#تاریخ_ادبیات_هیدج (۱)
با وجود اسناد، سنگ نوشته و ... از حدود چهارصد سال قبل در هیدج، بر این نکته پی می‌بریم که در این خطه؛ هنرمندان، خوشنویسان، شاعران و نویسندگانی وجود داشته‌اند اما این آثار نه از جهت کمیت در چنان حدی است که اطلاعات منسجمی به ما ارائه کند و نه از جهت کیفیت مطلب روشنی از صاحب اثر به ما منتقل می‌کند. اما از حدود دو قرن قبل به خصوص بعد از تأسیس #حوزه_علمیه_هیدج شعرا، ادبا و دانشمندانی در هیدج پروش یافتند که هر کدام به نوبه‌ی خود در آسمان علم و ادب درخشیدند. با عنایت به اینکه اين نوشته می‌خواهد تاریخ ادبیات و شعرای هیدج را معرفی کند پس نوک قلم را به این سو چرخانده و مطالبی در خصوص شعرای هیدج به استحضار عزیزان می‌رسانم.
شعرا و نویسندگان قدیم و جدید هیدج را در حالت کلی به دو دسته تقسیم کرده‌ایم.
۱. نویسندگان یا شعرای دارای دیوان اشعار یا آثار منسجم مانند #حکیم_هیدجی، #مخلص_هیدجی، #میرزاعلی_اصغر_اعتمادالحکما و ...
۲. شعرایی که اشعار پراکنده‌ای از آنها به صورت شفاهی و کتبی به دست ما رسیده یا هنوز هیچ اثر منظوم و منثوری از آنها به دست نیامده است و فقط بر اساس اطلاعات موجود می‌دانیم شاعر یا نویسنده بوده‌اند. مانند: مرحوم #ملامحمدفقیه_العلما، مرحوم #خیرالله_عسگری و ...
با این وصف اسامی شعرای قدیم و جدید هیدجی که از دنیا رفته‌اند به قرار زیر است:
۱_ #ملامحمدصالحی #فقیه_العلما_هیدجی؛
۲_#ملامحمد #حکیم_هیدجی؛
۳_ #ملا_حسینعلی_فخیمی_هیدجی ساکن ابهر؛
۴_#ملامحمود #مخلص_هیدجی؛
۵_ #میرزا_علی_اصغر_اعتمادالحکما،
۶_ #سیدمهدی_حسینی مشهور به#مجدالسادات؛
۷_مرحوم #خیرالله_عسگری؛
۸_ مرحوم #نورعلی_صالحی معروف به #آقابابا
۹_#ملامحمدحسین_فخیمی #حاج_آخوند_هیدجی؛
۱۰_ #نقدعلی_مرسلی مشهور به #مشهدی_حاج_آقا؛
۱۱_#محمدعلی_ملک_محمدی #مهموم_هیدجی؛
۱۲_ حجةالاسلام #شیخ_حسن_جعفری؛
۱۳_ #حاج_محمدرحیم_صالحی_هیدجی؛
۱۴_مرحوم#محمدنقی_هادیلو_هیدجی؛
۱۵_ آیت‌الله #شیخ_فرج‌الله_واعظی؛
۱۶_ آیت‌الله حاج میرزا #عبدالرحمن_محمدی_هیدجی؛
۱۷_ مرحوم حاج #حسین_یارقلی متخلص به #غمین،
۱۸_ مرحوم شیخ #نصرت_الله_صالحی_هیدجی؛
۱۹_ مرحوم #عبدالمبین_واعظی #مغموم_هیدجی؛
۲۰_ حاج #عزیزالله_ملک_محمدی_هیدجی
۲۱_ مرحوم #حاج_برجعلی_برجی، #مهموم_سوکهریزی
۲۲_ مرحوم #عبدالله_رجبی، #تمنا_هیدجی
۲۳_ مرحوم #علی_اکبر_دانشور فرزند مرحوم #درویش_رضا،
۲۴- مرحوم حجه الاسلام حاج #معالم_فاضلی_هیدجی،
۲۵- و ...
انشالله در مراحل بعدی و شماره های دیگر این سلسله مقالات، به معرفی اجمالی این بزرگان و آثارشان می‌پردازیم.
لطفا" نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ با ما در میان گذاشته یا اسناد و اطلاعات خود در خصوص مشاهیر و بزرگان هیدج را طی پیام به شماره۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا ارسال به آدرس
https://eitaa.com/AREF_Y
در ایتا برای ما ارسال فرمایید.
برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال شعرای هیدج بپیوندید.
✍️✨️✨️کانال شعرای هیدج💝💝👇
https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24
#هیدج_نو
#شعرای_هیدج
#عارف_یارقلی
🌎 کانال خبری هیدج نو 👇👇👇
•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾•••
💥 @HidajeNoo 💥
#تاریخ_ادبیات_هیدج(۶)
[ #مخلص_هیدجی۱]
عالم، شاعر، واعظ و هنرمند « #ملامحمود_هیدجی
متخلص به «مخلص» فرزند «ملا جعفرقلی» فرزند «ملا شعبانعلی» فرزند «ملا محمدنبی» فرزند «ملا محمدتقی» فرزند «یعقوب» از دیگر شعرای «صاحب دیوان اشعار» شهر عالم پرور و شاعر خیز هیدج است.
برابر تخمین او در حدود سال‌های 1270-1280قمری در هیدج به دنیا آمد.
در یکی از آثارش خود را چنین معرفی کرده و به هیدجی بودنش اشاره کرده است: «کتبه اقل الطلّاب... محمود الهیدجی».
او دارای سه فرزند بوده است. یک دختر به نام «مه لقا» و دو پسر به نام‌های «جعفر» و «احمد». جعفر: در سال 1287شمسی معادل 1226قمری در هیدج به دنیا آمد. به احترام مقام بلند علمی و معنوی پدربزرگش، ایشان را که همنام پدربزرگش«ملاجعفرقلی» بوده «آقا» خطاب می‌نمودند. وی در هجده سالگی به دلیل ابتلا به بیماری «حصبه» از دار دنیا وفات می‌کند.
احمد که در بین مردم هیدج و منطقه به «ملااحمد» معروف بوده، در سال 1313قمری معادل 1274یا 1275شمسی چشم به جهان هستی گشوده و در بیست محرم سال هزار و سیصد و هشتاد و یک قمری برابر 13/ 4/ 1340شمسی چشم از این جهان فروبست.
از اولاد مرحوم «ملا احمد» مرحوم«حجةالاسلام شیخ حسن جعفری» و از اولاد او هم می‌توان به «حجةالاسلام موسی جعفری» رئیس اسبق دادگستری کل استان زنجان، 《حجةالاسلام محمود جعفری》رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی هیدج و همچنین به جناب استاد، شاعر فرهیخته آقای #جعفر_جعفری متخلص به #راضی اشاره کرد.
مخلص هیدجی بنا بر قرائن از همان ابتدای نوجوانی در هیدج و نزد پدر بزرگوار و سایر اساتید حوزۀ علمیه هیدج به کسب علوم مختلف پرداخته و به مقام بلند علمی می‌رسد. برخی منابع اشاره‌ای به تحصیل وی در قزوین نیز کرده‌اند.
#مخلص_هیدجی در ادامه همین اشتغالات علمی، به کرسی تدریس و تولیت مدرسۀ علمیه هیدج تکیه می‌زند.
او شخصیت چند وجهی داشته است به نحویکه در همان زمان که به عنوان مدیر و مدرس در حوزه علمیه هیدج فعالیت علمی داشته، به عنوان هنرمند در عرصۀ خوشنویسی و کتابت قرآن کیم و همچنین سرودن نوحه و مراثی اوقات خود را سپری نموده و علاوه بر آن به عنوان یک روحانی و فعال اجتماعی در سطح جامعه حضور داشته است.
از آثار هنری او اشعار، نوحه‌و مراثی و همچنین خوشنویسی و کتابت قرآن کریم به یادگار مانده است.
در نهایت « #ملامحمود #مخلص_هیدجی » در تاریخ هفتم رمضان سال هزار و سیصد و پنجاه و یک قمری(7/ 9/ 1351ق، معادل14/ 10/ 1311ش و 4/ 1/ 1933م) در محل تولدش «هیدج» چشم از جهان فرو بسته و مزارش امروزه در امتداد خیابان شهدا و روبروی حوزۀ علمیه شهرهیدج و در حاشیه قبرستان قدیم، باقی مانده است.
در شماره بعدی این مقاله، نگاهی به اشعار و آثار او خواهیم داشت.
شرح حال و زندگینامه کامل مخلص هیدجی در قالب مقاله‌ای توسط اینجانب به نگارش در آمده است که در آیندهٔ نزدیک منتشر خواهد شد با این وصف علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد #ملامحمود_ #مخلص_هیدجی به صفحات۲۰۴ تا ۲۰۹ کتاب #سیمای_هیدج مراجعه فرمایند.
