5ea542619045334ac7886fd9_1703943915979422721.mp3
9.92M
1072897793_-664832560.mp3
11.51M
182329088_-766577594.mp3
10.77M
1271340800_-1741560042.mp3
15.1M
1458642690_752602919.mp3
9.6M
909057792_-2127699014.mp3
9.23M
#یادداشت_تحلیلی
به مناسبت دوازدهم فروردین؛ سالروز جمهوری اسلامی ایران
🔻 همهپرسی جمهوری اسلامی؛ تلاقی خواست و اراده امام و امت
کمال کدخدامرادی؛ مدرس دانشگاه و عضو هیئت مدیره انجمن حقوق عمومی اسلامی ایران
🔸 اصل اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تبیین نوع حکومت ایران یعنی «جمهوری اسلامی» و چگونگی استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافته است. تعیین جمهوری اسلامی به عنوان نوع نظام سیاسی ایران در این اصل از قانون اساسی ریشه در آراء و اندیشههای امام خمینی (ره) دارد. توضیح آنکه امام خمینی (ره) در آستانۀ پیروزی انقلاب اسلامی، در 22 مهر 1357 در پاسخ به سؤال خبرنگار روزنامه فرانسوی فیگارو با طرح این سؤال که «عمل شما دارای چه جهتی است و چه رژیمی را میخواهید جانشین رژیم شاه کنید؟»، ضمن رد کردن رژیم سلطنتی، برای اولین بار نوع ساخت نظام سیاسی را جمهوری اسلامی معرفی نمودند.(1)
از منظر امام خمینی (ره)، جمهوری اسلامی حکومتی مبتنی بر آراءِ عمومی و براساس قانون اساسیِ متکی به اسلام است.(2) امام خمینی (ره) نه تنها اصول و قواعد حکمرانی در درون جمهوری اسلامی را بر مبنای رأی مردم نافذ و معتبر میدانستند، بلکه به اعتقاد ایشان، جایگاه مردم در این نوع از حکومت تا جایی است که تعیین نوع حکومت نیز باید بر مبنای خواست و اقبال مردم باشد و مادامکه مردم رأی مثبت به تشکیل این حکومت ندهند، جمهوری اسلامی شکل نخواهد گرفت. بر همین اساس امام خمینی (ره) برای تثبیت و تحکیم اراده مردم و نیز ثبت در تاریخ خواستار برگزاری همهپرسی تعیین نوع حکومت بهصورت رسمی در قالب انتخابات آزاد بودند تا در آینده این نگرش نیز به وجود نیاید که با سوءِ استفاده از احساسات مردم، نظام جمهوری اسلامی به مردم تحمیل شده است. در این زمینه دكتر سید صادق طباطبایی نقل میکند که به حضرت امام فرمودند: «گفتم آقا، حالا که دنیا شما و رهبری شما و این انقلاب به این عظمت را پذیرفته و به رسمیت شناخته است، چه نیازی به رفراندوم داریم؟ من مطمئن هستم اگر شما «جمهوری اسلامی» را به عنوان نظام سیاسی کشور اعلام کنید، هم مردم ما و هم دنیا آن را خواهند پذیرفت. ایشان در جواب گفتند شما الان نمیفهمید. پنجاه سال دیگر خواهند گفت با سوء استفاده از احساسات مردم، نظام مورد نظر خود را بر مردم تحمیل کردند. نه، حتماً بايد رأيگيري شود و دقيقاً تعداد مخالف و موافق معين شود.»(3) از همینرو امام خمینی (ره) در حكم انتصاب بازرگان در تاریخ 1357/11/15 به عنوان رئیس دولت موقت، وي را مأمور برگزاری رفراندوم تغییر نظام به جمهوری اسلامی مينمايند. بخشي از متن حکم بازرگان از سوی امام خمینی (ره) مورخ 15 بهمن ماه 1357 به شرح زیر است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای مهندس مهدی بازرگان
بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، .... جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت مینمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید....» (4)
