📑گزارش علمی هفدهمین نشست از سلسله نشست‌های #شناسه_شیعه 🔰 با موضوع :نقد مقاله اعتبار سنجی 《النساء نواقص العقول》 در نهج البلاغه ✍درابتدای جلسه جناب حجت الاسلام و السملین وحید عابد توضیحات ابتدایی درباره‌ی علت برگزاری این نشست بیان کرد و به همراه جناب حجت الاسلام و المسلمین امین حسین پوری شروع به آغاز نقد مقاله کرد. جناب استاد حسین پوری درقالب ۳ بخش، ۹مقدمه از مقدماتی که نگارنده مقاله به عدم اعتبار قسمت مورد بحث از خطبه ۸۰ نهج البلاغه را نتیجه گرفته است، مورد نقد و بررسی قرار داد؛در این قسمت استادحسین پوری با بررسی و نقد شواهد ارائه شده در مقاله مبنی بر اعتماد سید رضی در نقل حکمت های نهج البلاغة برخصائص بر اساس جدول تطبیقی ای که تدوین شده است پرداخت. استاد حسین پوری یک مغالطه روشی مهم از سوی دکتر قندهاری را به عنوان تلاش ایشان برای کم اهمیت جلوه دادن یا عادی سازی شواهد بر خلاف نظریه خود متذکر شد. به عنوان نمونه : تلاش جناب قندهاری برای ساده سازی اضافات موجود در نقل حکمت های نهج البلاغة نسبت به متنِ همان حکمت ها در خصائص بررسی شد و با تطبیق موردی نتیجه ای مخالف نتیجه ی نگارنده در مقاله حاصل گردید. در ادامه استاد حسین پوری، ادعایِ مقاله : _‌سید رضی ره به هنگام نقل دچار اشتباهاتی شده‌_ را مورد بررسی و تحلیل قرار داده وضمن بیان کلام مرحوم نجاشی و خطیب بغدادی در مورد شخصیت مرحوم سید رضی و مهارت ایشان علاوه بر ادبیات در دیگر زمینه ها، عبارتِ :«..نباید از سید رضی انتظار داشت که به اندازه یک مورخ خبره دقت داشته باشد..» را عبارتی غیرعلمی توصیف کرد زیرا ملاک خبرویت مشخص نشده است . همچنین با وجود پاره ای اشتباه در نقلهای سید که به آن اندازه فراوان نیست ،نمی توان در صورت نبود شاهدی واضح اصل را بر اشتباه وی در نقل محسوب کرد. استاد حسین پوری به نتیجه گیری دیگر مقاله که عبارت است از: 《..خطبه ۸۰ در واقع حاصل به هم پیوسته شدن دو حدیث پشت سر هم در خصائص بوده است ..》_ پرداخت.ایشان با بیان روشن نبودن اتکاء سید رضی بر خصائص، اگر چه احتمال اقتباس برخی از حکمت های نهج البلاغه از خصائص الائمه محتمل است؛ به نقد و تحلیل این عبارت پرداخت. سپس در ادامه ادعای مقاله:《 ..سید رضی متن بخش اول از خطبه را از کتاب رسائل الأئمّه مرحوم کلینی گرفته است..》ـ و شواهد آن را مورد بررسی و تحلیل قرار داد و اعتماد مرحوم سید بر رسائل الائمّة کلینی ره را ثابت ندانست. سپس استاد وحید عابد سیری از نقدهای مطرح شده از سوی استاد حسین پوری را بیان کرده و به مناسبت،برخی انتقادات وارده بر روش همبستگی متن با منبع که مبنای مقبول نگارنده مقاله است را ذکر کرد. در ادامه استاد حسین پوری عبارات جناب قندهاری از سه تحریر نامه امام به شیعیان و اصرار به کاربست تعبیر نامه در مقاله را واکاوی کرد و نوعی مصادره به مطلوب در ایجاد وحدت میان خطبه های نامبرده با نامه مورد بحث را متذکر گشت. در قسمت پایانی این نشست عبارت دیگری ازمتن مقاله:«.. تحقیقـات محققین اهل سـنت حکایت از آن دارد که هیچ یک از طرق نقل این حدیث ازپیامبر ص در اهل سنت صحیح نیست و با اشکالات متعددی مواجه است..» مورد بررسی قرار گرفت و ضمن یافتن تنها یک نفر از ادعای بیان شده به نام _خالدکبیر علال_، شواهدی برخلاف نظر مقاله ارائه شد.در پایان نیز استاد حسین پوری با طرح پرسشی به عنوان :« اگر فرض گرفته شود که این نامه جعلی است؛ اما چرا به نقل هایی با این مضامین، بی توجه بوده و از کنار آنها گذر شده است؟ » برخی از نمونه های مشابه عبارت خطبه ۸۰ در منابعی همچون: کافی، وقعه الصفین، تاریخ طبری و.. را مورد بررسی قرار داد. ┄┅┅┅❀🔸❀┅┅┅┄ 🆔 @hadith_maaref #حدیث‌پژوهی #نشست_هفدهم 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🔸حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمودند: هنگامی که ماه رمضان نو می‌شد، حضرت امیرمؤمنان علیه‌السلام رو به قبله می‌نمود و سپس این‌چنین دعا می‌کرد: «اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَيْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِيمَانِ وَ السَّلَامَةِ وَ الْإِسْلَامِ وَ الْعَافِيَةِ الْمُجَلِّلَةِ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ وَ تِلَاوَةَ الْقُرْآنِ فِيهِ اللَّهُمَّ سَلِّمْهُ لَنَا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِيه» 🔸خداوندا! این ماه را بر ما نو کن به ایمنى و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ، 🔸خداوندا! روزه، شب زنده دارى و عبادت، و تلاوت قرآن را در این ماه رزق ما بفرما، 🔸 خداوندا! ماه رمضان را برای ما سالم و تمام گردان، و او را از ما سالم بدار، و ما را در این ماه سالم و تندرست فرما. 📚 کافی، جلد ۴، صفحه ۷۳ ✨حلول ماه مبارک رمضان،ماه ضیافت الهی مبارک باد. 🤲 خداوند متعال این ماه مبارک را ماه ظهور و فرج حضرت بقیة الله الاعظم عجّل الله تعالی فرجه الشريف قرار دهد. 🌺🌺🌺 🆔@hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🎧صوت 《خوانش کتاب العشرة کافی》. 🎙استاد: جناب دکتر علیرضا هَزار ⬅️جلسه چهارم؛ سه‌شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ ➡️ 1:00 فقه ارتباطات اجتماعی و کتاب العشره 8:00 توسعه وبسط معنایی برخی آداب و سنن 34:00 تشکیل خانواده حدیث و بسط معنایی؟ 40:00 خوانش روایت چهارم باب «حسن المعاشره» 41:00 خصوصیات و ویژگی های عبارت «اصحابکم» 43:00 واژه های اصلی تعظیمی:«اکرام، توقیر،اجلال و..» 44:00 معنای واژه‌ی «اکرام» و اتفاقات در آن 48:00 اولین مصداق «کُم» در عبارت «اصحابکم» و عبارات مشابه 49:00 «توقیر» و مفهوم آن 57:00 معنای عبارت «لا یتهجّم» 1:4:00معنای عبارت «تضاروا» 1:4:00 راه ورود به مخلصین و صالحین 🆔 @hadith_maaref #حدیث_خوانی #کتاب_العشرة_کافی 🔗 تلگرام 👨‍💻 اینستاگرام 🔗 آپارات

