#یک_پیشنهاد_برای_مطالعه_روشمند_مغنی_اللبیب
✍️ محمد علی ملک
🔶کتاب "مغنی اللبیب" مشتمل بر قواعد اجتهادی گسترده ای در مباحث مختلف پیرامون زبان و متن (همچون : اصول نحو ، قواعد تحلیل متن(فقه النص) ، اعراب و تجزیه ، گونه های مختلف تفسیر متون دینی ، ...) می باشد. این قواعد و خرده روش های ابن هشام در موضوعات فوق ، لا به لای صفحات کتاب نفیس "مغنی اللبیب" قابل اصطیاد است.
شما می توانید با استخراج دقیق این قواعد و نام گذاری های متناسب برای آنها -ضمن تطبیق آنها بر متن کتاب "مغنی اللبیب"- توضیحات لازم برای هر یک از این قواعد را بنویسید.
به عنوان مثال به 10 نمونه زیر توجه کنید. 👇👇👇
(1) موضوع: استناد به اجماع ادبای کوفه و بصره در مقام معناشناسی / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط ۱۱ و ۱۲
(2) موضوع : استناد به قرآن برای شناخت معنای لفظی در قرآن با لحاظ بود یا نبود استعمال آن لفظ در آن معنا درسایر مواضع قرآن / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط ۱۵
(3) موضوع : توجه به خداوند متعال و صفات او در معناشناسی حقیقی و مجازی الفاظ آیاتی که گوینده آن خداوند سبحان است / تطبیق : صفحه ۳۵ خط ۱۵ و ۱۶
(4) موضوع : قرینیت قرینه مقالیه و مقامیه برای شناسایی کلمات و کلام های محذوف / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط 17و18
(5)موضوع : نقطه ضعف بودن کثرت حذف ( مخالفت با اصاله عدم تقدیر) برای یک ترکیب نحوی / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط 17 و ۱۶
(6) موضوع : نقطه ضعف بودن مجازیت (مخالفت با اصاله الحقیقه) برای یک ترکیب نحوی / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط ۱۵ و ۱۶
(7) موضوع : نظیر یابی در کلام فصیح (شعر عرب) برای اثبات محذوف بودن و صحت مقدر در نظر گرفته شده در قرآن / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط 19 و ۲۰
(8) موضوع : نظیر یابی در کلام فصیح (قرآن) برای اثبات محذوف بودن و صحت مقدر در نظر گرفته شده در قرآن / تطبیق : صفحه ۳۶ ، خط ۱ و ۲ و صفحه ۴۵ ، خط ۱ و ۲
(9) موضوع : اصطلاح شناسی اجماع در کلام نحویون که منظور اجماع مکتب بصره و کوفه است / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط 11و12
(10) موضوع : ساحت پیچیده محاورات و قواعد زبانی و ساحت ساده آن / توضیح : با دقت در دو مثالی که ابن هشام برای همزه ندا و همزه استفهامی ذکر کرده است متوجه شدم می توان در بسیاری از موارد کشف محاورات و قواعد زبان ساده عمل کرد و برای کشف آنها به ترکیبات صناعی روزمره متوسل شد و اقوام پیشین را نیز پیرو و مستعمل همین ترکیبات دانست و البته در بسیاری موارد دیگر نیز باید به دنبال منقولات مستند در محاورات قوم مورد نظر گشت و نباید به ترکیب سازی های صناعی دل خوش کرد. به عنوان نمونه ابن هشام برای اثبات معنای استفهامی همزه به مثال صناعی و ساختگی "أَ زید قائم؟" متوسل می شود و برای اثبات معنای همزه ندا به یک بیت شعر از عرب فصیح متوسل میشود. لازم به ذکر است باید برای موارد استفاده از مثالهای صناعی و حقیقی ، حریم مشخص شود. در مسئله ذوالحال واقع شدن مبتدا نیز به نظر میرسد قائلین به ذوالحال شدن مبتدا به مثال های صناعی متمسک شده اند. با توجه به این مثالها به نظر میرسد موارد شایع در زبان و موارد مورد نیاز همه صاحب زبانها در همه مکانها و زمانها را میتوان مواردی دانست که در آنها میتوان مثال صناعی آورد و دنبال استعمالات مستند اهل آن زبان نرفت. با مقایسه مثالهای دو حرف "أَیا" و "أَجل" هم به صحت این تحلیل پی میبریم. / تطبیق : صفحه ۳۵ ، خط ۸ و ۱۰ و ۱۳ و صفحه ۴۲ ؛ موسوعه ص337،پ13
[ مغنی اللبیب ج1 ؛ تحقیق : محمد محیی الدین عبد الحمید ؛ منشورات ذوی القربی]
#مغنی_اللبیب
#زبان_شناسی_اسلامی
#تراث_زبان_شناختی
#محمد_علی_ملک
——————————
کانال " فلسفه زبان اسلامی" دریچه ای تعاملی به سوی تأملات شما در باب زبان
🆔@projectsystem
🌐@kiamojtabaphd