#مکتب_شناسی_فقهی #استاد_محمدی_قائینی #بخش_اول آیا مکتبی به نام #مکتب_قم و #نجف داریم⁉️ ♻️ ما مکتبی به نام #مکتب_قم یا #مکتب_نجف نداریم که مثلاً در این ده قرن در این دو شهر با مؤلفه‌های شناخته شده، معین و ویژه ای وجود داشته باشد و به همان نام و نشان شناسنامه داشته باشد. چه بسا در شهری در دوره‌های مختلف مکاتب گوناگونی وجود داشته است. ♻️ در شهرهای مختلف تطور علوم گوناگون متفاوت بوده است. در قم، مشهد، تهران، نجف، کربلا و ... مکاتب علمی گوناگونی وجود داشته است. برای مثال در دوره ای #مشهد دارای حوزه فلسفی بسیار قوی بود ولی در دوره ای دیگر که در دوران معاصر شاهد آن بودیم مشهد به شدت ضد فلسفه شد و مکتب #منتقد_فلسفه حاکم شد. 🔻🔻 پس نمی‌توان به طور مطلق گفت یک شهر در طول تاریخ دارای مکتب علمی واحدی بوده است. 💢 در برخی شهرها در دوره‌های کوتاهی مکتب علمی خاصی حاکم بود و در دوره‌های قبل و بعد آن سابقه حکومت مکتب علمی ویژه ای در آن گزارش نشده است. برای مثال #مکتب_تهران و یا #سامرا این گونه بوده‌اند که تنها در برخی زمان‌ها شاهد وجود مکتبی مستقل و متمایز بوده‌اند. 💢 پس اگر مقصود از #مکتب_فقهی قم و نجف این است که یک رویکرد حاکم فقهی در طول کل تاریخ در آن شهر را شاهد باشیم و معرفی کنیم، چنین چیزی اشتباه است و واقعیت تاریخی ندارد. گاهی مکتبی بوده است، گاهی مکتبی نبوده است و گاهی هم ضد مکتب مرسوم آن شهر مکتبی پدید آمده است و حاکم شده است. 💢 اما اگر در برهه‌ها و بازه‌های معینی از تاریخ بخواهیم مکاتبی را معرفی کنیم، این معقول و مقبول خواهد بود. مثلاً در قرن اخیر می‌توان در قم و نجف #مکتب_فقهی ویژه ای را معرفی کرد که شاید تا پیش از آن با این شاکله قابل معرفی نبوده باشد. @ghaeeni 🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹 https://eitaa.com/joinchat/1631322177Cbbf2249cb6

#مکتب_شناسی_فقهی #استاد_محمدی_قائینی #بخش_ششم #مکتب_نجف1 🔻🔻 شکل گیری #مکتب_نجف 🔹🔸 با افول تفکر #اخباری_گری و حاکمیت فکر اصولی در زمان مرحوم #وحید_بهبهانی، علم اصول جلوه ای خاص به خود گرفت و با کمک شاگردان ایشان، چون کاشف الغطاء، نراقی، میرزای قمی، بحرالعلوم، صاحب ریاض و... مباحث اصولی به جایگاه بلندی رسیدند و اوج آن به پایه ریزی علم اصول جدید توسط #شیخ_انصاری (ره) که با واسطه تربیت شده مدرسه وحید بهبهانی (ره) بود، منجر شد. البته اصول شیخ أعظم (ره) نسبت به علامه بهبهانی (ره) انتزاعی تر و عقلی تر است. 🔹🔸 از بعد #شیخ انصاری می‌توان مکتب خاصی را در حوزه #نجف معرفی کرد. دوره ای که با شیخ اصول وارد مرحله جدیدی شد و از جایگاه ویژه ای در حوزه‌های علمیه و در استنباطات فقهی برخوردار شد. پس از شیخ، شاگرد بزرگوار ایشان جناب #آخوند خراسانی راه استاد را ادامه داد و با دقت‌های بیشتر اصول را پیش برد. 🔹🔸 سپس شاگردان ایشان یعنی صاحبان مکاتب ثلاثه (مرحوم #نائینی، مرحوم #اصفهانی و مرحوم #آقاضیاء) بحث‌های آخوند را توسعه دادند و زاویه‌های جدید و دقیق و عمیق دیگری را در اصول گشودند. 🔹🔸 اما میرزای شیرازی بزرگ دارای سبک مستقلی از شیخ و شبیه به وحید بهبهانی داشت که توسط مرحوم فشارکی و تا حدودی هم بوسیله مرحوم حائری یزدی ادامه می‌یابد و از همین جا دو مکتب نجف و سامرا (با چهره ای جدید) شکل می گیرد. @ghaeeni 🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹 https://eitaa.com/joinchat/1631322177Cbbf2249cb6

