🔰معرفی دانش «فلسفه دین» 💠#فلسفه_فلسفه_دین - ۱ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔻«فلسفه دین» چنانچه از نامش پیداست، دانشی است که به مطالعه #دین می‌پردازد. اما رشته‌های دیگری نیز به مطالعه دین می‌پردازند. چه چیز سبب شده تا فلسفه دین رشته‌‌ای متمایز از رشته‌های دیگر #دین‌پژوهی باشد؟ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸به‌طور کلی رشته‌های دین‌پژوهی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: 1️⃣دسته‌ای که با صدق و کذب #ادیان کاری ندارند مانند #جامعه‌شناسی_دین ، #روان‌شناسی_دین ، #پدیدارشناسی_دین ، #تاریخ_ادیان و #مطالعات_تاریخی_ادیان 2️⃣دسته‌ای که صدق و کذب #ادیان برایشان مهم است. مانند #الهیات_فلسفی ، #کلام ، #کلام_جدید و #فلسفه_دین ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔹چنانچه ملاحظه می‌شود فلسفه دین از جمله رشته‌های دین‌پژوهی است که به‌دنبال حقیقت مدعیات دینی است. در تعریف رایج از فلسفه دین گفته می‌شود دانشی که به تأمل عقلانی (تفکر فلسفی) راجع به دین می‌پردازد. 🔹اگرچه نمی‌توان توقع تعریف کاملا دقیق را در مورد رشته‌های علمی داشت، اما می‌توان دقت تعاریف را تا حد امکان بیشتر نمود تا به‌صورت حداکثری جامع و مانع باشند. 🔹تعریف رایج مشکلات زیادی دارد، از جمله اینکه این تعریف شامل الهیات فلسفی هم می‌شود. ضمن اینکه اطلاق لفظ دین شامل همه باورها و ارزش‌های دینی می‌شود، در حالی که فلسفه دین چنین حوزه وسیعی ندارد. 🔹دیوید پیلین نویسنده کتاب #مبانی_فلسفه_دین تعریف دیگری را ارائه می‌دهد که مشکلات فوق را ندارد. «فیلسوف دین از پذیرش حقانیت یک دین خاص به عنوان پیش‌فرض خودداری ورزیده و در عوض، ملاحظه می‌کند که با برخورداری از دین یا ادیان موجود به عنوان نقطه شروع، چگونه می‌توان به فهمی درست دست یافت. ... هدف فلسفه دین اثبات نظامی از باورهاست که انسان‌های خودآگاه در دنیای معاصر بتوانند آن‌ها را به عنوان باورهایی موجّه و معنادار بپذیرند.» 🔸این تعریف نیز با همه نقاط مثتبی که دارد، این مشکل را دارد که محدوده مدعیات دینی را روشن نمی‌کند. آیا فلسفه دین متولی بررسی همه باورهای دینی است؟ به نظر می‌رسد که اینگونه نیست. 🔹در نهایت می‌توان گفت تعریف زیر از فلسفه دین ماهیت این دانش را بهتر نشان می‌دهد و اشکالات تعاریف گذشته را ندارد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💠«فلسفه دین دانشی است که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند.» ۱۶ آذر ۹۹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #فلسفه #فلسفه‌_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #کلام #کلام_جدید #میرباباپور @Islamic_Philosophy_of_Religion لینک این مطلب در اینستاگرام: https://www.instagram.com/p/CIdGFw4hz8l/?igshid=oz49x2w9nysk https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/4

🔰 تفاوت «فلسفه دین» با «کلام»، «کلام جدید» و «الهیات فلسفی» ✳️#فلسفه_فلسفه_دین - ۲ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔸#کلام یا #الهیات رشته‌های #دین‌پژوهی هستند که متصدی اثبات، تبیین و دفاع از عقائد دینی هستند. #کلام_جدید نیز همین وظیفه را برعهده دارد و صرفا به‌خاطر تازه بودن مسائل به کلام جدید موسوم شده‌ است. 🔸#الهیات_فلسفی نیز رشته دیگری در مجموعه رشته‌های دین‌پژوهی است که به دنبال تبیین فلسفی از آموزه‌های دینی است. 