✳️شاه در بعضی از حوزه‌ها تصمیم نهایی را می‌گرفت؛ «هنگام صحبت از امور نفتی، موضع ایشان خیلی محکم بود»! به گزارش روابط عمومی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ براساس قانون مشروطه، نخست‌وزیر مسئولیت تنظیم لوایح و طرح‌های قانونی و تعیین خط‌مشی سیاست کلی دولت و ارائه آن به مجلس شورای ملی برای طی مراحل قانونی و نیز رهبری کلیه سازمان‌هایی را برعهده داشت که مأمور اجرای قوانین موضوعه دو مجلس بودند، اما آنچه عبدالمجید مجیدی در خاطرات خود بیان کرده نقض کامل این قانون است: شاه در بعضی از حوزه‌ها تصمیم نهایی را می‌گرفت: یک مقدار هم بستگی به این داشت که این صحبت‌ها مربوط به چه بخش می‌شود؛ توجه به چه بخشی می‌شود؛ مربوط به چه وزارتخانه‌ای می‌شود؛ مربوط به چه دستگاهی می‌شود. بعضی دستگاه‌ها را ایشان به علت اینکه زیاد به کارش وارد بودند و زیاد از نزدیک دنبال می‌کردند یک نوع تعهدی هم نسبت به آن پیدا کرده بودند؛ مثلا بحث راجع به شرکت نفت که می‌شد یا برنامه‌های نفتی این جور باید بشود یا جور دیگر باید بشود، موضع ایشان خیلی محکم بود و معلوم بود که قبلا تصمیماتشان را گرفته‌اند. خیلی شفاف مسائل را نگاه می‌کردند و با آن برخورد می‌‎کردند.[1] #شرح_عکس عبدالمجید مجیدی در حال صحبت با محمدرضا پهلوی شماره آرشیو: 820-754و پی‌نوشت: [1] . #حبیب_لاجوردی ، خاطرات #عبدالمجید_مجیدی ، تهران، گام نو، 1381، صص 167-168. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ نمایندگان بیست‌وچهارمین دوره مجلس شورای ملی چگونه برگزیده شدند؟ انتخاباتی با حال و هوای متفاوت پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ در 31 خرداد 1354 برای نخستین‌بار در تاریخ #مشروطیت ایران انتخاباتی برگزار شد که حال و هوای متفاوتی داشت و برای هر حوزه انتخاباتی به منظور احتراز از انتقاد تک‌نامزدی، سه نامزد تأیید و معرفی شده بود و رأی‌دهندگان مجاز بودند از میان آن سه تن یک نفر را به نمایندگی روانه مجلس کنند که این کار نسبت به سابقه انتخابات مجلسین در دوره پهلوی ــ به‌ویژه پس از کودتای 28 مرداد 1332 ــ آزادانه‌تر جلوه می‌کرد و چون در ظاهر کارگزاران صحنه انتخابات نیز تغییر کرده بودند،‌ انتظار می‌رفت با انتخابات متفاوتی نسبت به دوره‌های قبل روبه‌رو باشیم، اما در سندی که از آن زمان برجای مانده است می‌خوانیم: متن کامل را در این لینک بخوانید! #شرح_عکس #جمشید_آموزگار در کنار #قاسم_معتمدی و امیرعباس #هویدا پس از انتخاب به دبیرکلی #حزب_رستاخیز در دومین کنگره حزب (سال 1355) شماره آرشیو: 443-115ز پی‌نوشت: [1]. پژوهشکده تاریخ معاصر، سند شماره 56403-پ. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️وضعیت مدارس، معلمان و دانش‌آموزان در دوره #محمدرضا_پهلوی ؛ خروجی نظام تعلیم و تربیتی نمره‌محور پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ در جلسه پانزدهم، دوره بیستم #مجلس_شورای_ملی ، روز سه‌شنبه 5 اردیبهشت‌ ماه 1340، #بیوک_اردبیلى ، نماینده تبریز، گزارشی از وضعیت کشور ارائه داده است. این گزارش شامل بخش‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی است. در بخشی از نطق وی به وضعیت مدارس، دانش‌آموزان و معلمان ایرانی اشاره شده است «سطح معلومات خیلى خراب است؛ معلمین علاقه‌اى به تدریس ندارند و بعضى از آنها از عهده اداره کردن چهار