💼«پرونده علمی (1)» 📖اعتبارسنجی خطبه 80 نهج البلاغه 2️⃣ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِيمَانِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِيمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ فِي أَيَّامِ حَيْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَأَتَيْنِ كَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِيثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِيثِ الرِّجَالِ ... (نهج البلاغه، خطبه 80) بررسی چرایی تفسیر صورت گرفته در مورد هر فقره از بخش نخست خطبه مذکور و سازگاری مفسَر با مفسِر و نیز موافقت آن با مضامین قرآنی و حدیثی را به فرصت دیگری موکول می‌نماییم و در ادامه بررسی اعتبارسنجی خطبه 80 نهج البلاغه به بررسی مقاله جناب دکتر محمد قندهاری با عنوان «اعتبارسنجی «النساء نواقص العقول» در نهج البلاغه» و ذکر بخشی از اشکالات و آسیب‌های شیوه پژوهش به کار رفته در آن مقاله در قالب پستهایی خواهیم پرداخت.(1) نگارنده مقاله همچون اکثر مقالات خویش، مقاله خود را از دو لایه معنایی شکل داده است، که لایه نخست و عمیق‌تر آن دال مرکزی و اصلی مقالات ایشان را شکل می‌دهد و لایه دوم در واقع برای توجیه و تبیین آن لایه معنایی نخست است، هر چند که از جهت حجم نگارش این لایه معنایی دوم حجم بیشتری را به خود اختصاص دهد. ⬅️لایه معنایی نخست مقاله: این لایه تطبیق قاعده همبستگی متن و سند است. در این لایه میان متن چندین حدیث و نقل مشابهاتی دیده شده است که نگارنده را به این نتیجه رسانده که تعدد واقعه در این نقلها از نظر تاریخی ممکن نیست، و اینها نهایتا هر کدام تاحدی گزارش‌گر یک واقعه و رخداد و حادثه هستند و اگر در این دو نقل از جهت منبع، سند یا متن دوگانگی مشاهده می‌شود خللی در کار است و باید آن خلل را کشف نمود. ⬅️لایه معنایی دوم مقاله: کشف خللی که منجر به مشابهت شده است و سناریو نگاری برای توجیه آن. توجه به دو لایه بودن نگاشته از این رو حائز اهمیت است که هر چه هم ناقدین به نقد لایه معنایی دوم همت گمارند، از نظر نگارنده مقاله اشکالی اساسی متوجه ایشان نیست و ایشان نهایتا تنها بایستی برای آن خلل تشخیص داده شده، سناریو را تغییر دهد یا خلل را در مطلب دیگری جستجو نماید. اما نکته کلیدی آن است که در این کشف خلل و سناریونگاری نگاه خاصی از سوی نگارنده دخیل است که به کار گیری آن در نهایت اصل آسیب‌زایی هر تبیین و سناریویی که ترسیم می‌گردد در عمده موارد حفظ شده و فقط میزان آن کم و زیاد می‌شود. از سوی دیگر این نگاه و به دنبال آن نگارش داستان ما وقع در مصادیق، نام نگاه تاریخی به خود می‌گیرد. این در حالی است که گرچه نگاه تاریخی به مقولات و گزاره‌های تاریخی بسیار ضروری و حیاتی است و عدم داشتن چنین نگاهی آسیب‌های فراوان در رسیدن به واقع در پی خواهد داشت، اما در مقابل نیز عدم توجه به مقتضیات و ظرائف نگاه تاریخی در پژوهش‌ها آسیب‌هایی دهشتناک‌تر به دنبال خواهد داشت و این بحث با صرف ادعا به سرانجام نمی‌رسد. در ادامه به تبیین لایه معنایی نخست مقاله مذکور که در دیگر مقالات نگارنده نیز نقشی اساسی ایفا می‌کند می‌پردازیم و ضمن ذکر نمونه‌هایی از تطبیق صحیح و ناصحیح آن، نقدهایی نسبت بدان طرح خواهیم کرد. پس از آن به نقد و بررسی لایه معنایی دوم و سناریو پردازی شکل گرفته در مقاله مد نظر خواهیم پرداخت و در آنجا نیز ضمن بیان برخی مبانی سعی بر آن خواهیم داشت که کبرای ذهنی نویسنده در سناریوپردازی و نیز سناریو شکل داده شده در خصوص خطبه 80 نهج البلاغه را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. —————————— (1) سعی بر آن است که این نقد و بررسی علاوه در برداشتن عمده محتوای ارائه #نشست_شناسه شیعه مربوط بدان، سیر بحثی مجزا را در پیش گیرد و بر نقاطی خاص متمرکز شود.

