل می کنیم اگر مغایر با مبانی اسلامی نبود، مورد امضا و تایید است و آن نظام اقتصادی اسلام است.
❗️اشکالات روش امضا
▫️در این روش ما کلا با مبانی، هدف، نوع مالکیت، اصل رفتاری بخش خصوصی و... کاری نداریم و فقط رفتارها و روابط را تحلیل فقهی می کنیم.
▫️انواع رفتارها و روابط دائما توسط نهادهایی مانند بانک در حال ایجاد شدن هستند، ما باید تک تک این رفتارها را بدون لحاظ عقبه و آثار و تحولات ماهیتی بررسی کنیم.
🌑بعضی می گویند ما بیش از روش امضا نیاز نداریم و موظف نیستیم.
🌕پاسخ این است که نیاز نداریم یعنی چه؟ یعنی کشف نظام اقتصادی اسلام از روش های دیگر معقول نیست؟ یا مشروع نیست؟ یا ممکن نیست؟
🌕اگر معقول نیست، چطور کافر و یهودی یک پیکره را کشف کردند و شما پذیرفتید و تحلیل فقهی کردید. چرا یک فقیه و اقتصاد دان بر اساس مبانی اسلام نباید استخراج کند و آن را در اختیار دستگاه فقه شما بگذارد؟!
🌕اگر مشروع نیست چطور کشفیات غیر مسلمانان مشروع است؟!
🌕اگر ممکن نیست، ادل الدلیل علی امکان شیء وقوعه. ما استخراج می کنیم و تحویل می دهیم.
🔶روش اکتشاف؛ حرکت از روبنا به زیربنا، روش شهید صدر
🔸ایشان می فرماید مذهب اقتصادی اصول و قواعد اساسی است برای رسیدن به عدالت و اهداف اقتصادی. منظور ایشان از اصول و قواعد اصلی مانند آزادی اقتصادی، اصل توزیع عادلانه ثروت، اصل مالکیت مختلط، اصل بهره مندی کار و سرمایه از محصول تولیدی و اصولی از این قبیل را به صورت مجموعه ای از قواعد به عنوان مذهب و نظام اقتصادی اسلام معرفی می کند.
🔸خودشان تصریح دارند که اساس این است که ما از زیربنا به سمت قواعد و اصول بیاییم، ولی ما به دلایلی که ایشان می آورد، احکام فقهی رفتارها و روابط اقتصادی را داریم و تمام این رفتارها و روابط را در حوزههای تولید، توزیع، مصرف، احکامش را استخراج کردیم، می توانیم این قواعد اساسی را کشف بکنیم
🔸مقصودشان از زیر بنا، مبانی و مفاهیم اساسی اسلامی مثل مبانی هستی شناختی، خداشناسی، جهان شناسی، اصالت فرد و جمع و... است. که به آن مذهب و مکتب اقتصادی می گویند.
🔸مقصود ایشان از روبنا، احکام فقهی انواع رفتارها و روابط هدفمند که در حوزه ی تولید، توزیع و مصرف هست.
◾️روش تکوین؛ حرکت از زیربنا به روبنا؛ روش اآیت الله شاه آبادی
▪️ایشان اساس و پیکره نهادهای اقتصادی را بررسی می کند. در واقع از سطح دوم موضوع شناسی تحلیل می کند.
▪️ریشه مشکلات را نهادهایی مانند بانک می داند و کل ماهیت را کنار می گذارد. و تحلیل می کند که اینها بر اساس مبنای سکولار انسان شناختی، مبتنی بر شرک و دور از منابع اسلامی است.
▪️ایشان با اساس قرار دادن حرکت توحیدی، ساختار و اصول طراحی می کند، سیاسی ارائه می دهد و حتی نهاد و ساختار اقتصادی طراحی می کند.
▪️البته حجیت این را بحث می کنیم چرا که اگر ما نتوانیم حجیت این ساختار را اثبات کنیم، نمی توانیم آن را به شرع نسبت بدهیم.
◽️روش ترکیب
▫️تلقی ما از نظام اقتصادی در جلسات قبل روشن شد. مجموعه ی معارف از مبانی، اهداف، اصول، ساختارها و نهادها که این مجموعه ی معارف سازگار با هم برای رسیدن به اهداف اقتصادی اسلام باشد.
▫️بر اساس این تلقی، معتقدیم روش امضا در باب عقود و معاملات قابل استفاده است و این روش را می پذیریم اما برای کشف نظام و ساختارها مناسب نیست.
▫️روش تکوین هم روشی اساسی و مهم است.
▫️اما روش اکتشاف مشکلات فقهی و اصولی دارد و منتهی به قیاس و استحسان و مصالح مرسله و... می شود. این روش را فقط در شرایط اضطرار می پذیریم.
▫️ معتقدیم باب علم و علمی منسد نیست و از روش ترکیب می توانیم این ساختارها را به دست بیاوریم
📗نظام اقتصادی یکی از زیرمجموعه های نظام اجتماعی اسلام است. برای نظام اجتماعی اهدافی برشمرده اند از جمله حیات طیبه که اهداف نظام اقتصادی اسلام هم این هدف را دنبال می کنند.
