✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (1)
1️⃣ فضای پرهیاهوی مسیحایی که در حوالی نیمه سده 17 آفریده شد و به انقلاب پوریتانی انگلیس و موج گسترده انتقال نیروی انسانی به قاره آمریکا پیوند خورد، طبعاً باید «مسیح» خود را میآفرید. چنین بود که در سال 1665 «شابتای زوی» ظهور کرد!
2️⃣ #شابتای_زوی (1626-1676) در بنادر غربی #عثمانی «ظهور» کرد! نخست ادعا کرد که مسیح است ولی مدتی بعد، در زندان عثمانی، ادعای خدایی نمود. کمی بعد به #اسلام گروید. پیروان شابتای یهودیانی بودند که به بازار او رونق میدادند. با گروش شابتای به اسلام، پیروان #یهودی او نیز «مسلمان» شدند و همانند مارانوهای مسیحی فرقهای از #یهودیان_مخفی را در جهان اسلام بنیان نهادند که #دونمه نامیده میشوند.
3️⃣ سیر تکوین ماجرای شابتای زوی و دعاوی او و ترکیب پیروانش پیشنمونه ظهور سه «پیامبر» دروغین و نامدار دیگر در دو سده پسین است: #یاکوب_فرانک در شرق اروپا، #نمود در هند و #علیمحمد_باب در ایران.
4️⃣ شابتای زوی از حمایت یک «پیامبر دروغین» بهنام #ناتان_غزهای برخوردار بود و درواقع تکاپوی این دو سناریوی واحدی را رقم زد. نام اصلی ناتان غزهای (1643-1680) «آبراهام ناتان لوی» است. پدرش حاخامی سرشناس با گرایش های کابالی بود و رئیس #یهودیان_اشکنازی مقیم بیتالمقدس به شمار میرفت.
5️⃣ ناتان در سال 1663 با دختر یک تاجر ثروتمند یهودی مقیم غزه ازدواج کرد و در این بندر اقامت گزید. او از این زمان به مطالعه رسالههای #کابالا پرداخت، از مریدان طریقت #اسحاق_لوریا شد و به مناسک و اعمال رازآمیز روی آورد. مدتی بعد مدعی شد که در حال مکاشفه صدای خداوند را شنیده که اعلام کرده شابتای زوی «مسیح بن داوود» است و ناتان پیامبر اوست!!
6️⃣ #کابالیستها و مروّجین مسیحی #آرمانهای_مسیحایی آتش این دسیسه را شعلهور میساختند. آنان #ظهور شابتای را تأییدی بر پیشگوییهای قبلی دال بر ظهور مسیح در سال 1666 میلادی یافتند. بهدلیل تبلیغات کانون مقتدر #زرسالاری_یهودی مستقر در #آمستردام، از تابستان 1665 داستان خروج شابتای زوی، آمیخته با افسانههای تحریککننده مسیحایی، از طریق آمستردام در انگلستان و سراسر اروپا پخش شد. گفته میشد #اسباط_دهگانه بنیاسرائیل خروج کردهاند، مکّه را تصرف نموده و اکنون با سپاهیان خود در صحرای عربستان عازم اشغال ایراناند!!
7️⃣ از این زمان نویسندگان «یهودی – مارانو» و چاپخانههای هلند و ایتالیا تکاپویی شدید را آغاز کردند. در طول سال 1666 تبلیغات گسترده و حیرتانگیز انتشاراتی، بهسود شابتای صورت گرفت و رسالههای متعدد به زبانهای هلندی، انگلیسی، آلمانی و ایتالیایی درباره خروج شابتای زوی و کرامات و تعالیم او در سراسر اروپا منتشر شد. تصویر روی جلد برخی از این رسالهها در دائرةالمعارف یهود مندرج است. برای نمونه، در آلمان تصاویری پخش شد که شابتای زوی، پادشاه ده سبط گمشده #بنیاسرائیل را سوار بر اسب و ایستاده بر روی تپهای نشان میداد در حالی که در زیر پای او ارتش صلیبی در حال هجوم است و ارتش مسلمانان در حال گریز!