🖥 «مستند اولین دوره جشنواره علمی حدیث پژوهان جوان» 📆مرداد لغایت اسفند ۱۴۰۲ مشاهده فیلم مراسم اختتامیه جشنواره نتیجه نظرسنجی پیرامون جشنواره با سوال: به نظر شما برگزاری جشنواره ها از قبیل «جشنواره علمی حدیث‌پژوهان جوان» در ارتقای علمی پژوهشهای حدیثی و ترغیب جوانان حدیث‌پژوه موثر است؟ 1️⃣بله اما با فاصله حداقل دو سال یکبار (۱۱ درصد) 2️⃣بله، به شرط اطلاع رسانی مناسبتر و سختگیری در پذیرش مقالات (۲۵ درصد) 3️⃣بله، به شرط بالابردن سن پژوهشگران جوان تا ۴۰ سال(۱۸ درصد) 4️⃣خیر، بهتر بود قبل از برگزاری جشنواره، لیستی از موضوعات کار نشده به پژوهشگران ارائه میشد.(۱۳ درصد) 5️⃣خیر، این کارها فقط جنبه تبلیغاتی داشته، و آورده پژوهشی برای حدیث امامیه در پی نخواهد داشت.(۲۰ درصد) 6️⃣اخبار جشنواره را دنبال نکردم، اطلاعی ندارم.(۱۳ درصد) نظرات، انتقادات و پیشنهادات خودتان را با ما در میان بگذارید: @hadith_maaref_admin #جشنواره #حدیث_پژوهان_جوان 🆔@hadith_maaref 🔗 تلگرام 👨‍💻 اینستاگرام 🔗 آپارات

💼«پرونده علمی (1)» 📖اعتبارسنجی خطبه 80 نهج البلاغه 3️⃣ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْإِيمَانِ نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ نَوَاقِصُ الْعُقُولِ فَأَمَّا نُقْصَانُ إِيمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ فِي أَيَّامِ حَيْضِهِنَّ وَ أَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَأَتَيْنِ كَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ وَ أَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِيثُهُنَّ عَلَى الْأَنْصَافِ مِنْ مَوَارِيثِ الرِّجَالِ ... (نهج البلاغه، خطبه 80) در ادامه بررسی مقاله جناب دکتر محمد قندهاری با عنوان «اعتبارسنجی «النساء نواقص العقول» در نهج البلاغه» به لایه نخست معنایی آن یعنی همبستگی متن و سند(منبع) می‌پردازیم. معنای همبستگی متن و سند واقعیت آن است که تدقیق در معنای این قاعده سخن را به درازا میبرد و اکنون تنها خوانش دکتر قندهاری را در این باره به میان میآوریم. همانطور که در مقالات متعدد ایشان ملاحظه میشود ایشان برای بحث از این قاعده به رساله دکترای خویش ارجاع میدهند، در رساله دکترایشان نتیجه بحث همبستگی را مشابه قاعده ای عمومی در سنت نقد متنی میشمارند و آن قاعده را چنین ذکر می نمایند: «اشتراك در دو محتوای متمایز متنی، به معنای اشتراک در ریشه انتقال متون است. به نحوی که در تشابهات لفظی قابل تمایز، می‌توان حدس زد که یا یکی از راویان از دیگری این متن را شنیده است یا هر دو از یک شیخ مشترک بهره برده‌اند.» (Sadeghi, 2010, 205) ایشان در تعبیر دیگری از این قاعده تبیینی ارائه میدهند که روشن کننده بسیاری از تحلیلهای ایشان در مقالات مختلفشان است: به عبارت دیگر، نمی‌توان پذیرفت که یک متن حدیثی (فراتر از یک جمله کوتاه) با الفاظ یکسان در دو روایت با اسانید متفاوت رسیده باشد و هیچ اشتراکی در منبع اصلی این دو روایت وجود نداشته باشد. به تعبیر (فراتر از یک جمله کوتاه) دقت شود. اینکه آیا همه پژوهشگران (چه مستشرقین و چه غیر ایشان) مرادشان از قاعده همبستگی متن و سند (یا تحلیل توأمان متن و سند) همین معناست، جای درنگ دارد که محل بحث ما در این نگاشته نخواهد بود. 🟢نمونه‌هایی از کاربست مشابه‌یابی متون برای شناخت وحدت رخداد استفاده از مشابهت میان دو متن برای تحلیل احادیث و تاثیر آن در شناخت منبع احادیث از یک سو و جمع میان احادیث متعارض از سوی دیگر به هیچ روی از چشمان فقها و محققین امامیه به دور نبوده است و متعدد این مطلب در کلمات بزرگان به چشم میخورد. در واقع پژوهش برای یافتن اینکه آیا این دو حدیث در واقعیت یک حدیث هستند یا دو حدیث، تلاشی است که بارها از سوی بزرگان و فقها صورت گرفته است و مشابهت به عنوان یک قرینه جدی و اساسی در آن به کار رفته است، در زیر تنها سه نمونه از این پژوهشها را از فقها آدرس میدهیم تا خواننده محترم با مراجعه به آن به توجه ایشان به این امر پی برد: ✔️ عدم قبول تعدد روایت ابن ابی عمیر و اخذ آن به عنوان روایت واحد؛ مرحوم صاحب مدارک ✔️ مقوله اخذ به توسط در تهذیب الاحکام؛ جناب استاد سید محمدجواد شبیری زنجانی ✔️ یکسانی برخی احادیث جعفریات با احادیث سکونی و احتمالات مطرح در مورد آن؛ جناب استاد سید محمدرضا سیستانی 🟡در بحوث فی مناسک الحج ج 19 ص 347 -352 تقریر دروس جناب استاد سید محمدرضا سیستانی ، مقاله «اتحاد یا تعدد در روایات مشابه، بررسی تطبیقی عملکرد کتاب‌های وسائل الشیعه و جامع احادیث الشیعه» از آقایان مهدوی راد و بهرامی و نیز نگاشته «تمييز اتّحاد الأخبار المختلفة وضوابطها وفوائدها» از آقای محمدباقر ملکیان تا حدی به واکاوی این مقوله و بیان نمونه هایی از آن پرداخته اند. البته باید توجه داشت که معنای تعدد و وحدت حدیث در مبانی مختلف اعتبارسنجی میتواند متفاوت باشد که اکنون از محل بحث ما خارج است. 🆔 @hadith_maaref #پرونده_علمی #پرونده_علمی_1 🔽🔽🔽🔽🔽