کلاس برنمى‌آیند و اصلا کنترل آنها خیلى مشکل است؛ مضافا اینکه حقوق کافى هم ندارند. الان عده‌ای از آموزگاران دیپلمه بعد از ده سال خدمت ماهیانه سه‌هزار ریال، یعنى روزى یک‌صد ریال به اندازه مزد یک کارگر، حقوق مى‌گیرند و وضع زندگى آنها تأمین نیست و این نکات اخلاقى در جامعه فرهنگ ما بین مدارس رسوخ داشته شاگردان مدارس به جاى درس خواندن تقلید از هنرپیشگان خارجى می‌کنند. در مدارس ابدا به ذوق دانش‌آموزان اعتنایی نمی‌شود و معلم نمى‌داند شاگردان که ده یا پانزده سال با او سروکله زده به تحصیل در چه رشته ذوق دارند و فقط به دادن نمره و قبول امتحان اکتفا می‌شود. بایستى فرهنگ را مطابق احتیاج روز اصلاح کرد. رشد جسمى اطفال را با رشد فکرى تطبیق داد. برنامه‌ای تهیه کرد که متناسب با رشد فکرى باشد و معلمین در هر سال ذوق آنها را یادداشت کنند و در گواهى کلاس‌ها ذوق آنها را یادداشت نمایند تا براى ادامه تحصیل در رشته‌هاى مخصوص پذیرفته شوند و بیخودى آنهایی که ذوق مهندس دارند در رشته طب و آنهایی که ذوق صنعتى دارند در تربیت‌بدنى و... وارد نشوند و مملکت یک عده متخصصین باذوق و علاقه‌مند تربیت کند و احتیاجات مردم با علاقه‌مندى و دلسوزى رفع شود».[1] پی‌نوشت: [1]. مشروح مذاکرات مجلس شورای ملّى، دوره 20‏، جلسه 15، صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه 5 اردیبهشت‌ماه 1340. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️بمباران تقاضاها از سازمان برنامه و بودجه؛ برنامه‌ریزی در تاریکی رئیس سازمان برنامه و بودجه در خاطرات خود به چگونگی نظام برنامه‌ریزی در کشور در دهه 1350 اشاره و بیان کرده است: «ما در تاریکی و با حدس و پیش‌بینی کار می‌کردیم و برنامه‌ریزی می‌کردیم و تنظیم بودجه می‌کردیم؛ لذا قبل از اینکه ما اصلا مطلع بشویم که درآمد نفت دارد بالا می‌رود، مقدار زیادی تعهدات شده بود.... اینها همه یک اطلاعاتی بود و برنامه‌هایی بود که تصمیماتش گرفته شده بود. بعدا به ما ابلاغ می‌شد که باید برای اینها اعتبار بگذارید. در زمینه غیر نظامی تعهداتی که شده بود روی مثلا ذوب آهن، تعهداتی که می‌شد از نظر پتروشیمی، تصمیماتی که روی توسعه صنعت گاز و پتروشیمی گرفته می‌شد، تصمیماتی که روی توسعه کارهای شرکت نفت می‌شد، سرمایه‌گذاری‌های شرکت نفت، توسعه میدان‌های نفتی، تزریق گاز، ساختن لوله‌های نفتی مختلف و اصولا توسعه صنعت نیرو، که همه هم خیلی لازم بود، ولی ما در جریان تکوینش نبودیم. متأسفانه در جریان گسترش و تصمیم‌گیری‌اش نبودیم. اینها معمولا به ما ابلاغ می‌شد. موقعی که یا تصمیم قطعی گرفته شده بود یا اینکه در شرف گرفته شدن بود یا در جریان بود به طوری که ممکن بود به این دو مرحله برسد؛ لذا خوب، همیشه ما از نظر جواب‌گویی به تقاضاهای اعتباری گرفتار بودیم. همیشه از آن جهت عقب بودیم؛ لذا درآمد نفت اضافه می‌شد ــ درست است ــ ولیکن در مقابلش ما هم بمباران می‌شدیم به وسیله تقاضاهایی که از چپ و راست برای اعتبار می‌آمد».[1] پی نوشت ها: [1]. #حبیب_لاجوردی ، خاطرات عبدالمجید مجیدی، تهران، گام نو، 1381، صص 141-142. @iichs_ir