🔸#فلسفه_دین هم بنا بر تعاریفی که در یادداشت گذشته (فلسفه فلسفه دین ۱) ارائه دادیم، عبارت است از دانشی که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند. ⭕️این سه رشته دین‌پژوهی با وجود شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز دارند. تفاوت اینها را در سه بخش موضوع، روش و غایت بررسی می‌کنیم: ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1️⃣ #موضوع و مسائل: 🔹رابطه میان مسائل فلسفه دین و مسائل کلام و الهیات فلسفی عموم و خصوص من وجه است. فلسفه دین به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تاثیرگذارند. ولی کلام و الهیات فلسفی همه آموزه‌های اعتقادی را مورد بحث قرار می‌دهند. و از سوی دیگر برخی از موضوعات فلسفه دین مورد توجه کلام یا الهیات فلسفی نیست. 🔹بنابراین فلسفه دین دین با کلام و الهیات فلسفی یک حوزه مشترک و دو حوزه متفاوت دارند. 🔹حوزه مشترک میان اینها مباحثی مانند #اثبات_وجود_خدا، #صفات_خدا، #فعل الهی، #معجزه و #مسئله_شر است. 🔹حوزه اختصاصی کلام و الهیات فلسفی، باورهای فرعی اعتقادی هستند، مانند ویژگی‌های برزخ و قیامت است. همچنین آموزه‌های خاص هر دین در الهیات آن دین بحث می‌شود، مانند #تثلیث و #تجسد در #مسیحیت یا #وحی و #مهدویت در #اسلام. 🔹حوزه اختصاصی فلسفه دین شامل مباحثی همچون #علم_و_دین، #عقل_و_ایمان، #زبان_دین و #تجربه_دینی می‌شود که بیشتر جنبه معرفت‌شناختی دارند. 🔹کلام یا الهیات فلسفی اصالتا توجهی به این مسائل ندارند، اما ممکن است الهیدانی در اثر الهیاتی خود به این مسائل بپردازند که در این صورت الهیدان نقش فیلسوف دین را بازی کرده است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 2️⃣ #روش: 🔹کلام از هر روشی که برای اثبات، تبیین و دفاع از دین مفید باشد، استفاده می‌کند. حتی ممکن است از جدل یا مغالطه نیز بهره ببرد ولی در قرون اخیر متکلمین سعی کرده‌اند روش‌هاب نادرست را کنار بگذارند و از روش‌های معرفت‌زا اعم از عقلی، نقلی و تجربی استفاده کنند. بر خلاف الهیات فلسفی و فلسفه دین که فقط با روش عقلی سروکار دارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 3️⃣ #غایت: 🔹هر سه دانش کلام، الهیات فلسفی و فلسفه دین از رشته‌های دین‌پژوهی هستند که #صدق_و_کذب_ادیان برایشان مهم است. لکن تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند: 🔹الهیات فلسفی و کلام به دنبال اثبات صدق و تبیین دین خاصی هستند. در حالی که فلسفه دین چنین التزام و محدودیتی را نمی‌پذیرد. یعنی: 🔹اولا، کلام یا الهیات دغدغه اثبات صدق دین و مدعیاتش را دارد، ولی فلسفه دین دغدغه اثبات صدق را ندارد بلکه صدق و کذب را بررسی می‌کند. ممکن است حکم به صدق کند و ممکن است حکم به کذب کند. از همین رو نمی‌توان خبر از متکلمی بی‌دین داد، اما فیلسوفان دین ملحد به وفور یافت می‌شوند. 🔹ثانیا، الهیات متصدی اثبات و دفاع از دین متبوعش است ولی برای فلسفه همه #ادیان اهمیت دارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🛑 نکته مهم: باید میان #هدف_علم و #هدف_عالم تفاوت قائل شد. آنچه گفته شد در مورد هدف علم است نه عالم. از این رو ممکن است فیلسوف دینی که متعهد به دین خاصی است، با روشی کاملا سکولار به۸ بررسی مسائل فلسفه دین بپردازد و مطالبش را به نحوی ارائه دهد که هیچ نشانی بر جانبداریش وجود نداشته باشد. #ویلیام_آلستون، #آلوین_پلانتینگا، آیت‌الله #مصباح یزدی و آیت‌الله #جوادی_آملی نمونه‌هایی از این #فیلسوفان_دین هستند. ۲۱ آذر ۹۹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/52 لینک این مطلب در اینستاگرام: https://www.instagram.com/p/CIpdtqWh3YQ/?igshid=1qotbgg06xok