8️⃣ کمی بعد در آمستردام رسالهای منتشر شد که #ظهور_مسیح را اعلام میکرد. در این رساله نقاشیای از شابتای زوی مندرج است در حالیکه بر تخت سلطنت تکیه زده، تاجی بزرگ بر فراز سر اوست و درباریان در پیرامونش ایستادهاند. بر روی جلد رساله دیگر (چاپ آمستردام)، که بر آن تصویر تاج شابتای مندرج است، این عبارت را میخوانیم: «شابتای زوی، پادشاه اسرائیل و مسیحِ خداوند یعقوب.» تاریخ چاپ این رساله «سال اول احیای پیامبری و سلطنت» است.
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (2)
1️⃣ ماجرای #شابتای_زوی موجی بزرگ را در اروپا پدید ساخت و تعداد کثیری از مردم فقیر مسیحی، حتی از طریق فروش خانه و وسایل زندگی خود، گروه گروه راهی زیارت بیتالمقدس شدند. تحریک فوقالعاده #آرمانهای_مسیحایی در قاره اروپا یکی از دستاوردهای ماجرای شابتای زوی است.
2️⃣ ماجرای شابتای واکنش مقامات عثمانی را برانگیخت. #احمد_کوپرولو، صدراعظم مقتدر عثمانی، دستور دستگیری شابتای را صادر کرد اما ماجرای شابتای را جدّی نگرفت. او «ماهیت سیاسی» ماجرا را درنیافت و آن را صرفاً یک داعیهی دینی و احتمالاً ناشی از عدم تعادل روانی شابتای دانست. در ظاهر، ادعای مسیحایی شابتای در چارچوب فرهنگ و عقاید #یهود بود و به مسلمانان ارتباط نداشت و دعوی سلطنت او بر #بنیاسرائیل حقیر و احمقانه جلوه میکرد.
3️⃣ بر شابتای سخت نگرفتند و تنها وی را حبس کردند. شابتای در 15 سپتامبر 1666 در حضور سلطان محمد چهارم داوطلبانه اعلام مسلمانی کرد. سلطان، که فردی مذهبی بود، تحت تأثیر گروش شابتای قرار گرفت و سادهدلانه نام «عزیز محمد افندی» را بر او نهاد و به وی لقب «کپچی باشی» و مقرری روزانه 150 پیاستر اعطا کرد.
4️⃣ شابتای پس از اعلام مسلمانی در آدریانوپول و سپس در استانبول ساکن شد و زندگی دوگانهای در پیش گرفت. او در ظاهر مناسک اسلامی را انجام میداد ولی در خفا #یهودی بود. شابتای اینک در رأس فرقهای از #یهودیان_مخفی جای داشت که به تأسی از او به #اسلام گرویده بودند. دائرةالمعارف یهود مینویسد: «همگی آنان یهودیان پنهانی بودند که بهمثابه یک گروه #جنگجویان_مخفی علیه خلیفه عمل میکردند.»
5️⃣ شابتای در مراسم پنهانی فرقه، که دارای صبغه کاملاً #یهودی بود، حضور مییافت و نمایندگان و سخنگویان اصلی او، و در رأس آنها #ناتان_غزهای، رسماً #یهودی بودند. شابتای که اینک مورد علاقه سلطان بود، با فرقههای #دراویش مسلمان عثمانی نیز رابطه برقرار کرد؛ با تلاش او و اعضای فرقهاش آداب و عقاید جدیدی در میان برخی از فرقههای دراویش شکل گرفت که آمیختهای از #تصوف سنتی اسلامی و عقاید و مناسک #یهودی بود. [دقت كنید]
6️⃣ مناسک فرقه شابتای آمیخته با #هرزگی_جنسی بود. بعدها، این گرایش در فرقه #یاکوب_فرانک بارزتر شد. پس از مدتی راز تکاپویِ فرقه شابتای آشکار شد و در اوت 1672 شابتای زوی و برخی از پیروانش به دلیل ترویج هرزگی جنسی در میان مسلمانان دستگیر شدند. در ژانویه 1673، احمد کوپرولو شابتای و سران فرقهاش را به آلبانی تبعید کرد. در دوران تبعید شابتای نیز پیروان او در کسوت مسلمانان به زیارتش میرفتند. در 17 سپتامبر 1676، شابتای زوی در پنجاه سالگی در آلبانی درگذشت.
