eitaa logo
هیدج نو
2.5هزار دنبال‌کننده
36.4هزار عکس
12.9هزار ویدیو
201 فایل
کانال « هیدج نو » نگاهی نو به شهر هیدج 🍃 مجله خبری، تحلیلی، فرهنگی، ورزشی و... ارتباط با ادمین (ارسال تبلیغات): مهدیخانی @Hidajenoo_admin1 ارتباط با ادمین:نقوی @Hidajenoo_admin2 ارتباط با ادمین:خانم صالحی @Hidajenoo_admin3
مشاهده در ایتا
دانلود
رهبری انقلاب در منطقه ابهررود را با وجود مرحوم حجةالاسلام ابوالمعالم فاضلی و نطق تاریخی و اثر گذارش در شروع اولین و بزرگترین راهپیمایی شهرستان، بر دوش روحانیت هیدج بدانیم اغراق نکرده‌ایم. بعد از انقلاب، مدارس تحصیلی توسعه یافته و مخابرات و گاز لوله کشی شهری، تأسیس و راه اندازی شهرک صنعتی، راه اندازی دانشگاه و ... در این دوره صورت گرفته و با راه اندازی شهرداری،  هیدج بیشتر بافت شهری به خود می‌گیرد. روند تربیت بزرگان و مشاهیر هیدجی بیش از قبل اوج گرفته و در کنار تربیت دانشمندان حوزوی مانند ، شاهد تربیت بزرگان علمی در سایر رشته‌های دانشگاهی مانند در رشته شیمی و بزرگانی مانند امیر سرتیپ آراسته، عربلو، صالحی در ارتش و ... هستیم. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به کتاب مراجعه فرمایند. دستبوس عزیزانی هستم که هرگونه دستخط و اسناد و اطلاعات خود در خصوص هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ،  یا با ارسال پیام به شماره۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال به آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》با ما در میان بگذارند. برای آشنایی با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24
سلام به همه همشهریان عزیز هیدجی، (۲) در شمارهٔ اول تاریخ ادبیات هیدج اشاره کردیم که از شعرا و نویسندگان هیدج، دو دسته آثار ۱-منسجم و ۲-پراکنده، باقی مانده است. در این شماره به بررسی و معرفی چند اثر پراکنده و سند باقی مانده از شعرای ناشناس در هیدج می پردازیم و در شماره‌های بعدی برابر وعده‌اي که داده‌ایم به زندگینامه و اشعار شعرایی را که از آنها نام برده‌ایم می‌پردازیم. ۱- سند اول کتابی است که به دلیل افتادن صفحات ابتدایی و انتهایی آن، عنوان آن برای ما مشخص نشده است. این کتاب در سال ۱۲۸۲قمری نوشته شده و نویسندهٔ آن《کرمعلی》نام دارد. محتوای کتاب احکام اسلامی است ولی نویسنده در صفحات پایانی، اشعاری به زبان فارسی و ترکی با مضمون پند و اندرز سروده که مطلع آن چنین است: ای خردمند و عاقل و دانا قصه‌ای گوش کن تو از حکما ما توضیحات بیشتر در خصوص این کتاب را در صفحهٔ ۲۶۴ کتاب نوشته‌ایم علاقه‌مندان به آن مراجعه نمایند. ۲-در مقاطع مختلف تاریخ، اهل قلم و شعرا، تک نویسی هایی از رخدادها(وقایع الایام) داشته‌اند. از نمونه‌های بارز و وقایع هولناک تاریخ ایران و هیدج، وقوع قحطی و خشکسالی و عوارض آن بوده است که شرح آن توسط برخی اهل قلم نوشته شده و در دل تاریخ باقی مانده است از جمله مقاله و اشعار مرحوم ساکن ابهر که در صفحات۱۶۳تا۱۶۶کتاب تاریخ ابهر آمده است یا نوشته‌های در مورد شیوع بیماری وبا و طاعون و تلفات آن، که ما این نوشته را در صفحات۱۶۵تا۱۶۷ دیوان چاپ سال۱۳۹۵ درج نموده‌ایم. علاوه بر این، اشعار و نوشته های پراکنده‌ای روی جلد کتاب‌ها و ... باقی مانده است که از وجود نویسنده‌های با ذوق  و دارای طبع شعر حکایت می کند. مثلا فردی با اشعار زیر چنین تمرین شاعری می کرده است: اول به عارض چو گل مصطفی سلام دویم به آفتاب رخ مرتضی سلام سیم به روی فاطمه آن دختر نبی(ص) چارم به پاره‌ی جگر مجتبی(ع) سلام پنجم سلام بر بدن بی سر حسین(ع) ششم به کشتگان صف کربلا سلام هفتم سلام برهمه سادات محترم هشتم به اهل علم یکایک جدا سلام یا شاعر دیگری با نه بیت شعر، قحطی سال ۱۲۸۸را تصویر سازی کرده که چند بیت آن به قرار زیر است: اگر مرده یا زنده‌ای ای نجیب بیا بشنو از قصه‌های عجیب در آندم که آدم خوری باب گشت رسیدم در ایام هشتاد و هشت که بشنیده یا دیده در عصر ما شود یونجه و کاه را این بها یکی شش تومان و یکی هشت تومان به این در وجودش نبودی گمان ۳-سند بعدی، صفحات باقی مانده