🏛ساختمان واژگان:
❗️می دانید که تمامی کلمات ، از یک یا دو یا چند جزء معنادار به وجود می اید و بر همین اساس، واژگان به واژگان ساده و غیرساده ( وندی، مرکّب و وندی_مرکّب) تقسیم میشوند؛ الان میخواهیم، اجزای سازندهی واژه گان را بهتر بشناسیم.
🔰 اجزای معنایی سازندهی واژگان بهطورکلّی به دو دسته تقسیم میشوند:
1️⃣ اجزای آزاد (که معنی دارند)
2️⃣ جزای وابسته (که وندی هستند)
⏸ اجزای آزاد:
اجزای آزاد یا معنادار، اجزایی هستند که میتوانند بهتنهایی به عنوان یک واژهی ساده به کار روند یا بهعنوان جزء پایه، در ساختمان واژگان غیرساده به کار رود.
نمونه:
کتاب- میز- سفید- شاد- سخت و....
🔹همان گونه که مشاهدهدکردید ، واژگان بالا از نظر سبک دستوری، اسم، صفت یا قید هستند.
🔸نکته:
بن ماضی و بن مضارع فعلها هم جزء آزاد حساب میشود ، چون در ساختمان واژگان، به عنوان جزء پایه به کار میرود. کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10
✅ ب) اجزای وابسته (وندها):
اجزایی هستند که بهتنهایی کاربرد ندارند بلکه با پیوستن به اجزای آزاد، در ساختمان واژههای وندی و وندی-مرکب، به کار میروند.
🔺وندها براساس جای قرارگرفتن آنها در ساختمان واژگان وندی و وندی-مرکب، به سه دستهی کلّی تقسیم میشوند:
۱- پیشوند ۲- پسوند، ۳- میانوند
۱- پیشوندها:
پیشوندها در ساختمان واژه، پیش از اجزای آزاد به کار میروند؛ مهمترین پیشوندها:
با (باادب)، بی (بیکار)، ب (بهنجار)، نا (نادرست)، ن (نسوز)، هم (همراه)و....
۲- پسوندها:
پسوندها در ساختمان واژه، پس از اجزای آزاد به کار میروند؛ مهمترین پسوندها:
ا (دانا)، ار (رفتار)، ان (خندان)، انه (روزانه)، بان (باغبان)، چه (دریاچه)، چی (پستچی)، دان (گلدان)، دیس (تندیس)، زار (گلزار)، گار (آموزگار)، گر (کارگر)و....
(ها (کتابها)، ان (درختان)، ات (امتحانات) ی (خانهای)... کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10
۳- میانوندها:
میانوندها، همواره میان اجزای آزادِ واژههای وندی-مرکب به کار میروند؛ مهمترین میانوندها:
ا(رنگارنگ)، به (روبهرو، سربههوا)، تا (سرتاسر)، و .....
🧶 استعاره:
اگر در تشبیهی یکی از ارکان اصلی(مشبه_مشبه به) را بیاوریم و دیگری را نیاوریم، استعاره ایجاد می شود.استعاره، به کار بردن کلمه ای است به جای کلمهٔ دگر به دلیل شباهت آن ها!
🏉انواع استعاره:
⚾️ استعاره مصرحه:
مشبه به به جای مشبه بیاید(این نوع استعاره در حقیقت نوعی مجاز است)
🏐 مثال:
دیو را در وجود خود بکش.«دیو استعاره از نفس است»
⚾️استعاره مکنیه:
مشبه به جای مشبه به بیاید.
🪀 مثال:
خورشید شکفت«خورشید مانند گل شکفت. درحقیقت مشبه به(گل) حذف شده است و مشبه(خورشید) باقی مانده و استعاره ایجاد کرد»
🎱نکته:
هر تشخیصی، استعاره است.«چراکه در تشخیص، خصوصیت چیزی(انسان) به چیز دیگر(غیر انسان) نسبت داده می شود.»