📊هدف عالی نظام اقتصادی اسلام: تامین رفاه عموم مردم (حد کفاف برای همه افراد در حکومت اسلامی).
📊این هدف توسط سه هدف میانی عدالت، امنیت و رشد اقتصادی پیگیری می شود. و برای آنها یک سری اهداف عملیاتی نیز تعریف می شود.
🔵 تهیه پست: #سیدمرتضی_شرافت
📌موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
📗#فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
👤#استاد_یوسفی
⬛️#خلاصه #جلسه_اول
🔷اهمیت موضوع شناسی
🔹موضوع به منزله علت برای حکم است و در استنباط حکم موثر است.
🔶سطوح موضوع شناسی
🔸سطح اول- ارائه موضوع به دستگاه فقه بدون توجه به فلسفه ایجاد، تحولات تاریخی، کارکردها و اثر گذاری ها و... .
🔸سطح دوم- ارائه موضوع به دستگاه فقه با توجه به فلسفه ایجاد، تحولات تاریخی، کارکردها و اثر گذاری ها و... .
🔸سطح سوم- بررسی موضوع با توجه به جایگاه آن در نظام اقتصادی اسلام
در اینجا تلاش می کنیم موضوع شناسی از نوع دوم و سوم داشته باشیم.
🔷اهمیت و ضرورت فقه اقتصاد مقاومتی
🔹اقتصاد مقاومتی تنها الگوی قابل قبول برای نجات اقتصاد ایران از مشکلات است. در درون این الگو هزاران رفتار و رابطه با احکام تکلیفی و وضعی مختلف وجود دارد.
🔹اگر فقه اقتصاد مقاومتی مثل سایر ابعاد و اجزایش روشن نباشد، ممکن است در عمل به الگو گرفتار انحراف و اعوجاج شویم و یا از الگو بهره ای نبریم و یا بهره کافی نبریم.
🔶تلاش برای ارائه مدل های اقتصادی متناسب حمایت از کالای داخلی
🔷وضعیت کنونی اقتصاد کشور
🔹استکبار جهانی، برای شکستن اراده مردم، جبهه اقتصادی را انتخاب کرده و از طریق تحریم سعی در به زانو در آوردن اراده ملت ایران دارد.
🔹از طرفی با بی تدبیری مدیران داخلی، این تهدید نه تنها به فرصت تبدیل نشد که به جنگ اقتصادی مبدل گشت.
🔹در چنین شرایطی مقام معظم رهبری به عنوان مقابله با این جنگ تمام عیار، اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند.
🔶جایگاه ویژه تولید داخلی در اقتصاد مقاومتی از نگاه رهبری
◻️سوالات پیش روی بررسی فقهی حمایت از کالای داخلی
🔸سوال اصلی- با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران حکم فقهی حمایت از کالای ایرانی و پرهیز از مصرف کالاهای خارجی چیست و چگونه میتوان حمایت از کالای ایرانی و نیز پرهیز از مصرف کالاهای خارجی را در چارچوب موازین فقهی محقق نمود؟
🔶سوالات فرعی
🔸چیستی کالای ایرانی
🔸چیستی کالای خارجی
🔸چیستی حمایت
🔸آثار مصرف کالای خارجی
🔸آثار مصرف کالای داخلی
🔸حکم مصرف کالای خارجی
🔸حکم مصرف کالای خارجی دارای مشابه داخلی
🔸حکم مصرف کالای داخلی
🔷جنگ اقتصادی از دیدگاه رهبری
🔹آمریکا تمام قد نیروهایش را به میدان جنگ اقتصادی آورده، در حالی که ما در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی خیلی فرماندهی نمی بینیم.
🔶تفاوت اساسی جنگ اقتصادی با جنگ نظامی
🔸جنگ اقتصادی، جنگی برای شکست اراده پولادین مردم ایران است. اگر نتواند مستقیما روی مردم تاثیر بگذارد، از طریق تاثیر روی برخی مسئولین سست عنصر، اراده مردم را تغییر می دهد.
🔸در جنگ اراده ها، شناخت دشمن کار ساده ای نیست. و نتیجه با دوام تر و ریشه ای تر است.
🔵 با تشکر از دبیر جلسه جناب حجت الاسلام #سیدمرتضی_شرافت
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
📗#فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
👤#استاد_یوسفی
⬛️#خلاصه #جلسه_دوم
در این جلسه دو موضوع در کلاس ارائه شد:
🔘محور اول- جنگ اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران
☑️اهمیت بحث: مقام معظم رهبری بعد از طرح جنگ تمام عیار اقتصادی بحث حمایت از کالای ایرانی را مطرح فرمودند.
از طرفی تاریخ نشان می دهد، هر گاه حوزه و علما درک روشنی از اقدامات اقتصادی دشمن داشتند، واکنشان هم مناسب بوده و هرگاه درک روشنی از فعالیت دشمن نداشته اند، ساکت و آرام بوده اند.
