آیه ۲۰ و ۲۱ سباء
🔸وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ #ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقاً مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ
و البتّه ابلیس #گمان خود را (که مىگفت: من اولاد آدم را گمراه مىکنم) بر آنان تحقّق یافته دید، پس همگى از او پیروى کردند، جز گروه اندکى از مؤمنان.
🔸وَمَا کَانَ لَهُ عَلَیْهِم مِّن سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن یُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِى #شَکٍّ وَرَبُّکَ عَلَى کُلِّ شَىْءٍ حَفِیظٌ
و ابلیس هیچ گونه تسلّط و غلبه اى بر آنان (که از او پیروى کردند) نداشت. (کار او تنها #وسوسه است) تا معلوم کنیم کسى را که #به_آخرت_ایمان دارد (و در برابر وسوسه هاى او مقاومت مى کند) از کسى که نسبت به آخرت در #تردید است، و پروردگارت بر همه چیز نگهبان است.
__________________________
❌ #کفران_نعمت، راه نفوذ و موفقیّت ابلیس😈 است. «ربّنا باعد بین اسفارنا... و لقد صدق علیهم ابلیس ظنه»
👈ابلیس به موفقیّت خود در انحراف کشاندن مردم یقین ندارد. «ظنّه»
👈شیطان نمىتواند انسان را مجبور کند و پیروى مردم از ابلیس بر اساس اختیار و تصمیم خود آنان است. «و ما کان له علیهم من سلطان»
✅ ایمان به قیامت، سدّى است در برابر شیطان. «لنعلم من یؤمن بالآخرة»
🤔فلسفه وجود شیطان و وسوسه هاى او، ایجاد چند راه پیش روى انسان و قدرت انتخاب و آزمایش اوست. «الاّ لنعلم...»
❌ انسان با تردید و تزلزل، راه سلطه شیطان را بر روى خود باز مى کند. «ما کان له علیهم من سلطان... ممن هو منها فى شک»
آیه ۱۲حجرات
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ #الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ #لاتَجَسَّسُوا وَ #لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! از بسیاری #گمان ها دوری کنید، زیرا بعضی گمان ها گناه است. و (در کار دیگران) #تجسّس_نکنید و بعضی از شما دیگری را #غیبت نکند، آیا هیچ یک از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ (هرگز) بلکه آن را ناپسند میدانید و از خدا پروا کنید، همانا خداوند بسیار توبهپذیر مهربان است.
_______________________
💠در قرآن، به حسن ظن سفارش شده و از گمان بد نسبت به دیگران نهی گردیده است.
👈 در سورۀ نور می خوانیم: «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً» (نور،۱۲) چرا دربارۀ شنیده های خود نسبت به مردان و زنان با ایمان، حسن ظن ندارید؟
🔰اقسام سوءظن و بدگمانی:
❌۱. سوءظن به خدا
کسی که از ترس خرج و مخارج زندگی ازدواج نمیکند، در حقیقت به خدا سوءظن دارد؛ گویا خیال میکند اگر تنها باشد خدا قادر است رزق او را بدهد؛ ولی اگر همسر داشته باشد، خدا قدرت ندارد. این سوءظن، مورد نهی است.
❌۲. سوءظن به مردم
💠توجّه به این نکته لازم است که معنای حسن ظن؛ سادگی، زود باوری، سطحی نگری و غفلت از توطئهها و شیطنتها نیست. امّت اسلامی هرگز نباید به خاطر حسنظنهای نابهجا، دچار غفلت شده و در دام صیادان قرار گیرد.
🔴 باورهای غلط:
❌جنیان شریک خدا و ❌فرشتگان دختران خدا
💠قرآن به صراحت مؤنث بودن فرشتگان را مردود دانسته وخداوند کسانی که فرشتگان را دختران خدا می دانند ؛ برحذر داشته و کافر می داند!
