📑تبیین رابطه دعا با قضا و قدر از منظر آیت‌الله جوادی‌آملی ‏و امام فخر رازی 👤انسیه هاشمی سیاوشانی ✍️چکیده ‏«دعا» از مفاهیم کلیدی و مهم در دین اسلام و وسیله اظهار عجز و نیاز بنده به آفریدگار ‏خویش است، دعا ازجمله مسائلی است که تبیین رابطه آن با اصل مهم «قضا و قدر»، ‏متکلمین اسلامی را به تأمل و نظر فراخوانده است؛ در این نوشتار به بررسی ارتباط دعا با قضا ‏و قدر الهی از منظر جوادی‌آملی از عالمان شیعی و امام فخر رازی از عالمان اشعری ‏پرداخته‌شده است. از منظر جوادی‌آملی، قضا قوانین کلی و تغییرناپذیر و قدر قوانین جزئی و ‏تغییرپذیر است؛ یعنی همه‌چیز در جهان خارج بر اساس قضا و قدر الهی محقق می‌شود و ‏برمبنای نظریه امر بین الامرین قضا و قدر الهی موجب سلب اختیار از انسان نمی‌شود، دعا ‏نیز جزء قضا و قدر الهی و در محدوده عالم طبیعت است و برآورده شدن آن نیز به‌مقتضای ‏حکمت خداوند است. نظر فخر رازی در قضا و قدر، مشوش و گاه متناقض است، تعاریف او ‏گاه مرادف جبر و گاه مرادف با اختیار است بنابراین در تبیین مسئله دعا ازنظر ایشان، نباید ‏مبانی وی نادیده گرفته شود، جبر و اختیار از اهم مبانی او هستند که تبیین مسئله دعا را ‏تحت تأثیر قرار می‌دهند.‏ 🔑واژه‌های کلیدی: #جوادی_آملی، #فخر_رازی، #دعا، #قضا_و_قدر •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• فصلنامه علمی ترویجی حکمت کریمان @hekmatekariman