⬜️گزارش تاریخی جنگ اقتصادی:
◻️1. دوره جنگ تحمیلی
▫️منع همه کشورها از فروش کلیه تجهیزات نظامی به ایران
▫️تحریم های وسیع اقتصادی، علمی، نظامی در آبان 66؛
◻️2. دوران بعد از جنگ تحمیلی
▫️منع گسترش تجهیزات نظامی و تحریم ایران از طرف امریکا و متحدانش در سال 72
▫️قطع تمام ارتباطات تجاری با ایران از جمله خرید نفت در سال 73
▫️منع سایر کشورها برای معاملات تجاری و سرمایه گذاری با ایران با تصویب داماتو
▫️بعد از 11 سپتامپر ایران محور شرارت خوانده شد و تحریم های جدید شکل گرفت
▫️از سال 2004 به بعد تحریم های هسته ای با مصوبه شورای امنیت شکل گرفت
▫️در سال 2006 ده نفز از دانشمندان ایرانی که به دعوت امریکا به گردهمایی علمی رفته بودند بازداشت شدند
▫️سال 2007 شرکت های نرم افزاری امریکایی مثل مایکروسافت و یاهو ایران را از لیست خدمات خود خارج کردند
▫️در همین سال تعدادی از بانک های ایرانی و شرکتهای سپاه توسط امریکا و بانک جهانی تحریم شدند
▫️در سال 2009 تحریم های جدیدی برای فشار بیشتر به برنامه های هسته ای شکل گرفت. در این تحریم ها، هرگونه همکاری با شرکت های مرتبط به صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و بانک مرکزی ممنوع شد. و برای کمک به ایران برای فروش نفت خام و دور زدن تحریم ها مجازات اعلام شد.
در اینجا بود که رهبری تعبیر جنگ اقتصادی را به کار بردند.
◼️اعتراف آمریکایی ها به جنگ اقتصادی
▪️هیلاری کلینتون: هدف ما این بود که آنقدر فشار مالی به رهبران ایران وارد کنیم تا هیچ راهی نداشته باشند، جز اینکه با یک پیشنهاد جدی به میز مذاکره برگردند. [...] این یک حمله همه جانبه بود.
▪️معاون وزیر خارجه امریکا: آمریکا مصمم است از تمامی امکانات و ابزارهایی که در اختیار دارد برای تضعیف تواناییهای مالی و اقتصادی ایران استفاده نماید.
▪️ریچارد نفیو: به رغم تحریم کالاهای مورد نیاز ایرانیان، مانع واردات کالای لوکس به ایران نشدیم تا ذخیره ارزی ایران با سرعت بیشتری تحلیل برود.
▪️استارت لوی رییس سازمان مقابله با تروریسم و تامین مالی امریکا می گوید تعداد اقتصاددانان این سازمان از 7 نفر به 700 نفر رسیده که مسئولیت کار روی اقتصاد کشورهای هدف از جمله ایران را دارند. تا مانع از معامله تجاری سایر کشورها با کشورهای هدف شوند.
🔘محور دوم- تبیین مفهومی «حمایت» از کالای ایرانی
برای بررسی حکم فقهی حمایت، باید ابعاد مختلف این موضوع دقیقا مشخص شود. یکی از این ابعاد هدف از ایجاد پدیده، موضوع و واژه است.
☑️هدف از ارائه موضوع حمایت از کالای ایرانی، مقابله با جنگ تمام عیار اقتصادی است. بر این اساس باید به گونه ای حمایت اتفاق بیفد که بتواند با این جنگ مقابله کند. پس صرف مسمای این عمل کفایت نمی کند.
🔸مراد از کالا، اعم از کالای اولیه، واسطه ای و نهایی است.
🔹تعریف حمایت: خریداری و مصرف پایدار کالای تولید شده ایرانی، توسط هر فرد ایرانی یا غیر ایرانی.
🔶الزامات پایداری در خرید و مصرف
🔹1. تولید مطابق با نیاز و ذائقه مصرف کننده.
تولید بر اساس نیاز واقعی و ذائقه مصرف کننده و حتی ذائقه سازی بر اساس معارف اسلامی.
🔸2. تولید با کیفیت مناسب
مقابله با تولید کنندگانی که از حمایت از کالای داخلی سوء استفاده می کنند از طریق جریان مطالبه گری.
🔹3. مصرف متعصبانه
این مورد تعبیر دقیق رهبری است: آن چیزهایی که مشابه داخلی دارد، متعصّبانه و با تعصّبِ تمام، ملّت ایران، خارجیِ آن را مصرف نکنند. من فقط برای متدیّنین و افرادی که برای حرف ما حجّیّت شرعی قائلند، این را نمیگویم.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
📗#فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
👤#استاد_یوسفی
⬛️#خلاصه #جلسه_سوم
🔶پرسش اصلی
🔸با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران – جنگ تمام عیار اقتصادی که متوجه ملت ما است – حکم فقهی حمایت از کالای ایرانی و پرهیز از مصرف کالاهای خارجی چیست و چگونه میتوان حمایت از کالای ایرانی و نیز پرهیز از مصرف کالاهای خارجی را در چارچوب موازین فقهی محقق نمود؟
🔶پرسش های فرعی
◻️موضوع شناسی
▫️ - مقصود از کالای ایرانی چیست؟ که بحث این گذشت.
