#مکتب_شناسی_فقهی #مکتب_فقهی_قم3 #استاد_محمدی_قائینی 💢 ویژگی های مکتب فقهی آیت الله بروجردی 🔻 طبقه بندی و تحلیل مجموعی روایات ❇️ آیت الله #بروجردی (ره) می‌فرمودند روایاتی که در یک مسئله آمده‌اند همه را یک جور معنی نکنید بلکه این‌ها به #طوایف_روایی متعددی قابل دسته بندی هستند و #لسان هر یک ممکن است با لسان دیگری متفاوت باشد و در نتیجه معنای متفاوتی را نیز در پی داشته باشد. ❇️ نسبت به این روایات باید: 1) جداگانه هر یک را بررسی نمود. 2) از هر یک نتیجه گیری کنیم. 3) این نتیجه‌ها را باید یکدیگر مقایسه کنیم. 4) نتیجه کلی را در مرحله آخر از مجموع این‌ها اصطیاد کنیم. 🔹 این روش به طور روشن بر مشی آیت الله #خویی (ره) اثرگذار بوده است و در شیوه فقهی ایشان می‌بینیم که با همین سیر به بررسی روایات می‌پردازند. ❇️ پس #مکتب_قم را نمی‌توان مکتبی غیر اصولی نامید. زیرا این مکتب معتقد به اصول است ولی رسالت خود را به گونه ای دیگر تعریف کرده است و در #مرحله_اول از تمرکز بر تحلیل کلام معصوم (ع) آغاز می‌کند و در نهایت و پس از برخوردن به تنگنا، از اصول کمک می‌گیرد. پس میزان نقش آفرینی اصول در این مکتب یکی از تفاوت‌های آن با مکتب نجف به شمار می‌آید نه اصل اعتقاد به علم اصول مثل اخباری‌ها که در اصل اعتقاد به علم اصول با قم و نجف دارای اختلاف هستند. 🔻 تورم علم اصول ❇️ یکی دیگر از ویژگی‌های #مکتب_قم در نحوه نگاه به علم اصول، قائل به متورم بودن علم اصول است. زیرا بر این باورند که بسیاری از مسائل اصولی دارای نتیجه عملی در فقه نیست و بیشتر یک تمرین، ریاضت و ورزش ذهنی است. لذا در مکتب #نجف در علم اصول مسائلی مطرح می‌شود که به سختی در فقه مصداق پیدا می‌کند. اما قمی‌ها اصول را در بزنگاه‌های نیاز واقعی فقه به آن وسط می‌کشیدند. ❇️ البته این رویکرد در #نجف هم طرفدارانی داشت. از جمله آسید عبدالأعلی سبزواری (ره) 2 جلد اصول دارند که مجموعش به 500 صفحه نمی‌رسد. ایشان می‌فرمود این‌ها از واضحات است. 🔹 اما کتب اصولی آیت الله #خویی (ره) را نگاه کنید، می‌بینید در آخر بسیاری از مسائل می گویند این نتیجه عملی ندارد یا در برخی دیگر می گویند این مسئله را طرح کردیم که شاید روزی مصداقی برای آن در فقه پیدا شود. البته این روش در آنجا رسم شده بود که برای استنباط از اصول شروع می‌کردند که اگر در این مسئله أدله و روایات نداشتیم مقتضای أدله اصولی در مسئله چیست. وگرنه خود آقایان اقرار دارند که بسیاری از این مسئله‌ها نتیجه عملی ندارند. 🔻 توجه به فضای صدور روایات ❇️ اما آیت الله #بروجردی (ره) روش ویژه ای را بنا نهادند و آن اینکه علاوه بر اقوال شیعه، اقوال اهل تسنن و عامه نیز در مسئله دیده شود. زیرا #فضای_صدور_روایات جایی بوده است که دوران حاکمت بنی امیه و بنی مروان و بنی عباس است. اهل بیت (علیهم السلام) در چنین فضایی به بیان احکام می‌پرداختند. این فضای حاکم سیاسی – اجتماعی بی تردید بر صدور روایات و لسان آن‌ها و حتی راویان و پرسش کننده‌های از امام معصوم (ع) مؤثر بوده است. فتاوای حاکم بر فضای مسلمین نیز در آن دوره فتاوای خاص عامه بوده و در چنین فضایی که عموم جامعه مسلمین مشی دینی خاصی داشته‌اند و مردم هم چه سنی و چه شیعه با همان فتاوی آشنا بوده‌اند و حال می‌خواهد یک روایت فقهی صادر شود. این حتماً باید مورد بررسی و دقت قرار بگیرد. ❇️ آیت الله #بروجردی (ره) می‌فرمودند وقتی سائل خدمت امام (ع) می‌رسید متأثر از این فضا بوده است و امام (ع) نیز بر اساس این #فضای_ذهنی سعی می‌کرده نکته ای را بیان بفرماید. پس فضای حاکم، فضایی بسیط نبوده که کسی مسئله ای فقهی بپرسد و امام (ع) هم حکم آن مسئله را ساده و روان بیان بفرمایند بدون اینکه جوانب مسئله را در نظر گرفته باشند. 🆔 @ghaeeni