🔰ضرورت و فائده فلسفه دین ✳️#فلسفه_فلسفه_دین ۴ ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ❗️در یادداشت مربوط به «معرفی فلسفه دین» این تعریف از #فلسفه_دین برگزیده شد: فلسفه دین دانشی است که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی می‌پردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند. ❓در این یادداشت بیان می‌شود که چنین دانشی چه ضرورتی دارد؟ وقتی #فلسفه و #الهیات می‌توانند برای بسیاری از مسائل دین پاسخ مناسب داشته باشند، چه نیازی است که دانش مستقلی با عنوان فلسفه داشته باشیم؟ این مسئله وقتی جدی‌تر می‌شود که بدانیم این رشته دین‌پژوهی تاریخ کوتاهی دارد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔶 فلسفه دین برای غیر متدین حائز اهمیت است از آن جهت که می‌تواند از این طریق #حقانیت و اعتبار #ادیان را با روش #عقلی ارزیابی نماید. 🔸طبیعتاً کسی که هیچ دین مشخصی را برنگزیده و به دنبال حقیقت است، باید از عقل خود برای رسیدن به حق استفاده نماید. او می‌تواند در چند مرحله تکلیف خود را روشن کند: 🔻در مرحله اول بررسی کند که آیا لازم یا ممکن است که برای #باور_دینی از عقل استفاده نماید. 🔻در مرحله دوم به این مسئله بپردازد که راه‌های شناخت #خدا و #ایمان ‌آوری چیست و اینکه آیا خدا وجود دارد یا خیر و آیا باید دین‌دار بود یا نه. 🔻در مرحله سوم بررسی کند که آیا می‌تواند هر دینی را بپذیرد یا فقط یک دین معتبر است. ♦️در مرحله چهارم نیز رابطه دین مورد نظر را با معرفت‌های بشری مانند علوم تجربی،‌ عرفان و عقل و فلسفه بررسی نماید. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔷فلسفه دین برای متدین نیز از جهات دیگری اهمیت دارد. 🔹 متدین می‌تواند از فلسفه دین استفاده کند تا اولا دین خود را بهتر بشناسد و ثانیا حقانیت دین خود را نشان دهد. 🔹 البته این استفاده با بی‌طرفی دانش فلسفه دین منافاتی ندارد؛ چون همان‌طور که در یادداشت «تفاوت فلسفه دین با کلام» بیان شد، #هدف_عالم با #هدف_علم متفاوت است. 🔹 همچنین موضوعاتی در فلسفه دین مانند علم و دین، عقل و دین، تجربه دینی و دین و عرفان به متدین کمک می‌کند تا در فهم دین خود دقیق‌تر و عمیق‌تر باشد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ◼️ فلسفه به‌معنای #متافیزیک نیز نمی‌تواند نقش فلسفه دین را ایفا نماید؛ چون موضوع و هدف متافیزیک متفاوت از فلسفه دین است؛ علاوه بر اینکه بسیاری از مباحث فلسفه دین هویت #معرفت‌شناختی دارند. ▪️اما در عین حال نمی‌توان منکر تداخل‌های زیادی میان متافیزیک و فلسفه دین شد. شاهد هم اینکه بخش عمده‌ای از محتوای فلسفه دین در آثار فلسفی موجود است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ◻️همچنین الهیات یا کلام به‌معنای خاصش همیشه متهم به پیش‌داوری هستند و نمی‌توانند زبان مشترک میان متدینان و غیرمتدینان باشند. ▫️ضمن اینکه مسائل زیادی از فلسفه دین در #کلام_اسلامی یا #الهیات_مسیحی و یهودی اصلا مطرح نشده است. ▫️علی‌رغم این مشکل، مباحث زیادی از فلسفه دین از آثار الهیاتی و کلامی قابل استفاده است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ☑️ این قابلیت بر می‌گردد به آنچه در یادداشت «تاریخ فلسفه دین» ذکر شد که اگرچه دانش فلسفه دین تاریخ کوتاهی دارد، ولی مسائل و مباحث فلسفه دین از ابتدای #تاریخ_فلسفه و الهیات مطرح بوده است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🛑 بنابراین حتی اگر فلسفه دین را ثمره نگاه #عصر_روشنگری بدانیم، برای مؤمن و غیر مؤمن طالب حقیقت مفید و ضروری است؛ چون اگر کسی بخواهد #قرینه‌‌گرایی عصر روشنگری را نیز رد کند، باید وارد بحث #عقل_و_ایمان در فلسفه دین شود. ۲ دی ۹۹ ــــــــــــــــــــــــــــــــــ #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/71

