✳️ رضاخان و پروژه سرکوب روحانیت شیعه
حجتالاسلام #محمدصادق_ابوالحسنی (نویسنده و تاریخپژوه)، سخنران دیگر همایش بود. ایشان به ابعاد روحانیتستیزی در عصر رضاخان پرداخت و اظهار کرد: در قرآن و روایات، به ۸ عامل انحطاط قدرتها و تمدنها اشاره شده که اگر بخواهیم سقوط سلطنت پهلوی را با یک نگاه فلسفه تاریخی تحلیل کنیم، تمام آن عوامل به نحو بارزی در سقوط رضاخان دیده میشود. ظلم و استکبار، تقلید کورکورانه از فرهنگهای شرکآلود، خیانت و مصادره حقوق مردم، فساد اخلاقی، غرور، تکبر و تکذیب آیات الهی از عوامل سقوط دولتها و قدرتهاست که اتفاقا به سقوط سلطنت رضاخان انجامید.
وی افزود: یکی دیگر از عوامل انحطاط حکومتها در بیان امیرالمومنین(ع) «تقدیم الاراذل و تاخیر الافاضل» است؛ یعنی منزوی کردن نخبگان شایسته و میدان دادن به عناصر پست و منحط که رضاخان عملا با میدان دادن به امثال تیمورتاش و منکوب ساختن عالمان بزرگی مثل شهید مدرس همین کار را کرد. اما چرا چنین کرد و به ستیز با روحانیت پرداخت؟ اصولا «ایران و تشیع» حکم ظرف و مظروف را دارد و ارزش والای ایران به همین مظروف یعنی «تشیع» است و همین منطق عاشورایی بود که از تجزیه ایران در تاریخ جلوگیری کرد؛ چرا که تمامیت ارضی ایران در گرو نگاه عاشورایی شیعه است که پاسدار آن، جریان روحانیت است.
ابوالحسنی در ادامه عنوان کرد: استعمار روس و انگلیس از ابتدا فهمیدند که باید با روحانیت شیعه مبارزه کنند و از همان ابتدا با هم متحد شدند. سرکوب روحانیت شیعه نیز، در متن ایدئولوژی پهلوی قرار گرفت و با حمایت انگلستان دنبال شد.
ابوالحسنی از چند شیوه برای تبیین سیاست روحانیتستیزی رضاخان استفاده کرد:
۱. پیشینهشناسی و شخصیتشناسی رضاخان و رمز انتخاب او برای مذهبزدایی و روحانیتستیزی؛ ۲. ذهنیتسازی امثال اردشیر جی، سر جاسوس بریتانیا، از قبل کودتا، برای رضاخان علیه روحانیت؛ ۳. ایدئولوژیشناسی حکومت رضاخان که ۴ خصلت مهم آن را نشان میدهد: اول خصلت نظامیگری (دیکاتوری و استبداد)، دوم خصلت تجددگرایی (حذف سنّتهای ایرانی و اسلامی)، سوم خصلت ناسیونالیستی (باستانستایی) و چهارم خصلت سکولاریستی (جدایی دین از سیاست). پیداست که همه این خصلتها، آهنگ ستیز با روحانیت شیعه داشت؛ ۴. سیر حرکت رضاخان و اجرای سیاست روحانیتستیزی در منظومه مذهبزدایی؛ لذا بگیر و ببند علما از همان صبح کودتا آغاز شد؛ ۵. میدان دادن به روحانیون منحرف و جایگزینکردن آنها (مثل شریعت سنگلجی و شیخ ابراهیم زنجانی) به جای روحانیون اصیل؛ ۶. حبس و تبعید و قتل روحانیون بزرگی چون شهید مدرس و مرگ مشکوک حاج آقا نورالله اصفهانی؛ ۷. ارسال جاسوس برای نفوذ به کانونهای مذهبی و بیوت علما جهت تفرقهاندازی و خنثیسازی اقدامات آنان.
این پژوهشگر تاریخ معاصر خاطرنشان کرد: نظام روحانیت شیعه به لحاظ تئوریک، دارای یک نظامواره خاصی در تاریخ معاصر است که بر دو پایه استوار میگردد: یکی نفوذ و قدرت معنوی (جنبه نرمافزاری) و دوم نفوذ و قدرت تشکیلاتی (سختافزاری). نفوذ معنوی بر اساس فلسفه نیابت در عصر غیبت است که روحانیت را به صورت حلقه واسط بین امت و امامت مطرح میکند. نفوذ تشکیلاتی روحانیت نیز بر چهار پایه استوار است: نظام آموزش (مکتبخانهها و مدارس علمیه)، نظام پرورش (منبر و خطابه) نظام حقوقی و قضایی (محاکم شرع) و نظام استقلال اقتصادی (اوقاف). با این حساب، رضاخان روحانیت را به مثابه خیمه عظیمی میدید که یک ستون اصلی دارد (نفوذ معنوی) و این خیمه با بندهای مهارکننده محکم شده است (نفوذ تشکیلاتی). او به هر دو بخش خیمه حمله کرد و کوشید یک مشروعیت معنوی دروغینی چون ناسیونالیسم افراطی و ایدئولوژی شاهنشاهی را جایگزین مشروعیت شیعی سازد.
ابوالحسنی در پایان گفت: اما اینک که هشتادمین سال سقوط رضاخان را با صدمین سال تأسیس حوزه مقایسه میکنیم به ثمربخشی کار آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری پی میبریم. #رضاخان سقوط کرد، ولی روحانیت شیعه و حوزه علمیه قم هنوز میدرخشد و بالنده است.
https://instagram.com/iichs.ir
@iichs_ir
✳️ یکصدمین سالگرد بازتاسیس حوزه علمیه قم
نشست علمی زمینه ها و بسترهای سیاسی و فرهنگی بازتاسیس #حوزه_علمیه_قم
مدعوین
❇️ دکتر #موسی_حقانی رئیس #پژوهشکده_تاریخ_معاصر
❇️ محمدحسن_رجبی پژوهشگر تاریخ معاصر
❇️ #محمدصادق_ابوالحسنی پژوهشگر تاریخ معاصر
✅ زمان : سه شنبه 13 دی ماه 1401 ساعت 15 الی 17
https://www.aparat.com/TVTARIKH/live
ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛
eitaa.com/iichs_ir
https://instagram.com/iichs.ir
https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug
✳️ از سوی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر برگزار می شود؛
نشست تکاپوهای پانصد ساله علمای شیعه در جهاد با استبداد و استعمار همراه با
رونمایی از کتاب پنج جلدی
گزیده ادبیات مقاومت علمای شیعه در پنج قرن اخیر
اثر دکتر #محمدحسن_رجبی ( دوانی)
با حضور دکتر #موسی_حقانی
دکتر محمدحسن رجبی
حجت الاسلام #محمدصادق_ابوالحسنی
دبیر نشست: دکتر رضا قریبی
زمان : یکشنبه 14 اسفند، ساعت 15 تا 17
aparat.com/TVTARIKH/LIVE