🔼🔼🔼🔼🔼 ✅تفاوت قاعده همبستگی با نمونه‌های ذکر شده ⬅️در این نمونه ها شباهت تنها یک قرینه است و نه شاهد کافی بر خلاف قاعده همبستگی وقتی یک مطلبی به صورت قاعده میشود و تطبیق میگردد، عملا از نظر پژوهشگری که بدان پایبند است، به تنهایی برای استشهاد کفایت میکند و دیگر هیچ نیازی به شاهد و قرینه مجزایی نیست، و این را میتوان در عمده تطبیقات صورت گرفته این قاعده در مقالات جناب دکتر قندهاری و دوستان ایشان مشاهده کرد. اما در نمونه‌هایی که ذکر شد، ملاحظه می‌شود که حتما باید قرینه یا قرائن دیگری در میان باشد تا حکم به وحدت شود و سپس تحلیل گردد. ⬅️ در این نمونه ها قرائن دیگری ضمیمه شده است از جمله 🟡توجه به شباهت در سند که در کاربست قاعده همبستگی به طور کل بدان بی توجهی میشود. بلکه در بسیاری موارد اساسا تفاوت در متن برای تحلیل اسناد به کار میرود. در واقع در تطبیق قاعده همبستگی، صرف شباهت متن برای حکم به وحدت واقعه و رخداد کافی است و تنها باید در تحلیل سندی این شباهت خود را نشان دهد، که در صورت عدم این مساله، باید دنبال خللی در سند باشیم. 🟡توجه به شباهت در ترتیب قرار گیری احادیث در کنار هم؛ در مثل بحث اخذ به توسط در تهذیب الاحکام این مساله در کنار شباهت متنی و البته شباهت سندی بسیار پر اهمیت است. 🟡توجه به عدم قرینه(مانند تمایزات) بر تعدد رخداد در این نمونه ها بر خلاف قاعده همبستگی؛ یکی از نکات مهم در این نمونه‌ها پذیرش امکان تعدد حادثه(رخداد، واقعه) است. مطلبی که در ادامه در نقد تطبیق قاعده همبستگی در نگاشته مورد بررسی بیشتر بدان خواهیم پرداخت. بر این اساس است که مثلا مرحوم آقا جمال خوانساری در نقد کلام مرحوم صاحب مدارک (بنابرتعریفی که هر دو فقیه از تعدد حدیث در این مثال در نظر دارند) احتمال تعدد حدیث را میدهند. نمونه‌های دیگر این توجه به تمایزات و متعدد دانستن روایات مشابه براساس آن را میتوان در مثل کلمات جناب استاد سید محمدرضا سیستانی در بحوث فی احکام صلاۀ المسافر ج1ص363، بحوث فی شرح مناسک الحج ج7ص168، ج8ص226، ج10ص639، ج19ص614 و ج22ص441، مشاهده نمود. ⬅️در مواردی که قرائن برای هیچ یک از دو طرف (وحدت یا کثرت واقعه) کفایت نکند تنها به صورت احتمالی طرح مساله میگردد. برخلاف آنچه در تطبیقات صورت گرفته در مقالات جناب دکتر قندهاری از جمله مقاله مورد بحث ملاحظه میشود. در بسیاری از این موارد هر چند ممکن است در ابتدا بحث از احتمال وحدت واقعه به میان آید، اما در ادامه با آن برخورد یک واقعیت قطعی میشود. در توضیح این رویکرد گاه بیان میشود که مقولات تاریخی اساسا روشن است که احتمالاتی است و ارتکاز افراد باید این باشد، اما این سخن خواه ناخواه مغالطه است. آنچه در مقولات تاریخی به عنوان امر احتمالی و غیر مشخص و دارای ابهام مطرح است غیر از آن است که ما بگوییم از نقطه نظر تاریخی این تبیین راجح است یا نه؟ در واقع بیان احتمال در یک گزاره تاریخی به آن معناست که از نگاه تاریخی شواهد بر هیچ یک از دو طرف تبیین کافی نیست، و این غیر از آن بحث احتمالی بودن تحلیلهای تاریخی است. (هر چند همین احتمالی بودن تحلیلهای تاریخی جای بسی گفتگو دارد که مراد چیست و تا کجا میتوان آن را امتداد داد) به تعبیر دیگر در تحلیلهای تاریخی و با نگاه تاریخی (با همان فرض احتمالی بودن تحلیلهای تاریخی)گاه نسبت به یک گزاره حکم میشود و گاه نسبت بدان تردید صورت میگیرد و در این قسم دوم یعنی (حتی با توجه به احتمالی بودن تحلیلهای تاریخی) به یک گزاره مستقر با توجه به شواهد نرسیده ایم. در اینجا نیکوست که متذکر شویم اینکه گمان شود که در امر تاریخی لازم است حتما تبیینی ارائه گردد و الا کذب است، یک نوع سطحی نگری در مورد تاریخ و گزاره‌های تاریخی. بسیاری از ابعاد تاریخی ناشناخته و تاریک است و نمیتوان با آنچه از تاریخ به دست ما رسیده است همه موارد را تبیین و تحلیل کرد و در بسیاری از موارد راه حل سکوت و بیان ابهام است. از اینجا یک نکته مهم را میتوان گوشزد نمود: اساسا ناقد در هنگام نقد تحلیل تاریخی در یک مقاله لزومی ندارد حتما یک تبیین جایگزین مستقر ارائه کند. 🆔 @hadith_maaref #پرونده_علمی #پرونده_علمی_1 🔽🔽🔽🔽🔽