✳️عنوان «انقلاب سفید»؛ لباسی که به تن صاحبش زار می‌زد پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ چهره‌های مهم اداری کشور در دوران #انقلاب_سفید ، در درون حزب ایران نوین و #حزب_رستاخیز همان چهره‌هایی بودند که قبل از انقلاب سفید نیز در مشاغل عالی دولتی و یا در مجلس شورای ملی و سنا بر مصدر کار بودند. درحالی‌که انقلاب باید خودبه‌خود مزایا و شرایط و امتیازات اجتماعی و اقتصادی خدمت‌گزاران نظم قدیم را از آنها بگیرد، نه تنها چیزی از مزایا و امتیازات گذشته آنها کم نشد، بلکه بسیاری موارد نیز به آن مزایا اضافه شد.[1] پی‌نوشت: [1]. پژوهشکده تاریخ معاصر، سند شماره 65-1-151-خ. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ پیامدهای افزایش و کاهش ناگهانی قیمت نفت بر ایران دوره پهلوی؛ طرح‌هایی که آن همه اعتبار بلعیده بودند قیمت نفت در سال 1353 چهار برابر شد. با این افزایش چهاربرابری، کشورهای دارنده نفت واکنش‌‎های متفاوتی از خود نشان دادند در این بین، ایران به‌ظاهر استراتژی توسعه اقتصادی را پیش گرفت، اما در عمل با واردات فزاینده مواد غذایی، تکنولوژی‌های پیشرفته غربی، تجهیزات سرمایه‌داری مدرن و واردات فزاینده تسلیحات نظامی و... که همگی وابسته به درآمد نفت بود، نتوانست این استراتژی را به‌درستی اجرا کند و همه اینها درحالی بود که در سال 1355 اتفاقی رخ داد. پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ با چهار برابر شدن قیمت جهانی نفت در دهه 1350ش، کشورهای دارنده نفت واکنش‌‎های متفاوتی از خود داشتند: بسیاری از کشورهای دارنده نفت با همه وابستگی‌هایشان چون با چهار برابر شدن قیمت نفت، به اندازه شاه دچار غرور و دستپاچگی نشده بودند، هنوز مشغول دادن وام‌های کوچک به این و آن و سرمایه‌گذاری در نقاط سودآور جهان بودند. سال 1355 نشانه‌های پایان خواب و خیال‌ها را با خود داشت، لیکن هنوز اوضاع چندان نبود که شاه از بلندپروازی‌های خود دست بردارد یا اوضاع تازه را به مردم منتقل کند. هر چه سال جلوتر می‌رفت اوضاع سخت‌تر شد. درحالی‌که شرایط نشان می‌داد که دولت به هیچ‌‎کدام از هدف‌های تجدیدنظر شده برنامه عمرانی دست نخواهد یافت، طرح‌هایی که آن همه اعتبار بلعیده بودند، آن‌قدر کند جلو می‌رفتند که پیش‌بینی می‌شد رسیدن به هدف‌های قبلی نیز غیرممکن باشد، ولی شاه مصمم بود طرح‌های بزرگ و خریدهای تسلیحاتی به هر قیمت ادامه یابد.[1] پی‌نوشت: [1] . #مسعود_بهنود ، دولت‌های ایران از سید ضیاء تا بختیار، تهران، جاویدان، 1366، صص 668-669. ✅ ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ اسب زین شده اقتصاد ایران در دوره پهلوی؛ از تبلیغات تا واقعیت! #اکونومیست_لندن ۳۱ شهریور ۱۳۵۷ در گزارشی به این تبلیغات پاسخ می دهد، تصویری واقعی و نه رسانه ای که اقتصاد دوره پهلوی در آستانه انقلاب را تشریح می کند... ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ روابط نفتی پهلوی و رژیم غاصب #اسرائیل ؛ نفت رژیم صهیونیستی را چه کسی تأمین می‌کرد؟ پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ در زمان پهلوی #نفت ایران برای رژیم صهیونیستی جنبه حیاتی داشت و رهبران این کشور تمام تلاش خود را برای جریان عادی و مطمئن آن به‌کار می‌بستند. محمدرضا پهلوی همواره در دیدار با مقامات اسرائیلی نسبت به وعده‌های خود درباره ادامه روند صدور نفت اطمینان خاطر می‌داد و دراین‌باره همواره به وعده‌های خود صادق بود. هرچند که وی در تریبون‌های رسمی چنین موضوعی را انکار می‌کرد، اما اسناد گویای صادرات گسترده نفت ایران به سرزمین‌های اشغالی است؛ چنان‌که بین 80 تا 90 درصد واردات