#مکتب_شناسی_فقهی #استاد_محمدی_قائینی #بخش_هشتم #مکتب_نجف3 💢 #نجف، مساوی آیت الله خویی نیست... 🔹🔸 امروزه اینطور مشهور شده که از مکتب نجف، آیت الله خویی اراده می شود اما باید توجه داشت در نجف آن زمان فقط مرحوم آقای خویی نبوده‌اند که بخواهیم #مکتب_نجف را مساوی مکتب آقای خویی بدانیم. بزرگانی در نجف آن روز حضور داشته‌اند که حالا به دلایلی کمتر نامی از آن‌ها برده می‌شود. مرحوم آقای #حکیم، مرحوم آسید عبدالهادی شیرازی، مرحوم #شیخ_حسین_حلی، مرحوم کاشف الغطا از خاندان کاشف الغطای بزرگ و معاصر آقای بروجردی، مرحوم آقای سید عبدالاعلی سبزواری بوده و مرحوم میرزا باقر زنجانی بوده است که برخی ایشان را از آقای خویی أعلم می‌دانسته‌اند. 🔹🔸 اما به علت مطرح شدن مرحوم آقای خویی (ره) و توفیقاتی که ایشان پیدا کردند عواملی را می‌توان برشمرد. آقای خویی توفیق بسیاری در شاگرد پروری داشتند. 💢 عوامل برجسته شدن حوزه درسی آیت الله خوئی (رحمة الله علیه) 🔻🔻 🔹 اولاً به این دلیل که مطالب را با زبانی ساده و روان و شیوا مطرح می‌کردند. 🔸 ثانیاً همه مطالب را دسته بندی شده ارائه می‌فرمودند. در این روش کار طلبه ساده می‌شد و مسیری را که باید او طی می‌کرد، استاد به جای او طی کرده است. همین امر موجب شد طلاب زیادی در درس ایشان شرکت کنند. زیرا هم درس دسته بندی شده بود و هم با بیانی ساده و روان مطالب ارائه می‌شد. وگرنه مرحوم آیت الله خویی (ره) ابتکارات علمی چندانی ندارند که به خاطر این ابتکارات درس ایشان مورد توجه قرار گرفته باشد. هرچند صاحب نظر هستند و نقدهایی را بر نظرات مشهور وارد می‌فرمایند ولی این ویژگی اصلی درس ایشان نبوده است. 🔹🔸 یکی از نکات منفی روش ایشان را می‌توان همین امر دانست که طلبه زحمت زیادی برای تحصیل متحمل نمی‌شود. لذا توصیه می‌شود اگر طلبه ای می‌خواهد در فقه قوی شده و ملا شود اول برای شروع از روش و مطالب آقای خویی (ره) شروع کند و بعد سراغ سبک صاحب جواهر برود و با آن سبک هم کار کند. وگرنه با صرف روش آقای خویی (ره) طلبه ملای عمیقی بار نمی‌آید. چون این روش انگیزه تحقیق را در طلبه زنده و تقویت نمی‌کند. زیرا خلاصه همه مطالب را با زحماتی که خود آقای خویی (ره) کشیده‌اند در اختیار طلبه قرار می‌دهد. 🔹🔸 به خلاف روش میرزای شیرازی و حتی به خلاف روش مرحوم امام خمینی (ره) که ایشان هم به طلبه پروری و محوریت دادن به طلبه در درس اهمیت می‌دادند. حضرت آیت‌الله سبحانی نقل می‌کنند وقتی تقریرات را که به حضرت امام خمینی (ره) ارائه کردم فرمودند، چرا اشکالی نکردی؟ عرض کردم آقا چیزی به ذهنم نرسید. فرموده بودند حداقل یک فحشی می‌نوشتی. یعنی بالاخره باید طلبه به حرف و ابراز نظر برسد. این کنایه از این است که باید ذهن طلبه جولان بیابد و تا حدودی از حیث اهمیت به شاگرد می‌توان ایشان را سامرایی در روش تدریس دانست. 🔹🔸 ویژگی اصولی مرحوم آقای خویی و #مکتب_نجف این است که اصول را بسیار دقیق و فنی و عقلی بررسی می‌کردند. خصوصاً اصول پس از مرحوم آقای نائینی و آقای اصفهانی و آقاضیاء بسیار عقلی تر و دقیق تر و ظریف تر شده بود و شاگردان این بزرگان هم همین دقت‌ها را ادامه دادند و در بحث‌ها طرح و نقل می‌کردند. اما ویژگی آقای خویی این بود که این مباحث دقیق اصولی را تفصیلی طرح نمی‌کردند و با بیان ساده خیلی خلاصه آن را مطرح می‌فرمودند. @ghaeeni 🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹 https://eitaa.com/joinchat/1631322177Cbbf2249cb6

#مکتب_شناسی_فقهی #مکتب_فقهی_قم1 #استاد_محمدی_قائینی 💢 پیشینه شناسی مکتب قم ❇️ #مکتب_قم در برخی وجوه تکامل یافته و ادامه دهنده مکتب سامرایی به حساب می‌آید. مکتب فقهی وحید بهبهانی منشعب شد و شاخه ای از آن به سامراء رفت و بعدها امتداد آن در قم نضج می‌یابد و شاخه دیگرش در #نجف می‌ماند که همان مکتب شیخ انصاری (ره) است و توسط شاگردانش ادامه می‌یابد. ❇️ لذا #مکتب_قم عمدتاً همان مکتبی است که با ورود آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم #حائری (آیت‌الله مؤسس) شکل می‌گیرد. البته قم پیش از این و در سال‌های بسیار دور در دوران مغول مکتبی داشته است ولی دیگر پس از آن رونقی نداشت. اوج علمی در ایران در دوران #میرزای_قمی در قم و با محوریت ایشان بود. در آن زمان قم حوزه ای دایر و پر رونق داشت. اما پس از میرزای قمی هرچند بزرگانی نیز آمدند ولی دیگر حوزه قم رونقی نداشت، تا اینکه حاج شیخ به قم آمدند. یعنی وقفه صد ساله ای در این بین بوجود آمد. ❇️ به هر حال آنچه مقصود ما از مکتب قم است، حوزه پس از حاج شیخ است که با ایشان شروع شده و با مرحوم آیت الله #بروجردی به اوج می‌رسد. البته باید توجه داشت بین روش حاج شیخ عبدالکریم حائری و مرحوم بروجردی تفاوت هایی وجود دارد و حاج شیخ بیشتر متاثر از سامرا است و مرحوم بروجردی مستقلا تاسیس مبانی و منهج دارد. به هر روی مکتب قم دارای تفاوت جدی در حوزه روش استنباط با مکتب نجف است. 🆔 @ghaeeni

#مکتب_شناسی_فقهی #مکتب_فقهی_قم3 #استاد_محمدی_قائینی 💢 ویژگی های مکتب فقهی آیت الله بروجردی 🔻 طبقه بندی و تحلیل مجموعی روایات ❇️ آیت الله #بروجردی (ره) می‌فرمودند روایاتی که در یک مسئله آمده‌اند همه را یک جور معنی نکنید بلکه این‌ها به #طوایف_روایی متعددی قابل دسته بندی هستند و #لسان هر یک ممکن است با لسان دیگری متفاوت باشد و در نتیجه معنای متفاوتی را نیز در پی داشته باشد. ❇️ نسبت به این روایات باید: 1) جداگانه هر یک را بررسی نمود. 2) از هر یک نتیجه گیری کنیم. 3) این نتیجه‌ها را باید یکدیگر مقایسه کنیم. 4) نتیجه کلی را در مرحله آخر از مجموع این‌ها اصطیاد کنیم. 