▫️ - منظور از «حمایت از کالای ایرانی» چیست؟ بحث امروز ما است.
▫️ - مقصود از کالای خارجی کدام است؟ در آینده بحث خواهیم کرد.
▫️ - آثار و پیامدهای مصرف کالاهای خارجی در شرایط فعلی چیست؟
▫️ - آثار و پیامدهای حمایت از کالاهای داخلی چیست؟
◻️ کشف حکم
▫️ - حکم فقهی مصرف کالاهای خارجی در شرایط فعلی براساس ادله اولیه و ثانویه چیست؟
▫️ - حکم فقهی واردات و مصرف کالاهایی که مشابه داخلی دارند براساس ادله اولیه و ثانویه چیست؟
▫️ - حکم فقهی مصرف کالاهای داخلی در شرایط جنگ اقتصادی براساس ادله اولیه و ثانویه چیست؟
🔶چیستی حمایت
🔸حمایت از کالای ایرانی یعنی خریداری و مصرف پایدار کالای تولید شده ایرانی توسط هر فرد ایرانی یا غیر ایرانی
🔷چیستی کالای ایرانی
🔸 • تعیین بر اساس شاخص (بر اساس مراحل تولید)
§ طراحی
□ داخل ایران
□ نیروی کار ایرانی
§ تولید
□ داخل ایران
® ساخت قطعات
® ساخت نهایی
□ نیروی کار ایرانی
□ سرمایه ایرانی
§ بازاریابی و توزیع توسط ایرانیان
- اگر همه مراحل ایرانی باشد، این کالا مصداق کامل و اتم کالای ایرانی است. و به هر میزان که مراحل تولید، غیر ایرانی باشد، رتبه ایرانی بودن آن پایین تر است.
🔸• تعیین کالای ایرانی بر اساس اهداف حمایت
- هدف دشمن از جنگ تمام عیار اقتصادی، نامن سازی، ثبات اقتصادی و معیشتی ملت ایران است. تا اراده ملت ایران تضعیف شود.
- بنابر این اگر هدف حمایت از کالای ایرانی باشد، (با لحاظ سطح دوم موضوع شناسی)، کالایی ایرانی است که حمایت از آن امنیت معیشتی و ثبات اقتصادی ایجاد شود.
§ یعنی خرید و مصرف پایدار هر طیفی از کالاهایی که بتواند هدف بیان شده را تامین کند، کالای ایرانی است و باید از آن حمایت شود.
- بر این اساس سازمان استاندارد نمی تواند فقط یک معیار داشته باشد. باید طیف مشخص کند و بر اساس قاعده الاهم فالاهم کالاهای ایرانی امتیازدهی شوند.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_چهارم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
🏷آخرین جلسه از بحث موضوع شناسی حمایت از کالای ایرانی است. از جلسه بعد احکام اولیه و ثانویه این موضوع بررسی می شود.
🔶مقصود از کالای خارجی:
🔸اهمیت بحث
➖از باب تعرف الاشیا باضدادها برای شناخت ابعاد مفهومی کالای ایرانی، شناخت کالای خارجی مهم است.
➖ممکن است پس از حکم به وجوب حمایت از کالای ایرانی، به حرمت برخی از اقسام کالای خارجی نیز حکم کنیم.
🔸اقسام کالاهای خارجی:
1. کالاهای رژیم صهیونیستی و آمریکا و اقمار آنها
2. کالاهای کشورهای اروپایی همچنین برخی کشورهای اسلامی مانند عربستان
3. کالاهای کشورهای غیر اسلامی که با ایران همراهی می کنند نظیر روسیه، چین و ونزوئلا
4. کالاهای کشورهای اسلامی
5. کالاهای جبهه مقاومت
6. کالاهای ضروری که امکان تولیدش در ایران نیست.
7. کالاهایی که دشمنان آنها را تحریم کرده اند. نظیر صنایع دفاعی
➖با توجه به طیف گسترده نمی توان یک حکم واحد برای کالاهای خارجی صادر کرد.
🔷آثار اقتصادی حمایت از کالای ایرانی
🔹در سطح دوم موضوع شناسی، شناخت آثار یک موضوع بسیار مهم است. در این بررسی فقط به آثار اقتصادی حمایت از کالای ایرانی می پردازیم.
🔹رکود اقتصادی، بیکاری، حجم نقدینگی زیاد، تورم، قاچاق و نابسامانیهای ارزی، عمده مشکلات اقتصادی ایران هستند.
❗️دشمن نیز این مشکلات را ابزار جنگ اقتصادی علیه ما قرار داده است.
1️⃣ کنترل رکود اقتصادی
رکود حالتی است که رشد اقتصادی نداشته باشیم و پیامدهای منفی فراوانی دارد.