نفت اسرائیل از ایران تأمین می‌شد. سند زیر که از سفارت آمریکا در تهران در تاریخ 17 دسامبر 1976م (26 آذر 1355) به‌دست آمده، ضمن تأیید واردات نفت اسرائیل از ایران در سال بیانگر همکاری مشترک و گسترده ایران دوره پهلوی و اسرائیل در حوزه نفت، به منظور رساندن نفت به کشورهای اروپایی و دیگر مناطق است: «اطلاعات (به‌دست‌آمده) از منابع مختلف نشان‌دهنده این است که حداقل 75 درصد مصرف کنونی داخلی اسرائیل، که در حدود 150 هزار بشکه در روز می‌باشد، به‌وسیله ایران تأمین می‌شود. از این گذشته، تنها نفتی که از طریق خط لوله ترانس ـ اسرائیل (تیپلین) جاری و از طریق خلیج عقبه به بندر مدیترانه اشلگون به سمت شمال در حرکت می‌باشد از جانب ایران است. تیپلین در اواخر 1960 با دویست‌میلیون دلار هزینه برپا گردید و گنجایش کنونی‎اش 45 میلیون تن در سال می‌باشد (در حدود 850 هزار بشکه در روز) در جریان است. در 1976 به نظر می‌رسد که چیزی در حدود 350 هزار بشکه از نفت خام ایران روزانه از طریق تیپلین بـرای مشتریـان در اروپا و نقاط دورتر انتقال و ارسال می‎‌شد».[1] پی‌نوشت‌: [1]. اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ج 12، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری بزرگ اندیشه، ص 5022. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ عاقبت طرح انگلستان برای نیروهای نظامی ایران؛ چرا انگلیس حقوق قزاق‌های ایرانی را پرداخت؟ پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ نقش انگلستان در کودتای 3 اسفند 1299 و تحولات ایران دوره #پهلوی_اول از مباحث مهم و جنجالی تاریخ معاصر ایران است. در متون مرتبط با ارتش نوین دوره پهلوی اول دوگانه: نقش و بازیگری انگلستان در مقابل استقلال و بیگانه‌ستیزی #رضاخان، محور مباحث را شکل داد؛ منازعه‌ای که برخی منابع با اختفای حمایت‌های انگلستان و تبلیغ ملی‌گرایی رضاخان #سردار_سپه آن را تشدید کرده‌اند. منازعه فوق، با بررسی نقش اغماض‌ناشدنی انگلستان و سیاست‌های آنها در دوره پهلوی اول و تحولات نظامی کشور ملموس خواهد بود. در راستا می‌توان ادعا کرد: ارتش نوینی که رضاخان ادعای پایه‌گذاری آن را داشت به واقع یک طرح انگلیسی بود و در حالت کلان خود برای تحقق اهداف آنها مجال شکل‌گیری پیدا کرد. شواهد متعددی برای این ادعا می‌توان ارائه داد، اما در این مختصر به دو محور کلی اکتفا می‌شود: اول اینکه انگلیسی‌ها در اواخر دوره قاجار برای محدود کردن بلشویک‌ها از وجود ارتش سازمان‌یافته و دولت نظامی در ایران حمایت می‌کردند و برای تحقق این مهم «کمیته ایران» و «کمیته شرق» را در وزارت خارجه خود شکل دادند،[1] «قرارداد 1919» را طراحی کردند، کمیسیون مطالعات نظام ایران و انگلیس ایجاد کردند، حقوق قزاق‌های ایرانی را پرداخت و در نهایت امر از کودتا و رضاخان حمایت نمودند.[2] دوم: با اینکه بسیاری تلاش دارند رهبر نظامی کودتا را فردی ضد بیگانه معرفی کنند، اما صرف توجه به این واقعیت که رضاخان در درجه اول طرح انگلستان در خصوص نیروهای نظامی ایران را تکمیل کرد و بعدها لندن مناسبات نظامی وسیعی با قشون متحدالشکل داشت می‌تواند کلیتی بر ادعای ارائه‌شده باشد. پی‌نوشت‌ها: [1]. پرسی‌مولزورث سایکس، سفرنامه ژنرال سایکس یا ده‌هزار مایل در ایران، ترجمه حسین سعادت نوری، تهران، ابن سینا، 1336، صص 438-439. [2]. سیروس غنی، برآمدن رضاخان افتادن قاجار و نقش انگلیسی‌ها، ترجمه حسن کامشاد، تهران، انتشارات نیلوفر، 1377، ص 46. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