🏀اضافه استعاری:
هر اضافه استعاری، استعاره«مکنیه» است. اضاقه استعاری چند شرط دارد:
① ترکیب اضافی باشد
② اضافه تشبیهی نباشد
③ اضافه اقترانی نباشد
④ مضاف واقعاً متعلق به مضاف الیه نباشد
⑤ در حقیقت مضاف الیه را به چیزی تشبیه کرده باشیم که مضاف از اجزا و خصوصیات آن چیز نباشد.
⚽️ مثال:
دست روزگار:
① اضافه است، نه وصفی
② تشبیهی نیست
③ اقترانی نیست
«اقترانی دو شرط دارد: ۱_ترکیب اضافی باشد، نه وصفی۲_بین مضاف و مضاف الیه بتوان کلماتی مانند به نشانهٔ، به منظور و...... گذاشت»
④ واقعا روزگار دست ندارد
⑤درحقیقت روزگار را به انسانی تشبیه کرده ایم که یکی ازخصوصیات آن «دست» را به عنوان مضاف آورده ایم. کانال درسی12 https://eitaa.com/hedayate12
🎱 مجاز:
به کار بردن کلمه ای در معنی غیرحقیقی خود به شرط آنکه میان معنی حقیقی و غیر حقیقی آن واژه، ارتباط و پیوندی برقرار باشد.
فرق مجاز و کنایه:
1️⃣ در کنایه ممکن است معنی ظاهری که مد نظر ما نیست، تحقق پیدا کند، اما در مجاز نه!
2️⃣ مجاز معمولا یک کلمه است ولی کنایه معمولا یک عبارت!
🏉فرق مجاز و استعاره:
اگر کلمه ای که معنی دیگری می دهد و مجاز ایجاد می کند با معنی خود، رابطهٔ شباهت داشته باشد، نوعی از مجاز ایجاد می کند که به آن استعاره گفته می شود. در حقیقت استعاره مصرحه، همان مجاز با رابطه یا علاقه شباهت است.
🏐 مثال:
🎾از دست و زبان که برآید
🎾کز عهدهٔ شکرش به درآید؟
🥎«دست و زبان» مجاز از کل وجود کانال درسی12 https://eitaa.com/hedayate12
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
طنز قمپز
کانال درسی۱۰
@hedayate10
4_5882216475061652134.pdf
168.7K
چند پیشنهاد برای تست زدن کانال درسی12 https://eitaa.com/hedayate12
4_5886678795758340562.pdf
338.4K
#آزمون_فارسی
#پایه_دهم
#نیمسال_دوم (بصورت تشریحی)
خرداد 1400 مطابق با بارم بندی وضعیت قرمز🔴
پاسخنامه در فایل زیر👇👇
طراح : خانم رباب جلیلی ایرانی ، شهرستان اردبیل ناحیه ۱
کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
4_5886678795758340563.pdf
342.6K
#پاسخنامه_آزمون_فارسی
#پایه_دهم
#نیمسال_دوم (بصورت تشریحی)
خرداد 1400 مطابق با بارم بندی وضعیت قرمز🔴
طراح : خانم رباب جلیلی ایرانی ، شهرستان اردبیل ناحیه ۱
کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
فنون دهم سوال و کلید .pdf
509.4K
#آزمون_علوم_وفنون
#پایه_دهم (علوم انسانی)
#نوبت_دوم
همراه با پاسخنامه
طراح : خانم اعظم مظاهری ، استان اصفهان
کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
#دستور_زبان_فارسی
#انواع_ی
۱)یای اسنادی:تو خوب هستی؟
فرمول:بنِ فعل+ شناسه.
۲)یای مصدری یا حاصل مصدر
:یایی که معنی مصدری از آن مستفاد شود،
مثال:زیبایی:زیبابودن/جوانمردی:جوانمرد بودن،
شعر:خوشا عشقی خاصه فصل "جوانی"
خوشا با پریچهرگان"زندگانی"
۳)یای نکره:وندی است.