🔼🔼🔼🔼🔼 ✳️اشکالات قاعده همبستگی(1) ❌عدم توجه به امکان رخدادهای متعدد مشابه در تاریخ بارها ممکن است یک کلام به جهات مختلف تکرار شود این یعنی تکرار یک رخداد آن هم تکلم به یک مضمون خاص با الفاظ کاملا مشابه مواردی از قبیل موارد ذیل مواقعی را نشان میدهد که ممکن است دو متن مشابه با مضامین شبیه به هم اما در دو یا چند واقعه تکرار و گزارش شود (تفصیل کلام در پایان نامه و مقالاتی که در دست تهیه هست خواهد آمد در اینجا فقط برای دو مورد نخست مثالهایی ذکر مینماییم) : 🟡سوال یکسان و پاسخهای یکسان از دو امام علیه السلام (نمونه اول، نمونه دوم، نمونه سوم، نمونه چهارم ) 🟡تکرار یک فرمایش از سوی معصوم علیه السلام در مواضع مختلف(نمونه اول، نمونه دوم، نمونه سوم، نمونه چهارم) 🟡تکرار سوال از امام علیه السلام از سوی راوی 🟡تکرار سوال از امام علیه السلام از سوی دو راوی (یک راوی ابتدا پرسیده است و راوی دوم از او اولا نقل میکند و این راوی دوم خود نیز از امام علیه السلام میپرسد) 🟡تکرار یک فرمایش از چند معصوم علیهم السلام 🟡عرضه حدیث از امام علیه السلام و نقل آن از سوی راوی عرضه کننده حدیث آنچه به عنوان نمونه در موارد فوق آمد عمدتا در حیطه بحث تکلم و پرسش و پاسخ و تکرار آن در رخدادهای مختلف میباشد اما حتی ممکن است یک واقعه خارجی به شکل شبیه به هم رخ دهد مانند موارد شفای بیماران در حرمهای مطهر حضرات معصومین علیهم السلام. این مطلب در فضای عامه نیز مطرح است و برای مشاهده دسته بندی و نمونه هایی از تحلیل و تبیین تعدد واقعه در گزاره های مشابه تاریخی، میتوان به کتاب تعدد الحادثة في روايات الحديث النبوي دراسة تأصيلية نقدية رجوع نمود. 🔴گاه در تحلیل و تبیین براساس وحدت واقعه و برتری آن نسبت به تعدد واقعه به چند نکته اشاره میشود: 🔘بحث تفاوت دوران نخستین(سده نخست) و پس از آن در امر تدوین و مکتوب نمودن احادیث؛ باید گفت این امر گرچه موثر است لکن باز اصل مطلب را که تعدد واقعه مشابه و گزارش آن در آن دوران نیز یک واقعیت تاریخی و عقلایی و قابل اتکاست منتفی نخواهد بود. همچنین به عنوان نقض این مطلب هم میتوان به استفاده از این قاعده سازی در مورد سده دوم و حتی سده سوم در مقالات مختلف جناب دکتر قندهاری به روشنی دیده میشود. 🔘اشاره به گزاره های تاریخی نسبت به وقائعی که به قرائن مختلف، وحدت رخداد در آن گزاره ها واضح است؛ در این باره باید گفت که در مقالات و ارائه‌ها چنانچه تنها به مواردی از مشابهت اشاره شود که با توجه به قرائن واضحه در آنها وحدت واقعه مشهود باشد و از دل آن بخواهیم برای همه گزاره‌های تاریخیِ مشابه، به صورت قاعده‌ای حکم به وحدت واقعه نماییم، هم از نگاه تاریخی فاصله گرفته‌ایم و هم خواه ناخواه دچار مغالطه گشته‌ایم. 🔘بهترین تبیین ؛ برخی اوقات نیز گفته میشود که در مورد گزاره‌های تاریخی مشابه تحلیل براساس وحدت واقعه نسبت به تحلیل و تبیین بر اساس تعدد واقعه تبیین بهتری است، در حالیکه چنانچه شواهد بر تعدد موجود باشد، روشن نیست این ادعا که بهترین تبیین بر پایه وحدت واقعه است و نه تعدد آن، از چه بابت است؟ جدا از آنکه مساله بهترین تبیین در سر جای خود نیازمند بررسی و واکاوی از حیث چیستی، اصل پذیرش، نقضها و ... میباشد. 🔘نمونه‌های متعدد راست آزمایی شده بر اساس اسناد تراث حدیثی عامه؛ در این مورد نیز به اجمال میتوان گفت علاوه بر آنکه اصل آن نمونه‌ها محل کلام و گفتگوست، باید به تفاوت جدی تاریخ حدیث شیعه با تاریخ حدیث عامه از جهات مختلف از جمله بحث سنددهی، انتقال شفاهی و مکتوب، کتابت و تدوین و نشر در زمان معصوم علیه السلام و ... توجه داشت و مهمتر آنکه اساسا جعل، دس، قلب، سندسازی و دیگر آسیبهایی که در تراث عامه به وفور یافت میشود به هیچ روی قابل تعمیم به فضای حدیثی شیعه نیست. در بحث از خطبه 80 نهج البلاغه همانطور که در ارائه ذکر شد و در مقاله نقد خواهد آمد، شواهد بر تعدد واقعه (چند نامه و خطبه) به کثرت وجود دارد و حتی اگر راهی برای اطمینان به رخداد همه آن وقائع نباشد، راهی برای تکذیب آن نیز وجود ندارد و همانطور که گذشت صرف مشابهت آن هم در بخشی از محتوا نمیتواند به تنهایی برای تحلیل بر پایه وحدت واقعه کفایت نماید. 🆔 @hadith_maaref #پرونده_علمی #پرونده_علمی_1 🔽🔽🔽🔽🔽