🔰 آسیب‌های فلسفه دین رایج (نبود دغدغه برای اثبات یا رد دین خاص) ✅ #فلسفه_فلسفه_دین ۹ 🔹با اینکه فلسفه دین در میان رشته‌های دین‌پژوهی از آن دسته علومی است که به‌دنبال صدق و کذب ادیان و آموزه‌های آنهاست، اما به‌ندرت مشاهده می‌شود که فیلسوف دین، حکم به حقانیت یا عدم حقانیت دین خاصی نماید. 🔸این اشکال به امثال جان هیک که پلورالیست هستند، وارد نیست، ولی فیلسوفان دینی که #پلورالیسم را نمی‌پذیرند، علی‌القاعده باید، در مورد #ادیان متعددی که در عالم مطرح است، بر اساس تأملات عقلی، اتخاذ موضع نمایند. 🔹اگر فلسفه دین نتواند در مورد صدق یا کذب دین مشخصی اظهارنظر نماید، یکی از نقش‌های اساسی خود را ایفا نکرده است. 🖊 فلسفه دین تا آن‌جا که در عمل و نظر به بررسی توجیه عقلانی پذیرش #ایمان می‌پردازد برای مؤمنان نقشی مهم بر عهده دارد. توجه و اعتنای فلسفه دین به حقیقت‌سنجی، امری زاید و اختیاری نیست که تنها به حال افراد اندیشه‌گرایی که می‌خواهند ایمان آورند، مفید باشد. این دغدغه‌ها دارای اهمیتی اساسی برای همه کسانی است که می‌خواهند با مسئولیت‌پذیریِ آگاهانه، نقش انسانی خود را به طور کامل در مسیر زندگی ایفا کنند. اگرچه ایمان صرفاً در گرو رسیدن به نتیجه‌ای بر پایه شواهد و استدلال نیست، لیکن حالتی از تعهد یا شیفتگی است که یافتن توجیه عقلانی برای آن مناسب است.‏(پیلین ۱۳۸۳، 21) 🔸اساساً حکم در مورد صدق یا کذب ادیان در حیطه صلاحیت هیچ علم دیگری غیر از فلسفه دین نیست؛ چون فلسفه به کلیت هستی می‌پردازد و موضوع مطالعه‌اش ادیان یا دین مشخصی نیست. الهیات نیز با فرض صدق یک دین خاص شکل می‌گیرد و طبیعتاً صلاحیت اظهارنظر در مورد حقانیت را ندارد. اگرچه قبل از پیدایش رشته فلسفه دین، سیستم‌های الهیاتی ادیان مدعی ایفای این نقش بودند، اما با توجه به عدم بی‌طرفی این سیستم‌های الهیاتی، نمی‌توان از نیل به حقیقت اطمینان داشت. بنابراین هیچ رشته علمی دیگری غیر از فلسفه دین چنین صلاحیتی ندارد. 🔹حتی اگر فیلسوف دین #ایمان‌گرایی را ترجیح می‌دهد، باید توضیح دهد که چرا ایمان به دین «الف» بهتر از ایمان به دین «ب» است. 🔻پس فیلسوف دین در مورد صدق و کذب ادیان باید یکی از مواضع زیر را اتخاذ کند: ✔️ همه ادیان صادق و حق هستند؛ ✔️ یکی از ادیان صادق است و آن، دین «الف» است؛ ✔️ بعضی از ادیان صادق و حق هستند و آنها عبارت‌اند از: «الف»،‌ «ب» و ...؛ ✔️ هیچ‌یک از ادیان حق و صادق نیستند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱۹ شهریور ۱۴۰۰- سیدمصطفی میرباباپور ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ #فلسفه_اسلامی #فلسفه #فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #عقل_و_دین #میرباباپور کانال فلسفه دین اسلامی @islamic_philosophy_of_religion