نرخ رشد در سالهای 1387 و 1388 تقریباً صفر، 71/7- در سال 1391، 59/1- در سال 1394 و در سال 1396 هم نرخ رشد از 52/12 به 73/3 کاهش یافته است.
خریداری و مصرف پایدار کالای ایرانی منجر به افزایش تقاضا و در نتیجه سرمایه گذاری می شود.
سرمایه گذاری منجر به افزایش تولید و درنتیجه رشد اقتصادی خواهد شد. و این به معنای از بین رفتن رکود است.
افزایش تولید، بی اثر شدن تحریم ها را نیز در پی دارد.
2️⃣ کاهش بیکاری
طی این فرایند، با حمایت از کالای ایرانی و در نتیجه افزایش سرمایه گذاری، تقاضا برای نیروی کار بالا می رود و نرخ بیکاری کاهش می یابد.
مرکز آمار در سال 1397 گزارش میدهد که نرخ بيكاري جمعيت 10 ساله و بيشتر كل كشور (متوسط سالانه) 12 درصد و نرخ بيكاري جوانان 24-15 ساله كل كشور (متوسط سالانه) نیز تقریباً 7/27 درصد بوده است.
3️⃣ کاهش تورم
تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت ها در یک دوره مشخص است.
تورم شدید آثار نامطلوبی بر پسانداز و سرمایهگذاری، تولید کالاها و خدمات، اشتغال، توزیع درآمدها، مصرف، تجارت خارجی و هر نوع برنامهریزی و تصمیمگیری اقتصادی (خصوصی و عمومی)دارد.
از سال 84 تا 96 همواره تورم ایران بالای 10 درصد بوده (غیر از سال 95)
تاثیر حمایت از کالای ایرانی بر کنترل تورم و بازار ارز
منشا اصلی تورم، حجم نقدینگی و تلاطم بازار ارز است. با حمایت از کالای ایرانی، تقاضا برای کالای وارداتی کاهش می یابد. در نتیجه نیازهای ارزی کشور کاهش می یابد. و این یعنی افزایش ارزش پول ملی و کاهش تورم.
از طرف دیگر با حمایت از کالای ایرانی زمینه صادرات کالا و واردات ارز مهیا می شود. در نتیجه تلاطم بازار ارز -یعنی عامل اصلی تورم در ایران- از بین می رود.
4️⃣ کاهش قاچاق
قاچاق عبارت است از تهیه، حمل و نقل، خرید، فروش و نگهداری انواع کالاها و فرآوردهها بر خلاف قوانین و مقررات جاری کشور
➖پیامدهای اقتصادی قاچاق:
1. رکود اقتصادی: قاچاق باعث کاهش تولید و درنتیجه کاهش رشد اقتصادی و رکود می شود.
2. افزایش بیکاری: با واردات کالاهای خارجی، بنگاه های تولیدی تعطیل و زمینه بیکاری فراهم می شود.
3. خسارت به وارد کنندگان قانونی کالا و عدم توان رقابت با قاچاقچیان
4. اخلال در نظام اقتصادی کشور: با برهم زدن برنامه ریزی مسئولان تنظیم بازار، منجر به آشفتگی نظام عرضه و تقاضا می شود.
5. کاهش درآمدهای دولت: درآمدهای دولت از ناحیه پرداخت عوارض خروج یا ورود کاهش می یابد.
6. افزایش هزینه های دولت: مبارزه با قاچاق هزینه زا است.
حمایت از کالای ایرانی خود به خود مقابله به قاچاق است. و آثار نامطلوب آن را نیز از بین می برد.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_پنجم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
➖ابتدای جلسه مروری بر مباحث گذشته شد.
➖حکم معامله کالاهای خارجی بر اساس ادله اولیه
⬜️ادله اولیه به دو دسته تقسیم می شوند:
◽️- ادله عام
◽️- ادله خاص
◾️بر اساس ادله اولیه، حکم معاملات مسلمانان با سایر انسان ها، مصداق معاملات عرفی است و اصل بر صحت آن ها است. و عمل به مقتضای معامله از نظر شرعی لازم است. البته به شرطی که شرایط لازم برای صحت عقد نظیر منفعت محلله مقصوده را داشته باشد.
🔶ادله قرآنی:
🔸1. آیه وفای به عقود
✅یأَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ - المائده آیه 1
آیه عام است و به صورت قضیه حقیقیه وفای به عقد را لازم می داند و شامل مسلمان و غیر مسلمان می شود. دلالت مطابقی نسبت به تمام قراردادها دارد. و به صورت التزامی ترتب اثر بر عقد (انتقال ملکیت) را صحیح می داند.
🔸2. آیه وفای به عهد
✅أوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا. - الاسراء آیه 34
این آیه هم مانند آیه اول به صورت مطلق دلالت بر صحت معامله دارد. و شامل معامله با کفار هم می شود.
🔸3. آیه حلیت بیع
✅أحَلَّ اللَّهُ الْبَیعَ - البقره آیه 275
در این آیه نیز بیع عام است. و قضیه حقیقیه است.
یعنی به بیع و داد و ستد در زمان خاصی اشاره ندارد.
