✡️ پیدایش کابالا
1️⃣ سرآغاز طریقت #کابالا به اوایل سده 13 میلادی و به #اسحاق_کور (1160-1235) میرسد. او در جنوب فرانسه میزیست. تعالیم اسحاق کور چون سایر آموزشهای عرفانی است که برای کمال معنوی مراتب مختلف قائلاند و سیری را برای رسیدن به کمال مطلق پیشنهاد میکنند. مفهوم #عین_صوف ساخته اوست. این مفهوم را، که به معنی «لایتناهی» است، اسحاق به معنی خداوند به کار برد ولی بعدها به معنی نظام هستی بهطور عام به کار گرفته شد.
2️⃣ دوران شهرت اسحاق کور مصادف است با سلطنت جیمز اوّل، شاه آراگون (1213-1276). جیمز اوّل از سال 627 ق./ 1229 م. به #اندلس هجوم برد و موجی از #جنگهای_صلیبی را برانگیخت. در حوالی نیمه سده 13میلادی جیمز اوّل، که اینک به «جیمز فاتح شهرت داشت، از قدرتهای سیاسی و نظامی درجه اوّل اروپا و از سرکردگان جنگهای صلیبی بهشمار میرفت.
3️⃣ #جیمز_فاتح با #الیگارشی_یهودی رابطه نزدیک داشت؛ وزیر مالیهاش یهودا لاوی بود و در دربارش یهودیان ثروتمند دیگر نیز حضور داشتند. در تهاجم جیمز به سرزمینهای اسلامی، این #یهودیان نقش مهمی ایفا کردند و حکومتِ شهرهایی که به اشغال در میآمد عموماً به ایشان واگذار میشد.
4️⃣ در این زمان یک حاخام یهودی به نام #موسی_بن_نهمان معروف به نهمانیدس (1194-1270)، در دربار جیمز حضور داشت که بزرگترین مقام دینی یهودیان عصر خود در اسپانیا بهشمار میرفت. نهمانیدس مورد علاقه فراوان و مشاور جیمز اوّل بود.
5️⃣ #نهمانیدس با الهام از نظرات اسحاق کور یک مرکز فعال #تصوف_یهودی ایجاد کرد. مرکز فوق در پیدایش فرقه کابالا، اشاعه آن در سراسر شبهجزیره ایبری و تولید انبوهی از رسالههای کابالی نقش اصلی را ایفا نمود. تألیفات نهمانیدس در سه زمینه تفسیر تورات، فقه تلمودی و کابالاست. رسالههای نهمانیدس تا سالها منبع اصلی تغذیه فکری #کابالیستها بود.
6️⃣ اندیشهپردازان و گردانندگان فرقه کابالا مدعی بودند که این طریقت، مکمل #تورات و اسراری است که خداوند بهطور شفاهی و خصوصی به موسی ابلاغ کرد تا تنها در اختیار مَحرمانِ #قوم_برگزیده قرار گیرد. #دین_یهود پوستهای است آشکار و همهفهم از مفاهیم رازآمیز هستی که قلبِ ناشناختهی آن کابالاست. این اسرار از زمان موسی، نسل به نسل، در خواص یهودیان ماند تا به امروز رسید. این ادعا در فضای آن روز اروپا، که #ساحری و #کیمیاگری بازار گرم داشت، جاذبهای شگرف یافت و تأثیری چنان عمیق برجای نهاد که تا به امروز پابرجاست.
7️⃣ مکتب کابالا کارکرد احیاء و ترویج #آرمانهای_مسیحایی را بهدست گرفت. این آرمانها در بنیادِ تحریکات جنگافروزانه صلیبی سده 13 و تکاپوهای شِبهصلیبی و نوصلیبی سدههای پسین جای داشت. در سده 14 میلادی، هستههای فرقه کابالا در جوامع یهودی سراسر جهان، بهویژه در بنادر ایتالیا، گسترده شد. از طریق ایتالیا، که قلب جهان مسیحیت به شمار میرفت، پیشگوییهای اسرارآمیز درباره #ظهور قریبالوقوع مسیح و استقرار سلطنت جهانی او، به مرکزیت #بیتالمقدس، رواج یافت و دربار پاپ در رم و سایر کانونهای فکری و سیاسیِ دنیای مسیحی را بهشدت متأثر ساخت.
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter