🔰 تفاوت «فلسفه دین» با «کلام»، «کلام جدید» و «الهیات فلسفی» ✳️#فلسفه_فلسفه_دین - ۲ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸#کلام یا #الهیات رشته‌های #دین‌پژوهی هستند که متصدی اثبات، تبیین و دفاع از عقائد دینی هستند. #کلام_جدید نیز همین وظیفه را برعهده دارد و صرفا به‌خاطر تازه بودن مسائل به کلام جدید موسوم شده‌ است. 🔸#الهیات_فلسفی نیز رشته دیگری در مجموعه رشته‌های دین‌پژوهی است که به دنبال تبیین فلسفی از آموزه‌های دینی است. 🔸#فلسفه_دین هم بنا بر تعاریفی که در یادداشت گذشته (فلسفه فلسفه دین ۱) ارائه دادیم، عبارت است از دانشی که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند. ⭕️این سه رشته دین‌پژوهی با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز دارند. تفاوت اینها را در سه بخش موضوع، روش و غایت بررسی می‌کنیم: ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1️⃣ #موضوع و مسائل: 🔹رابطه میان مسائل فلسفه دین و مسائل کلام و الهیات فلسفی عموم و خصوص من وجه است. فلسفه دین به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تاثیرگذارند. ولی کلام و الهیات فلسفی همه آموزه‌های اعتقادی را مورد بحث قرار می‌دهند. و از سوی دیگر برخی از موضوعات فلسفه دین مورد توجه کلام یا الهیات فلسفی نیست. 🔹بنابراین فلسفه دین دین با کلام و الهیات فلسفی یک حوزه مشترک و دو حوزه متفاوت دارند. 🔹حوزه مشترک میان اینها مباحثی مانند #اثبات_وجود_خدا، #صفات_خدا، #فعل الهی، #معجزه و #مسئله_شر است. 🔹حوزه اختصاصی کلام و الهیات فلسفی، باورهای فرعی اعتقادی هستند، مانند ویژگی‌های برزخ و قیامت است. همچنین آموزه‌های خاص هر دین در الهیات آن دین بحث می‌شود، مانند #تثلیث و #تجسد در #مسیحیت یا #وحی و #مهدویت در #اسلام. 🔹حوزه اختصاصی فلسفه دین شامل مباحثی همچون #علم_و_دین، #عقل_و_ایمان، #زبان_دین و #تجربه_دینی می‌شود که بیشتر جنبه معرفت‌شناختی دارند. 🔹کلام یا الهیات فلسفی اصالتا توجهی به این مسائل ندارند، اما ممکن است الهیدانی در اثر الهیاتی خود به این مسائل بپردازند که در این صورت الهیدان نقش فیلسوف دین را بازی کرده است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2️⃣ #روش: 🔹کلام از هر روشی که برای اثبات، تبیین و دفاع از دین مفید باشد، استفاده می‌کند. حتی ممکن است از جدل یا مغالطه نیز بهره ببرد ولی در قرون اخیر متکلمین سعی کرده‌اند روش‌هاب نادرست را کنار بگذارند و از روش‌های معرفت‌زا اعم از عقلی، نقلی و تجربی استفاده کنند. بر خلاف الهیات فلسفی و فلسفه دین که فقط با روش عقلی سروکار دارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3️⃣ #غایت: 🔹هر سه دانش کلام، الهیات فلسفی و فلسفه دین از رشته‌های دین‌پژوهی هستند که #صدق_و_کذب_ادیان برایشان مهم است. لکن تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند: 🔹الهیات فلسفی و کلام به دنبال اثبات صدق و تبیین دین خاصی هستند. در حالی که فلسفه دین چنین التزام و محدودیتی را نمی‌پذیرد. یعنی: 🔹اولا، کلام یا الهیات دغدغه اثبات صدق دین و مدعیاتش را دارد، ولی فلسفه دین دغدغه اثبات صدق را ندارد بلکه صدق و کذب را بررسی می‌کند. ممکن است حکم به صدق کند و ممکن است حکم به کذب کند. از همین رو نمی‌توان خبر از متکلمی بی‌دین داد، اما فیلسوفان دین ملحد به وفور یافت می‌شوند. 🔹ثانیا، الهیات متصدی اثبات و دفاع از دین متبوعش است ولی برای فلسفه همه #ادیان اهمیت دارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🛑 نکته مهم: باید میان #هدف_علم و #هدف_عالم تفاوت قائل شد. آنچه گفته شد در مورد هدف علم است نه عالم. از این رو ممکن است فیلسوف دینی که متعهد به دین خاصی است، با روشی کاملا سکولار به۸ بررسی مسائل فلسفه دین بپردازد و مطالبش را به نحوی ارائه دهد که هیچ نشانی بر جانبداریش وجود نداشته باشد. #ویلیام_آلستون، #آلوین_پلانتینگا، آیت‌الله #مصباح یزدی و آیت‌الله #جوادی_آملی نمونه‌هایی از این #فیلسوفان_دین هستند. ۲۱ آذر ۹۹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/52 لینک این مطلب در اینستاگرام: https://www.instagram.com/p/CIpdtqWh3YQ/?igshid=1qotbgg06xok

