🌐#فرهنگ_نامه_زنان (20) #فمینیسم_اسلامی فمینیسم اسلامی یکی از گرایش‌ها یا فرمی از فمینیسم است. فیمینیسم اسلامی گرایشی نظری و عملی است که از درون به یک پارادایم اسلامی متصل است و به‌طور کلی در ارتباط با نقش زنان در اسلام بحث می‌کند و به نحوی خواستار برابری کامل همهٔ مسلمانان در وجوه زندگی عمومی و خصوصی بدون هیچ نوع تبعیض جنسیتی می‌باشد. ◀به عبارت دیگر فیمینیست‌های اسلامی از #حقوق_زنان، #برابری_جنسیتی و #عدالت_اجتماعی بر پایه و اساس یک چارچوب اسلامی، دفاع می‌کنند. فیمینیسم اسلامی فهم و قدرتش را از #قرآن می‌گیرد و در جستجوی حقوق و عدالت برای زنان و مردان در تمامیت وجودشان است. ◀برهان اساسی فمینیسم اسلامی این است که قرآن بر اصل برابری تمام افراد بشر تأکید می‌کند؛ بنابراین #مردسالاری و #تبعیض_جنسی را مردود دانسته و خواستار برابری زن و مرد (همچون دیگر برابری‌ها در اجتماع) است. ◀نکته: نمی‌توان منکر این مسئله شد که فیمینیسم اسلامی نیز به نوعی نشأت گرفته و متأثر از جریان فیمینیستی سکولار از نوع غربی آن است (هرچند مورد مخالفت بسیاری از فیمینیست‌های مسلمان است)؛ به‌طوری‌که پیشگامان جنبش فیمینسم اسلامی؛ خواسته یا ناخواسته از گفتمانهای رایج فمینیسم غیر اسلامی استفاده کرده‌اند و آن را به عنوان بخشی از جریان یکپارچه جنبش فیمینیسم جهانی شناسانده‌اند. (ویکی پدیا) 👥نظریه پردازان و گرایش‌ها: 1⃣نظریه پردازانی که تنها بر قرآن تمرکز می‌کنند: (مانند آمنه ودود، رفعت حسن یا فاطمه نسیف از عربستان سعودی). 2⃣نظریه پردازانی که بر قرائت دوباره از قرآن و اشکال مختلف شریعت تاکید می‌کنند: (مانند عزیز ال هیبن لبنانی و سردار علی پاکستانی). 3⃣نظریه پردازانی که بر بررسی دوباره احادیث تاکید دارند: (فاطمه مرنیسی از مراکش، لیلا احمد و هدایت توکسال از ترکیه). 4⃣در ایران می‌توان از ژیلا شریعت‌پناهی و هاله سحابی به عنوان فمنیست اسلامی نام برد. (ویکی پدیا) ↩جهت مطالعه متن کامل، کلیک کنید. 🔄 ادوار فمینیسم اسلامی آن چه که با نام فمینیسم اسلامی شناخته می‌شود، به دو دوره مجزا تقسیم‌پذیر است: 1⃣دوره اول فمینیسم اسلامی در این دوره، نویسندگان و روشن‌فکران کشورهای مسلمان با تأسی از آموزه‌ها و نظریه‌پردازان فمینیسم غربی، تلاش داشتند و دارند تا برابری جنسیتی را در جوامع خود محقق کنند. درباره‌ دوره‌ اول، پیش از هر چیز، ذکر این نکته لازم است که نام فمینیسم اسلامی، هیچ گونه تطابقی با راهبردها و اهداف فعالان این دوره ندارد؛ زیرا مبنا و چارچوب نظری و تفکری آن‌ها مبتنی بر اندیشه‌ها و اصول برآمده از دین اسلام نیست؛ بنابراین، لازم است تا نام دیگری هم چون «زنان فمینیست کشورهای مسلمان» بر آنان اطلاق کرد. 2⃣دوره دوم فمینیسم اسلامی در این دوره جنبش فمینیسم اسلامی، زنان مسلمان با درک چالش‌ها و مشکل‌های گفتمانی دوره اول، راه کاملاً جدیدی را برگزیده‌اند. برخلاف فمینیست‌های قبلی _که زنان را وا می‌داشت تا بین هویت اسلامی و هویت زنانه‌ خود یکی را انتخاب کنند_ پیش روان نظریه جدید با بازگشت به دین اسلام، با توجه به اصلی‌ترین ستون هویت انسان مسلمان، در قدم اول، زنان مسلمان را از گرفتاری در یک دو راهی بیهوده نجات دادند. شاید بتوان نقطه آغاز این دوره جدید را در جنبشی دانست که حدود پنج سال قبل (سال ۲۰۰۹) با عنوان «مساوات» و با تأسی از سازمان غیردولتی «خواهران مسلمان» مالزی و با مشارکت تعدادی از زنان کشورهای مسلمان هم چون ترکیه، پاکستان، مالزی و... شکل گرفت! از جمله شناخته‌شده‌ترین این زنان، ماریانا ماهاتیر، دختر ماهاتیر محمد، نخست وزیر اسبق مالزی است.(ویکی فقه) 📚 منابع: (۱) Hopkins، Peter and Richard Gale (eds) (۲۰۰۹) Muslims in Britain: Race، Place and Identities Edinburgh. (۲) Modood، Tariq (۲۰۱۰) 'Multicultural Citizenship and Muslim Politics' Interventions Vol ۱۲, No. (۳) Yassin-Kassab، Robin (۲۰۰۹) The Road from Damascus London: Penguin؛ ↩جهت مطالعه متن کامل، کلیک کنید. @International_club کانون بین الملل مطالعات زن و خانواده

