🔰 نکاتی از شرح دعای سحر امام خمینی ره
🌀 چکیده بیانات امام خمینی ره در شرح مقام تدلّی:
🔺 تدلّی یا آویختگی و یا وابستگی تمام مظاهر الهی به حق تعالی، امری بدیهی است که به آن فقر مطلق نیز گویند.
🔺سالک به دو گونه میتواند به این آویختگی نظر کند: ۱) خود مظاهر را ببیند که در این مقام تفاضل بین آنها را میبیند لذا میگوید: "برترین زیبایی": "مِنْ بَهاَّئِکَ بِاَبْهاهُ" ؛ اما ۲) وقتی به مقام وحدت میرسد، دیگر تفاضلی نیست لذا میشود "زیبایی" خالص: "وَکُلُّ بَهاَّئِکَ بَهِیُّ"
💠 خلاصه اصل سخن امام خمینی ره در شرح مقام تدلّی و رابطه آن با "مِنْ بَهاَّئِکَ بِاَبْهاهُ وَکُلُّ بَهاَّئِکَ بَهِیُّ"
🔻مقام تدلّی: آنچه بیان شد (در پیامهای پیشین) بر اساس #تجلّی اسمائی و صفاتی بود؛ اما اگر به #تجلی خلقی و مظاهری توجه شود، مقام تدّلی و آویختگی خواهد بود.
🔻در این نوع تجلّی، سالک باید با توجه به تعیّنات مختلف (مظاهر خداوند) به سوی مقام #مشیّت مطلقه الهی که در آن همه موجودات مستهلک هستند پیش برود که فرمود «دنی فتدلّی»
🔻همه موجودات به ذات خود وابسته به حضرت حق هستند لذا حیثیتی جز تدلّی و آویختگی ندارند که از آن به همان #فقر_ذاتی نیز تعبیر میشود؛ و این #فقر_مطلق است که افتخار نبی اکرم صلی الله علیه و آله میشود.
🔻از این فقر مطلق به مشیت الهی، #رحمت_واسعه، اسم اعظم، ولایت مطلقه محمدیه، و یا مقام علوی نیز یاد میشود.
🔻 و این مقام پیامبر ص که خاص اوست، همان #لوائی است که نه تنها #آدم علیه السلام که غیر او نیز تحت آن جمع است که فرمود «آدم ومن دونه تحت لوائي يوم القيامة» و یا آنکه «کنت نبیّا و آدم بین الروح و الجسد» یعنی هنوز خلق نشده بود.
🔻لذا این همان #عروه_الوثقی و ریسمان متصل بین آسمان و زمین خواهد بود که در #دعای_ندبه است «أين باب الله الذي منه يؤتي، أين وجه الله الذي يتوجه اليه الاولياء، أين السبب المتصل بين الارض و السماء» و در احادیث نیز با تعبیر اظله یاد شده است: «کنّا عند ربنا ليس عنده احد غيرنا في ظلّه الخضراء نسجد ونقدسه ونهلله ونمجده»
🔰 ارتباط بحث تدلّی با شرح عبارت «من بهائك بأبهاه و كلّ بهائك بهي»
🔻 سالک وقتی در #تعیّنات و مظاهر سیر میکند هرچند همه آنها را از آن جهت که مظاهر هستند، #متدلّی و آویخته به حضرت حق میبیند، اما میان آنها تفاضل را مشاهده میکند لذا یکی را برتر از دیگر مییابد.
🔻ولی وقتی برای او دنوّ و #قرب صورت میگیرد و از نگاه به تعیّنات بیرون میرود، وحدت را مییابد. به تعبیر امام رحمه الله علیه:
ولي وقتي به مقام قرب مطلق رسيد ... درمييابد كه نسبت مشيت با همه آنها يكي است و مشيت با همه چيز هست «فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ؛ به هر طرف رو بگردانيد آن جا وجه الله است» و «وَ هُوَ مَعَكُمْ؛ او با شماست» و «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ؛ ما از شما به او نزديكتريم» و «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ؛ ما به انسان از رگ گردن نزديكتريم».
