🔰معرفی دانش «فلسفه دین»
💠#فلسفه_فلسفه_دین - ۱
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻«فلسفه دین» چنانچه از نامش پیداست، دانشی است که به مطالعه #دین میپردازد. اما رشتههای دیگری نیز به مطالعه دین میپردازند. چه چیز سبب شده تا فلسفه دین رشتهای متمایز از رشتههای دیگر #دینپژوهی باشد؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸بهطور کلی رشتههای دینپژوهی به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
1️⃣دستهای که با صدق و کذب #ادیان کاری ندارند مانند #جامعهشناسی_دین ، #روانشناسی_دین ، #پدیدارشناسی_دین ، #تاریخ_ادیان و #مطالعات_تاریخی_ادیان
2️⃣دستهای که صدق و کذب #ادیان برایشان مهم است. مانند #الهیات_فلسفی ، #کلام ، #کلام_جدید و #فلسفه_دین
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹چنانچه ملاحظه میشود فلسفه دین از جمله رشتههای دینپژوهی است که بهدنبال حقیقت مدعیات دینی است. در تعریف رایج از فلسفه دین گفته میشود دانشی که به تأمل عقلانی (تفکر فلسفی) راجع به دین میپردازد.
🔹اگرچه نمیتوان توقع تعریف کاملا دقیق را در مورد رشتههای علمی داشت، اما میتوان دقت تعاریف را تا حد امکان بیشتر نمود تا بهصورت حداکثری جامع و مانع باشند.
🔹تعریف رایج مشکلات زیادی دارد، از جمله اینکه این تعریف شامل الهیات فلسفی هم میشود. ضمن اینکه اطلاق لفظ دین شامل همه باورها و ارزشهای دینی میشود، در حالی که فلسفه دین چنین حوزه وسیعی ندارد.
🔹دیوید پیلین نویسنده کتاب #مبانی_فلسفه_دین تعریف دیگری را ارائه میدهد که مشکلات فوق را ندارد.
«فیلسوف دین از پذیرش حقانیت یک دین خاص به عنوان پیشفرض خودداری ورزیده و در عوض، ملاحظه میکند که با برخورداری از دین یا ادیان موجود به عنوان نقطه شروع، چگونه میتوان به فهمی درست دست یافت. ... هدف فلسفه دین اثبات نظامی از باورهاست که انسانهای خودآگاه در دنیای معاصر بتوانند آنها را به عنوان باورهایی موجّه و معنادار بپذیرند.»
🔸این تعریف نیز با همه نقاط مثتبی که دارد، این مشکل را دارد که محدوده مدعیات دینی را روشن نمیکند. آیا فلسفه دین متولی بررسی همه باورهای دینی است؟ به نظر میرسد که اینگونه نیست.
🔹در نهایت میتوان گفت تعریف زیر از فلسفه دین ماهیت این دانش را بهتر نشان میدهد و اشکالات تعاریف گذشته را ندارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💠«فلسفه دین دانشی است که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی میپردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند.»
۱۶ آذر ۹۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #کلام #کلام_جدید #میرباباپور
@Islamic_Philosophy_of_Religion
لینک این مطلب در اینستاگرام:
https://www.instagram.com/p/CIdGFw4hz8l/?igshid=oz49x2w9nysk
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/4
🔰 تفاوت «فلسفه دین» با «کلام»، «کلام جدید» و «الهیات فلسفی»
✳️#فلسفه_فلسفه_دین - ۲
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸#کلام یا #الهیات رشتههای #دینپژوهی هستند که متصدی اثبات، تبیین و دفاع از عقائد دینی هستند. #کلام_جدید نیز همین وظیفه را برعهده دارد و صرفا بهخاطر تازه بودن مسائل به کلام جدید موسوم شده است.
🔸#الهیات_فلسفی نیز رشته دیگری در مجموعه رشتههای دینپژوهی است که به دنبال تبیین فلسفی از آموزههای دینی است.