کلمه ای که یای نکره دارد همیشه هجای قبل از آخرش تکیه می گیرد:
یکی دختری داشت خاقان چوماه
یا:گشته هر گوشه ی چشم از غمِ دل،"دریایی"
۴)یای وحدت:کمی شبیه یای نکره است.
یای وحدت حتما باید به معنی ۱یک باشد👉
مثلا: ده درویش به "گلیمی"
بخسبند و دو سگ به"مرداری" به سر نبرند.
یا: گوهری طفلی به قرصی(یک قرص)👉 نان دهد.
یا:آرد کیلویی سی ریال است یعنی هر یک 👉کیلو ....
۵)یای میانجی:کلماتی که به های بیان حرکت(ه) مختوم شوند،یای میانجی شکاف آن ها را پر می کند تا بهتر تلفظ شوند.به همین راحتی،مثال:
خانه ی دوست کجاست؟
ادبی+ی+ات:ادبیّات
۶)یای استمراری:که در ساخت ماضی استمراریِ تاریخی به کار می روند،مثلا گفتندی=می گفتند و
خندیدندی=می خندیدند.
دو برادر یکی خدمت سلطان کردی(می کرد)👉 و دیگری به قوّتِ بازو نان خوردی(می خورد)👉.
نه خوردی" که خاطر بیاسایدش
نه دادی" که فردا به کار آیدش
۷)یای نسبت:آخر اسم ها ظاهر می شوند و آن ها را با صفت نسبی مبدّل می کنند،مثال:
تهرانی رشتی خاکی و ...
نوعی دیگر:رازی=اهل ری
ساروی=اهل ساری .
۸)یای لیاقت:اگر(ی) به مصادر اضافه شود و معنای لیاقت از آن مستفاد شود صفت لیاقت ساخته می شود،مثال :
رفتند از این قفس گشتند:
پریدنی،یعنی لایق پریدن شدند.
گاهی هم صورت منفی دارد:
از بس شنیده ام سخن "ناشیدنی"
توجه:صفت لیاقت ۳ تکواژ دارد،
مثال:پرید+ َن + ی
۹)یای فاعلی:در معانی مختلف:
دارایِ / مالکِ / دارنده یِ و نظایر آن باشند،مثال:
شش انگشتی👋👆، نحوی،
کاکلی،چرمی،ساغری و ...
۱۰)یای ممال:کلماتِ معرّبی که در جوف آن ها مصوت بلند(ا)👉
به مصوت بلند(ی)👉 تبدیل شود و کلمه ی جدیدی زاده شود،آن را "ممال" گویند،مثال:
سلاح👈سلیح/ مزاح👈مزیح
جهاز👈جهیز/ رکاب👈رکیب
دنیا👈دنی/ اسلامی👈اسلیمی
۱۱)یای مفعولی:تیر پرتابی یعنی پرتاب شده.
۱۲)یای قیدساز:ور امروز اندر این منزل تو را"جانی"=از سوی جان زیان آمد.
🌹در تداول عامه می گوییم:
"عصری"به مهمانی می رویم.
۱۳)یای نشانه ی مخاطب
(شناسه):ضمیر پیوسته ی فاعلی برای دوم شخص مفرد در افعال:می روی،گفتی،مثال:
"گفتی"ز خاک بیشترند اهل عشق من!
🦋همان یای خطاب می باشد،
مثال:
اگر آزمایمت صدبار دیگر
((همانی ،همانی،همانی،همانی))
۱۴)یای اتّصاف و دارندگی:همان وند نسبت است که معنای فاعلی می دهد،مثال:
هنری=هنرمند/نامی=نامدار.
۱۵)یای بزرگداشت و تفخیم:
نور چشمی👀/ استادی،مثال:
چندیست تا که حضرتاستادی"
از بندگان خود نکند یادی
۱۶)یای وصف یا توصیف: این یا برخلاف یای نکره،به کمک "که" می آید،مثال:مردی👉که داخل شد،عموی من است.