مهندس بازرگان نیز در تاریخ 1357/12/20 دستور انجام رفراندوم تعیین نوع حکومت ایران را که در جلسه مورخ 1357/12/1 شورای انقلاب به تصویب میرسد، به وزیر کشور صادر میکند. متن دستور نخست وزیر به این شرح است:
«جناب آقای احمد صدر حاج سید جوادی وزیر کشور، بر اساس فرمان رهبر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی، مبنی بر انجام رفراندوم و استفسار از آحاد ملت رزمنده در تعیین شکل حکومت ایران، مقرر فرمایید طبق طرح برنامه رفراندوم که در جلسه مورخ 1357/11/30 هیأت وزیران که در اجلاس مورخ 1357/12/1 شورای انقلاب اسلامی به تصویب رسیده است، نسبت به انجام برنامه رفراندوم در تاریخ دهم فروردینماه 1358 اقدام شود.». (5)
🔽
🔼
بعد از انجام رفراندوم در تاریخ دهم و یازدهم فرودین ماه 1358 برابر با اول و دوم جمادیالاول سال 1399 هجری قمری، با شمارش آراء نتایج قطعی همهپرسی تعیین حکومت اعلام میشود و به دنبال آن «جمهوری اسلامی» به عنوان نظام برگزیده مردم برای اداره جامعه تعیین میشود.
تدوینکنندگان قانون اساسی نیز با توجه به اهمیت تعیین نوع نظام سیاسی به عنوان مبنایی برای حکمرانی و شکلدهنده کلیه مناسبات میان نهادهای حکومتی، با تأسی از اندیشه امام خمینی (ره) و خواست و اراده مردم، به اساسیسازی جمهوری اسلامی در اصل نخست قانون اساسی میپردازند؛ اصلی که میتوان آن را ماحصل دیدگاهها و نظرات امام خمینی (ه) به عنوان نمود و آیینه خواستها و دیدگاههای مردم تلقی کرد که در قانون اساسی متعین شده است. چه آنکه انقلابی كه در سال 1357 هجری شمسی به پیروزی رسید و منجر به تدوین قانون اساسی در سال 1358 شد، از یکسو ثمره مبارزات طولانی مردم ستمدیده از حكومت رژیم فاسد پهلوی و حاصل پایداری و مقاومت مردم در مقابل فشارهای گوناگون رژیم پهلوی، تقدیم صدها شهید و ایثار و گذشت و ایستادگی بر آرمانها و خواست مشروعشان مبنی بر برقراری حكومت اسلامی بود(6) و از سوی دیگر پیشوا، رهبر و راهنمای مردم در شروع و استمرار مبارزات و طراح مسیر انقلاب از ابتدا تا پیروزی نهایی، حضرت امام خمینی (ره) بودند.(7) توده مردم انقلابی با پذیرفتن نظرات امام و با اعتماد و اعتقاد قلبی به اهداف ایشان، در مسیر انقلاب گام برداشته و نظرات و فرامین ایشان را سرلوحه شعارها، خواستهها و مبارزات خویش قرار داده بودند و در واقع تمام خواست مردم از این مبارزات و جانفشانیها، برانداختن حکومت طاغوت و استقرار حكومت اسلامی مطابق با دیدگاه و خواسته امام و رهبری این نهضت بود. مردم تعبیری از انقلاب و مبارزه را پذیرفته بودند كه امام به آن قائل بود و به دنبال اهدافی بودند كه امام آنها را تبیین میكرد، حكومتی را میخواستند كه امام ترسیم میكرد و نظامی را دنبال میكردند كه امام به دنبال آن بود.
منابع
1- امام خمینی، روحالله، صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چ اول، 1378، ج 4، ص 3.
2- امام خمینی، روحالله، صحیفه امام، همان، ج 3، ص 514.
3- طباطبایی، صادق، خاطرات سياسي- اجتماعي دكتر صادق طباطبايي، تهران: عروج، چاپ سوم، 1392، ج 3، ص 272.
4- امام خمینی، روحالله، صحیفه امام، همان، جلد 6، ص 54.
5- غنییاری، محسن، روزشمار تاریخ معاصر ایران جمهوری اسلامی ایران، 22 بهمن تا 29 اسفند 1357، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1392، ج 1، ص 424.
6- مقدمه قانون اساسی: «نهال انقلاب پس از یک سال و اندی مبارزه مستمر و پیگیر با باروری از خون بیش از شصت هزار شهید و صد هزار زخمی و معلول و با بر جای نهادن میلیاردها تومان خسارت مالی در میان فریادهای «استقلال، آزادی، حکومت اسلامی» به ثمر نشست و این نهضت عظیم که با تکیه بر ایمان و وحدت و قاطعیت رهبری در مراحل حساس و هیجانآمیز نهضت و نیز فداکاری ملت به پیروزی رسید موفق به درهم کوبیدن تمام محاسبات و مناسبات و نهادهای امپریالیستی گردید که در نوع خود سرفصل جدیدی بر انقلابات گسترده مردمی در جهان شد.»
7- بهادری جهرمی، محمد، بایستههای تفسیر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای مفهوم وکارکرد تفسیر در نظام حقوق اساسی، رساله دکتری دانشکده حقوق دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، 1394، صص 195-196
8- مقدمه قانون اساسی: «طرح حکومت اسلامی بر پایه ولایت فقیه که در اوج خفقان و اختناق رژیم استبدادی از سوی امام خمینی ارائه شد انگیزه مشخص و منسجم نوینی را در مردم مسلمان ایجاد نمود و راه اصیل مبارزه مکتبی اسلام را گشود که تلاش مبارزان مسلمان و متعهد را در داخل و خارج کشور فشردهتر ساخت.»
🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI
🌐 @iplai_ir
💠 اعلامیه امام خمینی در رابطه با رفراندم جمهوری اسلامی
🔻بسم الله الرحمن الرحیم ونرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم الائمه و نجعلهم الوارثین صدق الله العظیم
🔻 من به ملت بزرگ ایران که در طول تاریخ شاهنشاهی که با استکبار خود آنان را خفیف شمردند و بر آنان کردند آنچه کردند، صیمانه تبریک می گویم.
🔻خداوند تعالی بر ما منت نهاد و رژیم استکبار را با دست توانای خود که قدرت مستضعفین است در هم پیچید و ملت عظیم ما را ائمه و پیشوای ملتهای مستضعف نمود و با برقراری جمهوری اسلامی وراثت حقه را بدانان ارزانی داشت.
🔻من در این روز مبارک، روز امامت امت و روز فتح و ظفر ملت، جمهوری اسلامی ایران را اعلام می کنم. به دنیا اعلام می کنم که در تاریخ ایران چنین رفراندمی سابقه ندارد که سرتاسر مملکت با شوق و شعف و عشق و علاقه به صندوق ها هجوم آورده ومثبت خود را در آن ریخته و رژیم طاغوتی را برای همیشه در زباله دان تاریخ دفن کند.
🔻من از این همبستگی بیمانند که جز مشتی ماجراجو و بیخبر از خدا، همه و همه به ندای آسمانی (و اعتصموا بحبل الله جمیعاً) لبیک گفتند و با تقریباً اتفاق آراء به جمهوری اسلامی رای مثبت دادند و رشد سیاسی و اجتماعی خود را به شرق و غرب ثابت کردند، تقدیر می کنم.
🔻مبارک باد بر شما روزی که پس از شهادت جوانان برومند و داغ دل مادران و پدران و رنج های طاقت فرسا،دشمن غول صفت و فرعون زمان را از پای در آوردید و با رأی قاطع به جمهوری اسلامی، حکومت عدل الهی را اعلام نمودید، حکومتی که در آن، جمع اقشار ملت با یک چشم دیده می شوند و نور عدل الهی بر همه و همه به یک طور می تابد و باران رحمت قرآن و سنت بر همه کس به یکسان می بارد.
🔻مبارک باد شما را چنین حکومتی که در آن اختلاف نژاد و سیاه و سفید و ترک و فارس و کرد و بلوچ مطرح نیست. همه برادر و برابرند، فقط و فقط کرامت در پناه تقوا و برتری به اخلاق فاضله و اعمال صالحه هست.