از دفتر《خاطرات منظوم》شاعری ناشناس است. برابر محتوای این چهار صفحه، شاعر، واعظ و عالم دینی بوده که برای تبلیغ به روستاهای اطراف می‌رفته است چنانچه در دو بیتی اشاره می‌کند و می‌گوید: ثنای حضرت سبحان و نعت پیغمبر درود آل علی،صبح دیلده دور تا شام دعای جملهٔ احباب واردور هر منبر اولوبدی ذکر مصائب منمچه شغل مدام این شاعر در شرایط مختلف و با وقوع هر حادثه‌ای آن را به نظم درآورده و در دفترش ثبت نموده است. در متن این اوراق، از طهماسبعلی هیدجی، ملارسول و از روستاهای انجلین، علی آباد، و ... یاد شده و صفحات موجود در سال ۱۳۱۱قمری نوشته شده است.   ۴- و ...      عارف یارقلی علاقه‌مندان و خوانندگان عزیز می توانندنظرات، انتقادات،اطلاعات و اسناد جدید خود را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ يا به آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》، مطالبشان را با ما در میان بگذارند  و برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال ‌خبری هیدج نو 👇👇👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️ ✍️✍️✍️✍️ (۳)👇 در شمارهٔ دوم《تاریخ ادبیات هیدج》به معرفی برخی آثار ادبی پراکنده از شعرای ناشناس پرداختیم. در نوشته حاضر به معرفی ملقب به می‌پردازیم. ابتدا لازم است به نکته‌ای اشاره کنم. _مردم هیدج از گذشته‌های بسیار دور دو زبانه بوده‌اند. به این معنا که زبان محاوره و ارتباط بین مردم《ترکی》و زبان نوشتاری برابر زبان رسمی کشور، فارسی بوده است. فقط در دورهٔ کوتاه 《حکومت ملی آذربایجان 》زبان رسمی و دیوانی نیز به ترکی تبدیل شد که اسناد معدودی مانند سند خرید و فروش از آن دوران به زبان ترکی در هیدج باقی است. اما وفادارترین مردم به زبان ترکی، شعرا و وفادارترین متن‌ها به این زبان، متون《شعر و ادب》بوده است. اگر ماندگاری زبان ترکی را وابسته به این متون بدانیم چندان اغراق نکرده‌ایم به این ترتیب که بیشتر شعرای دیروز و امروز هیدج دو زبانه بوده و با زبان فارسی و ترکی توأمان به خلق اثر پرداخته‌اند. به دلیل تقدم زمانی، ملقب به ، اولین شاعری است که در این سلسله مقالات معرفی می‌شود. این شخصیت الهی بیشتر از شاعر بودن دانشمندی فقیه و استاد فلسفه بوده و از اساتید است. هیدجی در اشعار دانشنامه او را فرزانه ای بذله گو معرفی کرده است. بر اساس تخمین وی در حدود سال۱۲۶۰قمری، در منزل مرحوم 《خانعلی》به دنیا آمد. برای تحصیل علوم به نجف و ... سفر نمود و حدود سال۱۲۹۰به هیدج بازگشت در همین سال‌ها ازدواج کرد. به دلیل تبحر در احکام اسلامی و فقه، ملقب به شده است. از آثار علمی این دانشمند بزرگوار، نسخه نفیس خطی کتابی در موضوع عرفان و علوم غریبه باقی مانده است و علاوه بر آن اشعار پراکنده‌ای در دسترس می‌باشد. قطعه شعر زیر به مناسبت قحطی سال۱۲۸۸ به زبان ترکی توسط ایشان سروده شده است؛ نه شوردور که سالوبسان جهانه ای بوقدا باتورموسان   چورگی   القانه    ای بوقدا اساس خانه،  لباس و طلا  و نقره  و مس وئریلدی چرچیه  گئتدی  دکانه ای بوقدا آجوندا خلق یئدی بی‌حساب ایت پیشیگی آنا  بالاسونی   باسدی   قازانه   ای بوقدا ساتولدی گرجی صیفت بکر نازنین قیزلار بو ایلده هر بیری  بیر نچه  نانه ای بوقدا عیاللارین قویوب گئتدی  نازلی اوغلانلار تاپولمادی    بیریسندن   نشانه  ای بوقدا سنین هوایه  یولا سالدی  مصره اسرائیل قورولدو مشکیله پشمی  بهانه ای بوقدا گتیردین حضرت ادریسی پیر زاله قوناق شریک  لقمه  ائدیب   یوحنانه  ای بوقدا فدای  همت  والاسینه  او   بیر کیشینین که قویمادی  سنی درج  دهانه ای بوقدا اوز اهل بیتینی آج ساخلادی رعیتی توخ ملقب  اولدی   شه   مؤمنانه  ای بوقدا او شاه شأنینه جبریل هل اتی اوخودی گتیردی  سوره‌ی   دهری  بیانه ای بوقدا اگر تاپوم سنه ال،   یوللارام  دگیرمانه ازیب سنی ائدرم سرمه سانه ای بوقدا اون ایلینده سورا هم یخندن ال چشمم خمیر امر  ائدرم،  گل  زمانه ای بوقدا اوقدر یومبوروقیله تپیک سنه وورسون یاپوشمیان نه اله،  نه  دابانه ای بوقدا ایکی آغاج آراسیندا سالیب چئکیشدیرسین بیریسی  تخته  بیری واردانه ای بوقدا الی