🌐#فرهنگ_نامه_زنان (22) #فمینیسم_سوسیالیستی فمینیسم سوسیالیستی، یکی از گرایش‌های فمینیسم است. این نظریه، وجود دو نظام #مردسالاری و #سرمایه‌داری، و تأثیر هر دو را بر نابرابری جنسیتی را می‌پذیرد. به همین دلیل اغلب نظریه‌ای «ثنویت‌گرا» در مقایسه با فمینیسم رادیکال و فمینیسم مارکسیستی نامیده می‌شود. ◀فمینیست‌های سوسیالیست معتقدند مردسالاری مقوله‌ای فراتاریخی است، امّا در جامعه‌های سرمایه‌داری، مردسالاری شکل مشخصی به خود می‌گیرد و این دو نظام به نوعی ترکیب می‌شوند. ◀ آنان اعتقاد دارند جنس، طبقه، نژاد، سن و ملیت افراد همگی می‌توانند از عوامل ستم بر زنان باشند اما هیچ‌کدام از این عامل‌ها از دیگری اساسی‌تر نیست. شکل مشخص فرودستی زنان در جامعه‌های سرمایه‌داری مختص این نظام اقتصادی-اجتماعی است و فقدان آزادی زنان به دلیل کنترلی است که در حوزه‌های عمومی و خصوصی بر آنان وجود دارد. این فمینیست‌ها رهایی زنان را در گرو از بین رفتن تقسیم کار جنسی در همه حوزه‌ها می‌دانند. هم‌چنین معتقد به پایان دادن شکلی از روابط اجتماعی هستند که مردم را به کارگر/سرمایه‌دار و زن/مرد تقسیم می‌کند. (نقل از ویکی پدیا) 👥صاحبنظران: #جولیت_میچل، #هایدی_هارتمن و #آلیسون_جگر از جمله صاحب‌نظران اصلی این گرایش نظری هستند. مقالهٔ «ازدواج ناموفق فمینیسم و مارکسیسم» از هایدی هارتمن، یکی از آثار کلاسیک این نظریه است. ✂ نقد فمینیسم سوسیال فمنیست‌های سیوسیال نیز مانند گروه‌های رادیکال و مارکسیست در خطر جهان‌شمول پنداشتن نوع ستم بر زنان می‌باشند. همچنانکه این نقد بر رادیکال‌ها نیز وارد بود که خواست‌های زنان سفیدپوست طبقه متوسط را خواست تمامی زنان دانسته و در برای برقراری آن تلاش می‌کنند ، فمنیسیت‌های سوسیال نیز در معرض چنین انتقادی قرار دارند. اما به نظر می‌رسد آنها خود متوجه این نقد می‌باشند چنانچه جاگر در مفاهیم خود اشاره می‌کند که باید نگران نحوه نگرش زنان به انواع ستم برشمرده در این گروه شود چه بسا که گروهی دچار انواع دیگری از تبعیض باشند که به‌واسطه این نگاه کلی نادیده بماند. البته به نظر جاگر از نگرش‌های متفاوت به این مساله نگران نبوده بلکه آنرا فتح بابی برای توافق بر تعریف و تقسیمات ستم بر زنان می‌داند. از جمله نقدهای دیگر به این گروه آن است که با اعتقاد به انقلاب و سرنگونی حامعه سرمایه‌داری مردسالار بدیل آن را به چه صورت در نظر گرفته‌اند که ظاهراً این گروه برای بعد از تحقق انقلاب سوسیالیستی خود برنامه‌ای ندارند. چنانچه به نظر می‌رسد در این مرحله این گروه فمنیستی بر نوشته‌های تخیلی گروه های رادیکال تکیه دارند که جامعه‌ای بدون مرد یا با همکاری کامل مردان در فرآیندهای مادری و فرزندپروری شرکت دارند. (به نقل از https://wrc.ir) 📚منابع: 1.ابوت، پاملا و كلر والاس؛ جامعه‌شناسي زنان؛ ترجمة منيژه نجم‌عراقي؛ تهران، ني. 2.بستان (نجفی)، حسين؛ نابرابري و ستم جنسي از ديدگاه اسلام و فمينيسم؛ قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه،چ سوم. 3.ريتزر، جورج؛ نظرية جامعه‌شناسي در دوران معاصر؛ ترجمة محسن ثلاثي؛ چ 2، تهران، علمي فرهنگی. 4.گيدنز، آنتوني؛ جامعه‌شناسي؛ ترجمة منوچهر صبوري؛ چ 4، تهران، ني. 5.تانگ، رزمری، درآمدی بر نظریه‌های فمنیستی، منیژه نجم‌عراقی، نشرنی. 6.رودگر، نرجس، فمینیسم ( تاریخچه، نظریات، گرایش‌ها، نقد)، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، قم. @International_club کانون بین الملل مطالعات زن و خانواده