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ شابتای زوی و فرقه دونمه (3)
1️⃣ اعلام مسلمانی #شابتای_زوی نه تنها ناتان را در غزه ساکت نکرد، بلکه او با همان شدت پیشین به اعلام «مکاشفات» و انجام رسالت «پیامبری» خود ادامه داد! #ناتان_غزهای با اتکاء به پشتوانهای از متون عبری و نمونههای فراوان از تاریخ #قوم_یهود، اندیشهپرداز این موج جدید شد و راه آینده را به روشنی به پیروان شابتای نشان داد. بهنوشته دائرةالمعارف یهود، شابتای اندیشهپرداز نبود و تفکر منسجم نداشت؛ این ناتان بود که به جعل یک مکتب از عقاید منتسب به شابتای دست زد؛ مکتبی که تداوم #کابالیسم پیشین بهشمار میرود.
2️⃣ پس از مرگ شابتای، ناتان به سیروسیاحت در اروپا پرداخت و چنین تبلیغ کرد که شابتای نمرده، بلکه از نظرها پنهان شده و به هجرتی رازآمیز در «انوار آسمانی» رفته و زمانی که خدای اسرائیل مشیّت کند بار دیگر #ظهور خواهد کرد. ناتان غزهای در 11 ژانویه 1680، سه سال پس از شابتای، در مقدونیه درگذشت.
3️⃣ نظریات ناتان غزهای جامهی ایدئولوژیکی است بر سیاست #نفوذ به درون ساختار سیاسی و اقتصادی و فرهنگی سرزمینهای مسلمان و تسخیر آن از درون. پس از اعلام مسلمانی شابتای، ناتان غزهای توجیه نظری این دگرگونی را آغاز کرد. او اعلام کرد که گروش شابتای به اسلام انجام یک #مأموریت (رسالت) جدید است و هدف از آن «برافروختن #اخگر_مقدس در میان کفار [مسلمانان] است.»
4️⃣ دائرةالمعارف یهود هسته اصلی نظریهپردازی ناتان را چنین بیان میدارد:
👈 رسالت اصلی #ملت_یهود افروختن اخگرهای مقدسی است که در روح آنان وجود دارد. ولی اخگرهایی وجود دارد که افروختن آن تنها کار مسیح است. لذا، مسیح [شابتای زوی] برای انجام این رسالت به «قلمرو خلیفه» وارد شده؛ «زهراً در برابر او تسلیم شده ولی درواقع در حال انجام واپسین و دشوارترین بخش مأموریت خود است و آن #تسخیر خلیفه از درون است. او برای انجام این مأموریت مانند یک جاسوس عمل میکند که به درون سپاه دشمن اعزام شده»؛ این «مبارزهای در درون #سرزمین_شیطان است.»
5️⃣ بنابراین، مسلمان شدن شابتای به معنی #ارتداد از دین یهود نیست بلکه بغرنجترین چهره مأموریت مسیحایی اوست. بهنوشته دائرةالمعارف یهود، بدینسان ناتان غزهای الهیات شابتایی را توسعه بخشید و بنیادهای ایدئولوژی پیروان شابتای را «برای یکصد سال آینده» پی ریخت. به این دلیل است که منابع یهودی مکتب جدیدالاسلامی شابتای را #ارتداد_رازگونه میخوانند؛ یعنی آنگونه ارتداد از دین یهود که راز و رمزی در آن نهفته است.
6️⃣ تعداد یهودیانی که در سال 1666 اعلام مسلمانی کردند 200 خانوار ذکر شده که عمدتاً در #ادرنه، پیرامون شابتای، مستقر شدند. [استانبول و ادرنه در زندگی حسینعلی بهاء هم نقش مهمی دارند!] در سال 1683 موج بزرگ دیگری از اعلام اسلام در میان یهودیان عثمانی رخ داد و تعداد آنها تنها در بندر سالونیک به 300 خانوار رسید. این جدیدالاسلامها از حمایت برخی حاخامهای برجسته برخوردار بودند. رهبری این گروه با یوسف فیلسوف، حاخام سالونیک و پدرزن شابتای زوی، و سلیمان فلورنتین بود. یهودیان فوق #دونمه نام گرفتند که بهمعنای برگشته یا #جدیدالاسلام است.