🔼🔼🔼🔼🔼 ✳️اشکالات قاعده همبستگی(2) ❌ عدم ضابطه‌مندی در اجرای این قاعده در نمونه‌ها یکی از مهمترین مسائل در مورد قاعده همبستگی متن و سند، مشخص نبودن حدود و ثغور آن است تا جایی که خود جناب دکتر قندهاری بنا بر فرمایشاتشان در سال 1399 و بعد از آن در سال 1400 همچنان در مورد میزان مشابهتی که برای جریان این قاعده لازم است به نتیجه روشنی دست نیافته‌اند. ابهاماتی از قبیل: 🔸چه محدوده‌ای برای مشابهت گزینش شود؟ یعنی تا کجای یک نقل را با نقل مورد نظر مشابه یابی کنیم؟ 🔸تا چه اندازه مشابهت کافی است؟ یعنی چند درصد مشابهت برای جریان این قاعده کفایت میکند؟ 🔸با چه متد و الگوریتمی مشابه یابی نماییم؟ در عرصه مباحث نحوه مشابه یابی میتوان به 7 روش و متد با عناوین زیر اشاره کرد که هر کدام بر اساس ایده هایی شکل گرفته است که جای بحث و بررسی دارد و البته نتایج مختلف در پی دارد: 1. Cosine similarity 2. Levenshtein distance 3. Jaccard index 4. Euclidean distance 5. Hamming distance 6. Word embeddings 7. Pre-trained language models لازم به ذکر است که علاوه بر عدم تبیین این ابهامها در روش جناب دکتر قندهاری در مقالات مختلف ایشان از جمله مقاله مورد بحث، ایشان حتی در مصداق محل کلام در این مقاله یعنی مشابهت کلام امیرالمومنین علیه السلام در خطبه 80 با نقل از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم در تراث عامه، نحوه تطبیق قاعده همبستگی و میزان مشابهت را بدون هیچ تبیین و توضیحی رها نموده و فرض کرده اند و این در حالی است که این بنیاد و بنیان اصلی مقاله ایشان است. 🆔 @hadith_maaref #پرونده_علمی #پرونده_علمی_1

⬛️ 《أعظم الله أجرك سيدي ومولاي يا رسول الله أعظم الله أجرك مولاتي يا فاطمةالزهراء ساعدالله قلبک یا صاحب الزمان بوفاة أم المؤمنين السيدة العظيمة الجليلة خديجةالكبرى عليها السلام أعظم الله اجورنا واجوركم يامؤمنين بمصابها الأليم 》 🔰عن عائشة قالت: كان رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم إذا ذبح الشاة يقول: أرسلوا الى أصدقاء خديجة و إنّي رزقت حبّها. و قالت: و كان رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم لا يكاد يخرج من البيت حتى‌[يذكر خديجة و]يحسن الثناء عليها، [فذكرها يوما من الايام‌] فأخذتني الغيرة فقلت: هل كانت إلاّ عجوزا قد أبدلك اللّه خيرا منها؟ فغضب ثم قال: [لا]و اللّه ما أبدلني اللّه خيرا منها، آمنت بي‌ إذ كفر الناس، و صدقتني إذ كذّبني الناس، و واستني بمالها إذ حرمني الناس، و رزقني اللّه منها الولد دون غيرها من النساء. 📚ینابیع الموده ج۲ ص۵۱ @hadith_maaref 🔗  تلگرام    👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

💐فرخنده عید ولادت با سعادت سبط اکبر خاتم الانبیاء،ریحانه حضرت زهرا، نور چشمان سیدالاوصیاء (علیهم السلام) را محضر مبارک حضرت بقیة الله(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و همۀ موالیان و محبین خاندان عصمت (علیهم السلام) تبریک و تهنیت عرض می نماییم. قال مولانا ابومحمد الحسن بن علی علیهماالسلام: إِنَّ أَحْسَنَ اَلْحَسَنِ اَلْخُلُقُ اَلْحَسَنُ همانا نیکوترین زیبایی‌ها ، اخلاق نیکو است. الخصال ج ۱ ص ۲۹ 🆔 @hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🏴شهادت اول مظلوم عالم حضرت مولی الموحدین،یعسوب الدین،سیدالأوصیا امیرالمؤمنین علی "علیه السلام" را به ساحت مقدس حضرت ولی عصر "عجل الله تعالی فرجه الشریف" و همه پیروان و موالیان آن حضرت تسلیت می گوییم. قال رسول الله صلى الله عليه وآله: 《 ..ياعلي أنت أصل الدين ومنار الإيمان وغاية الهدى وأمير الغر المحجلين أشهد بذلك 》 📚بحار الأنوار، ج ٢٣،ص ٣ 🆔 @hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

💠 جلسات علمی مدرس فقهی امام محمد باقر "علیه‌السلام" در ماه مبارک رمضان 📋 بررسی نظارت روایات اهل بیت علیهم‌السلام بر فقه عامه 🔹استاد معظم آقای حاج سیدمحمّدجواد شبیری 📆 ۲۴ الی ۲۹ ماه مبارک رمضان (۱۶ تا ۲۱ فروردین) ⏰ از ساعت ۱۷ 📍مدرس فقهی امام محمدباقر علیه السلام، مدرس یک ✔️ان شاءالله صوت جلسات در ایتا و تلگرام در کانال مدرس فقهی بارگزاری خواهد شد. @madras_emb