✂️ #بریده_کتاب 🔰 کار فلسفه دین چیست؟ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1️⃣ فیلسوفان دین در صدد یافتن فهمی جامع از دین هستند که یافته‌ها و هر گونه #شناخت_معتبر از دین را در خود جای دهد. از سوی دیگر، دل‌نگران #توجیه_اعتقاد به باورها و پیروی از سنت‌های #ادیان خاصی هستند. آن‌ها به صرف شناخت درون‌مایه‌های مورد اعتقاد یک دین و تبیین آن بسنده نمی‌کنند، بلکه #توجیه‌پذیریِ پذیرش آن دین را نیز ارزیابی می‌نمایند. 2️⃣ افزون بر این، #فیلسوفان_دین در صددند تا ناسازگاری‌های میان باورهای یک دین را کشف کنند، چنان که می‌توان گفت، برای مثال، میان #علم_پیشین_خدا و #اختیار_انسان ، نوعی ناسازگاری وجود دارد. 3️⃣ سومین نقش عمده فیلسوفان دین ارائه #طرح‌هایی_کلی از ایمانی قابل قبول است. ❓اینک این پرسش مطرح می‌شود که چرا باید کسی خود را درگیر مباحث فلسفه دین کند ؟ برای مؤمنان معتقد، فلسفه دین اغلب به شکل تهدیدی ناخوشایند ظاهر می‌شود، زیرا بررسی #مبانی_ساختارهای_ایمان آن‌ها ممکن است حتی به چیزهایی که قبلاً از استواری کافی برای اعتقاد ورزیدن به آن برخوردار بودند، آسیب رساند. از نگاه غیر مؤمنانْ هم فلسفه دین تضییع وقت است، زیرا معتقد نیستند که چیزی برای مطالعه در پس #خیالات_واهی نهفته باشد، بنابراین، فیلسوفان دین از هر سو مورد بدگمانی‌اند. ✅ پاسخ فیلسوف دین این است که ایمان از چنان اهمیتی برخوردار است که نمی‌توان بدون بررسی رهایش کرد. موضوع ایمان آن چیزی است که همه چیز را #معنادار می‌سازد و بر این اساس، به زندگی فردی و اجتماعی ما نیز معنا و جهت می‌بخشد. وانگهی، ایمان صرفا متکی به تصدیق عقلانی و انتزاعی یک داستان درباره واقعیت نیست. ارزش‌ها، داوری‌ها و سلوک ما در نهایت، با #ایمان_واقعی ما تعیین می‌شوند. 🔹هدف تحلیل‌ها و بازنگری‌هایی که در #فلسفه_دین به دست می‌آید دست یافتن به "#باور_صادقانه" است. اگر بخواهیم به جنبه‌های منفی این قضیه نگاه کنیم، این امر مستلزم طرح پرسش‌هایی درباره #حقانیّت، اهمیت و کارآیی #نظام‌های_عقیدتیِ به ارث رسیده است. بر این اساس، پرسش‌هایی نظیر این که آیا مردم این روزگار باید به باورهایی که اعتراف می‌کنند متعهد باشند و آیا این باورها می‌تواند به قدر کفایتْ ایمانی را که در عمل با آن زیست می‌کنند، بیان کند و پرسش‌هایی از این دست تماما در حوزه فلسفه دین مطرح می‌شوند. 🔸نکته دیگر این که رویکرد کاوش‌گرانه و پرسش‌گرانه‌ به ایمان که هرگز از کندوکاو باز نمی‌ایستد، در واقع واکنشی اصیل به #موجود_غایی به شمار می‌آید. شاهد آن این است که خدا از نگاه #خداباوران واقعیتی است که حقیقت نهایی همه اشیا متکی به اوست. بنابراین، #حقیقت‌جویی به معنای دور شدن از خدا نیست، بلکه #وظیفه‌ای است که ایمان به خدا بر دوش مؤمنان می‌گذارد. اگر خدا عین حقیقت است، حقیقت‌جویی نمی‌تواند هرگز امری بیگانه با ایمان به خدا باشد. کسانی که به اسم ایمان پژوهش‌های عقلانیِ فلسفه دین را محکوم می‌کنند، نشان می‌دهند که با این همه تعصبی که به خرج می‌دهند ایمانی اصیل به خدا ندارند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📘 کتاب مبانی فلسفه دین، دیوید پیلین، صفحات ١۴ تا ٢۴ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 📬 کانال فلسفه دین اسلامی |ایتــــا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات | یوتیوپ| .

#پاورپوینت ویژه ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️ 📕کتاب درسنامه الهیات مسیحی (جلد اول) 🖊نویسنده: آلیستر مک‌گراث 🖊ترجمه: بهروز حدادی 🎯 موضوع: #ادیان #مسیحیت #الهیات_مسیحی 🏷 قالب: PPTX 🗂 تعداد فایل: ۴ 📑 تعداد اسلاید: ۱۸۳ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ کانال اندیشیار 📮 @Andishyar_ir