7️⃣ از سده 18، پیروان شابتای زوی در یمن، #ایران، عثمانی و شمال آفریقا پراکنده شدند. بزرگترین مراکز زندگی دونمهها شهرهای سالونیک، ازمیر و #استانبول بود. بهنوشته دائرةالمعارف یهود، از اوایل سده 18، دونمهها متهم به #هرزگی_جنسی بودند: «تردیدی نیست که طی چند نسل آمیختگی [هرج و مرج] جنسی در میان آنان رواج داشته است. در اشعار یهودا لوی تووا (درویش افندی)، که در سال 1960 منتشر شد، دفاعیات جسورانهای به سود الغاء محدودیتهای جنسی مندرج است.» دونمهها جشن ویژهای موسوم به #جشن_بره دارند که طی آن به اجرای برخی مناسک جنسی میپردازند.
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ فیلیپ برگ و احیای فرقه کابالا (1)
1️⃣ چند سال پیش، «پل اسکات» در روزنامه «دیلی میل» گزارشی از پیوستن #مدونا به فرقه #کابالا ارائه داد و از این طریق بود که من با داستان عجیب احیای فرقه کابالا و آغاز موج گسترش سریع آن آشنا شدم.
2️⃣ بنیانگذار و رهبر این فرقه، که عملاً بر #هالیوود حکومت میکرد، یک #یهودی بهنام #فیوال_گروبرگر بود. او سالها پیش نام خود را به #فیلیپ_برگ تغییر داد و به کمک معشوقهی سابق و همسر بعدیاش، کارن، سازمانی بهنام «مرکز آموزش کابالا» تأسیس کرد و خود را رهبر #طریقت_کابالا خواند.
3️⃣ فیلیپ برگ کمتر در محافل ظاهر میشد و عکسهای اندکی از او وجود دارد. پیشینه او نیز در هالهای از ابهام است. پل اسکات مینویسد: من کشف کردم که فیلیپ برگ قبل از ازدواج با کارن، زن داشت و حداقل هشت فرزند. ولی در زندگینامه رسمی فیلیپ برگ درباره ازدواج اوّل او مطلبی دیده نمیشود.
4️⃣ برگ ادعا میکرد که از موطنش، نیویورک، برای آموختن کابالا از ربی #یهودا_براندوین به اسرائیل رفت. براندوین، که دایی همسر اوّل برگ بود، بهعنوان یکی از برجستهترین استادان کابالا شناخته میشد. ولی پسر براندوین ارتباط استادی و شاگردی برگ با پدرش را تکذیب میکند.
5️⃣ پل اسکات میافزاید: برخلاف این ادعا، برگ نه با انگیزههای معنوی بلکه با مقاصد مالی به #اورشلیم رفت. آوراهام گروبرگر، یکی از پسران فیلیپ برگ از همسر اوّل، میگوید: «پدرم فروشنده بیمه بود و برای این کار به اورشلیم سفر کرد»!
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ فیلیپ برگ و احیای فرقه کابالا (2)
1️⃣ #فیلیپ_برگ برای اوّلین بار در سال 1969 دفتر فرقه خود را در اورشلیم (بیتالمقدس) گشود و سپس کار خود را در لسآنجلس ادامه داد. دفتر مرکزی فرقه در بلوار رابرتسون، واقع در جنوب شهر بورلی هیلز (در حومه لسآنجلس و در نزدیکی هالیوود)، واقع است.
2️⃣ این رهبر «خودخوانده» فرقه #کابالا فعالیت خود را بر #هالیوود متمرکز کرد، و از طریق جلب هنرپیشگان و ستارههای هالیوود و مشاهیر هنر غرب به شهرت و ثروت و قدرت فراوان دست یافت، خانههای اعیانی در لسآنجلس و مانهاتان خرید و شیوه زندگی پرخرجی را در پیش گرفت.
3️⃣ امروزه، شبکه فرقه برگ از توکیو تا لندن و بوئنوسآیرس گسترده است و این سازمان دارای چهل دفتر در سراسر جهان است. در سال 2002 دارایی فرقه برگ حدود 23 میلیون دلار تخمین زده میشد ولی در سال 2003 تنها در لسآنجلس 26 میلیون دلار ثروت داشت. فرقه کابالا ادعا میکند که دارای سه میلیون عضو است.