قولینه سالوب آتا اوسته دوندرسین که کاغذه دونه سن یا کتانه ای بوقدا تنوری  یاندورا   مانند    کوره‌ی  حداد یاپا تنوره  چئکه  اوت  زبانه ای بوقدا اتون حرارتی  تأثیر ائدیب  گلن  حاله چیخاردا جمع ائده دستار خانه ای بوقدا گئدیم قوناق گئتیریم  حضرت احبانی ییدیردیم اوندا سنی دوستانه ای بوقدا قوناق گلنده گلیر منیم روحیمه راحت فدا اولوم   قدم  میهمانه ای   بوقدا هرچند یک قطعه شعر دیگر نیز از این شخصیت بزرگ هیدجی در دست داریم اما پختگی، استواری و روانی زبان شعر باعث می‌شود به هیچ وجه باور نکنیم که آثار منظوم ایشان محدود به همین‌هاست. وی در سال ۱۳۳۶قمری برابر۱۲۹۶شمسی از دنیا رفته ودر کنار مزار در داخل مقبره روبروی به خاک سپرده شده است.              علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد به صفحات۹۴تا۹۶ و۲۶۷تا۲۷۵ کتاب مراجعه فرمایند. دستبوس عزیزانی هستم که هرگونه دستخط و اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ،  یا با ارسال پیام به https://eitaa.com/AREF_Y یا به شماره۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ در《ایتا》، با ما در میان بگذارند تا بیشتر و بهتر بتوانیم بزرگان هیدج را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال ‌خبری هیدج نو 👇👇👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
✍️✍️ (۴)👇 در شمارهٔ چهارم از《تاریخ ادبیات هیدج》با شاعر، ادیب، هنرمند خوشنویس و عالم دینی ساکن ابهر آشنا خواهیم شد. این دانشمند بزرگوار در سال۱۲۳۲هجری شمسی در منزل محمدباقر ابن کربلائی علی میرزا از طایفه مرسلی، در شهر هیدج چشم به جهان هستی گشود. او در یکی از نوشته‌هایش خودش را چنین معرفی می‌کند 《حقیر ملا حسینعلی هیدجی الاصل و ابهری المسکن》. بعد از گذران دوران کودکی، احتمالا" نزد علامه ملا علی هیدجی دروس متداول در حوزهٔ علمیه‌ی هیدج را فرا گرفت و در ادامه برای ادامه تحصیل به نجف اشرف رفت. با اتمام دوران تحصیل، به شهر خود بازگشت، ولی با دعوت برخی از بزرگان و علمای ابهر، به این شهر مهاجرت نمود. او مانند حکیم هیدجی از جمله نتایج ارزشمند حوزهٔ علمیه هیدج است. به نحویکه به هرآنسان که حکیم هیدجی در تهران و در سطح ایران و جهان اسلام درخشیده است او نیز در ابهر با دایر کردن کرسی تدریس در سطح منطقه درخشیده است و شخصیت‌هایی مانند شیخ زین‌العابدین امام جمعه اسبق ابهر، آیت‌الله احمدی و ... از شاگردان ایشان بوده‌اند. مرحوم نسبت به تربیت فرزندانش حساسیت و اهتمام خاصی داشته است به نحویکه تعدادی قرآن به خط خود نوشته و به فرزندانش هدیه نموده است تا استفاده و قرائت کنند. او بزرگ خاندان فخیمی در ابهر بوده و بعد از عمری زندگی و تلاش علمی، ادبی و هنری، در سال ۱۳۰۷شمسی دار دنیا را وداع گفته و در جوار امام‌زاده زیدالکبیر (ع) به خاک سپرده شده است. از ایشان د‌و نوع آثار به یادگار مانده است ۱- آثار هنری که نمونه بارز آن، نسخه‌های خطی قرآن کریم است که با خط خود خوشنویسی نموده و  نمونه و تعدادی از آنها امروزه در هیدج و ابهر موجود است. ۲-اشعار و نوشته‌ها، ملاحسینعلی فخیمی هیدجی ابهری فردی آگاه به زمان خود بوده و مدتی در فعالیت‌های مبارزاتی سردار جنگل با او همراهی داشته است. اشعاری در موضوعات مختلف اعم از عرفانی، سیاسی، اجتماعی و ... به دو زبان فارسی و ترکی دارد و وصیت‌نامه منظوم ایشان  با این بیت شروع می‌شود؛ گل ای اولان من  بی یاره  مهربان قارداش اوتور یانومدا ائدیم دردیمی بیان قارداش دورهٔ قحطی و گرانی مشهور دوره قاجار یعنی سال ۱۳۳۶را درک کرده و اشعار و مقاله‌ای در این موضوع نوشته است. آثار منظوم متعدی دارد که متأسفانه تا کنون چاپ و منتشر نشده است. از اشعار ایشان موارد زیر تقدیم علاقه‌مندان می‌شود؛ ای ساقی اگر در ره معشوق دهم سر پر کن  قدحی ناب  از آن  بادهٔ  اطهر زان باده که نوشید ازآن بوذر و قنبر مقصود من از باده علی خم  ز پیمبر این  بادهٔ  توحید   بود  از  خم  یزدان جبریل امین خوردو شداو قابل فرمان یک قطره بنوشید ازآن حضرت سلمان از مستی این باده شد او حافظ قرآن بلبل ز ره   شوق   زند   نمره  به گلزار مرغان چمن جمله به وجد آمده یک‌بار گویند  طیوران  همه  با  نطق  گهربار نوروز   عجم   آمده   یا   حیدر   کرار             **** علاقه مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد به صفحات۲۱۲ تا۲۱۵ کتاب و صفحات ۱۵۴ تا ۱۶۹ تاریخ ابهر مراجعه فرمایند.                                       