#فرهنگ #درس_خارج ❇️ شؤون مختلف ولایت پدر؛ ولایت بر استیفای حقوق صغار 📕 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی رئیس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه تبیین کرد؛ 🔹 اگر اموال فرزند متعلق حقی قرار بگیرند یا به خود فرزند حقی تعلق گرفته باشد، پدر نسبت به استیفای حقوق فرزند ولایت دارد، زیرا فرزند صغیر قابلیت طرح دعوا نداشته و یا دعوای او مسموع نبوده و طبق مفاد ادله، پدر یا جد پدری او باید از طرف او طرح دعوا یا استیفای حق کنند. 🔹 مانند حق شفعه، یا خیار، یا قصاص یا در صورتی که تصرفاتی کرده که موجب ضمان شده، یا جنایتی بر فرزند وارد شده که به واسطه آن حقی برای فرزند ثابت شده یا... در چنین مواردی پدر از جانب فرزند می‎‌تواند حق او را استیفاء کند. 🔹 همچنین در صورت عروض حد و تعذیر، وظیفه استیفای چنین حقوقی بر عهده ولی فرزند است. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج ❇️ ولایت پدر بر نفس فرزند 📝 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی رئیس پژوهشکده #دانشنامه_نگاری دینی پژوهشگاه در درس خارج #فقه_تربیت مطرح کرد؛ 🔻 شؤون مختلف ولایت پدر، ولایت بر نفس ولد 🔸 ولایت بر نفس فرزند شامل حضانت، ازدواج، طلاق، تربیت و... می‌شود. 🔹 الف) ولایت بر حضانت: در مورد ماهیت حضانت اختلاف وجود دارد. طبق برخی از تعاریف ماهیت تربیتی دارد و اگر به معنای مضیق آن باشد فقط به معنای تربیت جسمی است ولی در معنای عام شامل تربیت جسمی و تربیت اصطلاحی می‌شود. 🔸 حضانت به معنای خاص مربوط به مراقبت‌ها و نگهداری از کودک در دوران طفولیت است که طبق ضوابطی و تا سنی در دختر و پسر، حق تقدم با مادر است. 🔹 ب) ولایت بر ازدواج: در صورتی که فرزند صغیر باشد پدر در تزویج او ولایت دارد، همچنین است در ازدواج مجنون. البته اگر دختر باکره، بالغه و رشیده باشد در مورد ولایت پدر در تزویج او اختلاف وجود دارد. برخی معتقدند: در این صورت، پدر ولایت ندارد و امر ازداج او به خودش است ولی در مقابل، بیشتر معتقدند: حتی در صورتی که باکره رشیده باشد، پدر بر ازدواج او ولایت دارد. 🔹 ج) ولایت بر طلاق: در صورتی که فرزند مجنون باشد و ازدواج کرده باشد، پدر در طلاق او ولایت دارد ولی نسبت به صغیر این ولایت ثابت نیست و پدر نمی‌تواند همسر فرزند خود را طلاق دهد. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج 📙 ولایت پدر بر اموال فرزند 📝 حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج فقه تربیت بررسی کرد؛ ❇️ ادله عام یا خاص بر ولایت بر تربیت فرزند 💢 فقها درباره ولایت پدر بر اموال فرزند یا ازدواج او مباحثی را مطرح کرده‌اند، ولی درباره ولایت مطلق پدر نسبت به فرزند کمتر بحث کرده و حتی در موارد مشکوک هم اصل را عدم جعل ولایت دانسته مگر در مواردی که ولایت با دلیل ثابت شود. 💢 در ولایت بر اموال یا ازدواج دلیل بر ولایت محرز است، ولی در سایر موارد مانند ولایت بر تربیت باید در پی دلیل بود تا بتوان از ولایت پدر در همه شئون تربیت فرزند سخن گفت. اگر دلیل عام نسبت به ولایت بر تربیت در جمیع ساحات تربیتی وجود داشته باشد یک ولایت مطلق برای پدر احراز می‌شود که در جلسات بعد به این ادله پرداخته می‌شود. 💢 اگر دلیل عام نباشد در هر موردی و در هر ساحت تربیتی باید به دلیلی تمسک کرد، مثلاً اگر در تربیت عبادی باید دید دلیل بر تربیت عبادی نسبت به همه عبادات است یا بعض عبادات خاص مانند نماز و روزه، اگر صرفاً در بعض عبادات خاص دلیل بر ولایت احراز شود، تنها در آن موارد خاص ولایت بر تربیت عبادی حراز می‌شود. یعنی شأن تربیتی فرزند و نحوه تدبیر امور او در آن مورد، بر عهده پدر نهاده شده است. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج ❇️ جایگاه آیه «وقایه» در اثبات شئون ولایت پدر بر فرزند 🔻 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج فقه تربیت: 📙 برای اثبات ولایت پدر بر شئون مختلف فرزند به ادله‌ای از جمله برخی آیات تمسک شده است. 📙 خداوند در آیه وقایة «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْليكُمْ ناراً» امر کرده که خویشتن و اهل خود را از آتش جهنم باز دار. قدر متیقن از اهل، فرزند است، امر خداوند به وقایة و حفظ اهل از جهنم، لزوم تربیت دینی را برای پدر ثابت می‌کند. 📙 برخی از این آیه، جعل ولایت برای پدر را استفاده کرده‌اند زیرا تربیت، نوعی پرداختن به شؤون فرزند است و بازداشتن آن‌ها از آتش جهنم، نوعی تصرف در امور فرزند بوده و مستلزم ولایت بر اوست، پس حداقل در تربیت دینی، پدر ولایت دارد. 📙 در بررسی دلالت این آیه بر اثبات ولایت پدر، باید گفت: این آیه ناظر به بیان حکم تکلیفی است و به صرف استناد به این آیه، شئون مختلف ولایت پدر، قابل اثبات نیست. به ویژه اموری که مستلزم عذاب اخروی برای فرزند نباشد. 📙 همچنین آیه با توجه به روایات تفسیری حمل بر تذکر لسانی شده و اگر ولایتی از آن استفاده شود در همین قلمرو خواهد بود. علاوه بر آن‌که در شمول آیه به فرزند نابالغ که اعمال او عذابی در پی ندارد نیز محل مناقشه شده است، مگر از باب تمهید این مورد را پاسخ گفت. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج 📕 ولایت پدر بر فرزند در تعیین وصی 🔰 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج فقه تربیت مطرح کرد؛ 📝 برای اثبات ولایت پدر بر شئون مختلف فرزند به روایاتی تمسک شده است. بر اساس روایتی پدر می‌تواند برای ولایت بر فرزندش وصی تعیین کند «أَوْصَى إِلَى رَجُلٍ بِوُلْدِهِ وَ بِمَالٍ لَهُمْ.» 🔹 تقریب اول: در روایت وصیت و تعیین سرپرست نسبت به خود فرزند و نسبت به مال فرزند، نافذ دانسته شد. پدر باید چنین ولایتی داشته باشد که به دیگری درباره تصرف در شئون فرزند، وصیت کند. 🔹 تقریب دوم: تمسک به تعلیلی است که در روایت آمده و حضرت فرمودند: «مِنْ أَجْلِ أَنَّ أَبَاهُ قَدْ أَذِنَ لَهُ فِي ذَلِكَ وَ هُوَ حَيٌّ» اشکالی ندارد، چون پدر وقتی زنده بود چنین اذنی داده است، این تعلیل هم دلالت دارد بر این‌که پدر ولایت داشته که به وصی اذن داده است، یعنی چون پدر چنین شؤونی(ولایت بر نفس و مال فرزند) دارد می‌تواند به وصی ولایت در این امور را بدهد. 📝 وصیت به فرزند در کنار وصیت به مال، ظهور در وصیت به امور غیر مالی داشته و اطلاق آن شامل شئون مختلف فرزند از جمله تربیت فرزند در تربیت جسمی و غیر آن می‌شود. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج ✅ بررسی روایت «أنت و مالک لأبیک» 🔻 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج «فقه تربیت»: 📚 از پیامبر اکرم(ص) روایت شده: «أنت و مالک لأبیک» این روایات هم در تصرفات مالی و هم در تصرف در تزویج مطرح شده‌اند. بر اساس این روایت گفته شده یک نوع ولایت و سلطنتی برای پدر بر فرزند ثابت می‌شود. 🔻 البته احتمالاتی در مفاد روایت مطرح است، از جمله: 🔹 1 - لام در «لأبیک» لام ملکیت است؛ این احتمال مراد نیست زیرا فرزند ملک پدر نبوده و بحث مملوکیت مطرح نیست. 🔹 2 – لام «لأبیک» به معنای اختصاص است؛ یعنی فرزند و مالش مخصوص پدر هستند، این احتمال هم مراد نیست. 