✂️ #بریده_کتاب 🔰 کار فلسفه دین چیست؟ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1️⃣ فیلسوفان دین در صدد یافتن فهمی جامع از دین هستند که یافته‌ها و هر گونه #شناخت_معتبر از دین را در خود جای دهد. از سوی دیگر، دل‌نگران #توجیه_اعتقاد به باورها و پیروی از سنت‌های #ادیان خاصی هستند. آن‌ها به صرف شناخت درون‌مایه‌های مورد اعتقاد یک دین و تبیین آن بسنده نمی‌کنند، بلکه #توجیه‌پذیریِ پذیرش آن دین را نیز ارزیابی می‌نمایند. 2️⃣ افزون بر این، #فیلسوفان_دین در صددند تا ناسازگاری‌های میان باورهای یک دین را کشف کنند، چنان که می‌توان گفت، برای مثال، میان #علم_پیشین_خدا و #اختیار_انسان ، نوعی ناسازگاری وجود دارد. 3️⃣ سومین نقش عمده فیلسوفان دین ارائه #طرح‌هایی_کلی از ایمانی قابل قبول است. ❓اینک این پرسش مطرح می‌شود که چرا باید کسی خود را درگیر مباحث فلسفه دین کند ؟ برای مؤمنان معتقد، فلسفه دین اغلب به شکل تهدیدی ناخوشایند ظاهر می‌شود، زیرا بررسی #مبانی_ساختارهای_ایمان آن‌ها ممکن است حتی به چیزهایی که قبلاً از استواری کافی برای اعتقاد ورزیدن به آن برخوردار بودند، آسیب رساند. از نگاه غیر مؤمنانْ هم فلسفه دین تضییع وقت است، زیرا معتقد نیستند که چیزی برای مطالعه در پس #خیالات_واهی نهفته باشد، بنابراین، فیلسوفان دین از هر سو مورد بدگمانی‌اند. ✅ پاسخ فیلسوف دین این است که ایمان از چنان اهمیتی برخوردار است که نمی‌توان بدون بررسی رهایش کرد. موضوع ایمان آن چیزی است که همه چیز را #معنادار می‌سازد و بر این اساس، به زندگی فردی و اجتماعی ما نیز معنا و جهت می‌بخشد. وانگهی، ایمان صرفا متکی به تصدیق عقلانی و انتزاعی یک داستان درباره واقعیت نیست. ارزش‌ها، داوری‌ها و سلوک ما در نهایت، با #ایمان_واقعی ما تعیین می‌شوند. 🔹هدف تحلیل‌ها و بازنگری‌هایی که در #فلسفه_دین به دست می‌آید دست یافتن به "#باور_صادقانه" است. اگر بخواهیم به جنبه‌های منفی این قضیه نگاه کنیم، این امر مستلزم طرح پرسش‌هایی درباره #حقانیّت، اهمیت و کارآیی #نظام‌های_عقیدتیِ به ارث رسیده است. بر این اساس، پرسش‌هایی نظیر این که آیا مردم این روزگار باید به باورهایی که اعتراف می‌کنند متعهد باشند و آیا این باورها می‌تواند به قدر کفایتْ ایمانی را که در عمل با آن زیست می‌کنند، بیان کند و پرسش‌هایی از این دست تماما در حوزه فلسفه دین مطرح می‌شوند. 🔸نکته دیگر این که رویکرد کاوش‌گرانه و پرسش‌گرانه‌ به ایمان که هرگز از کندوکاو باز نمی‌ایستد، در واقع واکنشی اصیل به #موجود_غایی به شمار می‌آید. شاهد آن این است که خدا از نگاه #خداباوران واقعیتی است که حقیقت نهایی همه اشیا متکی به اوست. بنابراین، #حقیقت‌جویی به معنای دور شدن از خدا نیست، بلکه #وظیفه‌ای است که ایمان به خدا بر دوش مؤمنان می‌گذارد. اگر خدا عین حقیقت است، حقیقت‌جویی نمی‌تواند هرگز امری بیگانه با ایمان به خدا باشد. کسانی که به اسم ایمان پژوهش‌های عقلانیِ فلسفه دین را محکوم می‌کنند، نشان می‌دهند که با این همه تعصبی که به خرج می‌دهند ایمانی اصیل به خدا ندارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📘 کتاب مبانی فلسفه دین، دیوید پیلین، صفحات ١۴ تا ٢۴ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📬 کانال فلسفه دین اسلامی |ایتــــا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات | یوتیوپ| .