🔻در اين هنگام دیگر تفاضلی نیست. به تعبیر امام رحمه الله علیه:
... سالك افضليت را از آنها (مظاهر) نفي ميكند و عرضه ميدارد: «وكل بهائك بهي وكل جمالك جميل»
📚 شرح دعای سحر، ج.1 ص.17
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#امام_خمینی_ره
#شرح_دعای_سحر
🆔 @hayatemaqul
🔰تفاوت بهاء و جمال
🔻 امام خمینی قدس سره از مرحوم #ملکی_تبریزی رحمه الله علیه در تبیین #حدیث «الباء بهاء الله و السين سناء الله و الميم مجد الله« که در تفسیر «بسم الله الرحمن الرحیم» از ذوات مقدسه #اهل_بیت علیهم السلام، روایت شده است؛ چنین نقل میکنند:
💠 از اين احاديث ... معلوم ميشود كه عالم #حروف عالمي است در برابر [و به ازاي] عالمهاي ديگر و #ترتيب_حروف نيز مطابق #ترتيب_عوالم است؛ چنان كه گويي #الف دلالت بر واجب الوجود ميكند و #باء بر مخلوق اول كه عبارت است از #عقل اول و نور اول كه همان #نور پيامبر ما، صلي الله عليه وآله وسلم، باشد. به همين سبب است كه از آن به بهاء خداوند تعبير كردهاند، زيرا بهاء به معني حسن و جمال است. و مخلوق اول #ظهور جمال حق است. تدقيق و تعميق بيشتر در معني بهاء آن است كه بگوييم بهاء عبارت از نور همراه با هيبت و وقار است، كه در اين صورت بهاء معادل جمال و جلال ميشود.
🔻 امام رحمه الله علیه سپس اشکال و جوابی را بیان میکنند:
🌀 اشکال:
در احادیث آمده است «خلق الله الأشياء بالمشيئة وخلق المشيئة بنفسها» خداوند اشياء را به واسطه #مشيت و مشيت را به خود مشيت آفريد»، پس قرار دادن باي بهاء به معناي عالم عقل ديگر چه وجهي دارد؟
🌀 پاسخ:
اين مطلب هم از يك منظر صحيح است، زيرا #عقل نيز از جهتي #مقام_مشيت است؛ چون عقل ظهور مشيت و مقام اجمال همه عوالم است، چنانچه در محل خود اثبات شده كه شيئيت شيء به شكل تمام و كمال آن شيء است.
📚 شرح دعای سحر/ امام خمینی ره؛ ص.۲۱
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#شرح_دعای_سحر
#عقل_و_مشیت
#حیات_معقول
#امام_خمینی
🆔 @hayatemaqul
🔰 نکاتی از شرح دعای سحر: مشیّت الهی
✍ اصغر آقائی
_____________________
💠 اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ كُلِّها . اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ مِنْ مَشِيئَتِكَ بِأَمْضاها وَكُلُّ مَشِيئَتِكَ ماضِيَةٌ، اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِمَشِيئَتِكَ كُلِّها
🔻 #مشيّت بنا به طريقه عرفای شامخين، رضوان الله عليهم، #نخستين_صادر است و ديگر مراتب وجود توسط آن موجود شدهاند.
🔻 همانطور كه در روايت كافى از #امام_صادق، عليه السلام، نقل شده است:
💠 خَلَقَ اللَّهُ الْمَشِيئَةَ بِنَفْسِهَا ثُمَّ خَلَقَ الْأَشْيَاءَ بِالْمَشِيئَةِ: خداوند مشیت را بهواسطه خود آن، سپس موجودات دیگر را با آن خلق کرد.
🔻 دقت در مضمون اين روايت و تحقيق مطلب از نظر اصحاب سرّ و حقيقت و بزرگان سلوك و طريقت اين است كه اساساً در #مراتب_خلقی، هيچ موجودي جز #مشيّت_مطلقه الهيه وجود ندارد و اوست كه بالذات موجود و از همه تعيّنات و تعلقات مجرد است، و اوست كه صاحب #وحدت_حقه_ظليّه است كه ظلّ #وحدت_حقه_حقيقيه ميباشد.
🔻 بنابر آنچه گفتیم #تعيّنات_خلقی، حتی رايحه وجود را نيز نبوييدهاند و مانند سرابي هستند كه فرد تشنه آن را آب ميپندارد که فرمود:
💠 «كُلُّ شَيْءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ: هر چيزى جز وجه الهى هالك و نابود است».
🔻 امام خمینی ره نتیجه بحث گذشته را چنین مثال میزند:
پس اين كاغذي كه روي آن مينويسم و قلمي كه سطرها را با آن مينگارم و عضلهاي كه اين دو را تحت كنترل دارد و نيرويي كه در عضله هست و ارادهاي كه از شوق سرچشمه ميگيرد و شوقي كه از علم سرچشمه گرفته (همان علمي كه قائم به نفس انسان است)، همه و همه از شئون مشيّت الهي و از مظاهر آن است.
