💠حکمت‌آموزی؛ زمینه‌ساز تربیت فرزندان
♦️بعضی جملات از کودکی آویزه گوش ما می‌شوند و وقتی بزرگ‌تر می‌شویم، در بزنگاهی به ذهنمان خطور می‌کنند و در تصمیم مهمی مؤثر واقع می‌شوند.
🔺این‌گونه جملات طلایی - چه خوب و چه بد - در وجود کودکان ثبت می‌شوند و حتی اگر در یادشان نمانند، در ناخودآگاهشان باقی می‌مانند و روزی سراغشان می‌روند.
🌿نقل شده است که روزی امیر مؤمنان از فرزندانشان امام حسن و امام حسین (علیهم‌السلام)، به‌نوبت درباره معنای چند کلمه سؤال کردند و آن دو بزرگوار نیز در پاسخ جملاتی حکمت‌آمیزی که پیش‌تر آموخته بودند را بیان کردند.
👈به عنوان نمونه:
🔸امیرالمؤمنین پرسیدند: «ای پسرم! عقل چیست؟»
🔹پاسخ دادند: «این‌که قلبت را نسبت به چیزی که در آن به ودیعه نهاده شده، حفظ کنی.»
🔸پرسیدند: «حزم (هوشیاری) چیست؟»
🔹پاسخ دادند: «این‌که چشم‌انتظار فرصت‌هایت باشی و در مورد آن‌چه برایت امکان دارد، شتاب ورزی.»
🔸پرسیدند: «جهل چیست؟»
🔹پاسخ دادند: «این‌که قبل از آن‌که امکان استفاده از فرصت‌ها باشد، به آن‌ها یورش بری.»
🔸پرسیدند: «شُحّ (بخل و حرص) چیست؟»
🔹پاسخ دادند: «این‌که (مصرفِ) اندک را اسراف بدانی و آن‌چه انفاق کرده‌ای را تلف‌شده پنداری.»
🔰پس از این‌که این سؤال‌وجواب‌ها رد و بدل شد، حضرت به یار نزدیکشان، حارث همْدانی، رو کردند و فرمودند:
🔸«يَا حَارِثُ عَلِّمُوا هَذِهِ الْحِكَمَ أَوْلَادَكُمْ فَإِنَّهَا زِيَادَةٌ فِي الْعَقْلِ وَ الْحَزْمِ وَ الرَّأْيِ.»
📚معاني‌الأخبار، ص۴۰۱
🔸«ای حارث! این حکمت‌ها را به فرزندانتان بیاموزید؛ چراکه موجب افزایش عقل، هوشیاری و (صحتِ) نظر [در تصمیم‌گیری‌ها] خواهد بود.»
#امام_علی_علیه_السلام #تربیت #فرزند #کودک #پدر #مادر #والدین #معلم #آموزش #علم #حکمت #عقل #حزم #جهل #بخل #اسراف #انفاق #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
🤔اشتباهات دیگران را مستقیم و با صراحت تذکر دهیم یا غیرمستقیم و با تلویح؟
🔷گاهی فرزندان ما دچار اشتباهاتی می‌شوند که نیاز است به آن‌ها تذکر داده شود تا کارشان را تکرار نکنند.
🔹در مطلب پیشین اشاره شد که اگر در سرزنش و ملامت افراط شود و این کار چندین بار صورت گیرد، اثر عکس دارد؛ فرد بر دنده لج می‌افتد و برای ناراحت کردن سرزنش‌کننده، کارش را تکرار می‌کند.
🔹در احادیث زیر به این مسأله اشاره شده که کیفیت این تذکر باید به چه نحو باشد؛
👈اشاره‌وار و با تلویح؟
👈یا آشکارا و با صراحت؟
🌿از امیر مؤمنان (علیه‌السلام) نقل شده است:
🍃«عُقُوبَةُ الْعُقَلَاءِ التَّلْوِيحُ، عُقُوبَةُ الْجُهَلَاءِ التَّصْرِيحُ.»
عيون‌الحكم‌والمواعظ، ص۳۳۹
📚
🔸«مجازات افراد عاقل، با تلویح1️⃣ است
🔸مجازات افراد نادان، با تصریح2️⃣ است.»
•┈┈••✾•🌿🌺🌿🌺🌿•✾••┈┈•
🌿همچنین از ایشان نقل شده است:
🍃«تَلْوِيحُ زَلَّةِ الْعَاقِلِ لَهُ أَمَضُّ مِنْ عِتَابِهِ.»
📚عيون‌الحكم‌والمواعظ، ص۲۰۱
🔸«اشاره تلویحی به لغزش فرد عاقل، برای او دردناک‌تر است از عِتاب کردنش3️⃣.»
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣تلویح؛ یعنی اشاره از دور و بیان غیرمستقیم؛ مثل نوری که لحظه‌ای از دور به کسی نشان داده می‌شود.
2️⃣تصریح؛ یعنی بیان کاملاً آشکار؛ مثل نور خورشید که کاملاً آشکار و قابل رؤیت است.
3️⃣عتاب؛ یعنی سرزنش و نکوهشی که همراه با تندی و عصبانیت باشد.
📝پانوشتـــــــــــــــــــــــــــــــــ
♦️بنابراین نوع تذکر به افراد، با توجه به سطح فهم و درک آن‌ها متفاوت است؛
🔺فردی که عاقل و اهل تشخیص است، نیاز نیست به‌صورت مستقیم به او تذکر داد، بلکه تذکر مستقیم برای چنین شخصی دردناک و شکننده است.
🔺اما فردی که نادان است و قدرت تشخیصش کم است، با اشاره غیرمستقیم متوجه اشتباهش نمی‌شود و تذکر اثری بر او ندارد. به چنین شخصی باید به صورت واضح و صریح تذکر داده شود.
#امام_علی_علیه_السلام #پدر #مادر #والدین #فرزند #مجازات #نصیحت #انتقاد #عتاب #عقل #نادانی #جهل #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona
🙃خنده بی‌مورد، نشانه چیست؟
🌿…عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
🍃«إِنَّ مِنَ الْجَهْلِ الضَّحِكَ مِنْ غَيْرِ عَجَبٍ.»
📚الكافي، ج۲، ص۶۶۴
🔶از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«به‌راستی که از [مصادیقِ] جهل، خنده‌ی بی‌مورد*️⃣ است.
📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
*️⃣در متن حدیث از واژه «الضَحک مِن غَیر عجَب» استفاده شده؛ یعنی «خنده‌ای که از چیزی که در آن تعجب نیست، باشد.»
🔹همان‌طور که می‌دانید منشأ خنده، تعجب است؛ تعجب از یک «تناقض». و طنز و شوخی بر همین اساس شکل می‌گیرد.
🔹گاهی انسان بی‌دلیل می‌خندد که در این حدیث به این‌گونه خنده‌ها اشاره شده است.
#امام_صادق_علیه_السلام #خنده #تعجب #جهل #نادانی #حماقت #طنز #شوخی #حدیث
💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona
💠 @hadithona