۱۷)یای تمنّی و ترجّی و حسرت:
چه"بودی"؟!از سرِ زلفش به دستم افتادی؟!
۱۸)یای شک و تردید:که پس از ادات تشبیه:پنداری،گویی و ... می آید،چند مثال:
بیار آن می که پنداری"روان یاقوت "نابستی"
و یا چون برکشیده تیغ پیش "آفتابستی"
یا:
درخت سرو را گویی بت لاغر "میانستی"
به دو دستم به شادی بر می چون "ارغوانستی" کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
در سالگرد رحلت امام خمینی ( ره) به زودی ... coming soon
کانال درسی 10. @hedayate10
📜با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل خدا از خدمت خواهران و برادران مرخص، و به سوی جایگاه ابدی سفر میکنم. و به دعای خیر شما احتیاج مبرم دارم. و از خدای رحمان و رحیم میخواهم که عذرم را در کوتاهی خدمت و قصور و تقصیر بپذیرد.
📅 ۲۶ بهمن ۱۳۶۱
🏴 @EMAM_COM
4_5892961594178014764.pdf
425.9K
#آزمون_فارسی
#پایه_دهم
خرداد ماه ۱۴۰۰
پاسخنامه در فایل زیر👇👇
طراح : خانم شهربانو اویسی ، شهرستان رباط کریم
کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10
4_5892961594178014778.pdf
463.5K
#پاسخنامه_آزمون_فارسی
#پایه_دهم
خرداد ماه ۱۴۰۰
طراح : خانم شهربانو اویسی ، شهرستان رباط کریم
کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
4_5836970167124364037.docx
25.2K
#آزمون_فارسی
#پایه_دهم
#نوبت_دوم
خرداد ۱۴۰۰، وضعیت قرمز
طراح : دکتر عبود چولانیان ، آبادان،
با فرمت : word
کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
🔻 تغییرات اِعمال شده
در کتاب فارسی ۱ سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹
بسیار اندک است،
آن هم فقط در واژه نامه
🔽🔽
🔴درس یکم ص۱۵۱
واژه "فرج " حذف به ص۱۵۴
دردرس هشتم انتقال یافت.
🔴درس هشتم ص۱۵۴
واژه "رمه " حذف
به ص ۱۵۳ درس پنجم
بعد از واژه "رحمت"
انتقال یافت.
🔴درس دهم ص ۱۵۶
در پایان معنی واژه "مقریان"
قرآن خوان به
قرآن خوانان
تغییر یافت .
درس یازدهم
ص ۱۵۷
واژه "فراق" حذف شد.
🔴درس دوازدهم ص ۱۵۷
واژه "دد" حذف شد.
-----------------------
🔵کتاب نگارش دهم
تغییری نکرده است .
به کوشش استاد منصور صالح نیا ،رشت
https://eitaa.com/hedayate10
🔹 آموزش مجازی درس های فارسی و نگارش و علوم وفنون در هر سه پایه دهم ، یازدهم و دوازدهم در کانالهای زیر جهت استفاده دانش اموزان قرار داده شده است.
پایه دهم👈🏻👈🏻👈🏻 کانال درسی10
https://eitaa.com/hedayate10
پایه یازدهم👈🏻👈🏻👈🏻کانال درسی11
https://eitaa.com/hedayate11
پایه دوازدهم👈🏻👈🏻👈🏻کانال درسی12
https://eitaa.com/hedayate12
🔸شامل نکات درسی، توضیحات درس به درس فارسی، چکیده مطالب، سوالات، پاسخ خودآزماییها، نکات کنکوری و کلی نکات آموزنده... ✅ لطفا به دوستان و همکلاسی های خود معرفی کنید.
4_6025980863093671137.pdf
677.4K
تست فارسی دهم برای تابستان کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10
4_6025980863093671140.pdf
1.9M
تست فنون ادبی دهم برای تابستان کانال درسی10 https://eitaa.com/hedayate10