🔸#فلسفه_دین هم بنا بر تعاریفی که در یادداشت گذشته (فلسفه فلسفه دین ۱) ارائه دادیم، عبارت است از دانشی که بدون تعهد به دین خاصی، با روش عقلی به موضوعاتی میپردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تأثیرگذارند.
⭕️این سه رشته دینپژوهی با وجود شباهتها، تفاوتهایی نیز دارند. تفاوت اینها را در سه بخش موضوع، روش و غایت بررسی میکنیم:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1️⃣ #موضوع و مسائل:
🔹رابطه میان مسائل فلسفه دین و مسائل کلام و الهیات فلسفی عموم و خصوص من وجه است. فلسفه دین به موضوعاتی میپردازد که در فهم حقیقت دین و پذیرش آن تاثیرگذارند. ولی کلام و الهیات فلسفی همه آموزههای اعتقادی را مورد بحث قرار میدهند. و از سوی دیگر برخی از موضوعات فلسفه دین مورد توجه کلام یا الهیات فلسفی نیست.
🔹بنابراین فلسفه دین دین با کلام و الهیات فلسفی یک حوزه مشترک و دو حوزه متفاوت دارند.
🔹حوزه مشترک میان اینها مباحثی مانند #اثبات_وجود_خدا، #صفات_خدا، #فعل الهی، #معجزه و #مسئله_شر است.
🔹حوزه اختصاصی کلام و الهیات فلسفی، باورهای فرعی اعتقادی هستند، مانند ویژگیهای برزخ و قیامت است. همچنین آموزههای خاص هر دین در الهیات آن دین بحث میشود، مانند #تثلیث و #تجسد در #مسیحیت یا #وحی و #مهدویت در #اسلام.
🔹حوزه اختصاصی فلسفه دین شامل مباحثی همچون #علم_و_دین، #عقل_و_ایمان، #زبان_دین و #تجربه_دینی میشود که بیشتر جنبه معرفتشناختی دارند.
🔹کلام یا الهیات فلسفی اصالتا توجهی به این مسائل ندارند، اما ممکن است الهیدانی در اثر الهیاتی خود به این مسائل بپردازند که در این صورت الهیدان نقش فیلسوف دین را بازی کرده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2️⃣ #روش:
🔹کلام از هر روشی که برای اثبات، تبیین و دفاع از دین مفید باشد، استفاده میکند. حتی ممکن است از جدل یا مغالطه نیز بهره ببرد ولی در قرون اخیر متکلمین سعی کردهاند روشهاب نادرست را کنار بگذارند و از روشهای معرفتزا اعم از عقلی، نقلی و تجربی استفاده کنند. بر خلاف الهیات فلسفی و فلسفه دین که فقط با روش عقلی سروکار دارند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3️⃣ #غایت:
🔹هر سه دانش کلام، الهیات فلسفی و فلسفه دین از رشتههای دینپژوهی هستند که #صدق_و_کذب_ادیان برایشان مهم است. لکن تفاوتهایی نیز با یکدیگر دارند:
🔹الهیات فلسفی و کلام به دنبال اثبات صدق و تبیین دین خاصی هستند. در حالی که فلسفه دین چنین التزام و محدودیتی را نمیپذیرد. یعنی:
🔹اولا، کلام یا الهیات دغدغه اثبات صدق دین و مدعیاتش را دارد، ولی فلسفه دین دغدغه اثبات صدق را ندارد بلکه صدق و کذب را بررسی میکند. ممکن است حکم به صدق کند و ممکن است حکم به کذب کند. از همین رو نمیتوان خبر از متکلمی بیدین داد، اما فیلسوفان دین ملحد به وفور یافت میشوند.