عارف یارقلی دستبوس عزیزانی هستم که هرگونه دستخط و اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ،  یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به  آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال ‌خبری هیدج نو 👇👇👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾•• 💥 @HidajeNoo 💥
(۵) [ ] در شماره قبل با زندگی‌نامه مرحوم ملامحمد مشهور به آشنا شدیم. در این شماره نظری به آثار ادبی و منظوم او می‌اندازیم. آثار منظوم حکیم هیدجی به قرار زیر است؛ ۱_منظومه یا مثنوی  دانشنامه؛ ۲_ منظومه یا مثنوی قصهٔ کربلا؛ ۳_ غزلیات فارسی و ترکی؛ ۴_قصاید و قطعات ترکی؛ ۵_ ترکیب بند و ترجیع بند ترکی؛ ۶_مثنویات ترکی؛ ۷_سایر اشعار اعم از رباعی، تضمین در قالب مخمس، مربع، اشعار کتاب رساله دخانیه و ... . ۸_ آثار و اشعار منتشر نشده( برخی آثار که خود مرحوم به دلایل مختلف صلاح ندانسته منتشر شود. همچنین دیوان اشعار سرقت شده) اگر حکیم هیدجی را در کنار نام سهروردی مشهورترین شخصیت برخاسته از استان زنجان و خاصّه شهر هیدج در سطح کشور و جهان بدانیم اغراق نکرده‌ایم. این موضوع به چند دلیل عمده بر می‌گردد: ۱_ تدریس علوم معقول در حدود پنجاه سال در پایتخت ایران و تربیت شاگردان متعدد، ۲_ تألیف یا تعلیقه و حاشیه بر منظومه سبزواری، ۳_ داشتن دیوان اشعار. که احساس می شود دلیل سوم در شهرت هیدجی در بین عموم مردم ایران به ویژه ترک‌زبان بیش از دلایل دیگر موثر بوده است. آثار منظوم منتشر شدهٔ ۵۲۰۳بیت است که از این تعداد۳۱۶۸بیت به زبان فارسی و ۱۹۹۱بیت به زبان ترکی و کمتر از ۵۰بیت نیز ترکیبی از عربی، ترکی و فارسی است. ساده‌ترین نتیجه از این آمار این است که اشعار فارسی او بیش از ترکی بوده و هیدجی نه تنها به زبان ترکی تعصب غیر منطقی نداشته بلکه به زبان رسمی کشور برای استفاده همگان از آثارش التفات بیشتری داشته است. حکیم هیدجی قبل از شاعر بودن یک استاد تمام دروس متعدد حوزوی اعم از فلسفه، ریاضیات، کلام و ... بوده، به عبارت بهتر او قبل از شاعر بودن یک فلسفه دان،  ریاضی دان، متکلّم،  و در نهایت ادیب و شاعر بوده است. و هر چند مانند خیّام در علوم مختلف متبحّر بوده ولی به واسطه اشعارش شهرت بیشتری یافته است. حکیم هیدجی شعر را به عنوان وسیله‌ای برای انتقال مفاهیم و آموزش علوم، مورد استفاده قرار داده است اما در نگاه به قدرت شاعری و خلق اشعار با زیبایی لفظی و معنوی، در اشعار ترکی توفیق بیشتری داشته است. به خصوص مثنوی و اشعار عرفانی او اگر نگوییم بی‌نظیر، واقعا" کم نظیر است. که به عنوان نمونه یک بند از ترجیع‌بند ترکی او را نقل می‌کنیم؛ ای غنچه‌ دوداغی گول جمالی گوزلَه گوزوم اِقتضای حالی بو فصلِ بهار و موسمِ گول بو اصل هوانین اعتدالی ناز ایلَمَه دور اَیاغَه قویما قلبیم اولا غُصّه پایمالی گویچکلَری من چوخ ایسترم چون صورتدور حقیقتین مثالی زاهد منی دانلامازدی هرگز بو نکتیه گر اولیدی حالی دانا دوشونور سوزی نه هرکیم بورکی اوجادور یوقوندی شالی شوقیله هامو یِتَر تمامه عشقیله قمو تاپار کمالی ای ملک وجود شهریاری ایلَه منی شهر عشقه والی وِئردی بو ریاستین هواسی آخردَه فنایَه مُلک و مالی سَس گَلدی که چوخ دانِشما یرسیز ای عقلی قِرِق دماغی خالی هرگز ائلَمَه بئلَه تمنّا عاقل اِئلَمَز طَلب محالی اولماز اولا گول تیکان تیکان گول گر ایسترن آغلا، ایسترن گول علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد -هیدجی_به صفحات۱۳۹ تا ۱۸۶ کتاب و بخش اول کتاب منظومه قصهٔ کربلا مراجعه فرمایند.                                       عارف یارقلی دستبوس عزیزانی هستم که هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ،  یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به  آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال هیدج نو 👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