4️⃣ سازمان برگ خود را «فرا دینی» میخواند و مدعی است که کابالا «فراتر از دین، نژاد، جغرافیا، و زبان است» و با این تعبیر، درهای خود را به روی همگان گشوده است. اعضای فرقه، فیلیپ برگ را «راو» میخواندند. «راو» همان «رب» یا «ربای» یا «ربی» است که به حاخامهای بزرگ یهودی اطلاق میشود.
5️⃣ فرقه کابالا، علاوه بر دریافت کمکهای کلان از اعضای ثروتمند، از روشهای خاصی برای کسب درآمد از سایر اعضا بهره میجوید: آب معدنی معمولی را، که در کانادا و با نام «آب کابالا» تهیه میشود، با این اعتقاد که این آب دارای «انرژی مثبت» است و سرطان را مداوا میکند، به قیمت گزاف میفروشد! کتابهای کابالی نیز به قیمت گزاف عرضه میشود. مثلاً هر دوره کتاب زوهر، که در بسیاری از کتابفروشیها به قیمت زیر یکصد دلار موجود است، در فرقه برگ 430 دلار است!
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ فیلیپ برگ و احیای فرقه کابالا (3)
1️⃣ فعالیت فرقه کابالای #فیلیپ_برگ بهناگاه اوج گرفت و با اعلام پیوستن #مدونا به این فرقه در رسانهها بازتاب جنجالی داشت. این جنجال واکنش برخی حاخامهای سنتگرای یهودی را برانگیخت. ربی «یاکوب ایمانوئل شاخت» حاخام یهودی و متخصص کابالا، گفت: مدونا جذب خرافات شده است نه کابالا.
2️⃣ ربی «باری مارکوز» از کنیسه مرکزی لندن، نیز علیه فرقه برگ سخن گفت و او را شیادی نامید که در پی سودجویی است. و مهمتر از همه، ربی «اسحاق کدوری»، حاخام سرشناس بیتالمقدس، فرقه برگ و رهبر آن را محکوم کرده و او را شیادی خواند که پیروانش را شستشوی مغزی میدهد!
3️⃣ ولی واقعیات نشان میدهد که برگ تنها نبود. کانونها و رسانههای مقتدری در پی ترویج فرقه او بودند و مقالات جذاب و جانبدارانه دربارهاش مینوشتند. «کابالا هالیوود را فرا گرفته است» عنوانی بود که آن روزها به چشم میخورد. در میان حاخامهای یهودی نیز کسانی بودند که از برگ و فرقه او حمایت میکردند!
4️⃣ ربی «پیناس گیلر» استاد کابالا در دانشگاه یهودیت لسآنجلس، گفت: «اینجا آمریکاست و ما از آزادی دین برخورداریم. بهعنوان یک استاد کابالا من تلاش برگ را ارج مینهم زیرا او کابالای رازآمیز را به عموم معرفی کرد.» تایمز لندن نیز گزارش مفصلی درباره پیوستن مدونا به فرقه کابالا منتشر کرد. گزارش تایمز همدلانه و تبلیغ بهسود فرقه برگ بهشمار میرفت. بهنوشته تایمز، در جشن #پوریم که در دفتر مرکزی فرقه کابالا برگزار شد، صدها تن از مشاهیر لسآنجلس و هالیوود حضور داشتند. یکی از مهمترین این افراد مدونا بود كه 5 میلیون دلار به فرقه کابالا کمک مالی کرد!
5️⃣ در 18 ژوئن 2004 سی. ان. ان. نیز از عضویت رسمی مدونا در فرقه کابالا خبر داد و نوشت که مدونا در جشن پوریم، که در دفتر فرقه برگ برگزار شد، به یاد ملکه اسطورهای یهودی، #استر نام گرفته و اعلام کرده که از این پس او را استر بخوانند!
✍️ عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡️ آنچه طی روزهای اخیر همراه با ما مرور كردید، قسمت اعظم مقالهی سه قسمتی شناخت کابالا نوشتهی استاد عبدالله شهبازی بود. متن كامل این مقالات در آدرسهای ذیل دستیاب است:
1️⃣ پیشینه و پیدایش کابالا و کتاب زوهر
👉 goo.gl/KDjTnE
2️⃣ کابالیسم لوریایی، شابتای زوی و فرقه دونمه
👉 goo.gl/5BtQzR
3️⃣ از یاکوب فرانک و فیلیپ برگ تا مدونا
👉 goo.gl/oHyxpm
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter