مکتب تفکیک یا تفکیک مکتب؟
#مکتب_تفکیک که به مکتب مشهد و #مکتب_معارف نیز مشهور میباشد، مکتبی است در علوم مذهبی شیعی که پیروانش بر تفکیک آموزههای فلسفی از روشهای دینشناسی تأکید دارند. این مکتب با آموزههای #میرزا_مهدی_اصفهانی در سال ۱۳۴۰ خورشیدی در شهر مشهد آغاز و نخستینبار توسط #محمدرضا_حکیمی در مقالهای با همین نام، در مجله کیهان فرهنگی معرفی و مشهور گردید.¹
🔹جریان مکتب تفکیک، علاوه بر اعتراض به دو حوزه #فلسفه و #عقل، گرایشهای عارفانه را نیز مورد حمله قرار دادهاست. مکتب تفکیک در حقیقت، هرگونه استفاده از منابع بروندینی برای فهم متون دینی را رد میکند.
🔶در اصطلاح مکتب تفکیک، مکتب جداسازی سه مکتب شناختی یعنی #قرآن، فلسفه و عرفان میباشد. هدف این مکتب، جداسازی و نابسازی فکر وشناخت قرآنی از شناخت بشری و رهاندن آن از مخلوط شدن با دیگر افکار است.²
👥صاحبان مکتب تفکیک در مواجهه با فلسفه، موضعی یکسان نداشتهاند. متقدمین این مکتب مانند میرزا مهدی اصفهانی و شیخ #محمود_حلبی به ضدیت فلسفه برخاسته و میان فلسفه و شریعت، تباین قائل بودند ولی برخی متأخرین این اندیشه مانند #جعفر_سیدان و محمدرضا حکیمی، در مواجهه با تفکیک، موضعی دیگر دارند و حکم کلی به نفی فلسفه نمیدهند و آن را جدایی میان روشها میشمارند.³
۱. ماهنامه فرهنگی هنری کیهان فرهنگی، ۱۳۷۱، سال نهم، شماره ۱۲.
۲. محمدرضا حکیمی، معاد جسمانی در حکمت متعالیه، صفحه ۴۴.
۳. سید محمد موسوی بایگی، آیین و اندیشه، صفحه ۲۲.
🔺تفکرگریزی در عرفانهای نوظهور
✍ وقتی گفته میشود در #عرفانهای_نوظهور نه تنها به تفکرگرایی توجه نمیشود بلکه تلاش بر سر تشویق سالک بر تفکرگریزی است، این بدین معنا نیست که آنان در تمامی امور زندگی، باب #عقل و تفکرگرایی را بستهاند؛ چرا که در لابهلای گزارههای تعلیمیشان توجه به عقل معاش شدیدا اوج میگیرد؛ عقل معاشی که در بستر #سرمایهداری و روح #امپریالیسم در حال فعالیت است.
🧠 مراد از تفکرگریزی، تأمل و تدبر درباره عاقبت انسان است. این که در واقع انسان از کجا آمده است؟ آیا ممکن است در این دنیا وظایفی داشته باشد؟ عاقبت به کجا خواهد رفت و چه خواهد شد؟ هدف از طرح این سوالات، ایجاد حس شتابزده برای استقبال از ادیان توحیدی نیست، بلکه مقصود اندکی تأمل فلسفی درباره صحت و سقم این سوالات است. یعنی به طور دقیق همان چیزی که عرفانهای نوظهور به شدت آن را برای مریدان خود حرام کردهاند.
❌ منع تفکر درباره این سوالات، در تلاش آنان برای تبلیغ و گسترش تفکرگریزی نمایان میشود. #اوشو در اینباره میگوید: فکر چیزی نیست مگر غباری در چشم کور ذهن، زیرا نمیتوانی به چیزی فکر کنی که پیشاپیش شناخته نشده باشد و به فکر کردن به چیزی که پیشاپیش شناخته شده است هم نیازی نیست.¹
۱. اوشو، یک فنجای چای، ص ۲۲۸.
@hanif_news