🔹 3 - لام در «لأبیک» برای سلطنت و اثبات ولایت است، یعنی فرزند و مال او تحت ولایت و سلطنت پدر هستند. 📚 در بررسی روایات باید گفت: لازمه احتمال سوم و تعلیل مذکور ولایت بر شئون مختلف ولد بالغ است در حالی که فقها آن را نمی‌پذیرند و کسی نمی‌گوید که پدر بر جمیع شؤون فرزند بالغش ولایت دارد تا از اطلاق آن استفاده شود که ولایت در تربیت را هم شامل می‌شود. 📚 در واقع این صنف روایات در مقام بیان حکمت حکم «لِأَنَّ الْوَلَدَ مَوْهُوبٌ لِلْوَالِدِ» است و به تعبیر بعض فقها در مقام بیان نکته اخلاقی و اقناعی است. بنابراین از این دسته از روایات نمی‌توان برای اثبات ولایت پدر بر فرزند استفاده کرد 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج ✅ بررسی ادله جواز ضرب فرزند برای تأدیب 🔻 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج «فقه تربیت» تصریح کرد؛ 🔹 از جواز ضرب تأدیبی که برخی روایات ذکر شده است، استفاده می‌شود که پدر بر تربیت فرزند ولایت داشته و برای انجام آن حق ضرب به قدر و کیفیت خاص دارد. لذا با تعبیر «فی ادب الصبی» اصل تادیب مسلم فرض شده است. ثبوت این حق تصرف برای پدر غیر از مسأله تعذیر است، زیرا موضوع تعذیر وقوع جرم است ولی در جواز ضرب فرزند برای پدر، وقوع جرمی در کار نیست. علاوه بر آن که صبی مکلف نبوده و میزان ضرب مذکور در روایت «خَمْسَةٌ أَوْ سِتَّةٌ» مطابق با روایت دیگری از امام رضا(ع) است که تأدیب را بین سه تا ده ذکر می‌کند. البته در روایات تعبیر «اب» به کار نرفته است و فقط مسأله ضرب صبی یا مملوک مطرح شده است، که قدر متیقن از آن جواز ضرب برای ولی از پدر و مولا است. 🔹 در صورتی که در سند یا دلالت بعضی از روایات مذکور در اثبات جواز ضرب تشکیک شود، برای جواز ضرب پدر به اجماع تمسک شده اما بهتر باید به سیره متشرعه بر جواز ضرب تادیبی پدر تمسک کرد. 🔹 جواز ضرب فرزند برای تأدیب - بر خلاف برخی روایات در نماز و روزه صبی- منحصر در موارد خاص نیست، بلکه موضوع آن(ادب الصبی) است که به اطلاق شامل تربیت در مسائل متداول در اجتماع و شرع است. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج 🔹 وظیفه تأدیبی بالاتر از وظیفه تربیتی است ✅ حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج «فقه تربیت» تصریح کرد؛ 📝 در روایتی حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «أَدِّبِ الْيَتِيمَ بِمَا تُؤَدِّبُ مِنْهُ وَلَدَكَ وَ اضْرِبْهُ مِمَّا تَضْرِبُ مِنْهُ وَلَدَكَ.» دلالت دارد که همان حق ضرب و تأدیبی که نسبت به فرزند وجود دارد، همان تادیب و ضرب نسبت به یتیم هم وجود دارد. پس در ضمن دلالت بر حق تصرف پدر در این شئون فرزند داشته و آن را مسلم دانسته است. 📝 در روایت دیگری نیز دارد: «با فرزندت تا هفت سالگی همراهی و مدارا کن، سپس او را ادب کن، سپس با خود همراه کرده... .» 📝 این دو روایت اجمالا اثبات می‌کنند که پدر نسبت به فرزند وظیفه تأدیبی و تربیتی دارد. وظیفه تأدیبی بالاتر از وظیفه تربیتی است. وقتی به کسی گفته می‌شود تربیت کن، به معنای این است که فقط فرایند تغییر رفتار را برای رشد متربی فراهم کن. 📝 وقتی گفته می‌شود تأدیب کن، آن هم به معنای عام تأدیب، شامل تربیت هم می‌شود، یعنی هم باید مقدمات و تمهیدات و فرایند تربیتی را فراهم کرد و در صورتی لازم باشد می‌توان متربی را تنبیه و تأدیب کرد که در بعض روایات با تعبیر ضرب به آن اشاره شده است. 📝 البته شاید از تربیت نیز به واسطه لازمه عرفی آن، بتوان جواز تصرف تادیبی را نیز استفاده کرد. 🆔 @iictchannel