▫️رسول اکرم صلی الله علیه و آله: «فَإِذَا کَانَتْ لَیلَةُ الْفِطْرِ وَ هِی تُسَمَّى لَیلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَى اللَّهُ الْعَامِلینَ أَجْرَهُمْ بِغَیرِ حِسَابٍ ...» ؛ و چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا رسد، خداوند پاداش عمل‌ کنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد ... 📚اقبال‌الاعمال، ج١، ص٢۵ ✨فرخنده عید سعید فطر، عید طاعت و بندگی خداوند، بر همه پیروان راستین پیامبر اکرم حضرت محمد مصطفی "صلی الله علیه و آله" و محبین خاندان عصمت و طهارت سلام الله علیهم اجمعین تهنیت باد. ظهور موفورالسرور حضرت ولیعصر_عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف_ را در این روز از درگاه خداوند منّان خواستاریم. اللهم آمین🤲 🆔 @hadith_maaref 🔗  تلگرام    👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🎧صوت 《خوانش کتاب العشرة کافی》. 🎙️استاد: جناب دکتر علیرضا هَزار ⬅️جلسه پنجم؛ سه‌شنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۳ ➡️ 3:00 سه مقدمه از مباحث گذشته 7:00 الگوهای مواجه با وصف های بیان شده کتاب العشره 8:00 الگوی نخست؛ مباحث ایجابی/سلبی 9:00 الگوی دوم؛ استخراج شده از جنود عقل و جهل بیان شده در کلام امام علیه السلام 13:00 آخرین روایتِ باب حسن المعاشره 18:00 معنای «الانقباض» 20:00 بیان برخی مفاهیم اخلاقی در روایات 26:00 معنای «الاعتزال عن الناس» 31:00 الاعتزال عن الناس در فرهنگ مسیحیت، و تفاوت معنایی آن با شیعه 35:00 خوانش روایت اول باب «من یجب مصادقته و مصاحبته» 38:00 معنای عبارت «و ان لَم تَحمَد کَرَمه» 43:00 معنای «عقل» در این روایت 48:00 توضیح عبارت « واحترس من سیِّئ اخلاقه» 50:00 توضیح عبارت «و ان لم تنتفع بعقله» 54:00 توضیح عبارت؛ «و افرر کل الفرار من اللئیم الاحمق» 56:00 مدارات و ارکان تشکیل دهنده آن: عقل،تغافل و رفق 1:00:00 بیان نکته ای تربیتی در ارتباط با خانواده و فرزندان 🆔 @hadith_maaref #حدیث_خوانی #کتاب_العشرة_کافی 🔗  تلگرام  👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🎧صوت 《خوانش کتاب العشرة کافی》. 🎙️استاد: جناب دکتر علیرضا هَزار ⬅️جلسه ششم؛ سه‌شنبه ۱۴۰۳/۰۲/۴ 1:00 توضیح مختصری از بیانات جلسه قبل 6:00 خوانش روایت دومِ باب «من یجب مصادقته و مصاحبته» 7:00 «مصاحبت» و «مصادقت» و تفاوت و ارتباط ما بین آنها 9:00 اثر و نتیجۀ بارگذاری «اَبَر مفاهیم اخلاقی/اعتقادی» توسط والدین 11:00 معنای اصطلاحیِ عبارت «من یبکیک» در روایت دوم 15:00 نکته ای پیرامون دعای هشتم صحیفه سجادیه 22:00 مفهوم و جایگاه «ستردون علی الله..» در روایت دوم 24:00 «تأدیب» از جمله حقوقی که فرزندان بر گردن پدر دارند، و نکاتی پیرامون آن. 26:00 خوانش روایت سوم 31:00 مفهوم عبارت «..ینزل به الموت الا مُثِّلَ له أصحابُهُ..» 37:00 معنای «إصغاء» و تذکری تربیتی ویژه نوجوانان. 42:00 خوانش روایت چهارم 42:00 معنای عبارت «تِّلاد» در روایات 45:00 معنای عبارت «مُحدَث» 55:00 مرحوم ملاصالح مازندرانی و منهج _حجت محور_ او در شرح احادیث 58:00 خوانش روایت پنجم 59:00 مفهوم و جایگاه عبارت «أهدی» در روایت 1:00:00 چگونگی بیان انتقادات 🆔 @hadith_maaref #حدیث_خوانی #کتاب_العشرة_کافی 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

#اخبار موسسه معارف اهل بیت _علیهم السلام_،متولی احیای جامع آثار شیخ صدوق_رحمة‌الله‌علیه_ شد. 🎞برای مشاهده گزارش تصویری کلیک کنید. #همایش #شیخ_صدوق ┄┅┅┅❀🔸❀┅┅┅┄ @hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