🔻مبارک باد بر شما روزی که در آن تمام اقشار ملت به حقوق حقه می رسد. فرقی بین زن و مرد و اقلیت های مذهبی و دیگران در اجرای عدالت نیست.
🔻طاغوت دفن شد و طغیان و سرکشی به دنبال او دفن می شود کشور از چنگال دشمن های داخلی و خارجی و چپاولگران و غارت پیشگان نجات یافت. اینک شما ملت شجاع، پاسداران جمهوری اسلامی هستید.
🔻اینک شما هستید که باید این ارث الهی را با قدرت و قاطعیت حفظ کیند و نگذارید بقایای رژیم متعفن که در کمین نشسته اند و طرفداران دزدان بین المللی و نفتخواران متخوار در بین صفوف فشر ده شما رخنه کنند.
🔻 اینک شمائید که باید مقدرات خود را به دست بگیرید و مجال به فرصت طلبان ندهید و با قدرت الهی که مظهر آن جماعت است، قدم های بعدی را بردارید و با فرستادن طبقه فاضله و امنای خود در مجلس موسسان، قانون اساسی جمهوری اسلامی را به تصویب رسانیده و همانطور که با عشق و علاقه به جمهوری اسلامی دادید، به امنای امت رأی دهید تا مجالی برای بداندیشان نماند.
🔻صبحگاه 12 فروردین که روز نخستین حکومت الله است از بزرگترین اعیاد مذهبی و ملی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند.
🔻روزی که کنگره های قصر 2500 سال حکومت طاغوتی فرو ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه رخت بر بست و حکومت مستضعفین که حکومت خداست به جای آن نشست.
🔻هان ای ملت عزیز که با خون جوانان خود حق خود را به دست آوردید، این حق را عزیز بشمرید و از آن پاسداری کنید و در تحت لوای اسلام و پرچم قرآن عدالت الهی را با پشتیبانی خود اجرا نمائید. من با تمام قوا در خدمت شما که خدمت به اسلام است این چند روز آخر عمر را می گذرانم و از ملت انتظار آن دارم که با تمام قوا از اسلام و جمهوری اسلامی پاسداری کنند.
🔻من از دولت ها می خواهم که بدون وحشت از غرب و شرق، با استقلال و فکر و اراده، باقیمانده رژیم طاغوتی را که آثارش در تمام شوون کشور ریشه دارد پاکسازی کنند و فرهنگ و دادگستری و سایر وزارتخانه ها و ادارات که با فرم غربی و غربزدگی برپا شده است به شکل اسلامی متحول کنند و به دنیا عدالت اجتماعی و استقلال فرهنگی و اقتصادی و سیاسی را نشان دهند.
🔻از خداوند تعالی عظمت و استقلال کشور و امت اسلامی را خواستارم.
🔻 والسلام علیکم و رحمة الله روح الله الموسوی الخمینی
🔸صحیفه نور جلد 5 صفحه 234
ا💠انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI
🌐 @iplai_ir
-1624563967_-1587465785.pdf
460.4K
#مصاحبه
🔻 نسبت «جمهوریت» و «اسلامیت» در ساحت نظام جمهوری اسلامی ایران
دکتر محمد جواهری طهرانی؛ عضو هیئت علمی، رئیس دانشکده حقوق و رئیس پژوهشکده حکمرانی دانشگاه شیراز
🔸 آیا جمهوریت، برآمده از متن و بطن اسلام است یا امر مستحدثی است که نظام جمهوری اسلامی آن را پذیرفته است؟
🔸 آیا دموکراسی با اسلام قابل جمع است یا اساساً از مبنا با حکومت اسلامی تنافی دارد؟
🔸 حدود حق تعیین سرنوشت چگونه با مفهوم جمهوریت پذیرفتهشده در جمهوری اسلامی تعیین میشود؟
🔻انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران | IPLAI
🌐 @iplai_ir
-1618010368_-1360091015.mp3
13.47M