گرچه آیه اختصاص به بیع پیدا کرده است، اما هر معاملهای که با بیع، از جهت حلیت فرقی نداشته باشد، شامل آن معامله نیز میشود.
🔸4. آیه تجارت
✅یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَینَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ. - النساء آیه 29
این آیه مربوط به تجارت است و قلمرو محدود تری دارد.
ولی اهمیت بالایی دارد و زیربنای قوانین مالی در فقه اسلامی است.
از آیه هم حکم تکلیفی (جواز تصرف در مال مورد تجارت) و هم حکم وضعی (صحت تجارت) استفاده میشود.
در جلسه آینده روایات عام بررسی می شود و بعد وارد ادله خاص می شویم.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_ششم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
🔶روایات عام اولیه دال بر جواز معامله با کفار
5️⃣حدیث سلطنت در اموال
🔸«الناس مسلطون علی اموالهم»
➖اگرچه مرسله است اما شهرت عملی فقها جابر ضعف سند است.
➖حدیث نسبت به انواع تصرف مطلق است. همچنین نسبت به طرفین معامله اطلاق دارد.
➖پس دلالت بر جواز خرید کالای خارجی نیز دارد.
6️⃣ روایت المومنون عند شروطهم
➖در سند حدیث تردیدی وجود ندارد.
➖اگر مقصود از شروط را اعم از شرط ضمن عقد و ابتدایی بدانیم، دلالت این حدیث شامل همه معاملات و عقود می شود.
➖حدیث به دلالت مطابقی بر لزوم معامله دلالت دارد. پس به دلالت التزامی حکم به صحت و جواز معامله با سایرین می شود.
🔷جواز معامله کالاهای خارجی بر اساس ادله خاص اولیه
➖روایات فراوانی در باب فروش سلاح به کفار وارد شده که منطوق یا مفهومش جواز است.
🔸حدیث اول:
عَنْ هِنْدٍ السَّرَّاجِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع أَصْلَحَكَ اللَّهُ إِنِّي كُنْتُ أَحْمِلُ السِّلَاحَ إِلَى أَهْلِ الشَّامِ فَأَبِيعُهُ مِنْهُمْ فَلَمَّا أَنْ عَرَّفَنِيَ اللَّهُ هَذَا الْأَمْرَ ضِقْتُ بِذَلِكَ وَ قُلْتُ لَا أَحْمِلُ إِلَى أَعْدَاءِ اللَّهِ فَقَالَ احْمِلْ إِلَيْهِمْ فَإِنَّ اللَّهَ يَدْفَعُ بِهِمْ عَدُوَّنَا وَ عَدُوَّكُمْ يَعْنِي الرُّومَ وَ بِعْهُمْ فَإِذَا كَانَتِ الْحَرْبُ بَيْنَنَا فَلَا تَحْمِلُوا فَمَنْ حَمَلَ إِلَى عَدُوِّنَا سِلَاحاً يَسْتَعِينُونَ بِهِ عَلَيْنَا فَهُوَ مُشْرِكٌ
➖حدیث با سند معتبر است که حرمت فروش سلاح به دشمنان را مقید کرده است به وجود جنگ بین آنان و مسلمین.
🔸حدیث دوم:
عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ قَالَ: دَخَلْنَا عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ حَكَمٌ السَّرَّاجُ مَا تَرَى فِيمَنْ يَحْمِلُ السُّرُوجَ إِلَى الشَّامِ وَ أَدَاتَهَا فَقَالَ لَا بَأْسَ أَنْتُمُ الْيَوْمَ بِمَنْزِلَةِ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِنَّكُمْ فِي هُدْنَةٍ فَإِذَا كَانَتِ الْمُبَايَنَةُ حَرُمَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَحْمِلُوا إِلَيْهِمُ السُّرُوجَ وَ السِّلَاحَ.
➖این روایت تنها در صلح، فروش سلاح به دشمنان دین را جایز میشمارد. به طریق اولی اگر جنگی بین آنان باشد فروش سلاح جایز نخواهد بود.
◽️ادله فراوان دیگری که دلالت بر جواز معامله با کفار و دشمنان دین دارند.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_هفتم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
➖بر اساس ادله اولیه، حکم معامله کالاهای خارجی جواز است.
➖اما در شرایط فعلی جنگ اقتصادی علیه ملت ایران، ادله فقهی ثانوی نسبت به معامله کالاهای خارجی چه اقتضایی دارند؟
◻️خرید کالای دشمنان (آمریکا و اسرائیل) در دو فرض اصلی مورد بررسی قرار می گیرد:
1. سلطه اقتصادی
▪️این در صورتی است که خرید کالا تبدیل به یک جریان اقتصادی شود و مشکلاتی برای بنگاه های داخلی به وجود آورده و باعث تقویت بنگاه های آمریکا و اسراییل شده، سلطه اقتصادی آنها را رقم بزند.