🔹وَ جَعَلُوا الْمَلَائِکةَ الَّذِینَ هُمْ عِبَادُ الرَّ حْمَنِ إِنَاثًا أَشَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُکتَبُ شَهَادَتُهُمْ وَیسْأَلُونَ: و فرشتگانی را که خود، بندگان رحمانند، مادینه [و دختران او] پنداشتند. آیا در خلقت آنان حضور داشتند؟ گواهی ایشان به زودی نوشته می شود و [از آن ] پرسیده خواهند شد. زخرف ۱۹
🔹إِنَّ الَّذینَ لا یؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَیسَمُّونَ الْمَلائِکةَ تَسْمِیةَ الْأُنْثی نجم/۲۷
🔴این باور که فرشتگان دختران خدایند از کجا سرچشمه گرفته است؟
❌مشرکان قایل به فرزند داشتن خدا و برای فرشتگان جنسیت و جسمیت قایل هستند؛ وفرشتگان را نام دختران می نامیدند و آنها را دختران خدا نسبت می دادند.!
ايـن پـنـدار ممكن است بقاياي #خرافاتي باشد كه از اقوام گذشته به عرب جاهلي رسيده بود و نيز مـمـكـن است به خاطر اين بوده كه فرشتگان از نظرها مستورند و اين صفت بيشتر در زنان وجود داشت اين احتمال نيز وجود دارد كه لطافت وجود فرشتگان ,سبب اين توهم شده بود چرا كه زن نـسـبـت بـه مـرد جـنس ليطفتري است و به هر حال اين يك خرافه و پندار غلط قديمي است كه متاسفانه هنوز رسوبات آن در اعماق فكري بعضي ديده مي شود
👈مذکر و مؤنث بودن در حوزه مادیات و جسمانی بودن موجودات مطرح استدر صورتیکه ملائکه موجودات مجرد می باشند، مذکر و مؤنث بودن در آنها معنا ندارد(المیزان، ج۱۷، ص ۹ و ۱۰)، همانطور که نسبت به خورشید و ماه مذکر و مؤنث بودن بی معناست.
❌ آنها فقط از #ظنّ و #گمان (مبتنی بر #خرافههای خود) تبعیت میکنند وادعاهای آنان ریشه علمی ندارد؛
👈آری! ریشه و علت این #پیروی_جاهلانه از #گمانها و #خرافاتشان نیز ریشه در هدف غایی گرفتن دنیا و #حُبالدنیا دارد لذا هر حقیقتی را #به_میل_خود و متناسب با #منافع_دنیوی که در نظر دارند، تعریف میکنند و به بافتههای خود اعتقاد دارند و نه آن چه حق است و خدا فرموده است و نه آن چه حکم عقل و مطابق با فطرت است..
❌ موهومات و خرافات ، همه زاييده پندار و #پیروی_از_هوی_و_هوس است.
❌ظن و گمان، هرگز کسى را به حق نمى رساند.
❌ آنها #به_آخرت_ایمان_ندارند؛
👈چرا که تمامی این باورهای غلط، افترا به الله جلّ جلاله، و بافتن یاوهها و ترویج خرافات (چه عمد و چه سهو)، از#دنیاگرایی و #عدم_شناخت_و_باور_معاد نشأت میگیرد؛
چرا که باور نکردهاند که روزی باز میگردند و مورد سؤال و مؤاخذه قرار میگیرند و باید در مقابل آن چه از خود درآوردند و به خدا نسبت دادند، پاسخگو باشند.
❌#دنیاگرایی مانع آخرتطلبی است. «أَ رَضِیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ» (توبه،۳۸)
آیات ۲۷-۲۸ نجم
* إِنَّ الَّذِینَ #لا_یُؤْمِنُونَ_بِالْآخِرَةِ لَیُسَمُّونَ الْمَلائِکَةَ تَسْمِیَةَ الْأُنْثی
* وَ #ما_لَهُمْ_بِهِ_مِنْ_عِلْمٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا #الظَّنَّ وَ #إِنَّ_الظَّنَّ_لا_یُغْنِی_مِنَ_الْحَقِّ_شَیْئاً
همانا کسانی که به #آخرت_ایمان ندارند، فرشتگان را به نام دختران نامگذاری میکنند. در حالی که برای آنان (به این امر) #هیچ_علمی_نیست، آنان جز #گمان، از چیزی پیروی نمیکنند و قطعاً گمان، (انسان را) از حق بینیاز نمیکند.
___________________________
💠هر امری که واقعاً علمی باشد، حق است و هر حقّی، مطابق علم واقعی است و هر دو به جای یکدیگر به کار میروند. قرآن به جای اینکه بفرماید: گمان، انسان را از #علم بینیاز نمیکند، می فرماید: گمان، انسان را از #حق بی نیاز نمیکند، پس حق و علم یکی است. «إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً»
❌نام دختر نهادن بر فرشته، براساس باور باطلی بود که فرشتگان را دختران خدا میدانستند.
❌نقّاشانی که فرشتگان را به شکل دختر میکشند، رگههایی از رسومات جاهلی دارند، گرچه ناخودآگاه باشد.
👈 هر کس در برابر دادگاه قیامت احساس مسئولیّت کند، هر حرفی نمیزند و به هر حدس و گمانی عقیده پیدا نمیکند. «لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَیُسَمُّونَ الْمَلائِکَةَ»
👈 هر کجا علم نبود، حدس و گمان جولان دارد. «ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ»
👈 در امور اعتقادی، گمان کافی نیست. «إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً»
آیات ۲۹-۳۰ نجم
* فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا وَ لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا
* ذلِکَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدی
پس، از هر که #از_یاد_ما^رویگرداند و جز #زندگی_دنیا را خواستار نبود، روبگردان. آن، آخرین درجه از علم و شناخت آنان است. همانا پروردگار تو کسانی را که از راه او گمراه شدهاند، بهتر می شناسد و کسانی را که هدایت یافتهاند، بهتر میداند.
____________________________
🔴در قرآن، فرمان اعراض از: کفّار (سجده،۳۰)، مشرکان (انعام،۱۰۶)، منافقان (منافقون،۴)، جاهلان (اعراف،۱۹۹) فراریان از جبهه (توبه،۹۵) و کسانی که به قصد تمسخر و تخطئه در آیات الهی کندوکاو میکنند (انعام،۶۸) آمده است.
✅ در برخورد با کسانی که دنیا محور و خدا گریزند، تسامح نداشته باشید. «فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا»
👈 از کسانی که به دین خدا پشت میکنند و حاضر به شنیدن نام خدا و دستورات او نیستند، اعراض کنید. تبرّی جستن از دشمنان اسلام، یک اصل است«فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا»
👈گاهی مقابله به مثل لازم است. باید از کسی که از یاد خدا اعراض میکند، اعراض کرد. «فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا»
❌ دنیا گرایی و اعراض از یاد خدا، ملازم یکدیگرند. «تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا وَ لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا»
❌دنیا گرایی، نشانه سطح پایینِ درک و معرفت است. «لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا ... ذلِکَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ»
👈 آنچه نکوهیده است، انحصار فکر و عمل در راه رسیدن به دنیاست وگرنه تلاش و علاقه طبیعی، امری پسندیده است. «وَ لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ ...»
❌ خدا گریزی و دنیا محوری، بارزترین نشانۀ انحراف وگمراهی ومانع آخرت طلبی است. «تَوَلَّی عَنْ ذِکْرِنا وَ لَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیاةَ الدُّنْیا ... أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَ»
✅ خداوند اعمال و نیّات تکتک بندگان را میداند. «هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَ ... هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدی»
👈 ایمان به علم و نظارت خداوند به عملکرد انسان، سبب تسلّی و دلداری مؤمنان است.