(۶) [ ] عالم، شاعر، واعظ و هنرمند « متخلص به «مخلص» فرزند «ملا جعفرقلی» فرزند «ملا شعبانعلی» فرزند «ملا محمدنبی» فرزند «ملا محمدتقی» فرزند «یعقوب» از دیگر شعرای «صاحب دیوان اشعار» شهر عالم پرور و شاعر خیز هیدج است. برابر تخمین او در حدود سال‌های 1270-1280قمری در هیدج به دنیا آمد. در یکی از آثارش خود را چنین معرفی کرده و به هیدجی بودنش اشاره کرده است: «کتبه اقل الطلّاب... محمود الهیدجی». او دارای سه فرزند بوده است. یک دختر به نام «مه لقا» و دو پسر به نام‌های «جعفر» و «احمد». جعفر: در سال 1287شمسی معادل 1226قمری در هیدج به دنیا آمد. به احترام مقام بلند علمی و معنوی پدربزرگش، ایشان را که همنام پدربزرگش«ملاجعفرقلی» بوده «آقا» خطاب می‌نمودند. وی در هجده سالگی به دلیل ابتلا به بیماری «حصبه» از دار دنیا وفات می‌کند. احمد که در بین مردم هیدج و منطقه به «ملااحمد» معروف بوده، در سال 1313قمری معادل 1274یا 1275شمسی چشم به جهان هستی گشوده و در بیست محرم سال هزار و سیصد و هشتاد و یک قمری برابر 13/ 4/ 1340شمسی چشم از این جهان فروبست. از اولاد مرحوم «ملا احمد» مرحوم«حجةالاسلام شیخ حسن جعفری» و از اولاد او هم می‌توان به «حجةالاسلام موسی جعفری» رئیس اسبق دادگستری کل استان زنجان، 《حجةالاسلام محمود جعفری》رئیس سابق دانشگاه آزاد اسلامی هیدج و همچنین به جناب استاد، شاعر فرهیخته آقای متخلص به اشاره کرد. مخلص هیدجی بنا بر قرائن از همان ابتدای نوجوانی در هیدج و نزد پدر بزرگوار و سایر اساتید حوزۀ علمیه هیدج به کسب علوم مختلف پرداخته و به مقام بلند علمی می‌رسد. برخی منابع اشاره‌ای به تحصیل وی در قزوین نیز کرده‌اند. در ادامه همین اشتغالات علمی، به کرسی تدریس و تولیت مدرسۀ علمیه هیدج تکیه می‌زند. او شخصیت چند وجهی داشته است به نحویکه در همان زمان که به عنوان مدیر و مدرس در حوزه علمیه هیدج فعالیت علمی داشته، به عنوان هنرمند در عرصۀ خوشنویسی و کتابت قرآن کیم و همچنین سرودن نوحه و مراثی اوقات خود را سپری نموده و علاوه بر آن به عنوان یک روحانی و فعال اجتماعی در سطح جامعه حضور داشته است. از آثار هنری او اشعار، نوحه‌و مراثی و همچنین خوشنویسی و کتابت قرآن کریم به یادگار مانده است. در نهایت « » در تاریخ هفتم رمضان سال هزار و سیصد و پنجاه و یک قمری(7/ 9/ 1351ق، معادل14/ 10/ 1311ش و 4/ 1/ 1933م) در محل تولدش «هیدج» چشم از جهان فرو بسته و مزارش امروزه در امتداد خیابان شهدا و روبروی حوزۀ علمیه شهرهیدج و در حاشیه قبرستان قدیم، باقی مانده است. در شماره بعدی این مقاله، نگاهی به اشعار و آثار او خواهیم داشت. شرح حال و زندگینامه کامل مخلص هیدجی در قالب مقاله‌ای توسط اینجانب به نگارش در آمده است که در آیندهٔ نزدیک منتشر خواهد شد با این وصف علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد به صفحات۲۰۴ تا ۲۰۹ کتاب مراجعه فرمایند.                                       عارف یارقلی لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ،  یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به  آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال هیدج نو 👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
(۶) [ ] در شماره ششم از سلسله مقالات و شماره اول پیرامون « » متخلص به « » با زندگی‌نامه این شاعر دلسوخته آشنا شدیم و دانستیم که ایشان فرزند جعفر قلی در حدود سال 1270قمر درهیدج متولد و در تاریخ چهاردهم دی ماه سال۱۳۱۴ در هیدج چشم از جهان فرو بسته و در قبرستان قدیم هیدج به خاک سپرده شده است. از آثار هنری این شخصیت الهی کتابت یک «سی جزء» قرآن کریم در هیدج باقی مانده است. علاوه بر این، با عنایت به داشتن قریحه و طبع شعر، دارای دیوان اشعاری بوده است که متأسفانه بخشی از این دیوان امروزه در دست‌رس نیست. مقدار باقی مانده دفتر یا دیوان اشعار مخلص هیدجی کمتر از صد صفحه است که بخش اَعظم آن نیز نوحه و مراثی است و همانطور که اشاره کردیم تخلص او «مخلص» بوده است چه اینکه در نمونه بیتی گفته است: «اولور بو «مخلصون» دردَه گرفتار علی جان گئتمَه میدانه آمان‌دور » هرچند مطمئناً این شاعر گمنام هیدجی دارای طبع شعر بوده و در استفاده از طبع خدادادی، اشعاری می‌سروده است امّا با وفات فرزند دلبندش «جعفر» در هجده سالگی، به سمت سرودن نوحه و مراثی کشیده شده و آثارجانسوزی در اشاره به نوجوان کربلا به زبان فارسی و ترکی از خود خلق و به یادگار نهاده است در یک مورد می‌گوید: اون سکّیزایل چِکدیم اوغول زحمتون زحمتون اولدی کفن آخِردَه طوی خِلعَتون خلعتون مخلص در بیشتر قالب‌های متداول نوحه و مراثی اعم از : بحرطویل، مستزاد، قصیده، مسمّط و ... آثاری دارد. سبک او در سرودن نوحه‌ها و مراثی به نحوی بوده است که خودش به عنوان یک اهل منبر و واعظ در مراسم سخنرانی و روضه‌خوانی از آنها استفاده می‌کرده است و محور اشعار و نوحه‌های او امام حسین(ع) بوده و حتی در مواردی که از دیگر شخصیت‌های واقعه کربلا، یا از دیگر ائمه معصومین علیها سلام نوحه می‌سراید در ادامه یا پایان، نوک قلم خود را به سوی امام حسین(ع) برگردانده و به ذکر مصیبت و روضه در مورد امام سوم شیعیان می‌پردازد. از وضعیت نسخۀ خطی موجود دیوان اشعار و با توجه به اینکه مرحوم ملا محمود خود از خوشنویسان دوران خود بوده این چنین نتیجه گرفته می‌شود که اشعار سروده شده که به صورت پیش نویس است نسخه اولیه و بدون تصحیح بوده است ازاین رو برخی سهوها و خطاهای شعری در برخی از آنها دیده می‌شود. در پایان نمونه‌ای از مراثی مخلص هیدجی با عنوان «حرکت نمودن اهل بیت از شام و ورود ایشان به مدینه خیرالانام» از دیوان خطی ایشان با کمی تلخیص تقدیم علاقه‌مندان می‌شود. شام شومدن آل مصطفا دوشدولار یولا وامصیبتا هرطرف هجوم ایتدی اونلارامحنت وبلاوامصیبتا چون یاوخلانوب زینب حزین اول مدینیَه بادل غمین سسلدی او دم زین‌العابدین وا اَبا اخا وا مصیبتا حکم ایدیب تماماً او دم اسیر گَل برابرَه ایندی ای بشیر ای اولان بِیزَه یار و دستگیر آل اَلَه لَوا وامصیبتا گِئت خبر ایله آل هاشیمه ایلیون نظر گوزدَه یاشیمه وِئر خبر گلدی هرنه باشیمه محنت و جفا وا مصیبتا سالگلن آتوون زینینَه قَرا گَزگِلن مثل صاحب عزا ویرگلن نولدی شرح ماجرا شام و کربلا وامصیبتا وِئرخبر گلون اهل بیت شاه قالمیوب معین بیزدَه بیر پناه گلدیلر هامی با فغان و آه پیر و هم برنا وامصیبتا چون مدینیه گیردی اول بشیر غم خبرینی ویردی اول بشیر هرکسی چو دیندیردی اول بشیر ذکری واویلا وامصیبتا ... سسلدی ایا قاصد الم ویر حسینمدن سن خبر بودم اولدی اوغلینون قولّاری قلم از ره جفا وا مصیبتا سویلدی خبر وِئر حبیبیدن ایکی دنیاده نور عینیدن اول شهنشه مشرقینیدَن از ره وفا وا مصیبتا ... بسدی «مخلصا» اِیتگِلَن تمام چوخ یانُخلی سوزلَردی بو کلام دی بو مصرعی آخری مدام وامصیبتا وامصیبتا شرح حال و زندگینامه کامل مخلص هیدجی در قالب مقاله‌ای توسط اینجانب به نگارش در آمده است که در آیندهٔ نزدیک منتشر خواهد شد با این وصف علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد به صفحات۲۰۴ تا ۲۰۹ کتاب مراجعه فرمایند. عارف یارقلی لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال هیدج نو 👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
(۹) [](۱) به نهمین شماره از سلسله مقالات تاریخ ادبیات هیدج رسیدیم که در این شماره با زندگی‌نامه طبیب، عالم و ادیب ساکن هیدج آشنا خواهیم شد. « فرزند شیخ لطف الله» در سال 1300قمری معادل 1261 شمسی در زنجان به دنیا آمد. وی در یک رباعی به زنجانی بودن خود اشاره کرده و می‌گوید: در قلّۀ قافِ عشق کاشانۀ ماست در ساحل دریابان خانۀ ماست گویند که گنج در مکان ویران است زنجانِ خراب است که ویرانۀ ماست در زنجان بزرگ شده و بنا به نوشته‌های خود به سفرهای زیادی رفته و به علوم مختلف از جمله: طب، فقه و علوم غریبه پرداخته و متبحّر شده است. وی ابتدا در حرم امام‌زاده ابراهیم(ع) شهر زنجان اشتغال داشته است