🔹 این روش به طور روشن بر مشی آیت الله #خویی (ره) اثرگذار بوده است و در شیوه فقهی ایشان می‌بینیم که با همین سیر به بررسی روایات می‌پردازند. ❇️ پس #مکتب_قم را نمی‌توان مکتبی غیر اصولی نامید. زیرا این مکتب معتقد به اصول است ولی رسالت خود را به گونه ای دیگر تعریف کرده است و در #مرحله_اول از تمرکز بر تحلیل کلام معصوم (ع) آغاز می‌کند و در نهایت و پس از برخوردن به تنگنا، از اصول کمک می‌گیرد. پس میزان نقش آفرینی اصول در این مکتب یکی از تفاوت‌های آن با مکتب نجف به شمار می‌آید نه اصل اعتقاد به علم اصول مثل اخباری‌ها که در اصل اعتقاد به علم اصول با قم و نجف دارای اختلاف هستند. 🔻 تورم علم اصول ❇️ یکی دیگر از ویژگی‌های #مکتب_قم در نحوه نگاه به علم اصول، قائل به متورم بودن علم اصول است. زیرا بر این باورند که بسیاری از مسائل اصولی دارای نتیجه عملی در فقه نیست و بیشتر یک تمرین، ریاضت و ورزش ذهنی است. لذا در مکتب #نجف در علم اصول مسائلی مطرح می‌شود که به سختی در فقه مصداق پیدا می‌کند. اما قمی‌ها اصول را در بزنگاه‌های نیاز واقعی فقه به آن وسط می‌کشیدند. ❇️ البته این رویکرد در #نجف هم طرفدارانی داشت. از جمله آسید عبدالأعلی سبزواری (ره) 2 جلد اصول دارند که مجموعش به 500 صفحه نمی‌رسد. ایشان می‌فرمود این‌ها از واضحات است. 🔹 اما کتب اصولی آیت الله #خویی (ره) را نگاه کنید، می‌بینید در آخر بسیاری از مسائل می گویند این نتیجه عملی ندارد یا در برخی دیگر می گویند این مسئله را طرح کردیم که شاید روزی مصداقی برای آن در فقه پیدا شود. البته این روش در آنجا رسم شده بود که برای استنباط از اصول شروع می‌کردند که اگر در این مسئله أدله و روایات نداشتیم مقتضای أدله اصولی در مسئله چیست. وگرنه خود آقایان اقرار دارند که بسیاری از این مسئله‌ها نتیجه عملی ندارند. 🔻 توجه به فضای صدور روایات ❇️ اما آیت الله #بروجردی (ره) روش ویژه ای را بنا نهادند و آن اینکه علاوه بر اقوال شیعه، اقوال اهل تسنن و عامه نیز در مسئله دیده شود. زیرا #فضای_صدور_روایات جایی بوده است که دوران حاکمت بنی امیه و بنی مروان و بنی عباس است. اهل بیت (علیهم السلام) در چنین فضایی به بیان احکام می‌پرداختند. این فضای حاکم سیاسی – اجتماعی بی تردید بر صدور روایات و لسان آن‌ها و حتی راویان و پرسش کننده‌های از امام معصوم (ع) مؤثر بوده است. فتاوای حاکم بر فضای مسلمین نیز در آن دوره فتاوای خاص عامه بوده و در چنین فضایی که عموم جامعه مسلمین مشی دینی خاصی داشته‌اند و مردم هم چه سنی و چه شیعه با همان فتاوی آشنا بوده‌اند و حال می‌خواهد یک روایت فقهی صادر شود. این حتماً باید مورد بررسی و دقت قرار بگیرد. ❇️ آیت الله #بروجردی (ره) می‌فرمودند وقتی سائل خدمت امام (ع) می‌رسید متأثر از این فضا بوده است و امام (ع) نیز بر اساس این #فضای_ذهنی سعی می‌کرده نکته ای را بیان بفرماید. پس فضای حاکم، فضایی بسیط نبوده که کسی مسئله ای فقهی بپرسد و امام (ع) هم حکم آن مسئله را ساده و روان بیان بفرمایند بدون اینکه جوانب مسئله را در نظر گرفته باشند. 🆔 @ghaeeni