▫️طبق این فرض بنا به ادله زیر معامله حرام است:
1. قاعده نفی سبیل
🔸لنْ يَجْعَلَ اللّهُ لِلْكافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا
➖سبیل در لغت و در استعمالات قرآنی به معنای «راه» آمده است. اما در این آیه به جهت وجود «ل» بر واژه للکافرین و «علی» بر المؤمنین به معنای «سلطه» میباشد.
➖«سبیل» نکره در سیاق نفی آمده و با «لن» که نفی ابد میکند، مقارن گردید پس مقصود آیه این است که هر حکمی، قانونی و قراردادی و رفتاری که موجب سلطه کفار بر مسلمین شود، مشروع نمیباشد و باطل است
➖ابن قاعده بر ادله اولیه حکومت دارد چون به عنوان ثانویة افعال (سبیل و سلطه) تعلق گرفته است اما احکام در ادله اولیه، به عنوان اولیه خود افعال – بیع، تجارت، عقد – متعلق شدند.
➖البته دلیل نفی سبیل اگر با مصلحت اهمی تزاحم پیدا کند، آن مصلحت بر مصلحت نفی سبیل مقدم میشود.
▪️اگرچه تشخیص این امر کاری دشوار است اما برخی از این موارد عبارتند از:
➖کالاهای صنایع دفاعی
➖کالاهای صنایع راهبردی مثل کالاهای مورد نیاز صنعت هواپیمایی یا دارویی کشور
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_هشتم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
➖در جلسه گذشته بیان شد که در فرض تحقق سلطه اقتصادی، خرید کالای خارجی حرام است.
🔷شرایط تحقق مصداق سلطه اقتصادی:
🔹وابستگی یکجانبه اقتصادی یک کشور اسلامی، یک بنگاه و فرد مسلمان به اقتصاد کشورهای غیر اسلامی، بنگاهها و افرادی از آن کشورها، به گونهای که هر موقع آن کشورها، شرکتها یا افراد اراده کنند، بتوانند آن کشور اسلامی، بنگاه و افراد مسلمان را به لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار دهند و در وضعیت اقتصادی آنان اخلال و نابسامانی ایجاد نمایند.
⬜️در ادامه استاد با پذیرش مزیت های نسبی*، راه مقابله با تسلط را، وابستگی متقابل اقتصادی بیان کردند. در این صورت نه تنها مصداق سلطه و سبیل نیست، بلکه مصداق تعامل سازنده است.
◽️*مزیت نسبی به به صرفه بودن تولید یک کالا در یک کشور نسبت به کشور دیگر می گویند. مثلا در خاورمیانه نفت ارزان تر به دست می آید یا در برخی کشورها، کشاورزی به صرفه تر است. در این صورت، به نفع هر دو کشور است که از تولیدات متقابل یکدیگر استفاده کنند.
🔹همچنین جریان مبادلات پولی نیز می تواند مصداق سلطه باشد. به گونه ای که یک جریان یک جانبه باشد و کشور غیر اسلامی بتواند کشور اسلامی را تحت تاثیر جدی قرار دهد.
❗️امروزه دلار مهمترین ابزار جنگ اقتصادی دشمن علیه نظام جمهوری اسلامی ایران است. و باید هر چه زودتر از این سلطه خارج شد.
🔶مرجع تشخیص مصداق سلطه و سبیل
🔸فرض اول. مراجعه به عرف عام. چون این سلطه و سبیل احتیاج به نظر کارشناسی است، عرف عام حجت نمی باشد.
🔸فرض دوم. نظر مرجع تقلید. عدم حجیت. چون تشخیص سلطه و سبیل کار تخصصی حکمی نیست تا نظر مرجع برای مقلدین حجت باشد. ممکن است مرجع با کارشناس مشورت کند، که آن نظر به خاطر کارشناسی بودن حجت است.
🔸فرض سوم. نظر حاکم و ولی فقیه. ولی فقیه ممکن است در امور کلان، با مشورت کارشناسان نظری بدهد، اما امکان بررسی نظر وی در امور جزئی فراوان وجود ندارد.
🔸فرض چهارم. عرف متخصص. نظر عرف متخصص حجت است. البته در صورتی که ارتباطات به حد کلان برسد، باید حاکم اسلامی نظر بدهد.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_نهم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
➖در جلسات گذشته به حرمت خرید کالای خارجی در صورت تحقق سلطه اقتصادی پرداخته شد.
🔷در صورت شک در تحقق سلطه
🔹بر اساس ادله اولیه معامله با هر کسی که شرایط عمومی معامله را داشته باشد صحیح و مباح است و تنها در صورت احراز تحقق سلطه می توان حکم به عدم صحت معامله نمود.
🔹در این صورت حتی برای خرید کالا از امریکا یا رژیم صهیونیستی نیز تا زمان که مصداق سلطه احراز نشود، از باب نفی سبیل نمی توان حکم به حرمت نمود.
🔶تمسک علما به ایه نفی سبیل
🔸صدور اعلامیه اسلام در خطر است توسط حاج آقا نورالله اصفهانی و این که حمایت از کالای ساخت داخل، مستوجب خیر دنیا و آخرت است. (سال 1305)
🔸بیانیه 13 تن از علمای اصفهان از جمله حاج اقا نجفی اصفهانی و حاج اقا نور الله نجفی در جهت حمایت از تولید داخل (1324)
➖استناد علمای گذشته به آیه نفی سبیل بوده، آن هم در شرایط عدم جنگ اقتصادی.