📑 گزارش آیین امضای قرارداد احیاء و نشر مشترک آثار شیخ صدوق‌رحمة‌الله‌علیه 🔰موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام، متولی احیای جامع آثار شیخ صدوق رحمه الله علیه شد. ✍روز چهارشنبه ۱۴۰۳/۰۲/۱۲ در آستانه سالروز بزرگداشت شیخ صدوق ره ،مسئولین موسسه معارف اهل بیت علیهم‌السلام با ریاست پژوهشگاه قرآن و حدیث تفاهمنامه همکاری در راستای احیاء و نشر آثار شیخ صدوق ره امضاء کردند. 🔸طی این نشست حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی سبحانی به عنوان دبیر نخستین همایش ملی شیخ صدوق ره معرفی شد. حجت الاسلام و المسلمین دکتررضا برنجکار ریاست پژوهشگاه قرآن و حدیث ضمن توضیحاتی از فعالیت های صورت گرفته توسط موسسه دارالحدیث،بیان داشت :«حجت الاسلام و المسلمین سبحانی که مسئولیت کل کنگره را نیز به عهده گرفته اند، پذیرفتند با همکاری پژوهشکده علوم و معارف حدیثِ پژوهشگاه قرآن و حدیث و افزودن پتانسیل پژوهشکده کلام پژوهشگاه قرآن و حدیث به خصوص در بخش تدوین مقالات، و رایزنی با مراکز دیگری مثل عتبه عباسیه و تولیت آرامگاه شیخ صدوق ره برای پیشبرد اهداف این همایش با پشتیبانی آنها، هم در جهت تصحیح کتاب ها و هم در زمینه تدوین مقالات و برگزاری همایش، این کنگره را درسال های آتی به سرانجام برسانند. لذا ما امروز می خواهیم در مورد تصحیح کتب شیخ صدوق قراردادی با موسسه معارف اهل بیت علیهم‌السلام منعقد کنیم.» همچنین در ادامه حجت الاسلام و المسلمین طباطبایی مدیریت پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث به لزوم و اهمیتِ تصحیح و احیاء آثار عالمانی که باعث شدند معارف اهل بیت علیهم السلام به نسل ما انتقال پیدا کند، اشاره ای کرد. در پایان جلسه نیز حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی سبحانی به عنوان دبیر جلسه با اشاره به فعالیت های مستشرقان حول شخصیت بزرگان دینی تشیع همانند شیخ صدوق ره، اهمیت توجه بیشتر ما ضرورت می یابد. در پایان ایشان ضمن استمداد از اهل بیت عصمت و طهارت و امام عصر علیهم السلام بیان داشت:« این کار زیر نظر یک شورای علمی قوی انجام خواهد شد، محققان خبره ای را پای این کار خواهیم آورد و ان شاءالله با یک شیوه نامه دقیق و حساب شده که تدوین شده است، ان شاءالله یک کاری را ارائه کنیم که مورد پسند اساتید و اهل نظر قرار بگیرد.» #همایش #شیخ_صدوق ┄┅┅┅❀🔸❀┅┅┅┄ 🆔@hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🎬 #مصاحبه_خبری 🛎 احیای آثار مرحوم صدوق رحمه الله علیه؛ توسط شورای علمی ممتاز به همراه شیوه نامه دقیق صورت خواهد گرفت. 🤝 آیین امضای قرارداد احیاء و نشر مشترک آثار شیخ صدوق(ره) با مشارکت موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام و پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزار شد. 🎙حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی 🌐https://sobhanimt.ir 📲@mtsobhanii

📸گزارش تصویری و ویدئوی مراسم 🤝قرارداد احیاء و نشر مشترک آثار شیخ صدوق (رحمه‌الله) منعقد شد. 🎙...حجت الاسلام والمسلمین سبحانی؛ دبیر علمی کنگره بزرگداشت مرحوم شیخ صدوق در پاره‌ای از سخنان خود ابراز داشتند: این کار زیر نظر یک شورای علمی قوی انجام خواهد شد، محقّقان خبره‌ای را پای این کار خواهیم آورد و ان شاء الله با یک شیوه‌نامه دقیق و حساب‌شده که تدوین شده است، یک کاری را ارائه کنیم که مورد پسند اساتید و اهل نظر قرار بگیرد. 📑گزارش این خبر در سایت‌های خبرگزاری حوزه و شفقنا ┄┅┅❅💠❅┅┅┄ 🌐https://maaref.org 🆔@Maaref_org تلگرام اینستاگرام آپارات

◾️عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ کَانَ أَبُو عَبْدِالله علیه السّلام إِذَا أَعْتَمَ وَ ذَهَبَ مِنَ اللَّیْلِ شَطْرُهُ أَخَذَ جِرَاباً فِیهِ خُبْزٌ وَ لَحْمٌ وَ الدَّرَاهِمُ ، فَحَمَلَهُ عَلَی عُنُقِهِ ثُمَّ ذَهَبَ بِهِ إِلَی أَهْلِ الْحَاجَةِ مِنْ أَهْلِ الْمَدِینَةِ ، فَقَسَمَهُ فِیهِمْ وَ لَا یَعْرِفُونَهُ. فَلَمَّا مَضَی أَبُوعَبْدِالله علیه السّلام فَقَدُوا ذَلِکَ فَعَلِمُوا أَنَّهُ کَانَ أَبَاعَبْدِالله علیه السّلام. هشام بن سالم میگوید ، وقتی تاریکی شب همه جا را فرا میگرفت ، إمام صادق علیه السّلام کیسه‌ای از نان و گوشت و پول برمیداشت و بر دوش خود گذاشته و نزد مستمندان مدینه میبُرد و در میانشان تقسیم میکرد ، ولی آنان او را نمی‌شناختند. وقتی إمام صادق علیه السّلام بشهادت رسید ، دیگر آن صدقات شبانه را ندیدند و فهمیدند که آن مَرد ، إمام صادق علیه السّلام بوده است. 📚کافی ۴ / ۸ ، باب صدقة الليل ، حديث ١. 🏴سالروز شهادت مظلومانه، شیخ الائمه حضرت اباعبدالله جعفر بن محمد الصادق علیه السلام را به محضر حضرت بقیة الله الاعظم ارواحنافداه و همه موالیان و ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، تسلیت عرض می نماییم. ┄┅┅┅❀🔸❀┅┅┅┄ @hadith_maaref 🔗  تلگرام   👨‍💻 اینستاگرام   🔗 آپارات

🎬 #مصاحبه_خبری ◀️ حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار : 🔹امیدواریم در یک زمان معقولی در چند سال آتی با همکاری موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام، تصحیح کتب تکمیل شود، مقالات کنگره تدوین شود و کنگره بزرگداشت شیخ صدوق رحمه الله در کشور ایران و عراق برگزار شود. 🤝 مراسم امضای قرارداد احیاء و نشر مشترک آثار شیخ صدوق (ره) با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار، رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث و حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی سبحانی، رئیس موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام و حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث در روز چهارشنبه 12 اردیبهشت 1403در سالن جلسات پژوهشگاه برگزار شد. 🌐اطلاع رسانی اخبار و برنامه های پژوهشگاه قرآن و حدیث 👇👇 https://www.riqh.ac.ir @quran_hadith