✳️ وضعیت نهضت ساخت داخله در دوره پهلوی دوم؛ سیاست صنعتی کردن کشور تا چه حد مورد توجه دولت بود؟ پایگاه اطلاع‌رسانی #پژوهشکده_تاریخ_معاصر ؛ در دهه‌های 1340 و 1350 اقتصاد ایران به سمت تمرکز و برنامه‌ریزی دولتی در همه حوزه‌ها به‌ویژه در حوزه صنعت پیش رفت؛ به‌طوری‌که دولت در این دوران تعیین‌کننده نهایی بسیاری از حوزه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی کشور گردید. در دهه 1350، بعد از شوک نفتی، به دلیل کمبودهای جدی در این حوزه، دولت به وارد کردن بسیاری از قطعات از خارج مجبور شد و از این جهت تولیدات صنعتی ایران بیشتر جنبه مونتاژ به خود گرفت. این وضعیت در شماره 1240 نشریه «تهران اکونومیست» (19 فروردین 1357) چنین بیان شده است: «وقتی از صنایع حمایت می‌کنند این حمایت به قدری زیاد است که صنایع به فکر بهبود کیفیت محصولات خود نیستند و وقتی حمایت نمی‌شوند به قدری زیاد است که زندگی آنها به خطر می‌افتد؛ در نتیجه در سه سال اخیر باید اقرار کرد که به طور کلی صنایع کشور ما بر اثر سیاست غلط تعیین و کنترل قیمت‌ها، تشویق واردات و عوامل بی‌شمار بین‌المللی و داخلی، نه تنها پیشرفت نکرده‌اند، بلکه به عقب برگشته‌اند تا آنجا که حتی پیشرفت‌های مهمی نظیر ساخت اتومبیل‌های مدرن و شیک این اصل را رد نمی‌کند؛ زیرا قسمت اعظم آن مونتاژ است و بنابراین کندی رشد صنایع ما یک امر عبثی است؛ با این عبارت که نهضت ساخت در داخله تضعیف شده در عوض مونتاژ و واردات جای آن را گرفته است و این وضع درست در جهت عکس سیاست ملی اقتصادی ماست. با این جهت دولت به‌ویژه وزارتخانه‌های صنایع و معادن و امور اقتصادی و بازرگانی باید برنامه و سیاست خود را روشن کنند تا معلوم شود ما به چه سویی در حرکت هستیم و سیاست صنعتی کردن کشور تا چه حد مورد توجه دولت است».[1] پی‌نوشت: [1]. #تهران_اکونومیست ، سال 26، ش 1240 (19 فروردین 1357)، ص 16. ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

🔺نهضت ملی شدن صنعت نفت به روایت دکتر موسی حقانی قسمت اول 🔸نهضت ملی شدن صنعت نفت خلق یک حماسه بزرگ توسط ملت ایران، که حاصل مشارکت گسترده نیروهای سیاسی و مردم بزرگ ایران برای استیفای حقوق غصب شده ملت ایران توسط استعمار انگلیس بود 🔸این مشارکت گسترده مردمی مدیون و مرهون حضور یک مجتهد بزرگ شیعی ( آیت‌الله کاشانی) در راس این حرکت ضد استعماری بود ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug

🔺نهضت ملی شدن صنعت نفت به روایت دکتر موسی حقانی قسمت دوم 🔸با توجه به اینکه نهادهای بین المللی در خدمت دُوَل استعمارگر بودند دل بستن به دیپلماسی مذاکره به عنوان تنها راهکار دولت مصدق برای ملی شدن صنعت نفت خطای بزرگی بود 🔸البته دولت دکتر مصدق تمام تلاش خود را کرد و در دادگاه لاهه موفق به محکوم شدن انگلیس شد و دادگاه لاهه به نفع انگلیس رای نداد 🔸انگلیس زمانی در برابر باج خواهی آمریکا از نفت ملت ایران تن دادند که در مقابل ملت بزرگ ایران به زانو در آمد و در این شرایط بود که ما شاهد مرگ دیپلماسی دولت دکتر مصدق شدیم ما را در فضای مجازی دنبال کنید؛ eitaa.com/iichs_ir https://instagram.com/iichs.ir https://t.me/joinchat/AAAAAEEF2TeXL178eUH5ug