که به دلیل نامعلوم از کارش برکنار وبه شهر هیدج تبعید می‌شود یا اینکه با وقوع رخداد تلخی مجبور به ترک زنجان شده و با عنایت به اینکه هیدج شهر عالم خیز و دارای حوزۀ علمیه بوده بالإجبار شهر هیدج را برای ادامه زندگی انتخاب می‌کند. وی دارای پنج فرزند دختر بوده که یکی از فرزندانش در ابتدای کودکی فوت شده و از سرنوشت یکی دیگر نیز اطلاعی در دست نداریم. اما وی به همراه همسرش «منوّر خانم» و سه دختر دیگرش به هیدج نقل مکان نموده است. در هیدج مشغول به طبابت، خطاطی و تألیف آثار علمی می‌شود و فرزندانش نیز ازدواج می‌کنند که متأسفانه یکی از فرزندانش مدت کوتاهی بعد از ازدواج در همان سنین نوجوانی فوت می‌کند امّا دو دختر دیگر ایشان یکی همسر مرحوم «حاج محمدرفیع یارقلی» - اولین فرد ساکن در منطقه بالاتر از رودخانه شهر هیدج که امروزه به نامش «رفیع آباد» نام گرفته- بوده است و دیگری همسر مرحوم رحیم صالحی هیدجی بوده است. لقب «اعتمادالحکما» هرچند معلوم نیست از طرف چه کسی به ایشان اعطا شده ولی همین‌قدر نشان دهندۀ ارتباط وی با شخصیت‌های حکومتی و دولتی و تبحّر وی در علم طِب است. علاوه بر طب در علوم غریبه نیز متبحّر و تقریباً تمام آثار علمی‌اش حاوی نکات و مفاهیمی از موضوعات علوم غریبه اعم از تسخیر اجنّه، احضار ارواح و ... است. وی دارای آثار متعدد علمی_قلمی بوده و در نهایت در روزهای پایانی سال 1319 شمسی معادل 1359قمری بعد از پنجاه و نُه سال زندگی در حالی که سخت بیمار شده و توان حرکت نداشته است چشم از جهان فروبسته و در قبرستان قدیم هیدج به خاک سپرده می‌شود. که مزارش متأسفانه در سال‌های گذشته در طرح خیابان‌کشی! توسط شهرداری هیدج خراب و نابود شده است. ضمن تشکر از آقایان حاج اکبر یارقلی و هادی صالحی در همکاری و در اختیار قراردادن آثار مرحوم اعتمادالحکما زنجانی، برای آشنایی بیشتر با میرزا علی‌اصغر به صفحات219 تا 223 کتاب مراجعه فرمایند. لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 🌎 کانال هیدج نو 👇 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
(۱۰) [ ](۲) به نام خدا، سلام به همه خوانندگان عزیز، در شماره قبل از سلسله مقالات تاریخ ادبیات هیدج با زندگی‌نامه طبیب، عالم و ادیب ساکن هیدج آشنا شدیم. ایشان در سال 1261 شمسی در زنجان به دنیا آمد و در سال 1319 شمسی در هیدج دار فانی را وداع گفت. از ایشان آثار علمی_قلمی متعددی برجای مانده است که آنچه تا کنون بنده مشاهده کرده و یقین به وجود آنها پیدا کرده‌ام به قرار زیر است؛ 1- حرز حضرت سلیمان(ع) : این حرز را برای دفع و رفع بلایا از نوه‌اش جناب آقای حاج اکبر یارقلی، نوشته است. 2- کتاب رمل دانیال: در علوم غریبه اعم از بیان رموز طلسم ، تسخیر و ... که در هشتاد و یک صفحه در سال 1344قمری تألیف یافته است. ۳- کتاب پزشکی: و مؤلف آن‌را در بیان خواص و معرفی داروها به زبان لاتین و ترجمه آن در 138 صفحه نوشته است. ۴- اختیارات تعبیر خواب و ادعیه: که با عنوان عربی « هذه کتاب درّۀ فی الإختیارات تعبیر خاب والأدعیات» یاد شده و دارای بخش‌های مختلف و متعدد در ۵۴۰ صفحه است. ۵- کتاب داستان: سه صفحۀ ابتدایی و حداقل دو صفحه انتهایی کتاب افتاده است. به همین دلیل اسم آن مشخص نیست. متن اصلی کتاب شش داستان و علاوه بر آن داستان‌هایی در حاشیه صفحات دارد. این کتاب در نوع خود بسیار جالب بوده و علاوه بر ارزش تعلیمی، تاریخی و جذابیت ویژه، نشان از اعتقاد نویسنده به رمل و علوم غریبه و تمایل و تکیه‌ی ويژه‌ای بر آثار شیخ بهایی(ره)دارد. ۶- سی جُز: کتابت سی جز قرآن کریم در سی مجلد با سفارش مرحوم محمدصالحی هیدجی نگاشته و وقف شده است که امروزه در دست خاندان مرحوم صالحی نگه‌داری می‌شود. بنا به نقل کتابت یک جلد قرآن کریم نیز از آثار او بوده است که در مسجد صاحب‌الزمان(عج) هیدج نگه‌داری می‌شده است که متأسفانه به سرقت رفته و امروزه از آن اثری نیست. ۷_تعقیبات الصلاة: حاوی ادعیه و تعقیبات نمازهای یومیه. ۸_جُنگ: همانطور که از عنوان آن مشخص است این کتاب حاوی مطالب متنوع به نظم و نثر و بیشتر در موضوع خواص