🔹تعصب، زنجیر بر اندیشه و تفکر منطقی، کلید رهایی 🔻تعصب، این واژه آشنا که در زبان‌های ما جاری است، چیزی جز زندانی‌شدن اندیشه در حصار جهل نیست. انسان، به تعبیر اهل معنا، موجودی است که با عقل زیسته و با عشق پرواز کرده است، اما چه می‌شود که بال‌های او به زنجیر تعصب بسته می‌شود؟ چه می‌شود که گوهر حقیقت در سایه‌روشن این زنجیرها گم می‌شود؟ این پرسش‌ها، اگر از سر صدق پرسیده شوند، آغازِ سفری است به سوی آزادی. 🔻تعصب از کجا می‌آید؟ گویی از دل تاریکی‌های تاریخ. هرگاه انسان از تأمل بازمی‌ماند، هرگاه پرسش‌گری از او ربوده می‌شود، زمین حاصل‌خیز تعصب پدیدار می‌گردد. همان‌جا که فرهنگ‌ها، سنت‌ها و منافعِ مادی، دامی می‌شوند بر پای عقل. انسان در چنین شرایطی به جای آن‌که چراغ به دست گیرد و راه را بپوید، در غبار باورهای موروثی گم می‌شود و هر آن‌چه را با آن آشناست، حقیقت مطلق می‌پندارد. این است که تعصب نه نشانه قدرت، که نشانه ضعف است؛ نه از علم، که از جهل برمی‌خیزد. 🔻اما رهایی از این زنجیر چگونه است؟ پاسخ، به زبان ساده، تفکر منطقی است. تفکری که از دشتِ پرسش‌گری می‌گذرد و در دامنه نقد خود متوقف می‌شود. تفکر منطقی، انسان را از عرش یقینِ خام به فرشِ شکِ مولّد می‌آورد. حقیقت، جز با تیغ نقد آشکار نمی‌شود. نقد، همان شمشیری است که تعصب را دو نیم می‌کند و انسان را از زندان خودساخته‌اش آزاد می‌سازد. 🔻تفکر منطقی، اما، آدابی دارد. نخست، انسان باید به جهل خویش اذعان کند. همین اذعان، فروتنی‌ای را در او پدید می‌آورد که کلیدِ درهای بسته است. دوم، باید آماده باشد تا صدای دیگران را بشنود؛ چراکه حقیقت، چون آیینه‌ای شکسته، در دست همگان پراکنده است. سوم، باید تجربه‌های زیسته خود را از چارچوب‌های محدود بیرون بکشد. سفر به فرهنگ‌ها و اندیشه‌های گوناگون، نه برای تقلید، که برای دیدنِ دیگرگونه جهان ضروری است. 🔻و در نهایت، باید عشق به حقیقت را در دل خود بپرورد. آن‌کس که به دنبالِ حقیقت است، از شکست نمی‌هراسد، از خطا نمی‌گریزد، و هرگز به چیزی کمتر از حقیقت خرسند نمی‌شود. چنین انسانی، در میانه گفت‌وگوهای بی‌پایان، به جایی می‌رسد که دیگر نه خود را مطلق می‌بیند و نه دیگری را مطرود. او، "عقلِ عاشق" می‌شود؛ عقلی که در عین تعقل، عاشقانه در جست‌وجوی حقیقت است. 🔻تعصب، زندان ذهن است و تفکر منطقی، راهِ رهایی. اگر انسان امروز بخواهد از چنگال خشونت و کینه و نادانی نجات یابد، باید دل به این حقیقت سپارد: آزادی، چیزی جز آمادگی برای دیدنِ جهان از چشم دیگران نیست. و این آمادگی، همان نقطه آغاز سفرِ بی‌پایان انسان به سوی نور است. #تعصب @qalamro_din @howzavian_hamedan