#فرهنگ #درس_خارج ✅ یکی از ادله اثبات ولایت پدر بر تربیت فرزند ادله «حضانت» است 🔻 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج «فقه تربیت»: 📝 دلیل دیگر برای اثبات ولایت پدر بر تربیت فرزند ادله حضانت است. علامه حلی در تعریف حضانت آن را :«و هي ولاية و سلطنة على تربية الطفل» ولایت بر تربیت دانسته است. 📝 شهید اول می‌گوید: اگر مادر از قبول حضانت امتناع کند پدر اولویت دارد «و لو امتنعا معا، فالظاهر إجبار الأب.» اگر هر دو امتناع کنند پدر بر حضانت اجبار می‌شود، این اجبار، نشان‌دهنده حکم بودن و وظیفه پدر است که با خود تصرف در شئون مختلف فرزند را در طول این مدت در پی دارد و اختیار این امور با پدر است و خود نوعی ولایت می‌باشد و متعلق حضانت و زیر بال و پر گرفتن فرزند نیز بحث خواهد شد که قلمرو آن بیشتر از صرف رسیدگی جسمانی است. 📝 مرحوم فاضل هندی هم در مورد حضانت می‌گوید: «الحضانة و هي بالفتح و الكسر ولاية و سلطنة على تربية الطفل». 📝 مرحوم صاحب جواهر حیث ولایتی حضانت را مخدوش می‌داند، اما به ولایت پدر در غیر از زمان منصوص حق حضانت مادر تصریح دارد. «فالمتجه حينئذ الرجوع إلى إطلاق ولاية الأب على ولده المقتصر في تقييده على خصوص الحولين في حضانة الذكر و السبع في حضانة الأنثى.» 🆔 @iictchannel

▫️ تمسک به مجموع ادله برای ولایت پدر بر تربیت فرزند 🔰 حجت‌الاسلام والمسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی در درس خارج فقه تربیت بیان داشت؛ 🔹 اگر از یکایک ادله نتوان ولایت پدر بر تربیت فرزند را اثبات کرد، ولی از مجموع ادله و روایات موجود در موارد متعدد که به نوعی اجازه تصرف به پدر در شأنی از شئون مختلف فرزند داده شده، می‌توان استفاده کرد که پدر نسبت به فرزند از جمله امور تربیتی فرزند به معنای عام تربیت، ولایت دارد. 🔹 ولایت به معنای تصدی و عهده داری امر و سرپرستی بوده که با توجه به چندین دسته از روایات در تصرف در شئون مختلف فرزند از بدو تولد تا بعد از بلوغ این ولایت قابل اثبات است. 🔹 اموری مانند عهده‌داری و جواز تصرف در فرزند در بدو تولد در اشراب دوا به مولود، حلق رأس، ختان الولد، سوراخ کردن گوش، ولایت بر رضاع، تکفل پدر نسبت به تأدیب و تربیت وضرب فرزند، تعلیم الولد، تعلیم و وادار کردن بر نماز و روزه و قرآن، ولایت بر نماز بر جنازه فرزند، ولایت در تزویج و مال فرزند، و استیفای برخی از حقوق متعلق به فرزند. 🔹 موارد فوق اثبات ولایت پدر بر فرزند را نموده و به ویژه ناظر به ولایت بر تربیت به معنای عام تربیت می‌باشد زیرا این موارد از مصادیق تربیت جسمی، تربیت عبادی و دینی، تربیت اجتماعی می‌باشند. #فقه_تربیت #درس_خارج 🆔 @iictchannel

🔸 دبیرخانه #علوم_انسانی_اسلامی مفتاح برگزار می کند: 🔰 سلسله دروس خارج فقه نظام‌های اسلامی؛ فقه روابط بین الملل(مرزهای ملی و تابعیت) 🎙 استاد: حجت الاسلام و المسلمین #سیدسجاد_ایزدهی 📆 شنبه تا سه‌شنبه/ ساعت ۰۷:۰۰ 💢 شروع کلاس‌ها از یکشنبه 21 شهریورماه ⚠️ توجه: تا اطلاع ثانوی، درس به صورت مجازی برگزار می‌شود. #درس_خارج 🆔 @iictchannel

🔸 دبیرخانه #علوم_انسانی_اسلامی مفتاح برگزار می کند: 🔰 سلسله دروس خارج فقه نظام‌های اسلامی؛ فقه تربیت 🎙 استاد: حجت الاسلام و المسلمین #ابوالقاسم_مقیمی_حاجی 📆 شنبه تا سه‌شنبه/ ساعت ۰۹:۰۰ 🔹 محل برگزاری: مدرسه امام کاظم(ع) 💢 شروع کلاس‌ها: از یکشنبه ۲۱ شهریورماه #درس_خارج 🆔 @iictchannel