🔻 بنابراین تعيّنها و موجودات مختلف چون موجودات مادی، اعتبار و خيالي بيش نيستند؛ چنان كه #شيخ_كبير (#ابنعربی) گفته است:
العالم خيال في خيال؛ عالم خيال اندر خيال است.
🔻 از اين رو، جز #ظهور خداوند، ظهوري و جز شأن او شأني وجود ندارد و معناي شمول مشيّت و سريان وجود و اطلاق هويّت الهي و بسط رحمت و مقام الهيّت نيز همين است.
🔻 نتایج بحث در کلام #امام_خمینی ره:
✔️ هر كس #افعال را به گمان #تنزيه و تقديس پروردگار به خلق نسبت دهد و خداوند را از آن بركنار بداند #قاصر است و در حق خود و خدا #ستم كرده، از حق محجوب و از درگاه پروردگار رانده شده است.
✔️ #تنزيه و #تقديس او نيز، در حقيقت، تحديد و تقليد و تقصير است، لذا او در «مغضوب عليهم» داخل و در كثرت بدون توحيد ماندگار است.
✔️ اما كسي كه #افعال را بدون حفظ #كثرت به حق نسبت دهد #گمراه است و از اعتدال خارج گشته و در «الضالين» داخل گرديده است.
✔️ صراط مستقيم و راه روشن خروج از #تعطيل و #تشبيه و حفظ مقام #توحيد و تكثير و دادن حقِّ حق و حقّ بنده، هر دو، است. در اين مقام براي بنده آشكار ميشود كه هر خوبياي كه به او ميرسد از خداوند است و هر بدي از خود اوست؛ زيرا بدي از بدي استعداد و كاستي وجود است كه هر دو سهم بندهاند و خوبي از خيرات و جهات وجودي است كه سهم پروردگار است.
📚 شرح دعای سحر ص.97-106
پ. ن.
توضیح چند اصطلاح و بیان چند نکته:
🔹 ۱. #مشیت: مشیت و اراده خداوند دو مرتبه دارد:
✔️ #مشیت_ذاتی: لذاست که در روایت پیشگفته فرمود:
💠 خَلَقَ اللَّهُ الْمَشِيئَةَ بِنَفْسِهَا: خداوند با مشیت، مشیت را خلق کرد.
✔️ #مشیت_فعلی: یعنی آنچه خداوند خلق کرده است و مشیت او به خلقت آن تعلق گرفته است؛ لذاست امام رضا علیه السلام فرمود:
💠 اَلْمَشِيَّةُ وَ اَلْإِرَادَةُ مِنْ صِفَاتِ اَلْأَفْعَالِ
🔹 ۲. #مراتب_خلقی، همان #مشيّت_مطلقه الهی است: چون تمام آنچه از موجودات و از خیر و شر در جریان است؛ همه تحت اراده وجودی خداوند هستند.
🔹 ۳. #وحدت_حقه_ظليّه: این وحدت به تبع وحدت ذات در #فعل حق صورت ميگيرد که فرمود: "وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ: امر ما جز یکی نیست ..." لذا تمام هستی با تمام کثرتی که دارد، یک وحدت ظلی دارد که به آن #وحدت_وجود میگویند.
🔹 ۴. #وحدت_حقه_حقيقيه: وحدتی است که بدون واسطه به ذات حق برگشته، و از صرافت آن میجوشد.
🔹 ۵. #تعطیل؛ #تشبیه؛ #تنزیه: در رابطه با فهم خداوند و مسائل مرتبط سه نظریه وجود دارد: ۱) تعطیل: یعنی ما از هر فهمی خداوند و در هر سطحی عاجز هستیم؛ و ۲) تشبیه: خداوند را انسانوار تصور میکنند؛ و ۳) تنزیه: به طور کلی خداوند را از انسانوار بودن خلع میکنند. 🔸 نظر شیعه: نه تعطیل، و نه تشبیه و تنزیه کامل؛ بلکه امری میان آنها: این یعنی وقتی خداوند میگوید من عالم هستم، اولاً فهمی از آن داریم ثانیا صددرصد شبیه خود نمیکنیم؛ اما وجه اشتراکی میان ما و خداوند سبب فهم عالمبودن خداوند میشود.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_دعای_سحر
🆔 @hayatemaqul