عارف یارقلی
لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به آدرس
https://eitaa.com/AREF_Y
در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم.
برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال #شعرای_هیدج بپیوندند.
https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24
#هیدج
#ملامحمود #مخلص_هیدجی
#هیدج_نو
#شعرای_هیدج
#عارف_یارقلی
🌎 کانال هیدج نو 👇
•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾•••
💥 @HidajeNoo 💥
#تاریخ_ادبیات_هیدج(۶)
[ #مخلص_هیدجی۲]
در شماره ششم از سلسله مقالات #تاریخ_ادبیات_هیدج و شماره اول پیرامون « #ملامحمود_هیدجی» متخلص به « #مخلص » با زندگینامه این شاعر دلسوخته آشنا شدیم و دانستیم که ایشان فرزند جعفر قلی در حدود سال 1270قمر درهیدج متولد و در تاریخ چهاردهم دی ماه سال۱۳۱۴ در هیدج چشم از جهان فرو بسته و در قبرستان قدیم هیدج به خاک سپرده شده است.
از آثار هنری این شخصیت الهی کتابت یک «سی جزء» قرآن کریم در هیدج باقی مانده است. علاوه بر این، با عنایت به داشتن قریحه و طبع شعر، دارای دیوان اشعاری بوده است که متأسفانه بخشی از این دیوان امروزه در دست‌رس نیست.
مقدار باقی مانده دفتر یا دیوان اشعار مخلص هیدجی کمتر از صد صفحه است که بخش اَعظم آن نیز نوحه و مراثی است و همانطور که اشاره کردیم تخلص او «مخلص» بوده است چه اینکه در نمونه بیتی گفته است:
«اولور بو «مخلصون» دردَه گرفتار
علی جان گئتمَه میدانه آمان‌دور »
هرچند مطمئناً این شاعر گمنام هیدجی دارای طبع شعر بوده و در استفاده از طبع خدادادی، اشعاری می‌سروده است امّا با وفات فرزند دلبندش «جعفر» در هجده سالگی، به سمت سرودن نوحه و مراثی کشیده شده و آثارجانسوزی در اشاره به نوجوان کربلا به زبان فارسی و ترکی از خود خلق و به یادگار نهاده است در یک مورد می‌گوید:
اون سکّیزایل چِکدیم اوغول زحمتون زحمتون
اولدی کفن آخِردَه طوی خِلعَتون خلعتون
مخلص در بیشتر قالب‌های متداول نوحه و مراثی اعم از : بحرطویل، مستزاد، قصیده، مسمّط و ... آثاری دارد.
سبک او در سرودن نوحه‌ها و مراثی به نحوی بوده است که خودش به عنوان یک اهل منبر و واعظ در مراسم سخنرانی و روضه‌خوانی از آنها استفاده می‌کرده است و محور اشعار و نوحه‌های او امام حسین(ع) بوده و حتی در مواردی که از دیگر شخصیت‌های واقعه کربلا، یا از دیگر ائمه معصومین علیها سلام نوحه می‌سراید در ادامه یا پایان، نوک قلم خود را به سوی امام حسین(ع) برگردانده و به ذکر مصیبت و روضه در مورد امام سوم شیعیان می‌پردازد.
از وضعیت نسخۀ خطی موجود دیوان اشعار و با توجه به اینکه مرحوم ملا محمود خود از خوشنویسان دوران خود بوده این چنین نتیجه گرفته می‌شود که اشعار سروده شده که به صورت پیش نویس است نسخه اولیه و بدون تصحیح بوده است ازاین رو برخی سهوها و خطاهای شعری در برخی از آنها دیده می‌شود. در پایان نمونه‌ای از مراثی مخلص هیدجی با عنوان «حرکت نمودن اهل بیت از شام و ورود ایشان به مدینه خیرالانام» از دیوان خطی ایشان با کمی تلخیص تقدیم علاقه‌مندان می‌شود.
شام شومدن آل مصطفا دوشدولار یولا وامصیبتا
هرطرف هجوم ایتدی اونلارامحنت وبلاوامصیبتا
چون یاوخلانوب زینب حزین اول مدینیَه بادل غمین
سسلدی او دم زین‌العابدین وا اَبا اخا وا مصیبتا
حکم ایدیب تماماً او دم اسیر گَل برابرَه ایندی ای بشیر
ای اولان بِیزَه یار و دستگیر آل اَلَه لَوا وامصیبتا
گِئت خبر ایله آل هاشیمه ایلیون نظر گوزدَه یاشیمه
وِئر خبر گلدی هرنه باشیمه محنت و جفا وا مصیبتا
سالگلن آتوون زینینَه قَرا گَزگِلن مثل صاحب عزا
ویرگلن نولدی شرح ماجرا شام و کربلا وامصیبتا
وِئرخبر گلون اهل بیت شاه قالمیوب معین بیزدَه بیر پناه
گلدیلر هامی با فغان و آه پیر و هم برنا وامصیبتا
چون مدینیه گیردی اول بشیر غم خبرینی ویردی اول بشیر
هرکسی چو دیندیردی اول بشیر ذکری واویلا وامصیبتا
...
سسلدی ایا قاصد الم ویر حسینمدن سن خبر بودم
اولدی اوغلینون قولّاری قلم از ره جفا وا مصیبتا
سویلدی خبر وِئر حبیبیدن ایکی دنیاده نور عینیدن
اول شهنشه مشرقینیدَن از ره وفا وا مصیبتا
...
بسدی «مخلصا» اِیتگِلَن تمام چوخ یانُخلی سوزلَردی بو کلام
دی بو مصرعی آخری مدام وامصیبتا وامصیبتا
شرح حال و زندگینامه کامل مخلص هیدجی در قالب مقاله‌ای توسط اینجانب به نگارش در آمده است که در آیندهٔ نزدیک منتشر خواهد شد با این وصف علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد #ملامحمود_ #مخلص_هیدجی به صفحات۲۰۴ تا ۲۰۹ کتاب #سیمای_هیدج مراجعه فرمایند.
عارف یارقلی
لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به آدرس
https://eitaa.com/AREF_Y
در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم.
برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال #شعرای_هیدج بپیوندند.
https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24
#هیدج
#ملامحمود #مخلص_هیدجی
#شعرای_هیدج
#عارف_یارقلی
🌎 کانال هیدج نو 👇
•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾•••
💥 @HidajeNoo 💥
#یادنامه_شعرا
چهاردهم دیماه ماه(14/ 10/ 1311) سالروز وفات شاعر آئینی، خوشنویس چیره‌دست و استاد حوزۀ علمیه، مرحوم #ملامحمود معروف به #مخلص_هیدجی گرامی باد.
#ملامحمود_هیدجی متخلص به «مُخلص» فرزند «ملا جعفرقلی» در حدود سال‌های 1270-1280قمری در هیدج به دنیا آمد.
وی در هیدج و نزد پدر بزرگوار و سایر اساتید حوزۀ علمیه هیدج و هچنین مدتی در حوزهٔ علمیه قزوین به کسب علوم مختلف پرداخته و به مقام بلند علمی رسید. در ادامه به کرسی تدریس و تولیت مدرسۀ علمیه هیدج تکیه زد و به عنوان مدیر و مدرس در حوزه علمیه هیدج فعالیت علمی داشته، و به عنوان هنرمند در عرصۀ خوشنویسی و کتابت قرآن کریم روزگار می‌گذراند.
وی که دارای ذوق و قریحه‌ی شعری بود با وفات فرزند نوجوانش به سرودن نوحه و مراثی روی آورد.
در نهایت در هفتم رمضان سال ۱۳۵۱ ق معادل14/ 10/ 1311ش در هیدج چشم از جهان فرو بست.
مزارش امروزه در امتداد خیابان شهدا و روبروی حوزۀ علمیه شهرهیدج و در حاشیه قبرستان قدیم، باقی مانده است.
با وجود اینکه آثار وی دستخوش حوادث و دست‌بُرد قرار گرفته و قسمت اعظمی از 《دیوان اشعارش》به یغما رفته است امّا اشعار قابل توجهی در رثای شهدای کربلا باقی مانده است.
#مخلص_هیدجی جدِّ اوّلِ شاعر ارجمند، استاد گرامی جنای آقای #جعفر_جعفری متخلص به #راضی_هیدجی است.
علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد #مخلص_هیدجی به صفحات ۲۰۴تا۲۰۹ کتاب #سیمای_هیدج مراجعه نمایند.
#ملامحمود #مخلص_هیدجی
#شعرای_هیدج
#عارف_یارقلی_هیدجی
لطفا" به کانال #شعرای_هیدج بپیوندند.👇
https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24
▪️@HidajeNoo▪️