🔹ثانیا، الهیات متصدی اثبات و دفاع از دین متبوعش است ولی برای فلسفه همه #ادیان اهمیت دارند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🛑 نکته مهم: باید میان #هدف_علم و #هدف_عالم تفاوت قائل شد. آنچه گفته شد در مورد هدف علم است نه عالم. از این رو ممکن است فیلسوف دینی که متعهد به دین خاصی است، با روشی کاملا سکولار به۸ بررسی مسائل فلسفه دین بپردازد و مطالبش را به نحوی ارائه دهد که هیچ نشانی بر جانبداریش وجود نداشته باشد.
#ویلیام_آلستون، #آلوین_پلانتینگا، آیتالله #مصباح یزدی و آیتالله #جوادی_آملی نمونههایی از این #فیلسوفان_دین هستند.
۲۱ آذر ۹۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/52
لینک این مطلب در اینستاگرام:
https://www.instagram.com/p/CIpdtqWh3YQ/?igshid=1qotbgg06xok
📗#معرفی_کتاب
🧾شناسنامه کتاب:
🔸عنوان کتاب: جستارهایی در کلام جدید
🔸نویسنده: محمد محمدرضایی و دیگران
🔸ناشر: انتشارات سمت و دانشگاه قم
🔸اولین انتشار: ۱۳۸۱ ه.ش
🔷در کتاب جستارهایی در کلام جدید ده گفتار به ظاهر مستقل آمده که تماماً حول محور #کلام_جدید نگاشته شدهاند.
📄فهرست کتاب
۱. #برهان_نظم: محمد محمدرضایی
۲. #دلیل_انباشتی: محمدرضا بیات
۳. #علم_الهی_و_اختیار_آدمی: محمد سعیدیمهر
۴. #معجزه: محمدامین احمدی
۵. #ایمان_و_عقلانیت: محسن جوادی
۶. #تجربه_دینی: علی شیروانی
۷. #خاستگاه_دین: ابوالفضل محمودی
۸. #زبان_دینی: امیرعباس علیزمانی
۹. #علم_و_دین: محمدعلی عبداللهی
۱۰. #زندگی_پس_از_مرگ: امیر دیوانی
#ادله_اثبات_خدا #صفات_خدا #فعل_الهی #عقل_و_ایمان #تجربه_دینی #منشاء_دین #زبان_دین #جاودانگی #فلسفه #فلسفه_اسلامی #فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #میرباباپور
https://eitaa.com/Islamic_Philosophy_of_Religion/56
38.86M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📹 گفتوگوی آقایان #علوی_بروجردی و #خسروپناه
🎬 قسمت اول
#فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #کلام_جدید #قلمرو_دین #گستره_شریعت #انتظار_بشر_از_دین #اقتصاد #اقتصاد_اسلامی
🔵 کانال فلسفه دین اسلامی
@islamic_philosophy_of_religion
39.37M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📹 گفتوگوی آقایان #علوی_بروجردی و #خسروپناه
🎬 قسمت دوم
#فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #کلام_جدید #قلمرو_دین #گستره_شریعت #انتظار_بشر_از_دین #اقتصاد #اقتصاد_اسلامی
🔵 کانال فلسفه دین اسلامی
@islamic_philosophy_of_religion
28.54M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📹 گفتوگوی آقایان #علوی_بروجردی و #خسروپناه
🎬 قسمت سوم
#فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #کلام_جدید #قلمرو_دین #گستره_شریعت #انتظار_بشر_از_دین #اقتصاد #اقتصاد_اسلامی
🔵 کانال فلسفه دین اسلامی
@islamic_philosophy_of_religion
گفتوگوی آقایان علوی بروجردی و خسروپناه.docx
650.3K
گفتوگوی آقایان #علوی_بروجردی و #خسروپناه
📄 متن گفتوگو
#فلسفه_دین #فلسفه_دین_اسلامی #کلام_جدید #قلمرو_دین #گستره_شریعت #انتظار_بشر_از_دین _ #اقتصاد #اقتصاد_اسلامی
🔵 کانال فلسفه دین اسلامی
@islamic_philosophy_of_religion