گیاهان و ادویه‌های دارویی است. «رساله ارسطو» بخش منظومی از این جُنگ است که با ابیات زیر آغاز می‌شود؛ ز جمع حکیمان یکی سالی خورد که نامش ارسطو بدان نیک مرد بدون گفت کسری که ای مرد فر تو را هست بر صحّت ما نظر مرا هست امری ز تعلیم تو رهاند مرا بر تن از بیم تو بکن نسخه‌ای بهر وضع معاش که صحّت در او ما ببینیم فاش بدو گفت حاذق که ای شهریار توئی سایهٔ لطف پروردگار بیاموز از بنده ده پند نیک مکن آن فراموش هر گز تو لیک در ادامه بیا بیان خواص برخی دادوها یا نحوهٔ درمان برخی امراض کتاب ادامه پیدا می کند مثلا" در مورد تشنج نی گوید؛ چون عضو تورا تشنّج از بلغَم شد افزود تورا محنت و راحت کم شد در تنقیه کوش زودتر از آنکه علاج مشکل گرددمرض چومستحکم شد و در پایان نیز به صورت منظوم و منثور چنین آن را به اتمام رسانده است: «نوشتم من نسخه‌ای در نوجوانی، به رنگ زرد و زعفرانی، ای عزیزان من نمانم در دنیای فانی، که این نسخه بماند یادگاری، ... نشستم بر هودج، نمودم هجرت از زنجان به سمت هیدج1346» ضمن تشکر از آقایان حاج اکبر یارقلی و هادی صالحی در همکاری و در اختیار قراردادن آثار مرحوم اعتمادالحکما زنجانی، برای آشنایی بیشتر با میرزا علی‌اصغر به صفحات219 تا 223 کتاب مراجعه فرمایند. لطفأ هرگونه اسناد و اطلاعات بیشتر خود از این دانشمند و سایر بزرگان هیدج را طی تماس با شماره ۰۹۱۲۷۷۲۵۴۳۷ ، یا با ارسال پیام به شماره ۰۹۰۵۱۴۳۴۶۹۶ یا با ارسال پیام به آدرس https://eitaa.com/AREF_Y در《ایتا》ما را در این راه یاری کنند تا بیشتر و بهتر بتوانیم هیدجمان را معرفی کنیم. برای آشنایی بیشتر با شعرای هیدج به کانال بپیوندند. https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 ‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌•••✾•🌿🌺🌺🌺🌿•✾••• 💥 @HidajeNoo 💥
چهاردهم دیماه ماه(14/ 10/ 1311) سالروز وفات شاعر آئینی، خوشنویس چیره‌دست و استاد حوزۀ علمیه، مرحوم معروف به گرامی باد. متخلص به «مُخلص» فرزند «ملا جعفرقلی» در حدود سال‌های 1270-1280قمری در هیدج به دنیا آمد. وی در هیدج و نزد پدر بزرگوار و سایر اساتید حوزۀ علمیه هیدج و هچنین مدتی در حوزهٔ علمیه قزوین به کسب علوم مختلف پرداخته و به مقام بلند علمی رسید. در ادامه به کرسی تدریس و تولیت مدرسۀ علمیه هیدج تکیه زد و به عنوان مدیر و مدرس در حوزه علمیه هیدج فعالیت علمی داشته، و به عنوان هنرمند در عرصۀ خوشنویسی و کتابت قرآن کریم روزگار می‌گذراند. وی که دارای ذوق و قریحه‌ی شعری بود با وفات فرزند نوجوانش به سرودن نوحه و مراثی روی آورد. در نهایت در هفتم رمضان سال ۱۳۵۱ ق معادل14/ 10/ 1311ش در هیدج چشم از جهان فرو بست. مزارش امروزه در امتداد خیابان شهدا و روبروی حوزۀ علمیه شهرهیدج و در حاشیه قبرستان قدیم، باقی مانده است. با وجود اینکه آثار وی دستخوش حوادث و دست‌بُرد قرار گرفته و قسمت اعظمی از 《دیوان اشعارش》به یغما رفته است امّا اشعار قابل توجهی در رثای شهدای کربلا باقی مانده است. جدِّ اوّلِ شاعر ارجمند، استاد گرامی جنای آقای متخلص به است. علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد به صفحات ۲۰۴تا۲۰۹ کتاب مراجعه نمایند. لطفا" به کانال بپیوندند.👇 https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24 ▪️@HidajeNoo▪️
سی‌اُم اردیبهشت ماه(۳۰/ ۰۲/ ۱۳۶۷) سالروز وفات خطیب توانمند، واعظ و شاعر هیدجی گرامی باد. فرزند عارف الهی مرحوم در سال ۱۳۱۰شمسی در هیدج به دنیا آمد. وی بعد از گذران دوران طفولیت در حوزه‌های علمیه هیدج، قم و نجف به تحصیل پرداخت و به مدارج بالای علمی دست یافت. ایشان بعد از عمری فعالیت علمی_ فرهنگی_ دینی_ سیاسی در سی اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۷ دیده از جهان فرو بست و در شهر مقدس قم به خاک سپرده شد. از ایشان آثار و اشعار پراکنده‌ای در موضوعات مختلف به یادگار مانده است. علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر به صفحات ۲۱۰تا۲۱۲کتاب به قلم مراجعه فرمایند. کانال در ایتا👇 https://eitaa.com/joinchat/4128112887C04235b2b24