⬜️دلیل دوم: آیه عزت اسلامی
🔸للَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنينَ
▫️عزت به معنای قدرت شکست ناپدیر است و در آیه محصور در الله است و رسول و مومنین است.
▫️آیه در صدد اخبار نیست. حکم تشریعی به دنبال دارد. به این معنا که خداوند هیچ حکم ذلیلانه ای که با عزت مسلمین منافات داشته باشد، جعل و تشریع نکرده است.
▫️پس مومنین حق ندارند وارد پیمان، معامله یا قرارداد ذلیلانه بشوند.
🔸امام صادق علیه السلام:
ان اللَّه تبارک و تعالی فوض الی المؤمن اموره کلها و لم یفوض الیه ان یذل نفسه. الم تر قول اللَّه سبحانه و تعالی هیهنا «و للَّه العزة و لرسوله و للمؤمنین» والمؤمن ینبغی ان یکون عزیزاً و لا یکون ذلیلا.
▪️در ادامه به دلالت ینبغی و لا ینبغی بر لزوم یا عدم لزوم پرداخته می شود و روایاتی مورد بررسی قرار می گیرد که جمع بندی این است که اگر بدون قرینه آورده شوند، دلالت بر لزوم ترک و فعل دارد.
▪️بنابراین از استشهاد امام(ع) به آیه قرآن و نوع عبارتی که امام(ع) آورده است میتوان حکم لزوم را استفاده نمود.
▫️سپس نظر آخوند و صاحب عروه بررسی شد که معامله ای که موجب ضعف مسلمین باشد را حرام دانسته اند.
▫️از آن جهت که خفت ذلت بیشتر و بدتر از ضعف است، به طریق اولی معامله ای که سبب ذلت مسلمین شود حرام است.
▫️جایگاه مفاد آیه عزت، نسبت به ادله اولیه، تزاحم ذلت با مصالح اهم، و صورت شک در تحقق ذلت مسلمان و جامعه اسلامی همانند مباحث مربوط به آیه نفی سبیل است
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#خلاصه #جلسه_دهم #فقه_اقتصاد_مقاومتی (با رویکرد حمایت از کالای ایرانی)
#استاد_یوسفی
🔶بحث در شرایطی بود که خرید کالای خارجی، موجب تسلط کفار بر مسلمین می شود.
3️⃣دلیل سوم: آیه عدم رکون به ظلم
🏷لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ
▫️آیه قرآن از رکون و اعتماد بر ظالمان نهی شدید کرده است و شامل عرصه اقتصاد هم می شود.
▫️مصداق کامل و تکیه و اعتماد در اقتصاد، شرایطی است که سلطه تحقق پیدا کند. پس قطعا معاملات منجر به سلطه نیز حرام است.
▫️البته وابستگی متقابل اشکالی ندارد و چنین روابطی در زمان پیامبر (ص) و بعد از ایشان همواره بوده است.
▫️در فرض سلطه علاوه بر حرمت خرید و مصرف کالای خارجی، هر اقدامی که تسهیل کننده واردات و مصرف آن کالاها باشد نیز حرام است. چون مصداق تعاون بر اثم است.
🔵فرض دوم- تقویت اقتصادی کفار
▫️شرایطی که جریان مبادلات تجاری اقتصادی با امریکا و اسرائیل مصداق سلطه نیست ولی تقویت اقتصاد آنها می شود.
این فرض در دو حالت بررسی می شود:
🔶اول- فرض وجود کالای مشابه داخلی
▫️موجب برخی مشکلات برای اقتصاد ایران می شود نظیر رکود و تعطیلی بنگاه های تولیدی، افزایش بیکاری
▫️موجب تقویت اقتصادی دشمن می شود. نظیر رونق اقتصادی، افزایش اشتغال
بر اساس ادله نقلی چنین معامله ای حرام است:
🔸روایات حرمت بیع سلاح با اعداء دین
▫️روایت هند سراج و حکم سراج و چندین روایت دیگر که دلالت بر این دارند که در صورت جنگ نمی توان به دشمن سلاح فروخت.
▫️چون این امر باعث تقویت دشمنان اسلام است.
▫️هر اقدامی که باعث تقویت دشمنان اسلام شود، زمینه تضعیف مسلمین را دارد و غیر مجاز است.
🔸روایت تحف العقول:
🏷لأنّ کل شئ من جهة المعونة له معصیة کبیرة من الکبائر.
🔸سیره علمای گذشته نیز بر عدم جواز هر اقدام اقتصادی ای که باعث تقویت کفار و تضعیف مسلمین شود، دلالت دارد.
▫️در این معاملات، علاوه بر اثر تکلیفی، حکم اثر وضعی نیز حرمت است. یعنی دلالت بر بطلان معامله و فساد آن دارد.
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac